ഉപനിഷത്തുകൾ/യോഗതത്ത്വോപനിഷദ്

യോഗതത്ത്വോപനിഷത് ഉപനിഷത്തുകൾ

യോഗതത്ത്വോപനിഷത്

യോഗൈശ്വര്യം ച കൈവല്യം ജായതേ യത്പ്രസാദതഃ .
തദ്വൈഷ്ണവം യോഗതത്ത്വം രാമചന്ദ്രപദം ഭജേ ..
ഓം സഹ നാവവതു .. സഹ നൗ ഭുനക്തു .. സഹ വീര്യം കരവാവഹൈ ..
തേജസ്വിനാവധീതമസ്തു മാ വിദ്വിഷാവഹൈ ..
ഓം ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ..
യോഗതത്ത്വം പ്രവക്ഷ്യാമി യോഗിനാം ഹിതകാമ്യയാ .
യച്ഛൃത്വാ ച പഠിത്വാ ച സർവപാപൈഃ പ്രമുച്യതേ .. 1..
വിഷ്ണുർനാമ മഹായോഗീ മഹാഭൂതോ മഹാതപാഃ .
തത്ത്വമാർഗേ യഥാ ദീപോ ദൃശ്യതേ പുരുഷോത്തമഃ .. 2..
തമാരാധ്യ ജഗന്നാഥം പ്രണിപത്യ പിതാമഹഃ .
പപ്രച്ഛ യോഗതത്ത്വം മേ ബ്രൂഹി ചാഷ്ടാംഗസംയുതം .. 3..
തമുവാച ഹൃഷീകേശോ വക്ഷ്യാമി ശൃണു തത്ത്വതഃ .
സർവേ ജീവാഃ സുഖൈർദുഖൈർമായാജാലേന വേഷ്ടിതാഃ .. 4..
തേഷാം മുക്തികരം മാർഗം മായാജാലനികൃന്തനം .
ജന്മമൃത്യുജരാവ്യാധിനാശനം മൃത്യുതാരകം .. 5..
നാനാമാർഗൈസ്തു ദുഷ്പ്രാപം കൈവല്യം പരമം പദം .
പതിതാഃ ശാസ്ത്രജാലേഷു പ്രജ്ഞയാ തേന മോഹിതാഃ .. 6..
അനിർവാച്യം പദം വക്തും ന ശക്യം തൈഃ സുരൈരപി .
സ്വാത്മപ്രകാശരൂപം തത്കിം ശാസ്ത്രേണ പ്രകാശതേ .. 7..
നിഷ്കലം നിർമലം ശാന്തം സർവാതീതം നിരാമയം .
തദേവ ജീവരൂപേണ പുണ്യപാപഫലൈർവൃതം .. 8..
പരമാത്മപദം നിത്യം തത്കഥം ജീവതാം ഗതം .
സർവഭാവപദാതീതം ജ്ഞാനരൂപം നിരഞ്ജനം .. 9..
വാരിവത്സ്ഫുരിതം തസ്മിംസ്തത്രാഹങ്കൃതിരുത്ഥിതാ .
പഞ്ചാത്മകമഭൂത്പിണ്ഡം ധാതുബദ്ധം ഗുണാത്മകം .. 10..
സുഖദുഃഖൈഃ സമായുക്തം ജീവഭാവനയാ കുരു .
തേന ജീവാഭിധാ പ്രോക്താ വിശുദ്ധൈഃ പരമാത്മനി .. 11..
കാമക്രോധഭയം ചാപി മോഹലോഭമദോ രജഃ .
ജന്മമൃത്യുശ്ച കാർപണ്യം ശോകസ്തന്ദ്രാ ക്ഷുധാ തൃഷാ .. 12..
തൃഷ്ണാ ലജ്ജാ ഭയം ദുഹ്ഖം വിഷാദോ ഹർഷ ഏവ ച .
ഏഭിർദോഷൈർവിനിർമുക്തഃ സ ജീവഃ കേവലോ മതഃ .. 13..
തസ്മാദ്ദോഷവിനാശാർഥമുപായം കഥയാമി തേ .
യോഗഹീനം കഥം ജ്ഞാനം മോക്ഷദം ഭവതി ധ്രുവം .. 14..
യോഗോ ഹി ജ്ഞാനഹീനസ്തു ന ക്ഷമോ മോക്ഷകർമണി .
തസ്മാജ്ജ്ഞാനം ച യോഗം ച മുമുക്ഷുർദൃഢമഭ്യസേത് .. 15..
അജ്ഞാനാദേവ സംസാരോ ജ്ഞാനാദേവ വിമുച്യതേ .
ജ്ഞാനസ്വരൂപമേവാദൗ ജ്ഞാനം ജ്ഞേയൈകസാധനം .. 16..
ജ്ഞാതം യേന നിജം രൂപം കൈവല്യം പരമം പദം .
നിഷ്കലം നിർമലം സാക്ഷാത്സച്ചിദാനന്ദരൂപകം .. 17..
ഉത്പത്തിസ്ഥിതിസംഹാരസ്ഫൂർതിജ്ഞാനവിവർജിതം .
ഏതജ്ജ്ഞാനമിതി പ്രോക്തമഥ യോഗം ബ്രവീമി തേ .. 18..
യോഗോ ഹി ബഹുധാ ബ്രഹ്മൻഭിദ്യതേ വ്യവഹാരതഃ .
മന്ത്രയോഗോ ലയശ്ചൈവ ഹഠോഽസൗ രാജയോഗതഃ .. 19..
ആരംഭശ്ച ഘടശ്ചൈവ തഥാ പരിചയഃ സ്മൃതഃ .
നിഷ്പത്തിശ്ചേത്യവസ്ഥാ ച സർവത്ര പരികീർതിതാ .. 20..
ഏതേഷാം ലക്ഷണം ബ്രഹ്മന്വക്ഷ്യേ ശൃണു സമാസതഃ .
മാതൃകാദിയുതം മന്ത്രം ദ്വാദശാബ്ദം തു യോ ജപേത് .. 21..
ക്രമേണ ലഭതേ ജ്ഞാനമണിമാദിഗുണാന്വിതം .
അൽപബുദ്ധിരിമം യോഗം സേവതേ സാധകാധമഃ .. 22..
ലയയോഗശ്ചിത്തലയഃ കോടിശഃ പരികീർതിതഃ .
ഗച്ഛംസ്തിഷ്ഠൻസ്വപൻഭുഞ്ജന്ധ്യായേന്നിഷ്കലമീശ്വരം .. 23..
സ ഏവ ലയയോഗഃ സ്യാദ്ധഠയോഗമതഃ ശൃണു .
യമശ്ച നിയമശ്ചൈവ ആസനം പ്രാണസംയമഃ .. 24..
പ്രത്യാഹാരോ ധാരണാ ച ധ്യാനം ഭ്രൂമധ്യമേ ഹരിം .
സമാധിഃ സമതാവസ്ഥാ സാഷ്ടാംഗോ യോഗ ഉച്യതേ .. 25..
മഹാമുദ്രാ മഹാബന്ധോ മഹാവേധശ്ച ഖേചരീ .
ജാലന്ധരോഡ്ഡിയാണശ്ച മൂലബന്ധൈസ്തഥൈവ ച .. 26..
ദീർഘപ്രണവസന്ധാനം സിദ്ധാന്തശ്രവണം പരം .
വജ്രോലീ ചാമരോലീ ച സഹജോലീ ത്രിധാ മതാ .. 27..
ഏതേഷാം ലക്ഷണം ബ്രഹ്മൻപ്രത്യേകം ശൃണു തത്ത്വതഃ .
ലഘ്വാഹാരോ യമേഷ്വേകോ മുഖ്യാ ഭവതി നേതരഃ .. 28..
അഹിംസാ നിയമേഷ്വേകാ മുഖ്യാ വൈ ചതുരാനന .
സിദ്ധം പദ്മം തഥാ സിംഹം ഭദ്രം ചേതി ചതുഷ്ടയം .. 29..
പ്രഥമാഭ്യാസകാലേ തു വിഘ്നാഃ സ്യുശ്ചതുരാനന .
ആലസ്യം കത്ഥനം ധൂർതഗോഷ്ടീ മന്ത്രാദിസാധനം .. 30..
ധാതുസ്ത്രീലൗല്യകാദീനി മൃഗതൃഷ്ണാമയാനി വൈ .
ജ്ഞാത്വാ സുധീസ്ത്യജേത്സർവാന്വിഘ്നാൻപുണ്യപ്രഭാവതഃ .. 31..
പ്രാണായാമം തതഃ കുര്യാത്പദ്മാസനഗതഃ സ്വയം .
സുശോഭനം മഠം കുര്യാത്സൂക്ഷ്മദ്വാരം തു നിർവ്രണം .. 32..
സുഷ്ഠു ലിപ്തം ഗോമയേന സുധയാ വാ പ്രയത്നതഃ .
മത്കുണൈർമശകൈർലൂതൈർവർജിതം ച പ്രയത്നതഃ .. 33..
ദിനേ ദിനേ ച സംമൃഷ്ടം സംമാർജന്യാ വിശേഷതഃ .
വാസിതം ച സുഗന്ധേന ധൂപിതം ഗുഗ്ഗുലാദിഭിഃ .. 34..
നാത്യുച്ഛ്രിതം നാതിനീചം ചൈലാജിനകുശോത്തരം .
തത്രോപവിശ്യ മേധാവീ പദ്മാസനസമന്വിതഃ .. 35..
ഋജുകായഃ പ്രാഞ്ജലിശ്ച പ്രണമേദിഷ്ടദേവതാം .
തതോ ദക്ഷിണഹസ്തസ്യ അംഗുഷ്ഠേനൈവ പിംഗലാം .. 36..
നിരുധ്യ പൂരയേദ്വായുമിഡയാ തു ശനൈഃ ശനൈഃ .
യഥാശക്ത്യവിരോധേന തതഃ കുര്യാച്ച കുംഭകം .. 37..
പുനസ്ത്യജേത്പിംഗലയാ ശനൈരേവ ന വേഗതഃ .
പുനഃ പിംഗലയാപൂര്യ പൂരയേദുദരം ശനൈഃ .. 38..
ധാരയിത്വാ യഥാശക്തി രേചയേദിഡയാ ശനൈഃ .
യയാ ത്യജേത്തയാപൂര്യ ധാരയേദവിരോധതഃ .. 39..
ജാനു പ്രദക്ഷിണീകൃത്യ ന ദ്രുതം ന വിലംബിതം .
അംഗുലിസ്ഫോടനം കുര്യാത്സാ മാത്രാ പരിഗീയതേ .. 40..
ഇഡയാ വായുമാരോപ്യ ശനൈഃ ഷോഡശമാത്രയാ .
കുംഭയേത്പൂരിതം പശ്ചാച്ചതുഃഷഷ്ട്യാ തു മാത്രയാ .. 41..
രേചയേത്പിംഗലാനാഡ്യാ ദ്വാത്രിംശന്മാത്രയാ പുനഃ .
പുനഃ പിംഗലയാപൂര്യ പൂർവവത്സുസമാഹിതഃ .. 42..
പ്രാതർമധ്യന്ദിനേ സായമർധരാത്രേ ച കുംഭകാൻ .
ശനൈരശീതിപര്യന്തം ചതുർവാരം സമഭ്യസേത് .. 43..
ഏവം മാസത്രയാഭ്യാസാന്നാഡീശുദ്ധിസ്തതോ ഭവേത് .
യദാ തു നാഡീശുദ്ധിഃ സ്യാത്തദാ ചിഹ്നാനി ബാഹ്യതഃ .. 44..
ജായന്തേ യോഗിനോ ദേഹേ താനി വക്ഷ്യാമ്യശേഷതഃ .
ശരീരലഘുതാ ദീപ്തിർജാഠരാഗ്നിവിവർധനം .. 45..
കൃശത്വം ച ശരീരസ്യ തദാ ജായേത നിശ്ചിതം .
യോഗാവിഘ്നകരാഹാരം വർജയേദ്യോഗവിത്തമഃ .. 46..
ലവണം സർഷപം ചാമ്ലമുഷ്ണം രൂക്ഷം ച തീക്ഷ്ണകം .
ശാകജാതം രാമഠാദി വഹ്നിസ്ത്രീപഥസേവനം .. 47..
പ്രാതഃസ്നാനോപവാസാദികായക്ലേശാംശ്ച വർജയേത് .
അഭ്യാസകാലേ പ്രഥമം ശസ്തം ക്ഷീരാജ്യഭോജനം .. 48..
ഗോധൂമമുദ്ഗശാല്യന്നം യോഗവൃദ്ധികരം വിദുഃ .
തതഃ പരം യഥേഷ്ടം തു ശക്തഃ സ്യാദ്വായുധാരണേ .. 49..
യഥേഷ്ടവായുധാരണാദ്വായോഃ സിദ്ധ്യേത്കേവലകുംഭകഃ .
കേവലേ കുംഭക സിദ്ധേ രേചപൂരവിവർജിതേ .. 50..
ന തസ്യ ദുർലഭം കിഞ്ചിത്ത്രിഷു ലോകേഷു വിദ്യതേ .
പ്രസ്വേദോ ജായതേ പൂർവം മർദനം തേന കാരയേത് .. 51..
തതോഽപി ധാരണാദ്വായോഃ ക്രമേണൈവ ശനൈഃ ശനൈഃ .
കമ്പോ ഭവതി ദേഹസ്യ ആസനസ്ഥസ്യ ദേഹിനഃ .. 52..
തതോഽധികതരാഭ്യാസാദ്ദാർദുരീ സ്വേന ജായതേ .
യഥാ ച ദർദുരോ ഭാവ ഉത്പ്ലുന്യോത്പ്ലുത്യ ഗച്ഛതി .. 53..
പദ്മാസനസ്ഥിതോ യോഗീ തഥാ ഗച്ഛതി ഭൂതലേ .
തതോഽധികതരഭ്യാസാദ്ഭൂമിത്യാഗശ്ച ജായതേ .. 54..
പദ്മാസനസ്ഥ ഏവാസൗ ഭൂമിമുത്സൃജ്യ വർതതേ .
അതിമാനുഷചേഷ്ടാദി തഥാ സാമർഥ്യമുദ്ഭവേത് .. 55..
ന ദർശയേച്ച സാമർഥ്യം ദർശനം വീര്യവത്തരം .
സ്വൽപം വാ ബഹുധാ ദുഃഖം യോഗീ ന വ്യഥതേ തദാ .. 56..
അൽപമൂത്രപുരീഷശ്ച സ്വൽപനിദ്രശ്ച ജായതേ .
കീലവോ ദൃഷികാ ലാലാ സ്വേദദുർഗന്ധതാനനേ .. 57..
ഏതാനി സർവഥാ തസ്യ ന ജായന്തേ തതഃ പരം .
തതോഽധികതരാഭ്യാസാദ്ബലമുത്പദ്യതേ ബഹു .. 58..
യേന ഭൂചര സിദ്ധിഃ സ്യാദ്ഭൂചരാണാം ജയേ ക്ഷമഃ .
വ്യാഘ്രോ വാ ശരഭോ വ്യാപി ഗജോ ഗവയ ഏവ വാ .. 59..
സിംഹോ വാ യോഗിനാ തേന മ്രിയന്തേ ഹസ്തതാഡിതാഃ .
കന്ദർപസ്യ യഥാ രൂപം തഥാ സ്യാദപി യോഗിനഃ .. 60..
തദ്രൂപവശഗാ നാര്യഃ കാങ്ക്ഷന്തേ തസ്യ സംഗമം .
യദി സംഗം കരോത്യേഷ തസ്യ ബിന്ദുക്ഷയോ ഭവേത് .. 61..
വർജയിത്വാ സ്ത്രിയാഃ സംഗം കുര്യാദഭ്യാസമാദരാത് .
യോഗിനോഽംഗേ സുഗന്ധശ്ച ജായതേ ബിന്ദുധാരണാത് .. 62..
തതോ രഹസ്യുപാവിഷ്ടഃ പ്രണവം പ്ലുതമാത്രയാ .
ജപേത്പൂർവാർജിതാനാം തു പാപാനാം നാശഹേതവേ .. 63..
സർവവിഘ്നഹരോ മന്ത്രഃ പ്രണവഃ സർവദോഷഹാ .
ഏവമഭ്യാസയോഗേന സിദ്ധിരാരംഭസംഭവാ .. 64..
തതോ ഭവേദ്ധഠാവസ്ഥാ പവനാഭ്യാസതത്പരാ .
പ്രാണോഽപാനോ മനോ ബുദ്ധിർജീവാത്മപരമാത്മനോഃ .. 65..
അന്യോന്യസ്യാവിരോധേന ഏകതാ ഘടതേ യദാ .
ഘടാവസ്ഥേതി സാ പ്രോക്താ തച്ചിഹ്നാനി ബ്രവീമ്യഹം .. 66..
പൂർവം യഃ കഥിതോഽഭ്യാസശ്ചതുർഥാംശം പരിഗ്രഹേത് .
ദിവാ വാ യദി വാ സായം യാമമാത്രം സമഭ്യസേത് .. 67..
ഏകവാരം പ്രതിദിനം കുര്യാത്കേവലകുംഭകം .
ഇന്ദ്രിയാണീന്ദ്രിയാർഥേഭ്യോ യത്പ്രത്യാഹരണം സ്ഫുടം .. 68..
യോഗീ കുംഭകമാസ്ഥായ പ്രത്യാഹാരഃ സ ഉച്യതേ .
യദ്യത്പശ്യതി ചക്ഷുർഭ്യാം തത്തദാത്മേതി ഭാവയേത് .. 69..
യദ്യച്ഛൃണോതി കർണാഭ്യാം തത്തദാത്മേതി ഭാവയേത് .
ലഭതേ നാസയാ യദ്യത്തത്തദാത്മേതി ഭാവയേത് .. 70..
ജിഹ്വയാ യദ്രസം ഹ്യത്തി തത്തദാത്മേതി ഭാവയേത് .
ത്വചാ യദ്യത്സ്പൃശേദ്യോഗീ തത്തദാത്മേതി ഭാവയേത് .. 71..
ഏവം ജ്ഞാനേന്ദ്രിയാണാം തു തത്തത്സൗഖ്യം സുസാധയേത് .
യാമമാത്രം പ്രതിദിനം യോഗീ യത്നാദതന്ദ്രിതഃ .. 72..
യഥാ വാ ചിത്തസാമർഥ്യം ജായതേ യോഗിനോ ധ്രുവം .
ദൂരശ്രുതിർദൂരദൃഷ്ടിഃ ക്ഷണാദ്ദൂരഗമസ്തഥാ .. 73..
വാക്സിദ്ധിഃ കാമരൂപത്വമദൃശ്യകരണീ തഥാ .
മലമൂത്രപ്രലേപേന ലോഹാദേഃ സ്വർണതാ ഭവേത് .. 74..
ഖേ ഗതിസ്തസ്യ ജായേത സന്തതാഭ്യാസയോഗതഃ .
സദാ ബുദ്ധിമതാ ഭാവ്യം യോഗിനാ യോഗസിദ്ധയേ .. 75..
ഏതേ വിഘ്നാ മഹാസിദ്ധേർന രമേത്തേഷു ബുദ്ധിമാൻ .
ന ദർശയേത്സ്വസാമർഥ്യം യസ്യകസ്യാപി യോഗിരാട് .. 76..
യഥാ മൂഢോ യഥാ മൂർഖോ യഥാ ബധിര ഏവ വാ .
തഥാ വർതേത ലോകസ്യ സ്വസാമർഥ്യസ്യ ഗുപ്തയേ .. 77..
ശിഷ്യാശ്ച സ്വസ്വകാര്യേഷു പ്രാർഥയന്തി ന സംശയഃ .
തത്തത്കർമകരവ്യഗ്രഃ സ്വാഭ്യാസേഽവിസ്മൃതോ ഭവേത് .. 78..
അവിസ്മൃത്യ ഗുരോർവാക്യമഭ്യസേത്തദഹർനിശം .
ഏവം ഭവേദ്ധഠാവസ്ഥാ സന്തതാഭ്യാസയോഗതഃ .. 79..
അനഭ്യാസവതശ്ചൈവ വൃഥാഗോഷ്ഠ്യാ ന സിദ്ധ്യതി .
തസ്മാത്സർവപ്രയത്നേന യോഗമേവ സദാഭ്യസേത് .. 80..
തതഃ പരിചയാവസ്ഥാ ജായതേഽഭ്യാസയോഗതഃ .
വായുഃ പരിചിതോ യത്നാദഗ്നിനാ സഹ കുണ്ഡലീം .. 81..
ഭാവയിത്വാ സുഷുമ്നായാം പ്രവിശേദനിരോധതഃ .
വായുനാ സഹ ചിത്തം ച പ്രവിശേച്ച മഹാപഥം .. 82..
യസ്യ ചിത്തം സ്വപവനം സുഷുമ്നാം പ്രവിശേദിഹ .
ഭൂമിരാപോഽനലോ വായുരാകാശശ്ചേതി പഞ്ചകഃ .. 83..
യേഷു പഞ്ചസു ദേവാനാം ധാരണാ പഞ്ചധോദ്യതേ .
പാദാദിജാനുപര്യന്തം പൃഥിവീസ്ഥാനമുച്യതേ .. 84..
പൃഥിവീ ചതുരസ്രം ച പീതവർണം ലവർണകം .
പാർഥിവേ വായുമാരോപ്യ ലകാരേണ സമന്വിതം .. 85..
ധ്യായംശ്ചതുർഭുജാകാരം ചതുർവക്ത്രം ഹിരണ്മയം .
ധാരയേത്പഞ്ചഘടികാഃ പൃഥിവീജയമാപ്നുയാത് .. 86..
പൃഥിവീയോഗതോ മൃത്യുർന ഭവേദസ്യ യോഗിനഃ .
ആജാനോഃ പായുപര്യന്തമപാം സ്ഥാനം പ്രകീർതിതം .. 87..
ആപോഽർധചന്ദ്രം ശുക്ലം ച വംബീജം പരികീർതിതം .
വാരുണേ വായുമാരോപ്യ വകാരേണ സമന്വിതം .. 88..
സ്മരന്നാരായണം ദേവം ചതുർബാഹും കിരീടിനം .
ശുദ്ധസ്ഫടികസങ്കാശം പീതവാസസമച്യുതം .. 89..
ധാരയേത്പഞ്ചഘടികാഃ സർവപാപൈഃ പ്രമുച്യതേ .
തതോ ജലാദ്ഭയം നാസ്തി ജലേ മൃത്യുർന വിദ്യതേ .. 90..
ആപായോർഹൃദയാന്തം ച വഹ്നിസ്ഥാനം പ്രകീർതിതം .
വഹ്നിസ്ത്രികോണം രക്തം ച രേഫാക്ഷരസമുദ്ഭവം .. 91..
വഹ്നൗ ചാനിലമാരോപ്യ രേഫാക്ഷരസമുജ്ജ്വലം .
ത്രിയക്ഷം വരദം രുദ്രം തരുണാദിത്യസംനിഭം .. 92..
ഭസ്മോദ്ധൂലിതസർവാംഗം സുപ്രസന്നമനുസ്മരൻ .
ധാരയേത്പഞ്ചഘടികാ വഹ്നിനാസൗ ന ദാഹ്യതേ .. 93..
ന ദഹ്യതേ ശരീരം ച പ്രവിഷ്ടസ്യാഗ്നിമണ്ഡലേ .
ആഹൃദയാദ്ഭ്രുവോർമധ്യം വായുസ്ഥാനം പ്രകീർതിതം .. 94..
വായുഃ ഷട്കോണകം കൃഷ്ണം യകാരാക്ഷരഭാസുരം .
മാരുതം മരുതാം സ്ഥാനേ യകാരാക്ഷരഭാസുരം .. 95..
ധാരയേത്തത്ര സർവജ്ഞമീശ്വരം വിശ്വതോമുഖം .
ധാരയേത്പഞ്ചഘടികാ വായുവദ്വ്യോമഗോ ഭവേത് .. 96..
മരണം ന തു വായോശ്ച ഭയം ഭവതി യോഗിനഃ .
ആഭ്രൂമധ്യാത്തു മൂർധാന്തമാകാശസ്ഥാനമുച്യതേ .. 97..
വ്യോമ വൃത്തം ച ധൂമ്രം ച ഹകാരാക്ഷരഭാസുരം .
ആകാശേ വായുമാരോപ്യ ഹകാരോപരി ശങ്കരം .. 98..
ബിന്ദുരൂപം മഹാദേവം വ്യോമാകാരം സദാശിവം .
ശുദ്ധസ്ഫടികസങ്കാശം ധൃതബാലേന്ദുമൗലിനം .. 99..
പഞ്ചവക്ത്രയുതം സൗമ്യം ദശബാഹും ത്രിലോചനം .
സർവായുധൈർധൃതാകാരം സർവഭൂഷണഭൂഷിതം .. 100..
ഉമാർധദേഹം വരദം സർവകാരണകാരണം .
ആകാശധാരണാത്തസ്യ ഖേചരത്വം ഭവേദ്ധ്രുവം .. 101..
യത്രകുത്ര സ്ഥിതോ വാപി സുഖമത്യന്തമശ്നുതേ .
ഏവം ച ധാരണാഃ പഞ്ച കുര്യാദ്യോഗീ വിചക്ഷണഃ .. 102..
തതോ ദൃഢശരീരഃ സ്യാന്മൃത്യുസ്തസ്യ ന വിദ്യതേ .
ബ്രഹ്മണഃ പ്രലയേനാപി ന സീദതി മഹാമതിഃ .. 103..
സമഭ്യസേത്തഥാ ധ്യാനം ഘടികാഷഷ്ടിമേവ ച .
വായും നിരുധ്യ ചാകാശേ ദേവതാമിഷ്ടദാമിതി .. 104..
സഗുണം ധ്യാനമേതത്സ്യാദണിമാദിഗുണപ്രദം .
നിർഗുണധ്യാനയുക്തസ്യ സമാധിശ്ച തതോ ഭവേത് .. 105..
ദിനദ്വാദശകേനൈവ സമാധിം സമവാപ്നുയാത് .
വായും നിരുധ്യ മേധാവീ ജീവന്മുക്തോ ഭവത്യയം .. 106..
സമാധിഃ സമതാവസ്ഥാ ജീവാത്മപരമാത്മനോഃ .
യദി സ്വദേഹമുത്സ്രഷ്ടുമിച്ഛാ ചേദുത്സൃജേത്സ്വയം .. 107..
പരബ്രഹ്മണി ലീയേത ന തസ്യോത്ക്രാന്തിരിഷ്യതേ .
അഥ നോ ചേത്സമുത്സ്രഷ്ടും സ്വശരീരം പ്രിയം യദി .. 108..
സർവലോകേഷു വിഹരന്നണിമാദിഗുണാന്വിതഃ .
കദാചിത്സ്വേച്ഛയാ ദേവോ ഭൂത്വാ സ്വർഗേ മഹീയതേ .. 109..
മനുഷ്യോ വാപി യക്ഷോ വാ സ്വേച്ഛയാപീക്ഷണദ്ഭവേത് .
സിംഹോ വ്യാഘ്രോ ഗജോ വാശ്വഃ സ്വേച്ഛയാ ബഹുതാമിയാത് .. 110..
യഥേഷ്ടമേവ വർതേത യദ്വാ യോഗീ മഹേശ്വരഃ .
അഭ്യാസഭേദതോ ഭേദഃ ഫലം തു സമമേവ ഹി .. 111..
പാർഷ്ണിം വാമസ്യ പാദസ്യ യോനിസ്ഥാനേ നിയോജയേത് .
പ്രസാര്യ ദക്ഷിണം പാദം ഹസ്താഭ്യാം ധാരയേദ്ദൃഢം .. 112..
ചുബുകം ഹൃദി വിന്യസ്യ പൂരയേദ്വായുനാ പുനഃ .
കുംഭകേന യഥാശക്തി ധാരയിത്വാ തു രേചയേത് .. 113..
വാമാംഗേന സമഭ്യസ്യ ദക്ഷാംഗേന തതോഽഭ്യസേത് .
പ്രസാരിതസ്തു യഃ പാദസ്തമൂരൂപരി നാമയേത് .. 114..
അയമേവ മഹാബന്ധ ഉഭയത്രൈവമഭ്യസേത് .
മഹാബന്ധസ്ഥിതോ യോഗീ കൃത്വാ പൂരകമേകധീഃ .. 115..
വായുനാ ഗതിമാവൃത്യ നിഭൃതം കർണമുദ്രയാ .
പുടദ്വയം സമാക്രമ്യ വായുഃ സ്ഫുരതി സത്വരം .. 116..
അയമേവ മഹാവേധഃ സിദ്ധൈരഭ്യസ്യതേഽനിശം .
അന്തഃ കപാലകുഹരേ ജിഹ്വാം വ്യാവൃത്യ ധാരയേത് .. 117..
ഭ്രൂമധ്യദൃഷ്ടിരപ്യേഷാ മുദ്രാ ഭവതി ഖേചരീ .
കണ്ഠമാകുഞ്ച്യ ഹൃദയേ സ്ഥാപയേദ്ദൃഢയാ ധിയാ .. 118..
ബന്ധോ ജാലന്ധരാഖ്യോഽയം മൃത്യുമാതംഗകേസരീ .
ബന്ധോ യേന സുഷുമ്നായാം പ്രാണസ്തൂഡ്ഡീയതേ യതഃ .. 119..
ഉഡ്യാനാഖ്യോ ഹി ബന്ധോഽയം യോഗിഭിഃ സമുദാഹൃതഃ .
പാർഷ്ണിഭാഗേന സമ്പീഡ്യ യോനിമാകുഞ്ചയേദ്ദൃഢം .. 120..
അപാനമൂർധ്വമുത്ഥാപ്യ യോനിബന്ധോഽയമുച്യതേ .
പ്രാണാപാനൗ നാദബിന്ദൂ മൂലബന്ധേന ചൈകതാം .. 121..
ഗത്വാ യോഗസ്യ സംസിദ്ധിം യച്ഛതോ നാത്ര സംശയഃ .
കരണീ വിപരീതാഖ്യാ സർവവ്യാധിവിനാശിനീ .. 122..
നിത്യമഭ്യാസയുക്തസ്യ ജാഠരാഗ്നിവിവർധനീ .
ആഹാരോ ബഹുലസ്തസ്യ സമ്പാദ്യഃ സാധകസ്യ ച .. 123..
അൽപാഹാരോ യദി ഭവേദഗ്നിർദേഹം ഹരേത്ക്ഷണാത് .
അധഃശിരശ്ചോർധ്വപാദഃ ക്ഷണം സ്യാത്പ്രഥമേ ദിനേ .. 124..
ക്ഷണാച്ച കിഞ്ചിദധികമഭ്യസേത്തു ദിനേദിനേ .
വലീ ച പലിതം ചൈവ ഷണ്മാസാർധാന്ന ദൃശ്യതേ .. 125..
യാമമാത്രം തു യോ നിത്യമഭ്യസേത്സ തു കാലജിത് .
വജ്രോലീമഭ്യസേദ്യസ്തു സ യോഗീ സിദ്ധിഭാജനം .. 126..
ലഭ്യതേ യദി തസ്യൈവ യോഗസിദ്ധിഃ കരേ സ്ഥിതാ .
അതീതാനാഗതം വേത്തി ഖേചരീ ച ഭവേദ്ധ്രുവം .. 127..
അമരീം യഃ പിബേന്നിത്യം നസ്യം കുർവന്ദിനേ ദിനേ .
വജ്രോലീമഭ്യസേന്നിത്യമമരോലീതി കഥ്യതേ .. 128..
തതോ ഭവേദ്രാജയോഗോ നാന്തരാ ഭവതി ധ്രുവം .
യദാ തു രാജയോഗേന നിഷ്പന്നാ യോഗിഭിഃ ക്രിയാ .. 129..
തദാ വിവേകവൈരാഗ്യം ജായതേ യോഗിനോ ധ്രുവം .
വിഷ്ണുർനാമ മഹായോഗീ മഹാഭൂതോ മഹാതപാഃ .. 130..
തത്ത്വമാർഗേ യഥാ ദീപോ ദൃശ്യതേ പുരുഷോത്തമഃ .
യഃ സ്തനഃ പൂർവപീതസ്തം നിഷ്പീഡ്യ മുദമശ്നുതേ .. 131..
യസ്മാജ്ജാതോ ഭഗാത്പൂർവം തസ്മിന്നേവ ഭഗേ രമൻ .
യാ മാതാ സാ പുനർഭാര്യാ യാ ഭാര്യാ മാതരേവ ഹി .. 132..
യഃ പിതാ സ പുനഃ പുത്രോ യഃ പുത്രഃ സ പുനഃ പിതാ .
ഏവം സംസാരചക്രം കൂപചക്രേണ ഘടാ ഇവ .. 133..
ഭ്രമന്തോ യോനിജന്മാനി ശ്രുത്വാ ലോകാൻസമശ്നുതേ .
ത്രയോ ലോകാസ്ത്രയോ വേദാസ്തിസ്രഃ സന്ധ്യാസ്ത്രയഃ സ്വരാഃ .. 134..
ത്രയോഽഗ്നയശ്ച ത്രിഗുണാഃ സ്ഥിതാഃ സർവേ ത്രയാക്ഷരേ .
ത്രയാണാമക്ഷരാണാം ച യോഽധീതേഽപ്യർധമക്ഷരം .. 135..
തേന സർവമിദം പ്രോതം തത്സത്യം തത്പരം പദം .
പുഷ്പമധ്യേ യഥാ ഗന്ധഃ പയോമധ്യേ യഥാ ഘൃതം .. 136..
തിലമധ്യേ യഥാ തൈലം പാഷാണേഷ്വിവ കാഞ്ചനം .
ഹൃദി സ്ഥാനേ സ്ഥിതം പദ്മം തസ്യ വക്ത്രമധോമുഖം .. 137..
ഊർധ്വനാലമധോബിന്ദുസ്തസ്യ മധ്യേ സ്ഥിതം മനഃ .
അകാരേ രേചിതം പദ്മമുകാരേണൈവ ഭിദ്യതേ .. 138..
മകാരേ ലഭതേ നാദമർധമാത്രാ തു നിശ്ചലാ .
ശുദ്ധസ്ഫടികസങ്കാശം നിഷ്കലം പാപനാശനം .. 139..
ലഭതേ യോഗയുക്താത്മാ പുരുഷസ്തത്പരം പദം .
കൂർമഃ സ്വപാണിപാദാദിശിരശ്ചാത്മനി ധാരയേത് .. 140..
ഏവം ദ്വാരേഷു സർവേഷു വായുപൂരിതരേചിതഃ .
നിഷിദ്ധം തു നവദ്വാരേ ഊർധ്വം പ്രാങ്നിശ്വസംസ്തഥാ .. 141..
ഘടമധ്യേ യഥാ ദീപോ നിവാതം കുംഭകം വിദുഃ .
നിഷിദ്ധൈർനവഭിർദ്വാരൈർനിർജനേ നിരുപദ്രവേ .. 142..
നിശ്ചിതം ത്വാത്മമാത്രേണാവശിഷ്ടം യോഗസേവയേത്യുപനിഷത് ..
ഓം സഹ നാവവതു .. സഹ നൗ ഭുനക്തു .. സഹ വീര്യം കരവാവഹൈ ..
തേജസ്വിനാവധീതമസ്തു മാ വിദ്വിഷാവഹൈ ..
ഓം ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ..
ഇതി യോഗതത്ത്വോപനിഷത് സമാപ്താ ..