ഉപനിഷത്തുകൾ/സരസ്വതീരഹസ്യോപനിഷദ്

സരസ്വതീരഹസ്യോപനിഷത് ഉപനിഷത്തുകൾ

സരസ്വതീരഹസ്യോപനിഷത്

പ്രതിയോഗിവിനിർമുക്തബ്രഹ്മവിദ്യൈകഗോചരം .
അഖണ്ഡനിർവികൽപം തദ്രാമചന്ദ്രപദം ഭജേ ..
ഓം വാങ്മേ മനസി പ്രതിഷ്ഠിതാ
മനോ മേ വാചി പ്രതിഷ്ഠിതം ..
ആവിരാവീർമ ഏധി വേദസ്യ മ ആണീസ്ഥഃ
ശൃതം മേ മാ പ്രഹാസീഃ അനേനാധീതേനാഹോരാത്രാൻസന്ദധാമി
ഋതം വദിഷ്യാമി സത്യം വദിഷ്യാമി ..
തന്മാമവതു തദ്വക്താരമവതു
അവതു മാമവതു വക്താരമവതു വക്താരം ..
ഓം ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ..
ഹരിഃ ഓം ..
ഋഷയോ ഹ വൈ ഭഗവന്തമാശ്വലായനം സമ്പൂജ്യ പപ്രച്ഛുഃ
കേനോപായേന തജ്ജ്ഞാനം തത്പദാർഥാവഭാസകം . യദുപാസനയാ
തത്ത്വം ജാനാസി ഭഗവന്വദ .. 1..
സരസ്വതീദശശ്ലോക്യാ സഋചാ ബീജമിശ്രയാ .
സ്തുത്വാ ജപ്ത്വാ പരാം സിദ്ധിമലഭം മുനിപുംഗവാഃ .. 2..
ഋഷയഃ ഊചുഃ .
കഥം സാരസ്വതപ്രാപ്തിഃ കേന ധ്യാനേന സുവ്രത .
മഹാസരസ്വതീ യേന തുഷ്ടാ ഭഗവതീ വദ .. 3..
സ ഹോവാചാശ്വലായനഃ .
അസ്യ ശ്രീസരസ്വതീദശശ്ലോകീമഹാമന്ത്രസ്യ .
അഹമാശ്വലായന ഋഷിഃ . അനുഷ്ടുപ് ഛന്ദഃ .
ശ്രീവാഗീശ്വരീ ദേവതാ . യദ്വാഗിതി ബീജം . ദേവീം വാചമിതി
ശക്തിഃ .
ഓം പ്രണോ ദേവീതി കീലകം . വിനിയോഗസ്തത്പ്രീത്യർഥേ . ശ്രദ്ധാ
മേധാ
പ്രജ്ഞാ ധാരണാ വാഗ്ദേവതാ മഹാസരസ്വതീത്യേതൈരംഗന്യാസഃ ..
നീഹാരഹാരഘനസാരസുധാകരാഭാം
    കല്യാണദാം കനകചമ്പകദാമഭൂഷാം .
ഉത്തുംഗപീനകുചകുംഭമനോഹരാംഗീം
    വാണീം നമാമി മനസാ വചസാ വിഭൂത്യൈ .. 1..
ഓം പ്രണോ ദേവീത്യസ്യ മന്ത്രസ്യ ഭരദ്വാജ ഋഷിഃ .
ഗായത്രീ ഛന്ദഃ . ശ്രീസരസ്വതീ ദേവതാ . പ്രണവേന
ബീജശക്തിഃ കീലകം . ഇഷ്ടാർഥേ വിനിയോഗഃ . മന്ത്രേണ ന്യാസഃ ..
യാ വേദാന്താർഥതത്ത്വൈകസ്വരൂപാ പരമാർഥതഃ .
നാമരൂപാത്മനാ വ്യക്താ സാ മാം പാതു സരസ്വതി .. 1..
ഓം പ്രണോ ദേവീ സരസ്വതീ വാജേഭിർവാജേനീവതീ .
ധീനാമവിത്ര്യവതു .. 1..
ആ നോ ദിവ ഇതി മന്ത്രസ്യ അത്രിരൃഷിഃ . ത്രിഷ്ടുപ് ഛന്ദഃ .
സരസ്വതീ ദേവതാ . ഹ്രീമിതി ബീജശക്തിഃ കീലകം . ഇഷ്ടാർഥേ
വിനിയോഗഃ .
മന്ത്രേണ ന്യാസഃ ..
യാ സാംഗോപാംഗ വേദേഷു ചതുർശ്വേകൈവ ഗീയതേ .
അദ്വൈതാ ബ്രഹ്മണഃ ശക്തിഃ സാ മാം പാതു സരസ്വതീ ..
ഹ്രീം ആ നോ ദിവോ ബൃഹതഃ പർവതാദാ
   സരസ്വതീ യജതാഗം തു യജ്ഞം .
ഹവം ദേവീ ജുജുഷാണാ ഘൃതാചീ
   ശഗ്മാം നോ വാചമുഷതീ ശ്രുണോതു .. 2..
പാവകാ ന ഇതി മന്ത്രസ്യ . മധുച്ഛന്ദ ഋഷിഃ .
ഗായത്രീ ഛന്ദഃ . സരസ്വതീ ദേവതാ .
ശ്രീമിതി ബീജശക്തിഃ കീലകം . ഇഷ്ടാർഥേ വിനിയോഗഃ .
മന്ത്രേണ ന്യാസഃ ..
യാ വർണപദവാക്യാർഥസ്വരൂപേണൈവ വർതതേ .
അനാദിനിധനാനന്താ സാ മാം പാതു സരസ്വതീ ..
ശ്രീം പാവകാ നഃ സരസ്വതീ വാജേഭിർവാജിനീവതീ .
യജ്ഞം വഷ്ടു ധിയാ വസുഃ .. 3..
ചോദയത്രീതി മന്ത്രസ്യ മധുച്ഛന്ദ ഋഷിഃ .
ഗായത്രീ ഛന്ദഃ . സരസ്വതീ ദേവതാ .
ബ്ലൂമിതി ബീജശക്തിഃ കീലകം . മന്ത്രേണ ന്യാസഃ ..
അധ്യാത്മമധിദൈവം ച ദേവാനാം സമ്യഗീശ്വരീ .
പ്രത്യഗാസ്തേ വദന്തീ യാ സാ മാം പാതു സരസ്വതീ ..
ബ്ലൂം ചോദയിത്രീ സൂനൃതാനാം ചേതന്തീ സുമതീനാം .
യജ്ഞം ദധേ സരസ്വതീ .. 4..
മഹോ അർണ ഇതി മന്ത്രസ്യ . മധുച്ഛന്ദ ഋഷിഃ .
ഗായത്രീ ഛന്ദഃ . സരസ്വതീ ദേവതാ . സൗരിതി ബീജശക്തിഃ
കീലകം . മന്ത്രേണ ന്യാസഃ .
അന്തര്യാമ്യാത്മനാ വിശ്വം ത്രൈലോക്യം യാ നിയച്ഛതി .
രുദ്രാദിത്യാദിരൂപസ്ഥാ യസ്യാമാവേശ്യതാം പുനഃ .
ധ്യായന്തി സർവരൂപൈകാ സാ മാം പാതു സരസ്വതീ .
സൗഃ മഹോ അർണഃ സരസ്വതീ പ്രചേതയതി കേതുനാ .
ധിയോ വിശ്വാ വിരാജതി .. 5..
ചത്വാരി വാഗിതി മന്ത്രസ്യ ഉചഥ്യപുത്രോ ദീർഘതമാ ഋഷിഃ .
ത്രിഷ്ടുപ് ഛന്ദഃ . സരസ്വതീ ദേവതാ . ഐമിതി ബീജശക്തിഃ
കീലകം . മന്ത്രേണ ന്യാസഃ .
യാ പ്രത്യഗ്ദൃഷ്ടിഭിർജീവൈർവ്യജ്യമാനാനുഭൂയതേ .
വ്യാപിനി ജ്ഞപ്തിരൂപൈകാ സാ മാം പാതു സരസ്വതീ ..
ഐം ചത്വാരി വാക് പരിമിതാ പദാനി
   താനി വിദുർബ്രാഹ്മണാ യേ മനീഷിണഃ .
ഗുഹാ ത്രീണി നിഹിതാ നേംഗയന്തി
    തുരീയം വാചോ മനുഷ്യാ വദന്തി .. 6..
യദ്രാഗ്വദന്തീതി മന്ത്രസ്യ ഭാർഗവ ഋഷിഃ .
ത്രിഷ്ടുപ് ഛന്ദഃ . സരസ്വതീ ദേവതാ .
ക്ലീമിതി ബീജശക്തിഃ കീലകം . മന്ത്രേണ ന്യാസഃ .
നാമജാത്യാദിമിർഭേദൈരഷ്ടധാ യാ വികൽപിതാ .
നിർവികൽപാത്മനാ വ്യക്താ സാ മാം പാതു സരസ്വതീ ..
ക്ലീം യദ്വാഗ്വദന്ത്യവിചേതനാനി
    രാഷ്ട്രീ ദേവാനാം നിഷസാദ മന്ദ്രാ .
ചതസ്ര ഊർജം ദുദുഹേ പയാംസി
    ക്വ സ്വിദസ്യാഃ പരമം ജഗാമ .. 7..
ദേവീം വാചമിതി മന്ത്രസ്യ ഭാർഗവ ഋഷിഃ .
ത്രിഷ്ടുപ് ഛന്ദഃ . സരസ്വതീ ദേവതാ .
സൗരിതി ബീജശക്തിഃ കീലകം . മന്ത്രേണ ന്യാസഃ .
വ്യക്താവ്യക്തഗിരഃ സർവേ വേദാദ്യാ വ്യാഹരന്തി യാം .
സർവകാമദുഘാ ധേനുഃ സാ മാം പാതു സരസ്വതീ ..
സൗഃ ദേവീം വാചമജനയന്ത
      ദേവാസ്താ വിശ്വരൂപാഃ പശവോ വദന്തി .
സാ നോ മന്ദ്രേഷമൂർജം ദുഹാനാ
      ധേനുർവാഗസ്മാനുപസുഷ്ടുതൈതു ..8..
ഉത ത്വ ഇതി മന്ത്രസ്യ ബൃഹസ്പതിരൃശിഃ .
ത്രിഷ്ടുപ്ഛന്ദഃ . സരസ്വതീ ദേവതാ .
സമിതി ബീജശക്തിഃ കീലകം . മന്ത്രേണ ന്യാസഃ .
യാം വിദിത്വാഖിലം ബന്ധം നിർമഥ്യാഖിലവർത്മനാ .
യോഗീ യാതി പരം സ്ഥാനം സാ മാം പാതു സരസ്വതീ ..
സം ഉത ത്വഃ പശ്യന്ന ദദർശ വാചമുത ത്വഃ
ശൃണ്വന്ന ശൃണോത്യേനാം . ഉതോ ത്വസ്മൈ തന്വം 1 വിസസ്രേ
ജായേവ പത്യ ഉശതീ സുവാസാഃ .. 9..
അംബിതമ ഇതി മന്ത്രസ്യ ഗൃത്സമദ ഋഷിഃ .
അനുഷ്ടുപ് ഛന്ദഃ . സരസ്വതീ ദേവതാ .
ഐമിതി ബീജശക്തിഃ കീലകം . മന്ത്രേണ ന്യാസഃ .
നാമരൂപാത്മകം സർവം യസ്യാമാവേശ്യ തം പുനഃ .
ധ്യായന്തി ബ്രഹ്മരൂപൈകാ സാ മാം പാതു സരസ്വതീ ..
ഐം അംബിതമേ നദീതമേ ദേവിതമേ സരസ്വതീ .
അപ്രശസ്താ ഇവ സ്മസി പ്രശസ്തിമംബ നസ്കൃധി .. 10..
ചതുർമുഖമുഖാംഭോജവനഹംസവധൂർമമ .
മാനസേ രമതാം നിത്യം സർവശുക്ലാ സരസ്വതീ .. 1..
നമസ്തേ ശാരദേ ദേവി കാശ്മീരപുരവാസിനീ .
ത്വാമഹം പ്രാർഥയേ നിത്യം വിദ്യാദാനം ച ദേഹി മേ .. 2..
അക്ഷസൂത്രാങ്കുശധരാ പാശപുസ്തകധാരിണീ .
മുക്താഹാരസമായുക്താ വാചി തിഷ്ഠതു മേ സദാ .. 3..
കംബുകണ്ഠീ സുതാമ്രോഷ്ഠീ സർവാഭരണഭൂഷിതാ .
മഹാസരസ്വതീ ദേവീ ജിഹ്വാഗ്രേ സംനിവിശ്യതാം .. 4..
യാ ശ്രദ്ധാ ധാരണാ മേധാ വാഗ്ദേവീ വിധിവല്ലഭാ .
ഭക്തജിഹ്വാഗ്രസദ്നാ ശമാദിഗുണദായിനീ .. 5..
നമാമി യാമിനീനാഥലേഖാലങ്കൃതകുന്തലാം .
ഭവാനീം ഭവസന്താപനിർവാപണസുധാനദീം .. 6.
യഃ കവിത്വം നിരാതങ്കം ഭക്തിമുക്തീ ച വാഞ്ഛതി .
സോഽഭ്യൈർച്യൈനാം ദശശ്ലോക്യാ നിത്യം സ്തൗതി സരസ്വതീം .. 7..
തസ്യൈവം സ്തുവതോ നിത്യം സമഭ്യർച്യ സരസ്വതീം .
ഭക്തിശ്രദ്ധാഭിയുക്തസ്യ ഷണ്മാസാത്പ്രത്യയോ ഭവേത് .. 8..
തതഃ പ്രവർതതേ വാണീ സ്വേച്ഛയാ ലലിതാക്ഷരാ .
ഗദ്യപദ്യാത്മകൈഃ ശബ്ദൈരപ്രമേയൈർവിവക്ഷിതൈഃ .. 9..
അശ്രുതോ ബുധ്യതേ ഗ്രന്ഥഃ പ്രായഃ സാരസ്വതഃ കവിഃ .
ഇത്യേവം നിശ്ചയം വിപ്രാഃ സാ ഹോവാച സരസ്വതീ .. 10..
ആത്മവിദ്യാ മയാ ലബ്ധാ ബ്രഹ്മണൈവ സനാതനീ .
ബ്രഹ്മത്വം മേ സദാ നിത്യം സച്ചിദാനന്ദരൂപതഃ .. 11..
പ്രകൃതിത്വം തതഃ സൃഷ്ടം സത്ത്വാദിഗുണസാമ്യതഃ .
സത്യമാഭാതി ചിച്ഛായാ ദർപണേ പ്രതിബിംബവത് .. 12..
തേന ചിത്പ്രതിബിംബേന ത്രിവിധാ ഭാതി സാ പുനഃ .
പ്രകൃത്യവച്ഛിന്നതയാ പുരുഷത്വം പുനശ്ച തേ .. 13..
ശുദ്ധസത്ത്വപ്രധാനായാം മായായാം ബിംബിതോ ഹ്യജഃ .
സത്ത്വപ്രധാനാ പ്രകൃതിർമായേതി പ്രതിപാദ്യതേ .. 14..
സാ മായാ സ്വവശോപാധിഃ സർവജ്ഞസ്യേശ്വരസ്യ ഹി .
വശ്യമായത്വമേകത്വം സർവജ്ഞത്വം ച തസ്യ തു .. 15..
സാത്ത്വികത്വാത്സമഷ്ടിത്വാത്സാക്ഷിത്വാജ്ജഗതാമപി .
ജഗത്കർതുമകർതും വാ ചാന്യഥാ കർതുമീശതേ .. 16..
യഃ സ ഈശ്വര ഇത്യുക്തഃ സർവജ്ഞത്വാദിഭിർഗുണൈഃ .
ശക്തിദ്വയം ഹി മായയാ വിക്ഷേപാവൃത്തിരൂപകം .. 17..
വിക്ഷേപശക്തിർലിംഗാദിബ്രഹ്മാണ്ഡാന്തം ജഗത്സൃജേത് .
അന്തർദൃഗ്ദൃശ്യയോർഭേദം ബഹിശ്ച ബ്രഹ്മസർഗയോഃ .. 18..
ആവൃണോത്യപരാ ശക്തിഃ സാ സംസാരസ്യ കാരണം .
സാക്ഷിണഃ പുരതോ ഭാതം ലിംഗദേഹേന സംയുതം .. 19..
ചിതിച്ഛായാ സമാവേശാജ്ജീവഃ സ്യാദ്വ്യാവഹാരികഃ .
അസ്യ ജീവത്വമാരോപാത്സാക്ഷിണ്യപ്യവഭാസതേ .. 20..
ആവൃതൗ തു വിനഷ്ടായാം ഭേദേ ഭാതേഽപയാതി തത് .
തഥാ സർഗബ്രഹ്മണോശ്ച ഭേദമാവൃത്യ തിഷ്ഠതി .. 21..
യാ ശക്തിസ്ത്വദ്വശാദ്ബ്രഹ്മ വികൃതത്വേന ഭാസതേ .
അത്രാപ്യാവൃതിനാശേന വിഭാതി ബ്രഹ്മസർഗയോഃ .. 22..
ഭേദസ്തയോർവികാരഃ സ്യാത്സർഗേ ന ബ്രഹ്മണി ക്വചിത് .
അസ്തി ഭാതി പ്രിയം രൂപം നാമ ചേത്യംശപഞ്ചകം .. 23..
ആദ്യത്രയം ബ്രഹ്മരൂപം ജഗദ്രൂപം തതോ ദ്വയം .
അപേക്ഷ്യ നാമരൂപേ ദ്വേ സച്ചിദാനന്ദതത്പരഃ .. 24..
സമാധിം സർവദാ കുര്യാധൃദയേ വാഥ വാ ബഹിഃ .
സവികൽപോ നിർവികൽപഃ സമാധിർദ്വിവിധോ ഹൃദി .. 25..
ദൃശ്യശബ്ദാനുഭേദേന സ വികൽപഃ പുനർദ്വിധാ .
കാമാദ്യാശ്ചിത്തഗാ ദൃശ്യാസ്തത്സാക്ഷിത്വേന ചേതനം .. 26..
ധ്യായേദ്ദൃശ്യാനുവിദ്ധോഽയം സമാധിഃ സവികൽപകഃ .
അസംഗഃ സച്ചിദാനന്ദഃ സ്വപ്രഭോ ദ്വൈതവർജിതഃ .. 27..
അസ്മീതിശബ്ദവിദ്ധോഽയം സമാധിഃ സവികൽപകഃ .
സ്വാനുഭൂതിരസാവേശാദ്ദൃശ്യശബ്ദാദ്യപേക്ഷിതുഃ .. 28..
നിർവികൽപഃ സമാധിഃ സ്യാന്നിവാതസ്ഥിതദീപവത് .
ഹൃദീവ ബാഹ്യദേശേഽപി യസ്മിൻകസ്മിംശ്ച വസ്തുനി .. 29..
സമാധിരാദ്യസന്മാത്രാന്നാമരൂപപൃഥക്കൃതിഃ .
സ്തബ്ധീഭാവോ രസാസ്വാദാത്തൃതീയഃ പൂർവവന്മതഃ .. 30..
ഏതൈഃ സമാധിഭിഃ ഷഡ്ഭിർനയേത്കാലം നിരന്തരം .
ദേഹാഭിമാനേ ഗലിതേ വിജ്ഞാതേ പരമാത്മനി .
യത്ര യത്ര മനോ യാതി തത്ര തത്ര പരാമൃതം .. 31..
ഭിദ്യതേ ഹൃദയഗ്രന്ഥിശ്ഛിദ്യന്തേ സർവസംശയഃ .
ക്ഷീയന്തേ ചാസ്യ കർമാണി തസ്മിന്ദൃഷ്ടേ പരാവരേ .. 32..
മയി ജീവത്വമീശത്വം കൽപിതം വസ്തുതോ നഹി .
ഇതി യസ്തു വിജാനാതി സ മുക്തോ നാത്ര സംശയഃ .. 33..
ഓം വാങ്മേ മനസി പ്രതിഷ്ഠിതാ .
മനോ മേ വാചി പ്രതിഷ്ഠിതം .
ആവിരാവീർമ ഏധി . വേദസ്യ മ ആണീസ്ഥഃ .
ശൃതം മേ മാ പ്രഹാസീഃ .
അനേനാധീതേനാഹോരാത്രാൻസന്ദധാമി .
ഋതം വദിഷ്യാമി . സത്യം വദിഷ്യാമി .
തന്മാമവതു . തദ്വക്താരമവതു .
അവതു മാമവതു വക്താരമവതു വക്താരം ..
.. ഇതി സരസ്വതീരഹസ്യോപനിഷത്സമാപ്താ ..