ചാണക്യസൂത്രം (കിളിപ്പാട്ട്)/ആറാം പാദം

വരികരികിൽനീയരിയശാരികെ
പറകശേഷമാം കഥകളൊക്കവെ 1
വറുത്തരിയവില്പൊരിവറുത്തെള്ളും
കുറുക്കുപാലതിൽ കുഴച്ചുസാദരം 2
വെളുത്തവെല്ലവും പൊടിച്ചതിലിട്ട-
ങ്ങിളക്കിമേളിച്ചു നിനക്കു ഞാൻ തരാം 3
മടിച്ചിരിയാതെ ഭുജിച്ചിളമധു
കുടിച്ചുദാഹവുമിളച്ചുചൊല്ലെടോ 4
വിചിത്രമെത്രയും നിനച്ചു കാൺകിലി-
ചരിത്രമെന്നതെപറയാവുദൃഢം 5
അതിപ്രവരനാം മലയകേതുവും
മതിപ്രയോഗമുള്ളമാത്യനും പിന്നെ 6
പ്രവൃദ്ധരാഗമാർന്നിരുവരും കൂടി
പ്രവൃത്തിച്ചതെന്തെന്നുരചെയ്തീടുനീ 7
അതുകേട്ടുകിളിത്തരുണിയുമതി-
മധുരമായ്മനം തെളിഞ്ഞു ചൊല്ലിനാൾ :- 8
കഴിഞ്ഞേറ്റം കഥാവിഷമിച്ചേറ്റവു-
മൊഴിഞ്ഞുഞാനെന്നതറികയും വേണം 9
ഉരചെയ്‌വാൻ പണി പെരുതെന്നാകിലു-
മൊരുവണ്ണം കഥാകഴിവോളം നേരം 10
പറകെന്നുവന്നു, വചസിസാമർത്ഥ്യം
കുറയുമെങ്കിലും തെളിഞ്ഞുകേട്ടാലും 11
മലയകേതുവാം നൃപതിവീരനെ
പലകാലം സേവിച്ചമാത്യരാക്ഷസൻ 12
ഇരിക്കും കാലത്തങ്ങൊരുദിനം തത്ര
കരുത്തേറും ഭദ്രഭടാദികളെയും 13
അഭിമതം തനിക്കധികമുള്ളൊരു
ക്ഷപണനെയും കണ്ടതിമോദം പൂണ്ടാൻ; 14
അവരിൽ വെച്ചു ഭാഗുരായണൻ മുന്ന-
മവനിനാഥനാം മലയകേതുതാൻ 15
ഇരിക്കും മന്ദിരമകം പുക്കു നൃപ-
വരനെക്കണ്ടവനവസ്ഥകളെല്ലാം 16
അറിയിച്ചീടിനാനതുകാലം മന്ത്രി
വരനാക്കീടിനാനവനേയും മ്ലേച്ഛൻ 17
പടെക്കു നാഥനാം ശിഖരസേനനെ
പടുത്വമുള്ളൊരു ഭദ്രഭടാദികൾ 18
തിരഞ്ഞുകണ്ടവനവരോടും കൂടി
വിരിഞ്ഞുഭൂപതിവരനെക്കണ്ടുതെ; 19
കുടിലനായുള്ള ചണകപുത്രനോ-
ടിടഞ്ഞുപോന്നതുമറിയിച്ചീടിനാർ; 20
അതിനുപർവ്വതസുതനവർകളെ
യതിനായിട്ടധിപതികളാക്കിനാൻ 21
അതുകാലം മ്ലേച്ഛതനയനോടവ-
രതിഗൂഢമായൊന്നുരചെയ്തീടിനാർ 22
“ശിഖരസേനനോടൊരുമിച്ചു ഞങ്ങൾ
അഖിലനാഥനാം ഭവാനെക്കണ്ടതി- 23
ന്നൊരുവസ്തുവുണ്ടെന്നറിക ഭൂപതെ
പറഞ്ഞറിയിക്കാമതുമിഹ ഞങ്ങൾ; 24
തവസചിവനാമമാത്യരാക്ഷസൻ
അവനിനാഥനായ് മരുവും മൌര്യനോ- 25
ടൊരുമിച്ചീടുവാനവസരമിപ്പോൾ
കരുതിപ്പാർക്കുന്നു; ചതിക്കും രാക്ഷസൻ 26
അതുമൂലമാത്യകനെകൂടാതെ
ചതിക്കുമെന്നുള്ള ഭയം കൊണ്ടു ഞങ്ങൾ 27
ശിഖരസേനനോടൊരുമിച്ചുവന്നി-
ട്ടഖിലനാഥനാം ഭവാനെക്കണ്ടതും” 28
അവർകളിങ്ങിനെ പറഞ്ഞതു കേട്ടി-
ട്ടവനിനാഥനാം മലയകേതുവും 29
തദനു ഭാഗുരായണനേയും വിളി-
ച്ചതു സമസ്തവുമറിയിച്ചീടിനാൻ; 30
അരിഭയാൽ ഭാഗുരായണനന്നേരം
പെരികെ മോദം പൂണ്ടുരചെയ്തീടിനാൻ; 31
“കൃപനൃപതിക്കു വളർപ്പതിന്നായി
നൃപതിയെസ്നേഹം പെരികെയുള്ളോനെ 32
കപടം കൈവിട്ടാശ്രയിച്ചു വന്നവർ
നൃപശിഖാമണെ! ഭവാനെക്കണ്ടതും” 33
അതുകേട്ടുനരവരനും ചൊല്ലിനാൻ
“ചതിവെടിഞ്ഞുള്ളൊരമാത്യനെപ്പോലെ 34
പെരികെസ്നേഹമുള്ളവർകളാരുമി-
ദ്ധരണിയിലില്ലെന്നറിഞ്ഞാലുമെടോ” 35
ചിരിച്ചു ഭാഗുരായണനുമന്നേര-
മിരിക്കും മ്ലേച്ഛനോടുര ചെയ്തീടിനാൻ 36
“അതിനേതുമൊരു വികല്പമില്ല ഞാ-
നതുകൊണ്ടല്ലെടൊ പറഞ്ഞതുമിപ്പോൾ 37
ചണകപുത്രനോടമാത്യനേറ്റവും
പിണക്കമാകുന്നു ധരിക്ക മാനസെ 38
പിണക്കമില്ല ചന്ദ്രഗുപ്തനെക്കുറി-
ച്ചിണക്കമീവഴി നിനക്കിലുണ്ടെല്ലൊ 39
കുടിലചിത്തനാം ചണകപുത്രന്റെ
കടുപ്പങ്ങളൊട്ടും പൊറുക്കാതെ മൌര്യൻ 40
അധികാരം കോപിച്ചൊഴിപ്പിച്ചീടുകി-
ലതിഗുണജ്ഞനാമമാത്യരാക്ഷസൻ 41
മരിച്ച നന്ദനെക്കുറിച്ചു ഭക്തികൊ-
ണ്ടുറച്ചീടും തന്റെ മനസ്സിലിങ്ങിനെ:- 42
“നിനച്ചു കാൺകിലീ നൃപതി മൌര്യനും
ജനിച്ചതും നന്ദകുലത്തിൽ നിർണ്ണയം 43
നിനച്ചിതുവഴിയുറച്ചു രാക്ഷസൻ
മനക്കരുത്തേറുമരിയ മൌര്യനെ 44
പെരുത്ത മത്സരം കളഞ്ഞുകണ്ടുട-
നിരിക്കുമില്ലൊരു വികല്പമേതുമെ; 45
അവർകളെക്കുറിച്ചതുനേരം ഭവാ-
നവിശ്വാസം വരുമതുകണ്ടിട്ടെല്ലൊ 46
മികവേറും ഭദ്രഭടപ്രഭൃതികൾ
ശിഖരസേനമാശ്രയിച്ചുവന്നതും!“ 47
സചിവനായ ഭാഗുരായണൻ തന്റെ
വചനം കേട്ടു പർവ്വതപുത്രൻ ചൊന്നാൻ 48
“പരമാർത്ഥം സഖെ പറഞ്ഞതൊക്കവെ
നിരന്നിതുനിന്റെ വചനമേറ്റവും 49
ചണകജൻ തനെ കുടുമകൊണ്ടോരോ
ജനങ്ങൾ മൌര്യനെ വെടിഞ്ഞുപോരുന്നു 50
നമുക്കിതുകാലം പടകൊണ്ടുചെന്നി-
ട്ടമർക്കണം മൌര്യ ചണകജന്മാരെ 51
മമതാതൻ തന്നെക്കുറിച്ചിനിക്കൊരു
മമതയില്ലെന്നു പറയുന്നു ജനം 52
കഴിഞ്ഞുപത്തുമാസവുമെന്റെയച്ഛൻ
കഴിഞ്ഞതുമുതലറികെടൊ സഖെ! 53
ചതിച്ചുതാതനെക്കുലചെയ്തമൂലം
പ്രതിജ്ഞയും കോപിച്ചീവണ്ണം ചെയ്തു ഞാൻ 54
പിതൃഹന്താവിനെകുലചെയ്യാതെഞാൻ
പിതൃക്രിയചെയ്യുന്നതുമില്ലേതുമെ 55
കരുത്തനായ ഞാൻ പ്രതിജ്ഞയും ചെയ്തു
പൊറുക്കുന്നതെന്റെ ബലക്ഷയം തന്നെ 56
മറുത്തരികളേ വധിച്ചു വൈകാതെ
മരിച്ചതാതന്റെ ജലക്രിയ ചെയ്‌വാൻ 57
എതൃത്തുപോർചെയ്തുമരിപ്പനല്ലായ്കിൽ
വിധിച്ചതൊക്കവെ വരുമെടൊസഖെ! 58
അതിനമാത്യന്റെ കരുത്തുണ്ടെന്നാകി-
ലിതുകാലം പുനരെളുപ്പമുണ്ടെടൊ 59
ശിരസിവേദനകലർന്നുരാക്ഷസൻ
പരവശപ്പെട്ടു കിടക്കുന്നിതിപ്പോൾ 60
അതുകൊണ്ടു മന്ത്രിപ്രവരനെക്കാണ്മാൻ
അധികമായിപ്പോളുഴറിവന്നു ഞാൻ 61
പുറപ്പെടുക നാമതിനുവൈകാതെ
പരക്കവേണ്ടനാമിരുവരുമ്മതി 62
പലതരമിത്ഥം പറഞ്ഞുഴറ്റോടെ
മലയകേതു ഭാഗുരായണനുമായ് 63
പുറപ്പെട്ടുചെന്നങ്ങമാത്യൻ വാഴുന്ന
പുരത്തിനു ചെന്നങ്ങടുത്തതുനേരം 64
വസുസമനായുള്ളമാത്യരാക്ഷസൻ
കുസുമമന്ദിരത്തിലെ വിശേഷങ്ങൾ 65
അറിവതിന്നു താൻ പറഞ്ഞയച്ചൊരു
കരഭകനൊരു പഥികൻ വേഷമായ് 66
പരമാർത്ഥമെല്ലാമറിഞ്ഞുവന്നുടൻ
തിറമേറും മന്ത്രിപ്രവരനെക്കണ്ടാൻ 67
പുരം പ്രവിഷ്ടനാമവനെക്കണ്ടഥ
ചിരിച്ചമാത്യനുമിവണ്ണം ചൊല്ലിനാൻ 98
“പെരികനന്നെടോവരികരികിൽനീ
പറക മൌര്യന്റെ ചരിതമൊക്കവെ” 69
രഹസ്യമാം വണ്ണം പറവതിനപ്പോൾ
മഹത്വമുള്ള രാക്ഷസൻ നിനച്ചുള്ളിൽ 70
ശകടദാസനോടി”വനേയും കൊണ്ടി-
ങ്ങകത്തുപോരികെ”ന്നുര ചെയ്തീടിനാൻ 71
അഥശകടനും കരഭകൻ താനു-
മതിഗുണനയമുടയമന്ത്രിയും 72
അകത്തുപുക്കുടനടച്ചുവാതിലു-
മകം തെളിഞ്ഞുടനിരുന്നാരേവരും 73
മലയകേതുവും സചിവനും കൂടി
ചില കാര്യം നിനച്ചമാത്യനെകാണ്മാൻ 74
പുരം പുക്കനേരമറയിലെന്നുകേ-
ട്ടിരുവരും കൂടെയവിടെച്ചെല്ലുമ്പോൾ 75
അറവാതിൽ നന്നായടച്ചു കണ്ടപ്പോ-
ളിറപാർത്തുനിന്നാരവരുമന്നേരം 76
കുതുകേനകരഭകനോടുമന്ത്രി
പതുക്കച്ചോദിച്ചു തുടങ്ങിയന്നേരം 77
“കരഭകനീയസ്തനകലശനെ
യരിപുരത്തുങ്കല്പുനരുണ്ടൊകണ്ടു?” 78
അതുകേട്ടു കരഭകനും ചൊല്ലിനാൻ
“മതിമാനാമവനേയും കണ്ടേനഹം” 79
മലയകേതുവുമതുകേട്ടുമോദം
കലർന്നു ഭാഗുരായണനോടുചൊന്നാൻ 80
“അറികനീപുഷ്പപുരവൃത്താന്തങ്ങ-
ളറിയിക്കുന്നതുമൊരുവൻ മന്ത്രിയെ 81
രഹസ്യമായൊരു വചനം ചൊല്ലുമ്പോൾ
ബഹുത്വവുമാക്കിടരുതല്ലൊ പാർത്താൽ 82
ഇറപാർത്തു കേട്ടാലറിയാമെന്തെല്ലാ-
മ്മറവുകളെന്നു ധരിക്കെടൊ സഖെ” 83
“പരമാർത്ഥം തന്നെ പറഞ്ഞതു ഭവാ-
നറിയാമൊക്കെ” യെന്നവനും ചൊല്ലിനാൻ 84
അതിവിദഗ്ദ്ധനാം കരഭകൻ തന്നോ-
ടതുനേരം മന്ത്രിപ്രവരനും ചൊന്നാൻ 85
“മനക്കരുത്തേറും കരഭകയിപ്പോൾ
നിനച്ചു കാരിയം ഫലിച്ചിതൊ പാർത്താൽ?” 86
“ഫലിച്ചിതേറ്റവും തവനയത്തിനൊ
വലിപ്പമുണ്ടെന്നു ധരിക്ക മാനസെ” 87
അതുകേട്ടുപറുവതകപുത്രനും
അതിഗുണമുള്ള സഖിയോടോതിനാൻ 88
“നിനച്ച കാര്യമെന്നിതാ പറയുന്നൂ
ഇനിക്കതെന്തെന്നു തിരിയുന്നില്ലെടോ” 89
“നൃപതികൾ ചൂടും മകുടരത്നമേ
കപടമന്ത്രികൾ ചരിതമെങ്ങിനെ 90
അറിയുന്നു പുനരിനിയും പാർക്കുമ്പോ-
ളറിയാം പക്ഷെ”യെന്നുരചെയ്തീടിനാൻ 91
അകത്തിരുന്നപ്പോളമാത്യരാക്ഷസൻ
അകക്കുരുന്നേറ്റം തെളിഞ്ഞുചൊല്ലിനാൻ 92
“പറെകെവിസ്തരിച്ചഖിലവുമെടൊ”
“പറയാമെങ്കി” ലെന്നവനും ചൊല്ലിനാൻ 93
“തവനിയോഗത്താലഗതിവേഷം പൂ-
ണ്ടിവിടുന്നു പുഷ്പപുരിക്കു ചെന്നു ഞാൻ 94
സ്തനകലശനോടഖിലവും തവ
മനസിചിന്തിതമുരചെയ്തീടിനേൻ 95
ചണകപുത്രനോടവനീശൻ മൌര്യൻ
പിണങ്ങുന്നേരമപ്പഴുതറിഞ്ഞുനീ 96
ധരണീശൻ തന്നെ സ്തുതിക്കണമെന്നു
പറഞ്ഞുമന്ത്രിയെന്നുരചെയ്തീടിനേൻ 97
അതിനേതുമൊരു കുറവിനിക്കില്ലെ-
ന്നതിവിദഗ്ദ്ധനാമവനും ചൊല്ലിനാൻ 98
അനന്തരം മൌര്യൻ പ്രജകടെയെല്ലാ
മ്മനം കേട്ടു നന്ദനിധനചിന്തയാ 99
നിരുത്സാഹേന കണ്ടവർക്കു സന്തോഷം
വരുത്തേണമെന്നു നിനച്ചു കണ്ടുള്ളിൽ 100
പുരങ്ങളൊക്കവെയലംകരിപ്പിച്ചി-
ട്ടൊരു ചന്ദ്രോത്സവം തെളിഞ്ഞു കല്പിച്ചാൻ 101
അതിനാലാനന്ദം കലർന്നു ലോകർക്കും
അതിനൊരുദ്യോഗം വളർന്നനന്തരം” 102
അതുകേട്ടുകണ്ണിലുറന്നവെള്ളമോ-
ടധികം താപേന പറഞ്ഞുരാക്ഷസൻ 103
“മമനൃപൻ നന്ദൻ ധരണിക്കിന്നൊരു
കുമുദബാന്ധവന്മദനസന്നിഭൻ 104
ഗുണഗണങ്ങൾക്കു സതതം വാഴുവാൻ
മണികലശനാം നൃപനെക്കൂടാതെ 105
നിറക്കുമോ ചന്ദ്രമഹോത്സവമിപ്പോൾ
മറക്കുമോ മമ നൃപനെ ഞാനഹോ” 106
പലതരമിത്ഥം പറഞ്ഞമാത്യനു-
മലറിവീണിതു പെരുത്ത ദുഃഖത്താൽ 107
കരഭകൻ താനും ശകടനും കൂടി
പരവശം കണ്ടു പിടിച്ചമാത്യനെ 108
നിവർത്തിനാൻ വെള്ളം തളിച്ചു താപത്തിൻ
നിവൃത്തിയുമൊട്ടു വരുത്തിനാരഹോ 109
കരഭകനോടു പുനരമാത്യനും
“പറകശേഷ”മെന്നുരചെയ്തീടിനാൻ 110
അതുകേട്ടുചൊന്നാനവനു”മെങ്കിലൊ
ചതിയേറീടുന്ന ചണകനന്ദനൻ 111
മുടക്കിനാൻ ചന്ദ്രമഹോത്സവം പിന്നെ
കടുപ്പമെങ്ങിനെ പറഞ്ഞുകൂടുന്നു?” 112
അതുകേട്ടു മൌര്യൻ ചണകപുത്രനോ-
ടതികുപിതനായുരചെയ്യുന്നേരം 113
സ്തനകലശനപ്പൊഴുതു മൌര്യന്റെ
ഗുണഗണം വാഴ്ത്തി സ്തുതിച്ചുസാദരം 114
നൃപനാജ്ഞാഭംഗം സഹിച്ചുകൂടാതെ
കപടബുദ്ധിയാം ചണകപുത്രനെ 115
അധികാരത്തിങ്കെന്നൊഴിപ്പിച്ചാൻ തവ
മതിഗുണങ്ങളെ പ്രശംസിച്ചുതന്നെ” 116
പറഞ്ഞ ചാരന്റെ വചനം കേട്ടഥ
നിറഞ്ഞൊരാനന്ദം വഴിഞ്ഞ രാക്ഷസൻ 117
പറഞ്ഞാ”നെന്നുടെ സ്തനകലശന്റെ
വിരുതുകളത്രെ ഫലിച്ചതുമിപ്പോൾ 118
പെരികനന്നെല്ലോസ്തനകലശന്റെ
വിരഞ്ഞഭേദത്തെ മുളപ്പിച്ച വാറും 119
ശിശുക്കളും നിജകളികളിൽച്ചെന്നാൽ
നശിപ്പിച്ചാലതു സഹിക്കയില്ലവർ 120
നരവരനുണ്ടൊ പുനരാജ്ഞാഭംഗം
പൊറുത്തുപാർക്കുന്നു മനസി സന്തതം” 121
പലതരമവർ പറഞ്ഞതുകേട്ടു
മലയകേതുവുമുരചെയ്തീടിനാൻ 122
“ഗുണജ്ഞ ഭാഗുരായണ! നീ കേട്ടില്ലേ
ഗുണപ്രശംസചെയ്തമാത്യന്റെ മൌര്യൻ 123
ചണകപുത്രനെയൊഴിച്ചതോർക്കുമ്പോൾ
ഇണക്കമുണ്ടെന്നു ധരിക്കെടോ സഖേ” 124
“ഗുണപ്രശംസകൊണ്ടറിയണമെന്നും
ചണകപുത്രനെയൊഴിച്ചതോർക്കുമ്പോൾ 125
ഇതില്പരമെന്തൊന്നറിവതിനെന്നു”
മതിമാൻ ഭാഗുരായണനും ചൊല്ലിനാൻ 126
പുനരപികരഭകനോടുമന്ത്രി
വിനയമുൾക്കൊണ്ടു പറഞ്ഞാനിങ്ങിനെ 127
“നരപതി ചാണക്യനോടു കോപിപ്പാൻ
നിറമേറും ചന്ദ്രമഹോത്സവത്തിന്റെ 128
മുടക്കം ചെയ്തതിലൊടുങ്ങിയൊമറ്റും
കടുപ്പമേതാനുമിനിയും കേട്ടിതൊ?” 129
അതുകേട്ടുചൊന്നാൻ മലയകേതുവും
മതിമാനായുള്ള സചിവനോടേവം 130
“നരവരൻ കോപിച്ചതിൻ മൂലം തിര-
ഞ്ഞറിഞ്ഞിട്ടെന്തൊരു ഫലം മന്ത്രിക്കിപ്പോൾ?” 131
“ഫലമതിനെന്തെന്നുരചെയ്യാ”മെന്നു
മലയകേതുവോടുരചെയ്തീടിനാൻ, 132
“മതിമാനായുള്ള ചണകനന്ദന-
നിതുകാലമൊരു ഫലവും കൂടാതെ 133
നൃപനെ കോപിപ്പിക്കയുമില്ലപാർത്താ-
ലുപകാരം ചെയ്താൽ മറക്കുമൊ മൌര്യൻ 134
അതുകൊണ്ടല്ലയൊഗുരുവിനെനിന്ന-
ങ്ങധികാരത്തിങ്കന്നൊഴിച്ചതുമിപ്പോൾ 135
പലപ്രകാരവും നിരൂപിച്ചുകണ്ടാൽ
നിലവിട്ടുവൈരം മുഴുത്തീടുമത്രേ 136
അകന്നിരിക്കയില്ലിവർക്കിനിയെന്ന-
തകമേ ചിന്തിച്ചു പറവാൻ കാരണം 137
കരഭകൻ മന്ത്രിപ്രവരനോടപ്പോൾ
ചിരിച്ചു ചൊല്ലിനാനിനിയുമുണ്ടെടോ 138
മലയകേതുവാം നരപതിയേയും
പലഗുണമുള്ള ഭവാനേയും പിന്നെ 139
കളഞ്ഞതേതുമെ തെളിഞ്ഞീലാമൌര്യ-
നിളക്കമുണ്ടതിലറിക സാമ്പ്രതം” 140
അതുകേട്ടുമന്ത്രിപ്രവരനും തെളി-
ഞ്ഞതിസ്നേഹമുള്ള ശകടനോടപ്പോൾ 141
ഉരചെയ്തീടിനാ” നിനി മൌര്യനെന്റെ
കരത്തിലായിതെന്നറികെടൊസഖേ! 142
ഇനിച്ചന്ദനദാസനും സുഖം വന്നു
നിനക്കും നിന്നുടെ ഗൃഹജനത്തിനും 143
സുഖം വന്നു സഖേ പുനരിതുകാലം
സുഖം വന്നു ബന്ധുജനങ്ങൾക്കുമെല്ലാം” 144
മലയകേതുവുമതുകേട്ടന്നേരം
ചലഹൃദയനായ് സചിവനോടേവം 145
പറഞ്ഞിതു” മൌര്യൻ കരത്തിൽ വന്നിതെ-
ന്നുരചെയ്യുന്നതിന്നഭിപ്രായമിപ്പോൾ 146
കരുത്തേറും മന്ത്രിപ്രവരനെന്തഹോ
നിരക്കുമോമൌര്യസുതനോടിക്കാലം?” 147
ചിരിച്ചുഭാഗുരായണനുമന്നേരം
കരുത്തനാം മ്ലേച്ഛസുതനോടു ചൊന്നാൻ 148
“നൃപശിഖാമണേയതിനുമറ്റെന്തു
കപടം കാട്ടുന്നു ചണകനന്ദനൻ? 149
വെടിഞ്ഞമാത്യനാം നൃപതിവീരനോ-
ടുടമതേടുവാനഭിപ്രായമെടോ” 150
ഗുരുസമനായോരമാത്യനന്നേരം
കരഭകനോടു പറഞ്ഞുപിന്നെയും 151
“അധികാരംവെച്ച ചണകജൻ വടു-
വിതുകാലം കുത്ര വസിക്കുന്നു ചൊൽ നീ?” 152
അവനതുകേട്ടു പറഞ്ഞു”ചാണക്യ-
നവിടന്നെങ്ങുമേഗമിച്ചതില്ലല്ലോ 153
അടവിയിൽ പുക്കു തപസ്സുചെയ്‌വതി-
നടുത്തുയാത്രയെന്നതുകേട്ടേനഹം” 154
മുഖപ്രസാദവും കുറഞ്ഞുരാക്ഷസ-
നകമേ ചിന്തിച്ചു ശകടനോടപ്പോൾ 155
പറഞ്ഞിതു”തമ്മിലിടഞ്ഞു ചാണക്യൻ
നിറഞ്ഞകോപത്തോടധികാരംവെച്ചു 156
പുറപ്പെട്ടു പോകാഞ്ഞതും പ്രതിജ്ഞയെ
വിരവോടു ചെയ്യാഞ്ഞതും നിരൂപിച്ചാൽ 157
ശകടദാസ! കേളതിനുചേർച്ചയി-
ല്ലകമേ ചിന്തിച്ചാൽ വികല്പമുണ്ടെടോ 158
നരവരന്മാർക്കു മകുടമായുള്ള
നിറമെഴും മമ നൃപതിനന്ദന്റെ 159
ദ്രുതമഗ്രാസനം പിഴുകിപ്പോന്നതും
മതിയിലൊട്ടുമേ സഹിയാഞ്ഞോരിവൻ 160
വൃഷലിപുത്രനെ നിജബലം കൊണ്ടു
വസുമതിക്കധിപതിയാക്കീടിനാൻ 161
അഹമ്മതികൊണ്ടുള്ളവന്റെ ധിക്കാരം
സഹിച്ചവിടെത്താനിരുന്നതെങ്ങിനെ?” 162
പലവിധമേവം പറഞ്ഞവാക്കുകൾ
മലയകേതുകേട്ടരികിൽ വാണീടും 163
പ്രിയസചിവനോടുരചെയ്തീടിനാൻ
“പ്രിയസഖെ! ഭവാനിതു ധരിച്ചീലെ 164
ചണകനന്ദനൻ പ്രതിജ്ഞചെയ്തിട്ടും
വനം ഗമിച്ചിട്ടുമമാത്യനിക്കാലം 165
ഒരുഫലമെന്തെന്നറിഞ്ഞതില്ലെ”ന്നു
പറഞ്ഞ ഭൂപനോടുരചെയ്താനവൻ 166
“അതുപറവാനൊ വിഷമം ഭൂപതേ?
മതിമാൻ ചാണക്യനകന്നീടും തോറും 167
തനിക്കു മൌര്യനോടടത്തുകൊള്ളുവാ-
ന്മനക്കുരുന്നതിലുറച്ചുപാർക്കുന്നു” 168
അഥശകടദാസനുമമാത്യനോ-
ടതിപ്രമോദേന പറഞ്ഞാനിങ്ങിനെ 169
“വികല്പമില്ലിതിനിഹനിരൂപിച്ചാ-
ലകല്പമൌര്യനോടിതുകാലം പാർത്താൽ 170
ചണകപുത്രനുപെരികെയുണ്ടെന്നു
മനസിതോന്നുന്നതിനിയ്ക്കറിഞ്ഞാലും 171
“അതിനവകാശം പെരികെയുണ്ടല്ലോ
മതിയിൽ മറ്റൊന്നു നിനയ്ക്കയും വേണ്ട 172
അഖിലഭൂപതികുലമിതുകാലം
പകലിരവുവന്നടിപണിയുന്ന 173
ധരണിക്കിന്നൊരു തൊടുകുറിയാകും
നരപതികളിലധിപതിമൌര്യൻ 174
പൊറുക്കുമോ ഭംഗം വരുത്തുന്നാജ്ഞക്കും
ഉറയ്ക്കുമോ ചാണക്യനുമതുചെയ്താൽ 175
കുടിലനാം ചണകജവടുവിനെ
കുടുമകോപിച്ചാൽ പെരുതെന്നാകിലും 176
പ്രതിജ്ഞചെയ്കയില്ലിനിമുന്നമവ-
നതിപ്രയത്നംചെയ്തൊരുവണ്ണമതും 177
വിധിബലംകൊണ്ടു കടന്നാനക്കാലം
അതുപോലെദൈവം തുണയ്ക്കുമോസദാ 178
കനത്തോരർത്ഥമുണ്ടതിനുനാശത്തെ
നിനച്ചുശങ്കയും വളരെയുണ്ടല്ലോ” 179
“പറഞ്ഞതൊക്കു”മെന്നുരചെയ്തന്നേരം
കരഭകൻ തനിക്കമാത്യരാക്ഷസൻ 180
തരിവളനല്ലപുടവപട്ടുകൾ
പരിചൊടു കൊടുത്തിതു സന്തോഷത്താൽ 181
വിദഗ്ദ്ധനായ ഭാഗുരായണനപ്പോ-
ളതിഭ്രമമുള്ള നൃപനോടു ചൊന്നാൻ 182
“ചതിക്കും നമ്മെ രാക്ഷസനെന്നുള്ളൊരു
മതിഭ്രമമെങ്ങും പുറത്തുകാട്ടാതെ 183
പരുഷമായ് മന്ത്രിപ്രവരനോടൊന്നും
പറയാതെ ഭവാനടങ്ങിപ്പാർക്കണം 184
പരമാർത്ഥം നമുക്കറിയാം പക്ഷെയെ”-
ന്നുറപ്പിച്ചീടിനാനവനും മ്ലേച്ഛനെ 185
പരമാനദം പൂണ്ടഥകരഭകൻ
പറഞ്ഞുയാത്രയുമമാത്യനോടപ്പോൾ 186
തുറന്നുവാതിലുമകത്തുനിന്നവ-
നിറങ്ങുമ്പോൾ കണ്ടുതൊഴുതുമന്നനെ 187
ഉടനെ ഭാഗുരായണനോടും കൂടെ
കടന്നു പർവ്വതേശ്വരതനുജനും 188
അഴകേറും നൃപകുമാരനെക്കണ്ടി-
ട്ടെഴുന്നീറ്റുനിന്നാനമാത്യരാക്ഷസൻ 189
പരിതോഷം പൂണ്ടു പരിയങ്കംവെച്ചി-
“ട്ടിരുന്നരുളുകെ”ന്നുരചെയ്തീടിനാൻ 190
മലയകേതുവുമിരുന്നുചൊല്ലിനാൻ
“തലനോവിനൊട്ടുശമനംവന്നിതൊ? 191
വശക്കേടെന്നുകേട്ടുഴറിവന്നുഞാൻ
വസിക്കണം ഭവാനരുതല്ലോനില്പാൻ 192
അതുകേട്ടുതാനുമിരുന്നുചൊല്ലിനാ-
നിതുകാലം ശത്രുവധം ചെയ്തു ഭവാൻ 193
ശിരസിപട്ടം കെട്ടുകയൊഴിഞ്ഞെന്റെ
ശിരസിവേദനശമിക്കയില്ലേതും 194
“മതിമാനാകിയ ഭവാൻ നിരൂപിച്ചാ-
ലതിനെളുതെ”ന്നുപറഞ്ഞുഭൂപനും 195
“അരികളോടു പോരിനുവട്ടം കൂട്ടി
പെരികെക്കാലമുണ്ടിവിടെപ്പാർക്കുന്നു 196
ഒരുപഴുതുകണ്ടടുക്കാമെന്നതോ-
ർത്തിരുന്നതൊട്ടുമേപിഴച്ചതില്ലല്ലൊ 197
ഇനിവൈകാതെനാം പുറപ്പെടുകെ”ന്നു
മനം തെളിഞ്ഞു ചൊല്ലിനാനമാത്യനും 198
“അരികളോടു പോരിനു ഭവാനിപ്പോൾ
പരിചോടെന്തൊരു പഴുതുകണ്ടതും” 199
“അതുപരമാർത്ഥം പറയാമെങ്കിൽഞാ-
നതികുടിലനാം ചണകനന്ദനൻ 200
ഒരു ചാന്ദ്രോത്സവം മുടക്കം ചെയ്കയാൽ
നരപതികോപിച്ചധിക്ഷേപിച്ചുപോൽ 201
അതിനുമൌര്യനോടിടഞ്ഞുചാണക്യ-
നധികാരം വെച്ചങ്ങടങ്ങിപ്പാർക്കുന്നു” 202
“സചിവനോടിടഞ്ഞതുകൊണ്ടേതുമി-
ല്ലുചിതമല്ലതെ”ന്നുരചെയ്താൻ മ്ലേച്ഛൻ 203
“നരപതേ മൌര്യനൊഴിഞ്ഞുമറ്റുള്ള
നരവരന്മാർക്കു സചിവവിപ്രിയം 204
വരികിലേതുമില്ലതുപോലെപാർത്താൽ
വരികയില്ലെന്നറികഭൂപതേ!“ 205
നിരൂപിച്ചാലിഹവിശേഷിച്ചുമൌര്യ-
നൊരു ചേതമില്ലെന്നിനിക്കുതോന്നുന്നു 206
അറികതിനുകാരണമെന്തെന്നിഹ
പറയ” ചന്ദ്രഗുപ്തനാം നൃപനുടെ 207
പ്രകൃതികൾക്കിഹ ചണകപുത്രന്റെ
പ്രകൃതിദോഷത്താലനുരാഗമിപ്പോൾ 208
കുറഞ്ഞുപോകുന്നു പുനരവനിപ്പോൾ
നിരാകൃതനായിനരവരൻ തന്നാൽ 209
അതുകൊണ്ടുസുഖിച്ചിതുകാലംനര-
പതിയെസ്നേഹമീപ്രജകൾക്കേറീടും” 210
മലയകേതുതൻ വചനം കേട്ടഥ
കുലമന്ത്രിതാനും പറഞ്ഞാനിങ്ങിനെ 211
“അതുവരികയില്ലിതുനിരൂപിച്ചാൽ
ഇതുകാലം നാട്ടിൽ പ്രജകളൊക്കവെ 212
മറുത്തുരണ്ടല്ലൊവിധമറിഞ്ഞാലും
മരിച്ച നന്ദനെക്കുറിച്ചനുരാഗം 213
ചിലർക്കുപിന്നെമൌര്യനെത്തന്നെപാർത്താൽ
ചിലരവർക്കിന്നു ചണകപുത്രന്റെ 214
ചരിതദോഷംകൊണ്ടനുരാഗക്ഷയം
നിനയ്ക്കുമെന്നുള്ളതിനിയ്ക്കുതോന്നീല 215
നവനന്ദാനുരാഗികൾക്കുമൌര്യനോ-
ടിവനല്ലോനരവരന്മാരെയെല്ലാം 216
കൊലചെയ്യിച്ചതെന്നകത്തുവിദ്വേഷം
വളരെയുണ്ടതു മറച്ചവർകളും 217
ഒരുത്തരില്ലല്ലോ പരിപാലിപ്പാനെ-
ന്നുറച്ചു മൌര്യനെ ഗ്രഹിച്ചു പാർക്കുന്നു 218
അരിവധം ചെയ്‌വാനൊരുമ്പെട്ടേകനെ
പരിചോടു കാണുമളവിലാകവെ 219
മറുത്തുമൌര്യനെ ത്യജിച്ചവനെക്ക-
ണ്ടിരിക്കുമാശ്രയിച്ചറിക ഭൂപതേ! 220
അവസ്ഥയീവണ്ണമിരിക്കുന്നുതവ-
കരുത്തുണ്ടെന്നാകിൽ കഴിവുണ്ടാക്കുവൻ” 221
ഉരത്തമാത്യന്റെ വചനം കേട്ടപ്പോൾ
ചിരിച്ചുപർവ്വതതനയനുംചൊന്നൻ 222
“കലഹകാരണമൊരുമഹോത്സവം
വിലക്കം ചെയ്തതില്പരമുണ്ടൊ?” 223
“പലവിധമുണ്ടെന്നിരിക്കിലുമിപ്പോൾ
കലഹത്തിനുകാരണമതുതന്നെ” 224
“കലഹത്തിന്നുകാരണമിതെങ്കിലും
പലവിധമുണ്ടെന്നിരിക്കിലും മൌര്യൻ 225
ചണകജൻ തന്നെ ത്യജിച്ചുവെന്നാകി-
ലിനിയൊരുവനെസ്സചിവനാക്കീ‍ടും, 226
സചിവനില്ലെന്നു വരികിലുമവൻ
നിജനയംകൊണ്ടുസമസ്തകാര്യങ്ങൾ 227
പ്രയത്നം കൂടാതെ തനിയ്ക്കും സാധിപ്പാൻ
നയജ്ഞൻ മൌര്യനെന്നറികമാനസേ” 228
“തനിക്കുതാൻപോന്നനരവരന്മാർക്കേ
നിനച്ച കാര്യങ്ങൾ തനിക്കു സാധിപ്പു 229
സചിവായത്തനായ്മരുവീടും മൌര്യൻ
സചിവനോടുവേർപിരിഞ്ഞതാകിലൊ 230
പൊടികണ്ണനൊരുതുണയുംകൂടാതെ
കൊടുങ്കാട്ടിൽ കിടന്നുഴലും പോലെയും 231
സ്തനന്ധരായചെറുപിള്ളേർതന്റെ
ജനനിചത്താലുള്ളവസ്ഥപോലെയും 232
വരികയെന്നിമറ്റൊരുവസ്തുവില്ലെ-
ന്നറികഭൂമിപാലകശിഖാമണേ” 233
“ഗുണജ്ഞനാം ഭവാൻ പറഞ്ഞതൊക്കവെ
നിനച്ചുകാണുമ്പോൾ പരമാർത്ഥം തന്നെ 234
ചണകപുത്രനെപ്പിരിഞ്ഞവനോടു
രണം തുടങ്ങുമ്പോൾ ജയം വരുമല്ലൊ” 235
“അതിനേതുമൊരു വികല്പമില്ലെടോ
ക്ഷിതിപതികുലമകുടരത്നമേ! 236
പലവസ്തുകൊണ്ടും നിരൂപിച്ചുകണ്ടാൽ
ബലം ഭവാനേറും രിപുവിനേക്കായിൽ 237
കരുത്തുള്ള പടജ്ജനമുണ്ടാകയും
ഭരിപ്പതിന്നാളങ്ങൊരുത്തനാകയും 238
പ്രതിപക്ഷത്തിലുള്ളവർകളിൽ ചിലർ
ഇതുകാലം മറുത്തിഹവരികയും 239
ചണകനന്ദനനധികാരം വെച്ചു,
പിണങ്ങിമൌര്യനോടകന്നിരിക്കയും 240
നവനൃപതിത്വമരിക്കുണ്ടാകയും
നവനന്ദന്മാരാം നരവരന്മാരെ 241
പെരുത്തൊരുരാഗം പ്രജകൾക്കപ്പുരെ
മറക്കാതെതന്നെകിടക്കയുമെടോ 242
ഇവയെല്ലാമേവം വരിക കൊണ്ടിപ്പോൾ
തവജയം കരതലഗതമല്ലൊ” 243
മലയകേതുവുമതുകേട്ടുചൊന്നാൻ
“കലഹത്തിന്നുനല്ലവസരമിപ്പോൾ 244
പടപുറപ്പെടുവതിനൊരുദിനം
ഉടനേ കല്പിച്ചു പുറപ്പെടുക നാം 245
അടുത്തിതസ്തമിപ്പതിനുസൂര്യനും
അടുത്തനാളെ”ന്നുപറഞ്ഞുയാത്രയും 246
നടന്നു ഭാഗുരായണനും താനുമാ-
യുടനേ ചെന്നു തൻ പുരി പുക്കീടിനാൻ; 247
ഗിരിനൃപസുതൻ ഗമിച്ചനന്തരം
ഒരുപുരുഷനെ വിളിച്ചു രാക്ഷസൻ 248
ഉരചെയ്തീടിനാൻ” ക്ഷപണകൻ തന്നെ
വിരവിൽകൂട്ടിക്കൊണ്ടിഹവരികനീ” 249
വിരിയേച്ചെന്നവൻ ക്ഷപണകൻ തന്നോ-
ടുരചെയ്തീടിനാ”നമാത്യരാക്ഷസൻ 250
പറഞ്ഞുവന്നു ഞാൻ ഭവാനേയുംകൊണ്ടു
വിരിഞ്ഞുചെല്ലുവാൻ, പുറപ്പെടുകെടോ” 251
ക്ഷപണകൻ താനുമിതുകേട്ടനേരം
കപടമുദ്രയും ധരിച്ചുഴറ്റോടെ 252
പുറപ്പെട്ടുമന്ത്രിപ്രവരൻ വാഴുന്ന
പുരം പുക്കീടിനാൻ കപടയോഗീശൻ 253
പരമബന്ധുവാമവനെക്കണ്ടഥ
പരമാനന്ദം പൂണ്ടമാത്യരാക്ഷസൻ 254
“ഇരുന്നാലു”മെന്നു പറഞ്ഞവനോടു
പറഞ്ഞാനിങ്ങിനെ ചിരിച്ചു മെല്ലവേ 255
“രണത്തിനുപുറപ്പെടുവതിനൊരു
ദിനത്തെ നീയിപ്പോൾ വിധിക്കയും വേണം” 256
ചിരിച്ചതുകേട്ടങ്ങിരുന്നവൻ താനും
നിരത്തിനാൻ പരലെടുത്തു മെല്ലവെ 257
കുറഞ്ഞൊരുനേരം മനസി ചിന്തിച്ചു
പറഞ്ഞിതു മന്ത്രിപ്രവരനോടവൻ 258
“ഗുണനിധെ!നന്നായ് നിരൂപിച്ചേനഹം
ദിനമടുത്തനാൾ ശുഭതരമെല്ലൊ 259
തിരിഞ്ഞുപഞ്ചമപദത്തിനുതന്നെ
നിറമുള്ളതിഥിതുടങ്ങുംവാവല്ലൊ 260
അനിഴമാകുന്നതറികനക്ഷത്രം
ധനുവല്ലൊരാശിപുറപ്പെടുവാനും 261
ബൃഹസ്പതിവാരമതുതന്നെപ്പാർത്താൽ
മഹത്വമേറുമദ്ദിനത്തിനേറ്റവും 262
അറികലഗ്നത്തിൽ ബുധനാകുന്നതും
പരമതെകേതുവുദിച്ചുമാകുന്നു 263
വടക്കുനിന്നുദക്ഷിണദിശിപോവാൻ
പടക്കെന്നുവന്നാൽ ശശിബലം വേണം 264
ശുഭമാം ശൂലയോഗവുമുണ്ടായ്‌വരും
അഭിമതം നൽകും ഗുരുസൌരാഖ്യവും 265
അരികളോടു പോരിനു പോകുന്നേരം
ഗുരുസൌരിയോഗം പെരികെ നന്നല്ലൊ 266
അതുനിരൂപിച്ചാലടുത്തനാൾ തന്നെ
കുതുകമുൾക്കൊണ്ടു പുറപ്പെടുന്നാകിൽ 267
ജയം കരതലാമലകമായ്‌വരും
ഭയം പ്രതിയോഗിക്കതുപോലെതന്നെ” 268
ക്ഷപണകനേവം പറഞ്ഞതുനേരം
കപടം കൈവിട്ടു പറഞ്ഞുരാക്ഷസൻ 269
“മതിഭ്രമംകൊണ്ടൊപറഞ്ഞു?വാവുന്നാൾ
പിതൃക്രിയയൊഴിഞ്ഞൊരുവസ്തുവില്ല 270
പടയ്ക്കുവാവുന്നാൾ പുറപ്പെടുകെന്നു
കടുപ്പത്തിലെന്തു പറയുന്നതിപ്പോൾ? 271
ഇനിക്കിതെന്തെന്നു തിരിഞ്ഞീലമറ്റു
ഗണിതക്കാരോടും നിരൂപിച്ചാലും നീ” 272
അതുപറഞ്ഞപ്പോൾ ക്ഷപണകൻ താനും
അതികോപം കലർന്നുരചെയ്തീടിനാൻ 273
“ഒരുത്തരോടും ഞാൻ നിരൂപിക്കേണ്ടതി-
ല്ലൊരിക്കലുമെന്നങ്ങറിഞ്ഞുകൊണ്ടാലും 274
ഇനിക്കുള്ള പക്ഷം ത്യജിച്ചു ഞാനിപ്പോൾ
നിനെക്കുമോപിന്നെപരനുടെ പക്ഷം? 275
പലരോടും ചെന്നു നിരൂപിപ്പാനിപ്പോ-
ളിളകേണ്ടാഭവാനതിനാളല്ലഞാൻ 276
കുറവുകണ്ടതുമിനിമതിപോരും
വിരവോടിക്കാലമിതാപോകുന്നു ഞാൻ.” 277
കുപിതനായേറ്റം പരുഷം ചൊല്ലുന്ന
ക്ഷപണകനോടു പറഞ്ഞു രാക്ഷസൻ 278
“അലമലം നിന്റെ പരുഷവാക്കുകൾ
കലഹിച്ചാലെന്തു ഫലം നിരൂപിച്ചാൽ?” 279
“കലഹിച്ചീല ഞാനമാത്യനോടേതും
ഫലമിനികെന്തു കലഹിച്ചാലഹൊ!“ 280
പരുഷമിങ്ങിനെ പറഞ്ഞുകോപിച്ചു
വിരവോടുപോയാൻ ക്ഷപണകൻ താനും 281
പെരികെകോപിക്കും ക്ഷപണജാതികൾ
വരുമിനിയുമെന്നുറച്ചു രാക്ഷസൻ 282
ഖരകിരണൻ പോയ് മറഞ്ഞനന്തരം
പുരം പരം പുക്കു സുഖിച്ചുമേവിനാൻ 283
എളുതല്ലേതുമിന്നിനിക്കുചൊൽ‌വാനൊ
കിളിമകൾ താനും പറഞ്ഞുമെല്ലവെ 284
ഫലമധുഗുളകദളിപക്വങ്ങൾ
പലതരം ഭുജിച്ചിരുന്നാളക്കാലം 285

ഇതി മുദ്രാരക്ഷസചരിതം ആറാം പാദം

സമാപ്തം