xxxiv
സാഹിത്യം, ഗീത, ഉപനിഷത്തുകൾ എന്നിവയിലെല്ലാം ജർമ്മൻ പണ്ഡിതന്മാരുടെ ശ്രദ്ധ
പതിഞ്ഞു. പ്രശസ്തദാർശനികനായ ആർതർ ഷൊപൻഹൊവർ (1788-1860) സംസ്കൃതം
പഠിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും തർജമകളിലൂടെ ഉപനിഷത്തുകളുടെ സാരം വശമാക്കി. ബുദ്ധമത
ചിന്തകളും അദ്ദേഹം പഠിച്ചെടുത്തു. ജർമ്മൻ റൊമാന്റിക്കുകളിൽ അഗ്രഗണ്യരായ
ഗെയ്ഥയും ഫ്രീഡറിക് ഫൊൻ ഷില്ലറും (1759-1805) ശാകുന്തളാദി സംസ്കൃത
രചനകളാൽ ആകൃഷ്ടരായി പലതും പുനരവതരിപ്പിച്ചു. ഓട്ടോഫൊൻ ബോട്ലിങ്കും
(1815-1804) റുഡോൾഫ് ഫൊൻ റോത്തും (1821-1895) ചേർന്നു രചിച്ച സെന്റ്
പീറ്റേഴ്സ്ബർഗ് നിഘണ്ടു (9500 പേജ്, ഏഴു വാല്യം) ഇന്നും സംസ്കൃത പഠനത്തിൽ
നിരതിശയ മാനദണ്ഡമായി നിലനിൽക്കുന്നു. ഏറ്റവും പ്രശസ്തനായ ജർമ്മൻ
ഇൻഡോളജിസ്റ്റ് ഫീഡറിക് മക്സ്മ്യുള്ളറാണ് (1823-1900). ഭാരതീയ വേദങ്ങളുടെ
പഠനത്തിലൂടെ അദ്ദേഹം വിദ്യാസമ്പന്നരായ ഭാരതീയർക്കു സുപരിചതനായിത്തീർന്നു.
അദ്ദേഹത്തിന്നു ഭാരതത്തിലെങ്ങും ആരാധകരുണ്ടായി. ബംഗാളിയിൽ എഴുതിയ ഒരു
ഗീതകം മാക്സ്മുള്ളർക്കു സമർപ്പിച്ച ഇന്ത്യൻ സുഹൃത്തിന് അദ്ദേഹം നൽകിയ മറുപടി
അക്കാലത്ത് ചില ദേശീയ ദിനപത്രങ്ങളിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുകയുണ്ടായി. ജർമ്മൻ
ബുദ്ധിജീവികൾക്കു ഭാരതീയരോടു പറയാനുണ്ടായിരുന്ന കാര്യങ്ങൾ ആ കത്തിലുണ്ട്.
അതിവിടെ ഉദ്ധരിക്കാം.
"I can assure you that I know of no higher reward for my literary labors
than the acknowledgment which I have received from time to time from your
countrymen.
Though I have never been in India, I have spent nearly the whole of
my life in the literature of India; and among the best creations of the Indian
mind, I sometimes feel as if I had become an Indian myself. What I want to
see in India is the rising of a national spirit, an honest pride in your past
history, a discriminating love of your ancient literature. All this need in no
way interfere with a determinate effort to make your future better and brighter
than your past. Take all that is good from Europe-only don't try to become
Europeans, but remain what you are, sons of Manu, children of a bountiful
soil, seekers after truth, worshippers of the same unknown God, whom all
men ignorantly worship, but whom all may truly and wisely serve by doing
what is just and right and good.
If I have in any way contributed to rouse such a spirit in India, to make
you feel proud of your ancestors, your poets, your lawgivers, proud of the
name of Aryans, I shall consider that I have not quite worked in vain."
ഇങ്ങനെ ഒരു സാംസ്കാരിക പശ്ചാത്തലം ഡോ. ഹെർമൻ ഗുണ്ടർട്ടിനെപ്പോലെ
ചുരുക്കം ചില ജർമ്മൻ മിഷണറിമാർക്കുണ്ടായിരുന്നു. മിഷണറി പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ
ഏർപ്പെട്ടു പുതിയ ക്രൈസ്തവ സമൂഹങ്ങൾ പടുത്തുയർത്താൻ ശ്രമിച്ചപ്പോൾ അവരുടെ
അബോധമനസ്സിൽ ജർമ്മൻ അക്കാദമിക് സംസ്കാരത്തിന്റെ ചില
വികാരവിചാരവീചികൾ ഉണ്ടായിരുന്നിരിക്കാം. എന്നാൽ മറ്റെന്തിലുമുപരി അവർ
