ഹിതോപദേശഃ । ൧൭
നിഃ സത്വഃപരിഭൂയതേപരിഭവാന്നിൎവ്വേദമാപദ്യതേ ।
നിൎവ്വിന്നഃശുചമേതിശോകനിഹതോബുദ്ധ്യാപരിത്യജ്യതേ,
നിൎബ്ബുദ്ധിഃക്ഷയമേത്യഹോനിധനതാസൎവ്വാപദാമാസ്പദം ॥
കിഞ്ച । വരംമൌനംകാൎയ്യം‌നചവചനമുക്തംയദനൃതം,
വരംക്ലൈവ്യംപുംസാംനചപരകളത്രാഭിഗമനം ।
വരംപ്രാണത്യാഗോനചപിശുനവാക്യേഷ്വഭിരുചിഃ,
വരം ഭിക്ഷാശിത്വംനചപരധനാസ്വാദനസുഖം ।
വരംശൂന്യാശാലാനചഖലുവരോദുഷ്ടവൃഷഭഃ,
വരംവേശ്യാപത്നീനപുനരവിനീതാകുലവധൂഃ ।
വരംവാസോ,രണ്യേനപുനരവിവേകാധിപപുരേ,
വരംപ്രാണത്യാഗോനപുനരധമാനാമുപഗമഃ ॥
അപിച । സേവേവമാനമഖിലംജ്യോത്സ്നേവതമോജരേവലാവന്യം ।
ഹരിഹരകഥേവദുരിതംഗുണശതമപ്യൎത്ഥിതാഹരതി ॥
ഇതിവിമൃശ്യതൽകിമഹംപരപിണ്ഡേനാത്മാനംപോഷയാമി ?
കഷ്ടംഭോസ്തദപിദ്വിതീയമ്മൃത്യുദ്വാരം ।
യതഃ । പല്ലവഗ്രാഹിപാണ്ഡിത്യംക്രേയക്രീതമൈഥുനം ।
ഭോജനഞ്ചപരാധീനംതിസ്രഃപുംസാംവിഡംബനാഃ ॥
അന്യച്ച । രോഗീചിരപ്രവാസീപരാന്നഭോജീപരവാസശായീച ।
യജ്ജീവതിതന്മരണംയന്മരണംസോ,സ്യവിശ്രാമഃ ॥
ഇത്യാലോച്യാപിലോഭാൽപുനരപ്യൎത്ഥംഗ്രഹീതുംഗൃഹമകരവം ।
തഥാചോക്തം । ലോഭേനബുദ്ധിശ്ചലതിലോഭോജനയതേതൃഷാം
തൃഷാൎത്തോദുഃഖമാപ്നോതിപരത്രേഹചമാനവഃ ॥
തതോ,ഹംമന്ദംമന്ദമുപസൎപ്പംസ്തേനവീണാകൎണ്ണേന ജജ്ജരവംശഖ
ണ്ഡേനതാഡിതശ്ചാചിന്തയം, ലുബ്ധോഹ്യ സന്തുഷ്ടേ ? നീയതമാത്മ
ദ്രോഹീഭവതി ।
തഥാച । സൎവ്വാസമ്പത്തയസ്തസ്യസന്തുഷ്ടംയസ്യമാനസം ।
ഉപാനൽഗൂഢപാദസ്യസൎവ്വാചൎമ്മാവൃതേവഭൂഃ ॥
അപരഞ്ച । സന്തോഷാമൃതതൃപ്താനാംയൽസുഖംശാന്തചേതസാം ।
കുതസ്തൽധനലുബ്ധാനാമിതശ്ചേതശ്ചധാവതാം ॥
കിഞ്ചി । തേനാധീതംശ്രുതംതേനതേനസൎവ്വമനുഷ്ഠിതം ।
യേനാശാഃപൃഷ്ഠതഃകൃത്വാനൈരാശ്യമവലംബിതം ॥
അപിച । അസേവിതേശ്ചരദ്വാരംഅദൃഷ്ടവിരഹവ്യഥം ।
അനുക്തക്ലീവവചനംധംധന്യംകസ്യാപിജീവനം ॥
യതഃ । നയോജനശതംദൂരംബാധ്യമാനസ്യതൃഷ്ണയാ ।
സന്തൂഷ്ടസ്യകരപ്രാപ്തേ,പ്യത്ഥേഭവതിനാദരഃ ॥
തദത്രാവസ്ഥോചിതകാൎയ്യപരിഛേദശ്രേയാൻ ।
ഉക്തഞ്ച । കോധൎമ്മോഭൂതദയാകിംസൌഖ്യംനിത്യമരോഗിതാജഗതി ।
ജന്തോകഃസ്നേഹഃസത്ഭാവഃകിംപാണ്ഡിത്യംപരിഛേദഃ ॥
തഥാച । പരിഛേദോപിപാണ്ഡിത്യംയദാപന്നാവിപത്തയഃ ।
C
