ഹിതോപദേശഃ ൨൩
അഥമൃഗവായസമൂഷികാഃപരംവിഷാദംഗഛന്തസ്തമനുജഗ്മുഃ। തതഃ
ഹിരണ്യകോവിലപതി ।
ഏകദുഃഖസ്യനയാവദന്തംഗഛാമ്യഹംപാരമിവാൎണ്ണാസ്യ । താ
വദ്വിതീയംസമുപസ്ഥിതംമേഛിദ്രേഷ്വനൎത്ഥബഹുലീഭവന്തി ॥
സ്വാഭാവികന്തുയന്മിത്രം ഭാഗ്യേനൈവാഭിജായതേ।
തദകൃത്രിമസൌഹാൎദ്ദമാപത്സ്വപിനമുഞ്ചതി ॥
നമാതരിനദാരേഷുനസോദൎയ്യേനചാത്മനി ।
വിശ്വാസസ്താദൃശഃ പുംസാം യാവന്മിത്രേസ്വഭാവജേ॥
ഇതിമുഹുൎവ്വിചിന്ത്യഅഹോദുൎദ്ദൈവം ।
യതഃ । സ്വകൎമ്മസന്താപവിചേഷ്ടിതാനികാലാന്തരാവൎത്തിശുഭാശുഭാ
നി।
ഇഹൈവദൃഷ്ടാനിമയൈവതാനിജന്മാന്തരാണീവദശാന്തരാണി
അഥവാഇത്ഥമേവൈതൽ।
കായഃസന്നിഹിതാപായഃസമ്പദഃപദമാപദാം |
സമാഗമഃസാപഗമാഃസൎവ്വമുല്പാദിഭംഗുരം ॥
പുനൎവ്വിമൃഷ്യാഹ।
ശോകാരാതിഭയത്രാണംപ്രീതിവിശ്രംഭഭാജനം ।
കേനരത്നമിദം സൃഷ്ടംമിത്രമിത്യക്ഷരദ്വയം ॥
കിഞ്ച। മിത്രം പ്രീതിര സായനംനയനയോരാനന്ദനംചേതസഃ ।
പാത്രംയൽസുഖദുഃഖയോ സഹഭവേൻമിത്രണതൽ ദുൎല്ലഭം।
യേചാന്യേ സുഹൃദഃസമൃദ്ധിസമയേദ്രവ്യാഭിലാഷാകുലഃ,
തേസൎവ്വത്രമിളന്തിതത്വനികഷ ഗ്രാവാതുതേഷാം വിപൽ॥
ഇതിബഹുവിലപ്യഹിരണ്യകശ്ചിത്രാംഗലഘുപതനകാവാഹ, യാവദ
യം വ്യാധോവനാൽനനിഃ സരതിതാവന്മാന്ഥരം മോചിയതുംയത്നഃ ക്രി
യതാം। താവൂചതുഃ സത്വരം കാൎയ്യമുച്യതാം। ഹിരണ്യകോബ്രൂതേ, ചിത്രാം
ഗോജലസമീപംഗത്വാമൃതമിവആത്മാനംദൎശയതു । കാകശ്ചതസ്യോ
പരിസ്ഥിത്വാചംച്വാകിമപിവിലിഖതു, നൂനമനേനലുബ്ധകേനതത്രക
ഛപംപരിത്യജ്യമൃഗമാംസാൎത്ഥിനാ സത്വരംഗന്തവ്യം, തതോഹം മന്ഥര
സ്യബന്ധനം ഛേത്സ്യാമി, സന്നിഹിതേലുബ്ധകേഭവത്ഭ്യാം പലായിത
വ്യം। ചിത്രാംഗലഘുപതനകാഭ്യാം ശീഘ്രംഗത്വാതഥാനുഷ്ഠിതേസതി
സവ്യാധഃ ശ്രാന്തഃപാനീയംപീത്വാതരോരധസ്താദുപവിഷ്ടഃതഥാവി
ധം മൃഗമപശ്യൽ। തതഃ കൎത്തരികാമാദായപ്രഹൃഷ്ട മനാമൃഗാന്തികം ച
ലിതഃ । തത്രാന്തരോഹിരണ്യകേനാഗത്യമന്ഥരസ്യബന്ധനംഛിന്നം, സ
കൂൎമ്മഃ സത്വരംജലാശയം പ്രവിവേശ, സമൃഗആസന്നംതംവ്യാധംവി
ലോക്യഉത്ഥായപലായിതഃ। പ്രത്യാവൃത്യലുബ്ധകോയാവൽ തരുതലമാ
യാതിതാവൽ കൂൎമ്മമപശ്യന്നചിന്തയൽ, ഉചിതമേവൈതൽ മമാസമീ
ക്ഷ്യകാരിണഃ?
യതഃ । യോധ്രുവാണിപരിത്യജ്യഅധ്രുവാണിനിഷേവതേ। ധ്രുവാണിതസ്യനശ്യന്തിഅധ്രുവംനഷ്ടമേവഹി ॥
