ഹിതോപദേശഃ। ൨൯
കാകോപിജീവതിചിരഞ്ചബലിഞ്ചഭുങ്കേത॥
അപരമപി അഹിതഹിതവിചാരശൂന്യബുദ്ധേഃ,
ശ്രുതിസമയൈബഹുഭിസ്തിരസ്കൃതസ്യ।
ഉദര ഭരണമാത്രകേവലേഛോഃ।
പുരുഷപശോഃപശോശ്ചകോവിശേഷഃ॥
കരടകോബ്രൂതേ,ആവാംതാവദ പ്രധാനൌതദാപ്യവയോഃ കിമനയാ
വിചാരണയാ? ദമനകോബ്രൂതേ,കിയതാകാലേനാമാത്യാഃ പ്രധാനതാ
മപ്രധാനതാംവാലഭന്തേ।
യതഃ । നക്യചിൽ കശ്ചിദിഹസ്വഭാവാത്ഭവത്യുദാരോഭിമതഃ ഖലോ
വാ।
ലോകേഗുരുത്വംവിപരീതതാംവാസ്വചേഷ്ടിതാന്യേവനരംനയന്തി ॥
കിഞ്ച । ആരോപ്യതേശിലാശൈലേയത്നേനമഹതായഥാ।
നിപാത്യതേക്ഷണേനാധസ്തഥാത്മാഗുണദോഷയോഃ॥
യാത്യധോധോവ്രജത്യുച്ചൈൎന്നരഃസ്വൈരേവകൎമ്മിഭിഃ।
കൂപസ്യഖനിതായദ്വൽപ്രാകാരവകാരകഃ ॥
തൽഭദ്രസ്വയാന്തായത്തോഹ്യാത്മാസൎവ്വസ്യ। കരടാകോബ്രൂതേ, അഥഭ
വാൻകിംബ്രവീതി ? സആഹ,അയംതാവൽസ്വാമീപിംഗലകഃകുതോ
പികാരണാൽസചകിതഃപരിവൃത്യോപവിഷ്ടഃ? കരടകോബ്രൂതേകിം
തൽത്വംജാനാസി ? ദമനകോബ്രൂതേകിമത്രാവിദിതമസ്തി ।
ഉക്തഞ്ച । ഉദീരിതോൎത്ഥഃപശുനാപിഗൃഹ്യതേ।
ഹയാശ്ചനാഗാശ്ചവഹന്തിദേശിതാഃ ।
അനുക്തമപ്യൂഹതിപണ്ഡിതോജനഃ,
പരേംഗിതജ്ഞാനഫലാഹിബുദ്ധയഃ ॥
ആകാരൈരിംഗിതൈൎഗ്ഗത്യാചേഷ്ടയാഭാഷണനച।
നേത്രവക്ത്രവികാരൈശ്ചലക്ഷ്യതേ, ന്തൎഗ്ഗതംമനഃ ॥
അത്രഭയപ്രാസ്താവേപ്രജ്ഞാബലേനാഹമേനംസ്വാമിന മാത്മീയംകു
രിഷ്യാമി ।
യതഃ । പ്രസ്താവസദൃശംവാക്യംസത്ഭാവസദൃശംപ്രിയം।
ആത്മശക്തിസമംകോപംയോജാനാതിസപന്ധിതഃ॥
കരടകോബ്രൂതേസഖേ,ത്വംസേവാനഭിജ്ഞഃ।
പശ്യ। അനാഹൂതോവിശേൽ യസ്തു അപൃഷ്ടോബഹുഭാഷതേ।
ആത്മാനംമന്യതേപ്രീതം ഭൂപാലസ്യസദുൎമ്മതിഃ ॥
ദമനകോബ്രൂതേ, ഭദ്ര,കഥമഹംസേവാനഭിജ്ഞഃ ?
പശ്യ । കിമപ്യസ്തിസ്വഭാവേനസുന്ദരംവാപ്യസുന്ദരം ।
യദേവരോചതേയസ്മൈഭവേൽതൽതസ്യസുന്ദരം॥
യതഃ। യസ്യയസ്യഹിയോഭാവസ്തേനതേനഹിതം നരം।
അനുപ്രവിശ്യമേധാവിക്ഷിപ്രമാത്മവശംനയേൽ ॥
അന്യച്ച। കോ, ത്രേത്യഹമിതിബ്രൂയാൽ സമൃഗാദേശയേതിച ।
ആജ്ഞാമവിതഥാംകുൎയ്യാൽ യഥാശക്തിമഹീപതേഃ ॥
