ഹിതോപദേശഃ। ൩൧
വിഷ്ടഃ । രാജാഹ,ചിരാൽദൃഷ്ടോസി।
ദമനകോബ്രൂതേ, യദ്യപിമയാസേവകേന ശ്രീമദ്ദേവപാദാനാം നകി
ഞ്ചിൽ പ്രയോജനമസ്തിഥാപിപ്രാപ്തകാല മനുജീവിനാസാന്നിധ്യമ
വശ്യം കൎത്തവ്യമിത്യാഗതോസ്മി।
കിഞ്ച । ദന്തസ്യനിൎഘൎഷണകേനരാജൻകൎണ്ണസ്യകണ്ഡൂയനകേനവാ
പി।
തൃണേനകാൎയ്യംഭവതീശ്വരാണാംകിമംഗവാൿപാണിമതാനരേണ ॥
യദ്യപിചിരേണാവധീരിതസ്യദേവപാദൈൎമ്മബുദ്ധിനാശഃ ശങ്ക്യ
തേതദപിനശങ്കനീയം ।
യതഃ । കദൎത്ഥിതസ്യാപിചധൈൎയ്യവൃത്തേൎബുദ്ധേവിനാശോനഹിശ
ങ്കനീയഃ।
അധഃകൃതസ്യാപിതനൂനപാതോനാധഃ ശിഖായാതികദാചിദേവ॥
ദേവതൽ സൎവ്വഥാവിശേഷജ്ഞേനസ്വാമിനാഭവിതവ്യം ।
യതഃ । മണിൎല്ലുഠതിപാദേഷുകാചഃശിരസിധാൎയ്യതേ ।
യഥൈവാസ്തേതഥൈവാസ്താംകാചഃ കാചോമണിൎമ്മണിഃ ॥
അന്യച്ച। നിൎവ്വിശേഷോയദാരാജാസമംസൎവ്വേഷുവൎത്തതേ।
തദോദ്യമസമൎത്ഥാനാമുത്സാഹഃപരിഹീയതേ ||
കിഞ്ച । ത്രിവിധാഃപുരുഷാരാജൻഉത്തമാധമമധ്യമാഃ ।
നിയോജയേൽതഥൈവൈതാംസ്തിവിധേഷ്വേവകൎമ്മസു॥
യതഃ । സ്ഥാനഏവതിയോജ്യന്തേഭൃത്യാശ്ചാഭരണാനിച്ച।
നഹിചൂഡാമണിഃപാദേനൂപുരംമൂൎദ്ധ്നിധാൎയ്യതേ ॥
അപിച । കനകഭൂഷണംസംഗ്രഹണോചിതോ,
യദിമണിസൂത്രപുണിപ്രണിധീയതേ ।
ന സവിരൌതിനാചാപിഹിശോഭതേ,
ഭവതിയോജയിതുൎവ്വചനീയതാ,
അന്യച്ച। മകുടേരോപിതഃ കാചാശ്ചരണാഭരണേമണിഃ ।
നഹിദോഷോമണേരസ്തികിന്തുസാധോരവിജ്ഞതാ ॥
പശ്യ । ബുദ്ധിമാനനുരക്തോയമയംശൂരഇതോഭയം ।
ഇതിദൃത്യവിചാരജ്ഞോഭൃത്യൈരാപൂൎയ്യതേനൃപഃ॥
തഥാഹി । അശ്വഃശസ്ത്രംശാസ്ത്രംവീണാവാണീനരശ്ചനാരീച।
പുരുഷവിശേഷം പ്രാപ്യഭവന്തിയോഗ്യാ അയോഗ്യശ്ച॥
അന്യച്ച। കിംഭക്തേനാസമൎത്ഥേനകിംശക്തേനാപകാരിണാ ।
ഭക്തം ശക്തഞ്ചമാംരാജൻനാവജ്ഞാതുംത്വമൎഹസി ॥
യതഃ। അവജ്ഞാനാൽ പ്രാജ്ഞോഭവതിമതിഹീനഃപരിജനഃ,
തതസ്തൽ പ്രാമാണ്യാൽഭവതിനസമീപേ ബുധജനഃ ।
ബുധൈസ്ത്യ ക്തേരാജ്യേനഹിഭവതീനീതിൎഗ്ഗുണവതീ,
വിപന്നായാം നീതൌസകലമവശംസിദതിജഗൽ ॥
അപരഞ്ച । ജനംജനപദാനിത്യമൎച്ചയന്തിനൃപാൎച്ചിതം ।
നൃപേണാവമതോയസ്തുസസൎവ്വൈരവമന്യതേ ॥
