൩൬ ഹിതോപദേശഃ।
ബ്ധകൎണ്ണോബ്രൂതേ, ഏതൽസൎവ്വമനുചിതം സൎവ്വഥ
യതഃ । ആജ്ഞാഭംഗകരാൻരാജാനക്ഷാമ്യേൽസ്വസുതാനപി ।
വിശേഷഃ കോ,നുരാഗസ്യരാജ ചിത്തഗതസ്യച ॥
സ്ത ബ്ധസ്യനശ്യതിയശോവിഷമസ്യമൈത്രീ,
നഷ്ടേന്ദ്രിയസ്യകുലമൎത്ഥപരസ്യധൎമ്മഃ ।
വിദ്യാഫലം വ്യസനിനഃകൃപണസ്യസൌഖ്യം,
രാജ്യം പ്രമത്തസചിവസ്യനരാധിപസ്യ॥
അപരഞ്ച। തസ്കരേഭ്യോനിയുക്തേഭ്യഃശത്രുഭ്യോനൃപവല്ലഭാൽ ।
നൃപതിൎന്നിജലോഭാച്ചപ്രജാരക്ഷേൽപിതേവഹി ॥
ഭ്രാതഃസൎവ്വഥാസ്മദ്വചനംക്രിയതാം, വ്യവഹാരോപ്യസ്മാഭിഃ കൃതഏവ,
അയംസഞ്ജീവകഃശ്യസ്യഭക്ഷകോ, ൎത്ഥാധികാരേനിയുജ്യതാം, ഏതദ്വച
നാൎത്ഥാനുഷ്ഠിതേസതിതദാരഭ്യപിംഗലകസഞ്ജീവകയോഃ സൎവ്വബ
ന്ധു പരിത്യാഗേനമഹതാസ്നേഹേനകാലോ, തിവൎത്തതേ । തതോ, നുജീ
വിനാമപ്യാഹാരദാനേശൈഥില്യ ദൎശനാൽ ദമനകകരടകാവന്യോന്യം
ചിന്തയതഃ। തദാഹ, ദമനകഃ കരടകം മിത്രകിംടകൎത്തവ്യം ? ആത്മകൃ
തോയംദോഷഃ സ്വയംകൃതേപിദോഷേ പരിദേവനമപ്യനുചിതം । ക
രടകോബ്രൂതേ അസ്ത്യേ വംകിന്ത്വനയോൎമ്മഹാനന്യോന്യ നിസൎഗ്ഗോ
പജാത സ്നേഹഃകഥം ഭേദയിതും ശക്യഃ? ദമനകോബ്രൂതേ ഉപായഃക്രിയ
താം ।
തഥാചോക്തം । ഉപായേനഹിയഛക്യംനതഛക്യംപരാക്രമൈഃ।
കാക്യാകനകസൂത്രേണ കൃഷ്ണസൎപ്പോനിപാതിതഃ ॥
കരടകഃ പൃഛതി, കഥമേതൽ, ? ദമനകഃ കഥയതി, കസ്മിംശ്ചിൽ തരൌ
വായസദംപതീനിവസതഃ തയോശ്ചാപത്യാനിതൽ കോടരാവസ്ഥിത
കൃഷ്ണസൎപ്പേണഖാദിതാനി । തതഃപുനൎഗ്ഗൎഭവതീവായസീവായസം ആ
ഹനാഥത്യജ്യതാമയംതരുഃ അത്രാവസ്ഥിത കൃഷ്ണ സൎപ്പേണാവയോഃസ
ന്തതിഃ സതതംഭക്ഷ്യതേ।
യതഃ । ദുഷ്ടാഭാൎയ്യാശഠം മിത്രംഭൃത്യാശ്ചോത്തരദായകാഃ।
സസൎപ്പേ ചഗൃഹേവാസോമൃത്യുരേവനസംശയഃ ॥
വായസോബ്രൂതേ പ്രിയേനഭേതവ്യം, വാരംവാരംമയൈതസ്യമഹാപ
രാധഃസോഢഃ,ഇദാനിംപുനൎന്നക്ഷന്തവ്യഃ।
വായസ്യാഹകഥമേതേ
നബലപതാസാൎദ്ധംഭവാൻവിഗ്രഹിതുംസമൎത്ഥഃ ? വായസോബ്രൂതേ
അലമനയാശങ്കയാ ।
യതഃ | ബുദ്ധിൎയ്യസ്യബലംതസ്യനിൎബ്ബുദ്ധേസ്തുകുതോബലം ।
പശ്യസിംഹോമദോന്മത്തഃശശകേനനിപാതിതഃ॥
വായസീവിഹസ്യാഹകഥമേതൽ? വായസഃകഥയതി, അസ്തിമന്ദര
നാമ്നിപൎവ്വതേ ദുൎദ്ദന്തോനാമസിംഹഃസചസൎവ്വദാപശൂനാംവധം കുൎവ്വ
ന്നാസ്തേ । തതഃ സൎവ്വൈഃ പശുഭിൎമ്മിളിത്വാസസിംഹോവിജ്ഞപ്തഃ മൃഗേ
ന്ദ്രകിമൎത്ഥമേകദാബഹുപശുഘാതഃ ക്രിയതേയദിപ്രസാദോഭവതിതദാ
വയമേവഭവദാഹാരായ പ്രത്യഹമേകൈകംകാപശുമുപഢൌകയാമഃ। ത
