ഹിതോപദേശഃ । ൫൧
തദാഹൂയതാംസാരസഃ,തഥാനുഷ്ഠിതേസതിആഗതംസാരസമാലോക്യ
രാജോവാച, ഭോഃസാരസത്വംസത്വരംദുൎഗ്ഗമനുസന്ധേഹി । സാരസഃ
പ്രണമ്യോവാച, ദേവ, ദുൎഗ്ഗം താവദിദമേവചിരാൽസുനിരൂപിതമാ
സ്തേമഹത്സരഃകിന്ത്വത്രമധ്യവൎത്തിദ്വീപേദ്രവസംഗഹഃ കാൎയ്യതാം ।
യതഃ । ധാന്യാനാം,സംഗഹോരാജന്നുത്തമഃസൎവ്വസംഗ്രഹാൽ ।
നിക്ഷിപ്തംഹിമുഖേരത്നമ്നകുൎയ്യാൽപ്രാണധാരണം ॥
കിഞ്ച । ഖ്യാതഃസൎവ്വരസാനാംഹിലവണോരസഉത്തമഃ ।
ഗൃഹിതഞ്ചവിനാതേനവ്യഞ്ജനംഗോമയായതേ ॥
രാജാഹ,സത്വരംഗത്വാസൎവ്വമനുതിഷ്ഠ । പുനഃപ്രവിശ്യപ്രതീഹാരോ
ബ്രൂതേ,ദേവ, സിംഹളദ്വീപാദാഗതോമേഘവൎണ്ണോനാമവായസഃസ
പരിവാരോദ്വാരിതിഷ്ഠതി,ദേവപാദം ദ്രഷ്ടുമിഛതി,രാജാഹകാകാഃപുനഃ
സൎവ്വജ്ഞാബഹുദ്രഷ്ടാരശ്ച,തൽഭവതിസംഗ്രാഹ്യ‌ഇത്യനുമീയതേ । ച
ക്രോബ്രൂതേദേവസ്ത്യേവം കിന്തുകാകഃ സ്ഥലചരഃ തേനാസ്മദ്വിപ
ക്ഷേനിയുക്തഃകഥംസംഗ്രാഹ്യഃ ।
തഥാചോക്തം । ആത്മപക്ഷം‌പരിത്യജ്യപരപക്ഷേഷുയോരതഃ ।
സപരൈൎഹന്യതേമൂഢേനീലവൎണ്ണസൃഗാലവൽ ॥
രാജോവാച,കഥമേതൽ ? മന്ത്രീകഥയതി,അസ്ത്യരണ്യേകശ്ചിൽസൃഗാ
ലഃ സ്വേഛയാനഗരോപാന്തേഭ്രാമ്യൻ നിലീഭാണ്ഡേപതിതഃപശ്ചാൽ
തതഉത്ഥാതുമസമൎത്ഥഃ,പ്രാതരാത്മാനംമൃതവൽസന്ദൎശ്യസ്ഥിതഃ । അഥ
നീലീഭാണ്ഡസ്വാമിനാമൃത ഇതിജ്ഞാത്വാതസ്മാൽ സമുത്ഥാപ്യദൂരേനീ
ത്വാ
അവസാരിതഃതസ്മാൽപലായിതഃ । തതോ,സൌവനംഗത്വാസ്വ
കീയമാത്മാനം നീലവൎണ്ണമവലോക്യചിന്തയൽ,അഹമിദാനീമുത്തമവ
ൎണ്ണഃതദാഹംസ്വകീയോല്കൎഷംകിംനസാധയാമി ? ഇതാലോച്യസൃഗാ
ലാനാ ഹൂയതേനോക്തം,അഹംഭഗവത്യാവന ദേവതയാസ്വഹസ്തേ
നാരണ്യരാജ്യേസൎവ്വൌ
ഷധിരസേനാഭിഷിക്തഃ തദദ്യാരഭ്യാരണ്യേ,
സ്മദാജ്ഞയാവ്യപഹാരഃ കാൎയ്യഃ
। സൃഗാലാശ്ചതംവിശിഷ്ടവൎണ്ണമവ
ലോക്യസാഷ്ടാംഗപാതംപ്രണമ്യോചുഃ, യഥാജ്ഞാപയസേ,ദേവ‌ഇത്യ
നെനൈവക്രമേണസൎവ്വേഷ്വരണ്യവാസിഷ്വാധിപത്യംതസ്യബഭൂ
വ । തതസ്തേനസ്വജാതിഭിരാവൃതേനാധികപ്രഭുത്വംസാധിതം । തത
സ്തേനവ്യാഘ്രസിംഹാദിനുത്തമുപരിജനാൻ പ്രാപ്യസദസിസൃഗാലാ
നവലോക്യലജ്ജമാനേനാവജ്ഞയാസ്വജ്ഞാതയഃ സൎവ്വേദൂരീകൃതാഃ ।
തതോവിഷണ്ണാൻ സൃഗാലാനവലോക്യകേനചിൽ വൃദ്ധസൃഗാലേ
നൈതൽ പ്രതിജ്ഞാതം,മാവിഷീദത । യദനേനാനഭിജ്ഞേനനീതിവി
ദോമൎമ്മജ്ഞാവയംസ്വസമീപാൽ ദൂരീകൃതാഃ, തദ്യഥാ,യം‌നശ്യതിതഥാ
വിധേയം,തതോ,മിവ്യാഘ്രാദയോവൎണ്ണമാത്രവിപ്രലബ്ധാഃ സൃഗാലമ
ജ്ഞാത്വാരാജാനമിമംമന്യന്തേ । തൽയഥായംപരിചിതോഭവതിതഥാകു
രുത,തത്രചൈവമനുഷ്ഠേയം । അദ്യസൎവ്വേസന്ധ്യാസമയേസന്നിധാ
നേമഹാരാവമേകദൈവകരിഷ്യഥ, തതസ്തംശബ്ദമാകൎണ്ണ്യജാതിസ്വ
ഭാവാൽതേനാപിശബ്ദഃകൎത്തവ്യഃ । തതസ്തഥാനുഷ്ഠിതേസതിതദ്വൃത്തം ।
G 2
