൯൩
ടക്കെ സൎക്കാൎസിനാലും പടിഞ്ഞാറ ഗുന്ദ്വാന എന്ന ദേശത്താലും അതൃ
ത്തിയാക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
പ്രധാന നഗരികൾ.—സിങ്ങഭൂം എന്നും ഹരിയൂൎപ്പൂര എ
ന്നും ബാലാസൊർ എന്നും കഞ്ചൂർ എന്നും യാജപൂര എന്നും കുത്താക്ക എ
ന്നും ജഗന്നാഥം എന്നും ആകുന്നു.
ബാലാസൊർ എന്നൊ ബാലീശ്വര എന്നൊ പറയുന്ന പട്ടണം ഭൂ
രിബാലാങ്ങ എന്ന പറയപ്പെടുന്ന ഒരു ചെറിയ ആറ്റ മുഖപ്പിന്ന അ
രികത്ത ആ ദേശത്തിലെ പ്രധാന തുറമുഖം ആകുന്നു. ഇത മുമ്പിൽ വ
ൎദ്ധിച്ച വന്ന പട്ടണം ആയിരുന്നു. ആദ്യത്തിങ്കൽ പൊൎത്തുഗീസകാൎക്കും
ലന്തകൾക്കും ഇംഗ്ലീഷകാൎക്കും അവിടെ കച്ചവടശാലകൾ ഉണ്ടായിരു
ന്നു. അത ഇപ്പോഴും ആ ദേശത്തിൽ പ്രധാന കച്ചവട സ്ഥലവും മ
ലദ്വീപിലെ കപ്പലുകൾ പതിവായിട്ട വരത്തപോക്ക ഉള്ളിടവും ആകു
ന്നു. ചെറിയ കപ്പലുകൾ വെക്കാകുന്ന സ്ഥലം അവിടെ ഉണ്ട.
യാജപൂര ഓറീസാ രാജാക്കന്മാരുടെ പണ്ടത്തെ തലസ്ഥാനവും ആ
ദേശത്തിൽ മഹമ്മദകാൎക്ക അധികാരം ഉണ്ടായിരുന്നപ്പോൾ കേൾവി
യുള്ള സ്ഥലവും നാടുവാഴികൾ പതിവായിട്ട പാൎത്തവന്നിടവും ആയി
രുന്നു. ഇപ്പോൾ അത മൺകുടിലുകളുള്ള ഒരു ഗ്രാമം പോലെ ഏകദേ
ശം ആയിരിക്കുന്നു. എന്നാലും അവിടെ ചില കേൾവിപ്പെട്ട ഇന്ദു ക്ഷേ
ത്രങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നവ ഇടിഞ്ഞപൊളിഞ്ഞ കിടക്കുന്നത കാണ്മാനു
ണ്ട. ഇന്ദുക്കാർ അതിനെ ഒരു പുണ്യസ്ഥലമായിട്ട വിചാരിക്കയും ജഗ
ന്നാഥപുരത്തിന്റെ ഒന്നാമത്തെ പടിവാതിൽ എന്ന പലപ്പോഴും വി
ളിച്ചവരികയും ചെയ്യുന്നു. വളരെ തുണി ഇവിടെ ഉണ്ടാക്കുന്നുണ്ട.
കുത്താക്ക എന്ന പട്ടണം മഹാ നദിയുടെ രണ്ട ശിഖരങ്ങളുടെ ഇട
യിൽ ആകുന്നു. അത ആ ദേശത്തിന്റെ തലസ്ഥാനവും നന്നായി പ
ണിചെയ്യപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ഒരു പട്ടണവും ആകുന്നു. വൎഷകാലത്ത പട്ട
ണത്തിന്ന അരികെ മഹാ നദിയുടെ ഒരു വക്ക മുതൽ മറുവക്ക വരെ
രണ്ട നാഴിക വീതി ഉണ്ട. വറവ കാലത്ത ഒരിക്കോൽ വെള്ളത്തിൽ
കുറഞ്ഞ വരുന്നതാകകൊണ്ട ഇറങ്ങികേറാകുന്നതാകുന്നു. പട്ടണത്തി
ന്ന ചുറ്റിലുള്ള പ്രദേശം താണതും പത്ത നാഴിക ചുറ്റിൽ പലപ്പോ
ഴും വെള്ളം കേറി കിടക്കുന്നതും ആകുന്നു.
ജഗന്നാഥം എന്ന പട്ടണം ഇന്ദ്യായിൽ ഇന്ദുക്കാർ തീൎത്ഥയാത്ര പോ
കുന്നതിൽ മഹാ ശ്രുതിപെട്ട പട്ടണങ്ങളിൽ ഒന്ന ആകുന്നു. ബഹു
ആളുകൾ ആണ്ടുതോറും സ്നാനത്തിനും തേരുത്സവത്തിനും അവിടെ
ചെന്ന എത്തുന്നതിനായിട്ട പോകുന്നുണ്ട. മൂന്ന ബിംബങ്ങൾ ഉണ്ട.
അവ മിനുസമില്ലാതെ മരം കൊണ്ട കുത്തിയുണ്ടാക്കി വെള്ളയും കറുപ്പും
മഞ്ഞയുമായുള്ള ചായം ഇട്ടിരിക്കുന്നവയും ഭയങ്കരവും വിരൂപവുമുള്ളമുഖ
ഭാവമായിട്ട ഇരിക്കുന്നവയും ആകുന്നു. കണ്ടാൽ പേടിയും ഫലിതവും
തോന്നത്തക്കഭാവത്തിൽഉണ്ടാക്കിയിരിക്കുന്നവയും ആകുന്നു. ആറാട്ടബ
ഹുവെറിയും പറഞ്ഞ കേട്ടാൽ തുലോം വെറുപ്പ തോന്നത്തക്കതും ആകു
ന്നു. ജഗന്നാഥത്തിലെ ഇപ്പോഴത്തെ ക്ഷേത്രം ൧൧൯൮മതിൽ ഓറീസ
യിലെ ഇന്ദു രാജാക്കന്മാരുടെ കാലത്ത പണിക്കുറ തീൎന്നു. ആ പട്ടണ
ത്തിൽ പ്രധാനമായിട്ട പാൎക്കുന്നവർ ബ്രാഹ്മണരും ആ ക്ഷേത്ര സംബ
ന്ധമുള്ള മറ്റ ആളുകളും ആകുന്നു. ആ ക്ഷേത്രത്തിന്ന പതിനെട്ട നാ
I
