നാട്യശാസ്ത്രം/അദ്ധ്യായം30

←നാട്യശാസ്ത്രം

നാട്യശാസ്ത്രം രചന:ഭരതമുനി അദ്ധ്യായം 30

നാട്യശാസ്ത്രം→

ത്രിംശോƒധ്യായഃ
അതോദ്യം സുഷിരം നാമ ജ്ഞേയം വംശഗതം ബുധൈഃ .
വൈണ ഏവ വിധിസ്തത്ര സ്വരഗ്രാമസമാശ്രയഃ .. 1 ..
ദ്വികത്രികചതുഷ്കാസ്തു ജ്ഞേയാ വംശഗതാഃ സ്വരാഃ .
കമ്പ്യമാനാർഥമുക്താശ്ച വ്യക്തമുക്താസ്തഥൈവ ച .. 2 ..
തത്രോപരി യഥാ ഹ്യേകഃ സ്വരോ വൈണസ്വരാന്തരേ .
പ്രാപ്നോത്യന്യത്വമേവേഹ തഥാ വംശഗതോƒപി ഹി .. 3 ..
ദ്വികസ്ത്രികശ്ചതുഷ്കോ വാ ശ്രുതിസംഖ്യോ ഭവേത് സ്വരഃ .
അനീരണാത്തു ശേഷാണാം സ്വരാണാമപി സംഭവഃ .
അംഗുലീവാദനകൃതം തച്ച മേ സന്നിബോധത .. 4 ..
വ്യക്തമുക്താംഗുലിസ്തത്ര സ്വരോ ജ്ഞേയശ്ചതുഃശ്രുതിഃ .
കമ്പ്യമാനാംഗുലിശ്ചൈവ ത്രിശ്രുതിഃ പരികീർതിതഃ .
ദ്വികോƒർധാംഗുലിമുക്തഃ സ്യാദിതി ശ്രുത്യാശ്രിതാഃ സ്വരാഃ .. 5 ..
ഏതേ സ്യുർമധ്യമഗ്രാമേ ഭൂയഃ ഷഡ്ജാശ്രിതാഃ പുനഃ .
വ്യക്തമുക്താംഗുലികൃതാഃ ഷഡ്ജമധ്യമപഞ്ചമാഃ .. 6 ..
ഋഷഭോ ധൈവതശ്ചാപി കമ്പ്യമാനാംഗുലീകൃതൗ .
അർധമുക്താംഗുലിശ്ചൈവ ഗാന്ധാരോƒഥ നിഷാദവാൻ .. 7 ..
സ്വരസാധാരണശ്ചാപി കാകല്യന്തരസഞ്ജ്ഞയാ .
നിഷാദഗാന്ധാരകൃതൗ ഷഡ്ജമധ്യമയോരപി .. 8 ..
വിപര്യയാ സന്നികർഷേ ശ്രുതിലക്ഷണസിദ്ധിതഃ .
വൈണകണ്ഠപ്രവേശേന സിദ്ധാ ഏകാശ്രിതാഃ സ്വരാഃ .. 9 ..
യം യം ഗാതാ സ്വരം ഗച്ഛേത് തം തം വംശേന വാദയേത് .
ശാരീരവൈണവംശ്യാനാമേകീഭാവഃ പ്രശസ്യതേ .. 10 ..
അവിചലിതമവിച്ഛിന്നം വർണാലങ്കാരസംയുതം വിധിവത് .
ലലിതം മധുരം സ്നിഗ്ധം വേണോരേവം സ്മൃതം വാദ്യം .. 11 ..
ഏവമേതത് സ്വരഗതം വിജ്ഞേയംഗാനയോക്തൃഭിഃ .
അതഃ പരം പ്രവക്ഷ്യാമി ധനാതോദ്യവികൽപനം .. 12 ..
ഇതി ഭരതീയേ നാട്യശാസ്ത്രേ സുഷിരാതോദ്യലക്ഷണം
നാമാധ്യായസ്ത്രിംശഃ ..