നാട്യശാസ്ത്രം/അദ്ധ്യായം4

←നാട്യശാസ്ത്രം

നാട്യശാസ്ത്രം രചന:ഭരതമുനി അദ്ധ്യായം 4

നാട്യശാസ്ത്രം→

ഏവം തു പൂജനം കൃത്വാ മയാ പ്രോക്തഃ പിതാമഹഃ
ആജ്ഞാപയ പ്രഭോ ക്ഷിപ്രം കഃ പ്രയോഗഃ പ്രയുജ്യതാം 1
തതോƒ സ്മ്യുക്തോ ഭഗവതാ യോജയാമൃതമന്ഥനം
ഏതദുത്സാഹജനനം സുരപ്രീതികരം തഥാ 2
യോƒ യം സമവകാരസ്തു ധർമകാമാർഥസാധകഃ
മയാ പ്രാഗ്ഗ്രഥിതോ വിദ്വൻസ പ്രയോഗഃ പ്രയുജ്യതാം 3
തസ്മിൻസമവകാരേ തു പ്രയുക്തേ ദേവദാനവാഃ
ഹൃഷ്ടാഃ സമഭവൻസർവേ കർമഭാവാനുദർശനാത് 4
കസ്യചിത്വഥ കാലസ്യ മാമാഹാംബുജസംഭവഃ
നാട്യം സന്ദർശയാമോƒ ദ്യ ത്രിനേത്രായ മഹാത്മനേ 5
തതഃ സാർധം സുരൈർഗത്വാ വൃഷഭാങ്കനിവേശനം
സമഭ്യർച്യ ശിവം പശ്ചാദുവാചേദം പിതാമഹഃ 6
മയാ സമവാകരസ്തു യോƒ യം സൃഷ്ടഃ സുരോത്തമ
ശ്രവണേ ദർശനേ ചാസ്യ പ്രസാദം കർതുമർഹസി 7
പശ്യാമ ഇതി ദേവേശോ ദ്രുഹിണം വാക്യമബ്രവീത്
തതോ മാമാഹ ഭഗവാൻ സജ്ജോ ഭവ മഹാമതേ 8
തതോ ഹിമവതഃ പൃഷ്ഠേ നാനാനാഗസമാകുലേ
ബഹുഭൂതഗണാകീർണേ രമ്യകന്ദരനിർജ്ഹരേ 9
പൂർവരംഗഃ കൃതഃ പൂർവം തത്രായം ദ്വിജസത്തമാഃ
തഥാ ത്രിപുരദാഹശ്ച ഡിമസഞ്ജ്ഞഃ പ്രയോജിതഃ 10
തതോ ഭൂതഗണാ ഹൃഷ്ടാഃ കർനഭാവാനുകീർതനാത്
മഹാദേവശ്ച സുപ്രീതഃ പിതാമഹമഥാബ്രവീത് 11
അഹോ നാട്യമിദം സമ്യക് ത്വയാ സൃഷ്ടം മഹാമതേ
യശസ്യം ച ശുഭാർഥം ച പുണ്യം ബുദ്ധിവിവർധനം 12
മയാപീദം സ്മൃതം നൃത്യം സന്ധ്യാകാലേഷു നൃത്യതാ
നാനാകരണസംയുക്തൈരംഗഹാരൈർവിഭൂഷിതം 13
പൂർവരംഗവിധാവസ്മിംസ്ത്വയാ സമ്യക്പ്രയോജ്യതാം
വർധമാനകയോഗേഷു ഗീതേഷ്വാസാരിതേഷു ച 14
മഹാഗീതേഷു ചൈവാർഥാൻസമ്യഗേവാഭിനേഷ്യസി
യശ്ചായം പൂർവരംഗസ്തു ത്വയാ ശുദ്ധഃ പ്രയോജിതഃ 15
ഏഭിർവിമിശ്രിതശ്ചായം ചിത്രോ നാമ ഭവിഷ്യതി
ശ്രുത്വാ മഹേശ്വരവചഃ പ്രത്യുക്തസ്തു സ്വയംഭുവാ 16
പ്രയോഗമംഗഹാരാണാമാചക്ഷ്വ സുരസത്തമ
തതസ്തണ്ഡും സമാഹൂയ പ്രോക്തവാൻ ഭുവനേശ്വരഃ 17
പ്രയോഗമംഗഹാരാണാമാചക്ഷ്വ ഭരതായ വൈ
തതോ യേ തണ്ഡുനാ പ്രോക്താസ്ത്വംഗഹാരാ മഹാത്മനാ 18
താന്വഃ കരണസംയുക്താന്വ്യാഖ്യാസ്യാമി സരേചകാൻ
സ്ഥിരഹസ്തോƒ ംഗഹാരസ്തു തഥാ പര്യസ്തകഃ സ്മൃതഃ 19
സൂചിവിദ്ധസ്തഥാ ചൈവ ഹ്യപവിദ്ധസ്തഥൈവ ച
ആക്ഷിപ്തകോƒ ഥ വിജ്ഞേയസ്തഥാ ചോദ്ധട്ടിതഃ സ്മൃതഃ 20
വിഷ്കംഭശ്ചൈവ സമ്പ്രോക്തസ്തഥാ ചൈവാപരാജിതഃ
വിഷ്കംഭാപസൃതശ്ചൈഅവ മത്താക്രീഡസ്തഥൈവ ച 21
സ്വസ്തികോ രേചിതശ്ചൈവ പാർശ്വസ്വസ്തിക ഏവ ച
വൃശ്ചികാപസൃതഃ പ്രോക്തോ ഭ്രമരശ്ച തഥാപരഃ 22
മത്തസ്ഖലിതകശ്ചൈവ മദാദ്വിലസിതസ്തഥാ
ഗതിമണ്ഡലകോ ജ്ഞേയഃ പരിച്ഛിന്നസ്തഥൈവ ച 23
പരിവൃത്തചിതോƒ ഥ സ്യാത്തഥാ വൈശാഖരേചിതഃ
പരാവൃത്തോƒ ഥ വിജ്ഞേയസ്തഥാ ചൈവാപ്യലാതകഃ 24
പാർശ്വച്ഛേദോƒ ഥ സമ്പ്രോക്തോ വിദ്യുദ്ഭ്രാന്തസ്തഥൈവ ച
ഊരൂദ്വൃത്തസ്തഥാ ചൈവ സ്യാദാലീഢസ്തഥൈവ ച 25
രേചിതശ്ചാപി വിജ്ഞേയസ്തഥൈവാച്ഛുരിതഃ സ്മൃതഃ
ആക്ഷിപ്തരേചിതശ്ചൈവ സംഭ്രാന്തശ്ച തഥാപരഃ 26
അപസർപസ്തു വിജ്ഞേയസ്തഥാ ചാർധനികുട്ടകഃ
ദ്വാത്രിംശദേതേ സമ്പ്രോക്താ അംഗഹാരാസ്തു നാമതഃ 27
ഏതേഷാം തു പ്രവക്ഷ്യാമി പ്രയോഗം കരണാശ്രയം
ഹസ്തപാദപ്രചാരശ്ച യഥാ യോജ്യഃ പ്രയോക്തൃഭിഃ 28
അംഗഹാരേഷു വക്ഷ്യാമി കരണേഷു ച വൈ ദ്വിജാഃ
സർവേഷാമംഗഹാരാണാം നിഷ്പത്തിഃ കരണൈര്യതഃ 29
താന്യതഃ സമ്പ്രവക്ഷ്യാമി നാമതഃ കർമതസ്തഥാ
ഹസ്തപാദസമായോഗോ നൃത്യസ്യ കരണം ഭവേത് 30
ദ്വേ നൃത്തകരണേ ചൈവ ഭവതോ നൃത്തമാതൃകാ
ദ്വാഭ്യാം ത്രിഭിശ്ചതുർഭിർവാപ്യംഗഹാരസ്തു മാതൃഭിഃ 31
ത്രിഭിഃ കലാപകം ചൈവ ചതുർഭിഃ ഷണ്ഡകം ഭവേത്
പഞ്ചൈവ കരണാനി സ്യുഃ സംഘാതക ഇതി സ്മൃതഃ 32
ഷഡ്ഭിർവാ സപ്തഭിർവാപി അഷ്ടഭിർനവഭിസ്തഥാ
കരണൈരിഹ സംയുക്താ അംഗഹാരാഃ പ്രകീർതാഃ 33
ഏതേഷാമേവ വക്ഷ്യാമി ഹസ്തപാദവികൽപനം
തലപുഷ്പപുടം പൂർവം വർതിതം വലിതോരു ച 34
അപവിദ്ധം സമനഖം ലീനം സ്വസ്തികരേചിതം
മണ്ഡലസ്വസ്തികം ചൈവ നികുട്ടകമഥാപി ച 35
തഥൈവാർധനികുട്ടം ച കടിച്ഛിന്നം തഥൈവ ച
അർധരേചിതകം ചൈവ വക്ഷഃസ്വസ്തികമേവ ച 36
ഉന്മത്തം സ്വസ്തികം ചൈവ പൃഷ്ഠസ്വസ്തികമേവ ച
ദിക്സ്വസ്തികമലാതം ച തഥൈവ ച കടീസമം 37
ആക്ഷിപ്തരേചിതം ചൈവ വിക്ഷിപ്താക്ഷിപ്തകം തഥാ
അർധസ്വസ്തികമുദ്ദിഷ്ടമഞ്ചിതം ച തഥാപരം 38
ഭുജംഗത്രാസിതം പ്രോക്തമൂർധ്വജാനു തഥൈവ ച
നികുഞ്ചിതം ച മത്തല്ലി ത്വർധമത്തല്ലി ചൈവ ഹി 39
സ്യാദ്രേചകനിക്കുട്ടം ച തഥാ പാദാപവിദ്ധകം
വലിതം ഘൂർണിതം ചൈവ ലലിതം ച തഥാപരം 40
ദണ്ഡപക്ഷം തഥാ ചൈവ ഭുജംഗത്രസ്തരേചിതം
നൂപുരം ചൈവ സമ്പ്രോക്തം തഥാ വൈശാഖരേചിതം 41
ഭ്രമരം ചതുരം ചൈവ ഭുജംഗാഞ്ചിതമേവ ച
ദണ്ഡരേചിതകം ചൈവ തഥാ വൃശ്ചികകുട്ടിതം 42
കടിഭ്രാന്തം തഥാ ചൈവ ലതാവൃശ്ചികമേവ ച
ഛിന്നം ച കരണം പ്രോക്തം തഥാ വൃശ്ചികരേചിതം 43
വൃശ്ചികം വ്യംസിതം ചൈവ തഥാ പാർശ്വനികുട്ടകം
ലലാടതിലകം ക്രാന്തം കുഞ്ചിതം ചക്രമണ്ഡലം 44
ഉരോമണ്ഡലമാക്ഷിപ്തം തഥാ തലവിലാസിതം
അർഗലം ചാഥ വിക്ഷിപ്തമാവൃത്തം ദോലപാദകം 45
വിവൃത്തം വിനിവൃത്തം ച പാർശ്വക്രാന്തം നിശുംഭിതം
വിദ്യുത്ഭ്രാന്തമതിക്രാന്തം വിവർതിതകമേവ ച 46
ഗജക്രീഡിതകം ചൈവ തലസംസ്ഫോടിതം തഥാ
ഗരുഡപ്ലുതകം ചൈവ ഗണ്ഡസൂചി തഥാപരം 47
പരിവൃത്തം സമുദ്ദിഷ്ടം പാർശ്വജാനു തഥൈവ ച
ഗൃധ്രാവലീനകം ചൈവ സന്നതം സൂച്യഥാപി ച 48
അർധസൂചീതി കരണം സൂചിവിദ്ധം തഥൈവ ച
അപക്രാന്തം ച സമ്പ്രോക്തം മയൂരലലിതം തഥാ 49
സർപിതം ദണ്ഡപാദം ച ഹരിണപ്ലുതമേവ ച
പ്രേംഖോലിതം നിതംബം ച സ്ഖലിതം കരിഹസ്തകം 50
പ്രസർപിതകമുദ്ദിഷ്ടം സിംഹവിക്രീഡതം തഥാ
സിംഹാകർഷിതമുദ്വൃത്തം തഥോപസൃതമേവ ച 51
തലസംഘട്ടിതം ചൈവ ജനിതം ചാവഹിത്ഥകം
നിവേശമേലകാക്രീഡമൂരൂദ്വൃത്തം തഥൈവ ച 52
മദസ്ഖലിതകം ചൈവ വിഷ്ണുക്രാന്തമഥാപി ച
സംഭ്രാന്തമഥ വിഷ്കംഭമുദ്ഘട്ടിതമഥാപി ച 53
വൃഷഭക്രീഡിതം ചൈവ ലോലിതം ച തഥാപരം
നാഗാപസർപിതം ചൈവ ശകടാസ്യം തഥൈവ ച 54
ഗംഗാവതരണം ചൈവേത്യുക്തമഷ്ടാധികം ശതം
അഷ്ടോത്തരശതം ഹ്യേതത്കരണാനാം മയോദിതം 55
നൃത്യേ യുദ്ധേ നിയുദ്ധേ ച തഥ ഗതിപരിക്രമേ
ഗതിപ്രചാരേ വക്ഷ്യാമി യുദ്ധചാരീവികൽപനം 56
യത്ര തത്രാപി സംയോജ്യമാചാര്യൈർനാട്യശക്തിനഃ
പ്രായേണ കരണേ കാര്യോ വാമോ വക്ഷഃസ്ഥിതഃ കരഃ 57
ചരണസ്യാനുഗശ്ചാപി ദക്ഷിണസ്തു ഭവേത്കരഃ
ഹസ്തപാദപ്രചാരന്തു കടിപാർശ്വോരുസംയുതം 58
ഉരഃപൃഷ്ഠോദരോപേതം വക്ഷ്യമാണം നിബോധത
യാനി സ്ഥാനാനി യാശ്ചാര്യോ നൃത്യഹസ്താസ്തഥൈവ ച 59
സാ മാതൃകേതി വിജ്ഞേയാ തദ്യോഗാത്കരണം ഭവേത്
കടീ കർണസമാ യത്ര കോർപരാംസശിരസ്തഥാ 60
സമുന്നതമുരശ്ചൈവ സൗഷ്ഠവം നാമ തദ്ഭവേത്
വാമേ പുഷ്പപുടഃ പാർശ്വേ പാദോƒ ഗ്രതലസഞ്ചരഃ 61
തഥാ ച സന്നതം പാർശ്വം തലപുഷ്പപുടം ഭവേത്
കുഞ്ചിതൗ മണിബന്ധേ തു വ്യാവൃത്തപരിവർതിതൗ 62
ഹസ്തൗ നിപതിതൗ ചോർവോർവർതിതം കരണം തു തത്
ശുകതുണ്ഡൗ യദാ ഹസ്തൗ വ്യാവൃത്തപരിവർതിതൗ 63
ഉരൂ ച വലിതൗ യസ്മിന്വലിതോരുകമുച്യതേ
ആവർത്യ ശുകതുണ്ഡാഖ്യമൂരുപൃഷ്ഠേ നിപാതയേത് 64
വാമഹതശ്ച വക്ഷഃസ്ഥോƒ പ്യപവിദ്ധം തു തദ്ഭവേത്
ശ്ലിഷ്ടൗ സമനഖൗ പദൗ കരൗ ചാപി പ്രലിംബിതൗ 65
ദേഹഃ സ്വാഭാവികോ യത്ര ഭവേത്സമനഖം തു തത്
പതാകാഞ്ജലി വക്ഷഃസ്ഥം പ്രസാരിതശിരോധരം 66
നിഹഞ്ചിതാംസകൂടം ച തല്ലിനം കരണം സ്മൃതം
സ്വസ്തികൗ രേചിതാവിദ്ധൗ വിശ്ലിഷ്ടൗ കടിസംശ്രിതൗ 67
യത്ര തത്കരണം ജ്ഞേയം ബുധൈഃ സ്വസ്തികരേചിതം
സ്വസ്തികൗ തു കരൗ കൃത്വാ പ്രാംഗമുഖോർധ്വതലൗ സമൗ 68
തഥാ ച മണ്ഡലം സ്ഥാനം മണ്ഡലസ്വസ്തികം തു തത്
നികുട്ടിതൗ യദാ ഹസ്തൗ സ്വബാഹുശിരസോƒ ന്തരേ 69
പാദൗ നികുട്ടിതൗ ചൈവ ജ്ഞേയം തത്തു നികുട്ടകം
അഞ്ചിതൗ ബാഹുശിരസി ഹസ്തസ്ത്വഭിമുഖാംഗുലിഃ 70
നികുഞ്ചിതാർധയോഗേന ഭവേദർഥനികുട്ടകം
പര്യായശഃ കടിശ്ഛിന്നാ ബാഹ്വോഃ ശിരസി പല്ലവൗ 71
പുനഃപുനശ്ച കരണം കടിച്ഛിനം തു തദ്ഭവേത്
അപവിദ്ധകരഃ സൂച്യാ പാദശ്ചൈവ നികുട്ടിതഃ 72
സംന്നതം യത്ര പാർശ്വം ച തദ്ഭവേഅർധരേചിതം
സ്വസ്തികൗ ചരണൗ യത്ര കരൗ വക്ഷസി രേചിതൗ 73
നികുഞ്ചിതം തഥാ വക്ഷോ വക്ഷസ്സ്വസ്തികമേവ തത്
ആഞ്ചിതേന തു പാദേന രേചിതൗ തു കരൗ യദാ 74
ഉന്മതം കരണം തത്തു വിജ്ഞേയം നൃത്യകോവിദൈഃ
ഹസ്താഭ്യാമഥ പാദാഭ്യാം ഭവതഃ സ്വസ്തികൗ യദാ 75
തത്സ്വസ്തികമിതി പ്രോക്തം കരണം കരണാർഥിഭിഃ
വിക്ഷിപ്താക്ഷിപ്തബാഹുഭ്യാം സ്വസ്തികൗ ചരണൗ യദാ 76
അപക്രാന്താർധസൂചിഭ്യാം തത്പൃഷ്ഠസ്വസ്തികം ഭവേത്
പാർശ്വയോരഗ്രതശ്ചൈവ യത്ര ശ്ലിഷ്ടഃ കരോ ഭവേത് 77
സ്വസ്തികൗ ഹസ്തപാദാഭ്യാം തദ്ദിക്സ്വസ്തികമുച്യതേ
അലാതം ചരണം കൃത്വാ വ്യംസയേദ്ദക്ഷിണം കരം 78
ഊർധ്വജാനുക്രമം കുര്യാദലാതകമിതി സ്മൃതം
സ്വസ്തികാപസൃതഃ പാദഃ കരൗ നാഭികടിസ്ഥിതൗ 79
പാർശ്വമുദ്വാഹിതം ചൈവ കരണം തത്കടീസമം
ഹസ്തൗ ഹൃദി ഭവേദ്വാമഃ സവ്യശ്ചാക്ഷിപ്തരേചിതഃ 80
രേചിതശ്ചാപവിദ്ധശ്ച തത്സ്യാദാക്ഷിപ്തരേചിതം
വിക്ഷിപ്തം ഹസ്തപാദം ച തസൈവാക്ഷേപണം പുനഃ 81
യത്ര തത്കരണം ജ്ഞേയം വിക്ഷിപ്താക്ഷിപ്തപ്തകം ദ്വിജാഃ
സ്വസ്തികൗ ചരണൗ കൃത്വാ കരിഹസ്തം ച ദക്ഷിണം 82
വക്ഷസ്ഥാനേ തഥാ വാമമർധസ്വസ്തികമാദിശേത്
വ്യാവൃത്തപരിവൃത്തസ്തു സ ഏവ തു കരോ യദാ 83
അഞ്ചിതോ നാസികാഗ്രേ തു തദഞ്ചിതമുദാഹൃതം
കുഞ്ചിതം പാദമുത്ക്ഷിപ്യ ത്ര്യശ്രമൂരും വിവർതയേത് 84
കടിജാനുവിവർതാച്ച ഭുജംഗത്രാസിതം ഭവേത്
കുഞ്ചിതം പാദമുത്ക്ഷിപ്യ ജനുസ്തനസമം ന്യസേത് 85
പ്രയോഗവശഗൗ ഹസ്താവൂർധ്വജാനു പ്രകീർതിതം
വൃശ്ചികം ചരണം കൃത്വാ കരം പാർശ്വേ നികുഞ്ചയേത് 86
നാസാഗ്രേ ദക്ഷിണം ചൈവ ജ്ഞേയം തത്തു നികുഞ്ചിതം
വാമദക്ഷിണപാദാഭ്യാം ഘൂർണമാനോപസർപണൈഃ 87
ഉദ്വേഷ്ടിതാപവിദ്ധൈശ്ച ഹസ്തൈർമത്തല്ല്യുദാഹൃതം
സ്സ്ഖലിതാപസൃതൗ പാദൗ വാമഹസ്തശ്ച രേചിതഃ 88
സവ്യഹസ്തഃ കടിസ്ഥഃ സ്യാദർധമത്തല്ലി തത്സ്മൃതം
രേചിതോ ദക്ഷിണോ ഹസ്തഃ പാദഃ സവ്യോ നികുട്ടിതഃ 89
ദോലാ ചൈവ ഭവേദ്വാമസ്തദ്രേചിതനികുട്ടിതം
കാര്യൗ നാഭിതടേ ഹസ്തൗ പ്രാങ്മുഖൗ ഖടകാമുഖൗ 90
സൂചീവിദ്ധാവപക്രാന്തൗ പാദൗ പാദാപവിദ്ധകേ
അപവിദ്ധോ ഭവേദ്ധസ്തഃ സൂചീപാദസ്തഥൈഅവ ച 91
തഥാ ത്രികം വിവൃത്തം ച വലിതം നാമ തദ്ഭവേത്
വർതിതാഘൂർണിതഃ സവ്യോ ഹസ്തോ വാമശ്ച ദോലിതഃ 92
സ്വസ്തികാപസൃതഃ പാദഃ കരണം ഘൂർണിതം തു തത്
കരിഹസ്തോ ഭവേദ്വാമോ ദക്ഷിണശ്ച വിവർതിതഃ 93
ബഹുശഃ കുട്ടിതഃ പദോ ജ്ഞേയം തല്ലലിതം ബുധൈഃ
ഊർധ്വജാനും വിധായാഥ തസ്യോപരി ലതാം ന്യസേത് 94
ദണ്ഡ്പക്ഷം തത്പ്രോക്തം കർണം നൃത്യവേദിഭിഃ
ഭുജഞ്ഗത്രാസിതം കൃത്വാ യത്രോഭാവപി രേചിതൗ 95
വാമപാർശ്വസ്ഥ്തൗ ഹസ്തൗ ഭുജംഗത്രസ്തരേചിതം
ത്രികം സുവലിതം കൃത്വാ ലതാരേചിതകൗ കരൗ 96
നൂപുർശ്ച തഥാ പാദഃ കരണേ നൂപുരേ ന്യസേത്
രേചിതൗ ഹസ്തപാദൗ ച കടീ ഗ്രീവാ ച രേചിതാ 97
വൈശാഖസ്ഥാനകേനൈതദ്ഭവേവൈശാഖരേചിതം
ആക്ഷിപ്തഃ സ്വസ്തികഃ പാദഃ കരൗ ചോദ്വേഷ്ടിതൗ തഥാ 98
ത്രികസ്യ വലനാച്ചൈവ ജ്ഞേയം ഭ്രമരകം തു തത്
അഞ്ചിതഃ സ്യാത്കരോ വാമഃ സവ്യശ്ചതുര ഏവ തു 99
ദക്ഷിണഃ കുട്ടിതഃ പാദശ്ചതുരം തത്പ്രകീർതിതം
ഭുജംഗത്രാസിതഃ പാദോ ദക്ഷിണോ രേചിതഃ കരഃ 100
ലതാഖ്യശ്ച കരോ വാമോ ഭുജംഗാഞ്ചിതകം ഭവേത്
വിക്ഷിപ്തം ഹസ്തപാദം തു സമന്താദ്യത്ര ദണ്ഡവത് 101
രേച്യതേ തദ്ധി കരണം ജ്ഞേയം ദണ്ഡകരേചിതം
വൃശ്ചികം ചരണം കൃത്വാ ദ്വാവപ്യഥ നികുട്ടിതൗ 102
വിധാതവ്യൗ കരൗ തത്തു ജ്ഞേയം വൃശ്ചികകുട്ടിതം
സൂചിം കൃത്വാപവിദ്ധം ച ദക്ഷിണം ചരണം ന്യസേത് 103
രേചിതാ ച കടിര്യത്ര കടിഭ്രാന്തം തദുച്യതേ
അഞ്ചിതഃ പൃഷ്ഠതഃ പാദഃ കുഞ്ചിതോർധ്വതലാംഗുലിഃ 104
ലതാഖ്യശ്ച കരോ വാമസ്തല്ലതാവൃശ്ചികം ഭവേത്
അലപദ്മഃ കടീദേശേ ഛിന്നാ പര്യായശഃ കടീ 105
വൈശാഖസ്ഥാനകേനേഹ തച്ഛിന്നം കരണം ഭവേത്
വൃശ്ചികം ചരണം കൃത്വാ സ്വസ്തികൗ ച കരവുഭൗ 106
രേചിതൗ വിപ്രകീർണൗ ച കരൗ വൃശ്ചികരേചിതം
ബാഹുശീർഷാഞ്ചിതൗ ഹസ്തൗ പാദഃ പൃഷ്ഠാഞ്ചിതസ്തഥാ 107
ദൂരസന്നതപൃഷ്ഠം ച വൃശ്ചികം തത്പ്രകീർതിതം
ആലീഢം സ്ഥാനകം യത്ര കരൗ വക്ഷസി രേചിതൗ 108
ഊർധ്വാധോ വിപ്രകീർണൗ ച വ്യംസിതം കരണം തു തത്
ഹസ്തൗ തു സ്വസ്തികൗ പാർശ്വേ തഥാ പാദോ നികുട്ടിതഃ 109
യത്ര തത്കരണം ജ്ഞേയം ബുധൈഃ പാർശ്വനികുട്ടിതം
വൃശ്ചികം ചരണം കൃത്വാ പാദസ്യാംഗുഷ്ഠകേന തു 110
ലലാടേ തിലകം കുര്യാല്ലലാടതിലകം തു തത്
പൃഷ്ഠതഃ കുഞ്ചിതം കൃത്വാ വ്യതിക്രാന്തക്രമം തതഃ 111
ആക്ഷിപ്തൗ ച കരൗ കാര്യൗ ക്രാന്തകേ കരണേ ദ്വിജാഃ
ആദ്യഃ പാദോ നതഃ കാര്യഃ സവ്യഹസ്തശ്ച കുഞ്ചിതഃ 112
ഉത്താനോ വാമപാർശ്വസ്ഥസ്തത്കുഞ്ചിതമുദാഹൃതം
പ്രലംബിതാഭ്യാം ബാഹുഭ്യാം യദ്ഗാത്രേണാനതേന ച 113
അഭ്യന്തരാപവിദ്ധഃ സ്യാത്തജ്ജ്ഞേയം ചക്രമണ്ഡലം
സ്വസ്തികാപസൃതൗ പാദാവപവിദ്ധക്രമൗ യദാ 114
ഉരോമണ്ഡലകൗ ഹസ്താവുരോമണ്ഡലികസ്തു തത്
ആക്ഷിപ്തം ഹസ്തപാദം ച ക്രിയതേ യത്ര വേഗതഃ 115
ആക്ഷിഓതം നാമ കരണം വിജ്ഞേയം തത്ദ്വിജോത്തമാഃ
ഊർധ്വാംഗുലിതലഃ പാദഃ പാർശ്വേനോർധ്വം പ്രസാരിതഃ 116
പ്രകുര്യാദഞ്ചിതതലൗ ഹസ്തൗ തലവിലാസിതേ
പൃഷ്ഠതഃ പ്രസൃതഃ പാദൗ ദ്വൗ താലാവർധമേവ ച 117
തസ്യേവ ചാനുഗോ ഹസ്തഃ പുരതസ്ത്വർഗലം തു തത്
വിക്ഷിപ്തം ഹസ്തപാദം ച പൃഷ്ഠതഃ പാർശ്വതോƒ പി വാ 118
ഏകമാർഗഗതം യത്ര തദ്വിക്ഷിപ്തമുദാഹൃതം
പ്രസാര്യ കുഞ്ചിതം പാദം പുനരാവർതയേത് ദ്രുതം 119
പ്രയോഗവശഗൗ ഹസ്തൗ തദാവർതമുദാഹൃതം
കുഞ്ചിതം പാദമുത്ക്ഷിപ്യ പാർശ്വാത്പാർശ്വം തു ഡോലയേത് 120
പ്രയോഗവശഗൗ ഹസ്തൗ ഡോലാപാദം തദുച്യതേ
ആക്ഷിപ്തം ഹസ്തപാദം ച ത്രികം ചൈവ വിവർതയേത് 121
രേചിതൗ ച തഥാ ഹസ്തൗ വിവൃത്തേ കരണേ ദ്വിജാഃ
സൂചീവിദ്ധം വിധായാഥ ത്രികം തു വിനിവർതയേത് 122
കരൗ ച രേചിതൗ കാര്യൗ വിനിവൃത്തേ ദ്വിജോത്തമഃ
പാർശ്വക്രാന്തക്രമം കൃത്വാ പുരസ്താദഥ പാതയേത് 123
പ്രയോഗവശഗൗ ഹസ്തൗ പാർശ്വക്രാന്തം തദുച്യതേ
പൃഷ്ഠതഃ കുഞ്ചിതഃ പാദൗ വക്ഷശ്ചൈവ സമുന്നതം 124
തിലകേ ച കരഃ സ്ഥാപ്യസ്തന്നിസ്തംഭിതമുച്യതേ
പൃഷ്ഠതോ വലിതം പാദം ശിരോഘൃഷ്ടം പ്രസാരയേത് 125
സർവതോ മണ്ഡലാവിദ്ധം വിദ്യുദ്ഭ്രാന്തം തദുച്യതേ
അതിക്രാന്തക്രമം കൃത്വാ പുരസ്താത്സമ്പ്രസാരയേത് 126
പ്രയോഗവശഗൗ ഹസ്താവതിക്രാന്തേ പ്രകീർതിതൗ
ആക്ഷിപ്തം ഹസ്തപാദം ച ത്രികം ചൈവ വിവർതിതം 127
ദ്വിതീയോ രേചിതോ ഹസ്തോ വിവർതിതകമേവ തത്
കർണേƒ ഞ്ചിതഃ കരോ വാമോ ലതാഹസ്തശ്ച ദക്ഷിണഃ 128
ദോലാപാദസ്തഥാ ചൈവ ഗജക്രീഡിതകം ഭവേത്
ദ്രുതമുത്ക്ഷിപ്യ ചരണം പുരസ്താദഥ പാഅതയേത് 129
തലസംസ്ഫോടിതൗ ഹസ്തൗ തലസംസ്ഫോടിതേ മതൗ
പൃഷ്ഠപ്രസാരിതഃ പാദഃ ലതാരേചിതകൗ കരൗ 130
സമുന്നതം ശിരശ്ചൈവ ഗരുഡപ്ലുതകം ഭവേത്
സൂചിപാദോ നതം പാർശ്വമേകോ വക്ഷഃസ്ഥിതഃ കരഃ 131
ദ്വിതീയശ്ചാഞ്ചിതോ ഗണ്ഡേ ഗണ്ഡസൂചീ തദുച്യതേ ,
ഊർധ്വാപവേഷ്ടിതൗ ഹസ്തൗ സൂചീപാദോ വിവർതിതഃ 132
പരിവൃത്തത്രികം ചൈവ പരിവൃത്തം തദുച്യതേ
ഏകഃ സമസ്ഥിതഃ പാദ ഊരുപൃഷ്ഠേ സ്ഥിതോƒ പരഃ 133
മുഷ്ടിഹസ്തശ്ച വക്ഷഃസ്ഥഃ പാർശ്വജാനു തദുച്യതേ
പൃഷ്ഠപ്രസാരിതഃ പാദഃ കിഞ്ചിതഞ്ചിത ജാനുകഃ 134
യത്ര പ്രസാരിതോ ബാഹൂ തത്സ്യാത് ഗൃധ്രാവലീനകം
ഉത്പ്ലുത്യ ചരണൗ കാര്യാവഗ്രതഃ സ്വസ്തികസ്ഥിതൗ 135
സന്നതൗ ച തഥാ ഹസ്തൗ സന്നതം തദുദാഹൃതം
കുഞ്ചിതം പാദമുത്ക്ഷിപ്യ കുര്യാദഗ്രസ്ഥിതം ഭുവി 136
പ്രയോഗവശഗൗ ഹസ്തൗ സാ സൂചീ പരികീർതിതാ
അലപദ്മഃ ശിരോഹസ്തഃ സൂചീപാദശ്ച ദക്ഷിണഃ 137
യത്ര തത്കരണം ജ്ഞേഅയമർധസൂചീതി നാമതഃ
പാദസൂച്യാ യദാ പാദോ ദ്വിതീയസ്തു പ്രവിധ്യതേ 138
കടിവക്ഷഃസ്ഥിതൗ ഹസ്തൗ സൂചീവിധം തദുച്യതേ
കൃത്വോരുവലിതം പാദമപക്രാന്തക്രമം ന്യസേത് 139
പ്രയോഗവശഗൗ ഹസ്തവപക്രാന്തം തദുച്യതേ
വൃശ്ചികം ചരണം കൃത്വാ രേചിതൗ ച തഥാ കരൗ 140
തഥാ ത്രികം വിവൃത്തം ച മയൂരലലിതം ഭവേത്
അഞ്ചിതാപസൃതൗ പാദൗ ശിരശ്ച പരിവാഹിതം 141
രേചിതൗ ച തഥാ ഹസ്തൗ തത്സർപിതമുദാഹൃതം
നൂപുരം ചരണം കൃത്വാ ദണ്ഡപാദം പ്രസാരയേത് 142
ക്ഷിപ്രാവിദ്ധകരം ചൈവ ദണ്ഡപാദം തദുച്യതേ
അതിക്രാന്തക്രമം കൃത്വാ സമുത്പ്ലുത്യ നിപാതയേത് 143
ജംഘാഞ്ചിതോപരി ക്ഷിപ്താ തദ്വിദ്യാദ്ധരിണപ്ലുതം
ഡോലാപാദക്രമം കൃത്വാ സമുത്പ്ലുത്യ നിപാതയേത് 144
പരിവൃത്തത്രികം ചൈവ തത്പ്രേംഖോലിതമുച്യതേ
ഭുജാവൂർധ്വവിനിഷ്ക്രാന്തൗ ഹസ്തൗ ചാഭി ( ധോ )മുഖാംഗുലീ 145
ബദ്ധാ ചാരീ തഥ ചൈവ നിതംബേ കരണേ ഭവേത്
ദോലാപാദക്രമം കൃത്വാ ഹസ്തൗ തദനുഗാവുഭൗഅ 146
രേചിതൗ ഘൂർണിതൗ വാപി സ്ഖലിതം കരണം ഭവേത്
ഏകോ വക്ഷഃസ്ഥിതോ ഹസ്തഃ പ്രോദ്വേഷ്ടിതതലോƒ പരഃ 147
അഞ്ചിതശ്ചരണശ്ചൈവ പ്രയോജ്യഃ കരിഹസ്തകേ
ഏകസ്തു രേചിതോ ഹസ്തോ ലതാഖ്യസ്തു തഥാ പരഃ 148
പ്രസർപിതതലൗ പാദൗ പ്രസർപിതകമേവ തത്
അലാതം ച പുരഃകൃത്വാ ദ്വിതീയം ച ദ്രുതക്രമം 149
ഹസ്തൗ പാദാനുഗൗ ചാപി സിംഹവിക്രീഡിതേ സ്മൃതൗ
പൃഷ്ഠപ്രസർപിതഃ പാദസ്തഥാ ഹസ്തൗ നികുഞ്ചിതൗ 150
പുനസ്തഥൈവ കർതവ്യൗ സിംഹാകർഷ്തകേ ദ്വിജാഃ
ആക്ഷിപ്തഹസ്തമാക്ഷിപ്തദേഹമാക്ഷിപ്തപാദകം 151
അദ്വൃത്തഗാത്രമിത്യേതദുദ്വൃതാം കരണം സ്മൃതം
ആക്ഷിപ്തചരണശ്ചൈകോ ഹസ്തൗ തസ്യൈവ ചാനുഗൗ 152
ആനതം ച തഥ ഗാത്രം തയോപസൃതകം ഭവേത്
ദോലാപാദക്രമം കൃത്വാ തലസംഘട്ടിതൗ കരൗ 153
രേചയേച്ച കരം വാമം തലസംഘട്ടിതേ സദാ
ഏകോ വക്ഷഃസ്ഥിതോ ഹസ്തോ ദ്വ്തീയശ്ച പ്രലംബിതഃ 154
തലാഗ്രസംസ്ഥിതഃ പാദോ ജനിതേ കരണേ ഭവേത്
ജനിതം കരണം കൃത്വാ ഹസ്തൗ ചാഭിമുഖാംഗുലീ 155
ശനൈർനിപതിതോ ചൈവ ജ്ഞേയം തദവഹിത്ഥകം
കരൗ വക്ഷഃസ്ഥിതൗ കാര്യാവുരൗ നിർഭുഗ്നമേവ ച 156
മണ്ഡലസ്ഥാനകം ചൈവ നിവേശം കരണം തു തത്
തലസഞ്ചരപാദാഭ്യാമുത്പ്ലുത്യ പതനം ഭവേത് 157
സംനതം വലിതം ഗാത്രമേലകാക്രീഡിതം തു തത്
കരമാവൃത്തകരണമൂരുപൃഷ്ഠേƒ ഞ്ചിതം ന്യസേത് 158
ജംഘാഞ്ചിതാ തഥോദ്വൃത്താ ഹ്യൂരൂദ്വൃത്തം തു തദ്ഭവേത്
കരൗ പ്രലംബിതൗ കാര്യോ ശിരശ്ച പരിവാഹിതം 159
പാദൗ ച വലിതാവിധ്ദൗഅ മദസ്ഖലിതകേ ദ്വിജാഃ
പുരഃ പ്രസാരിതഃ പാദഃ കുഞ്ചിതോ ഗഗനോന്മുഖഃ 160
കരൗ ച രേചിതൗ യത്ര വിഷ്ണുക്രാന്തം തദുച്യതേ
കരമാവർതിതം കൃത്വാ ഹ്യൂരുപൃഷ്ഠേ നികുഞ്ചയേത് 161
ഊരുശ്ചൈവ തഥാവിദ്ധഃ സംഭ്രാന്തം കരണം തു തത്
അപവിദ്ധഃ കരഃ സൂച്യാ പാദശ്ചൈവ നികുട്ടിതഃ 162
വക്ഷഃസ്ഥശ്ച കരോ വാമോ വിഷ്കംഭേ കരണേ ഭവേത്
പാദാവുദ്ധട്ടിതൗ കാര്യൗ തലസംഘട്ടിതൗ കരൗ 163
നതശ്ച പാർശ്വം കർതവ്യം ബുധൈരുദ്ധട്ടിതേ സദാ
പ്രയുജ്യാലാതകം പൂർവം ഹസ്തൗ ചാപി ഹി രേചയേത് 164
കുഞ്ചിതാവഞ്ചിതൗ ചൈവ വൃഷഭക്രീഡിതേ സദാ
രേചിതാവഞ്ചിതൗ ഹസ്തൗ ലോലിതം വർതിതം ശിരഃ 165
ഉഭയോഃപാർശ്വയോര്യത്ര തല്ലോലിതമുദാഹൃതം
സ്വസ്തികാപസൃതൗ പാദൗ ശിരശ്ച പരിവാഹിതം 166
രേചിതൗ ച തഥാ ഹസ്തൗ സ്യാതാം നാഗാപസർപിതേ
നിഷണ്ണാംഗസ്തു ചരണം പ്രസാര്യ തലസഞ്ചരം 167
ഉദ്വാഹിതമുരഃ കൃത്വാ ശകടാസ്യം പ്രയോജയേത്
ഊർധ്വാംഗുലിതലൗ പാദൗ ത്രിപതാകാവധോമുഖൗ 168
ഹസ്തൗ ശിരസ്സന്നതം ച ഗംഗാവതരണം ത്വിതി
യാനി സ്ഥാനാനി യാശ്ചാര്യോ വ്യായാമേ കഥിതാനി തു 169
പാദപ്രചാരസ്ത്വേഷാം തു കരണാനാമയം ഭവേത്
യേ ചാപി നൃത്തഹസ്താസ്തു ഗദിതാ നൃത്തകർമണി 170
തേഷാം സമാസതോ യോഗഃ കരണേഷു വിഭാവ്യതേ
പ്രായേണ കരണേ കാര്യോ വാമോ വക്ഷഃസ്ഥിതഃ കരഃ 171
ചരണശ്ചാനുഗശ്ചാപി ദക്ഷിണസ്തു ഭവേത്കരഃ
ചാര്യശ്ചൈവ തു യാഃ പ്രോക്താ നൃത്തഹസ്താസ്തഥൈവ ച 172
സാ മാതൃകേതി വിജ്ഞേയാ തദ്ഭേദാത്കരണാനി തു
അഷ്ടോത്തരശതം ഹ്യേതത്കരണാനാം മയോദിതം 173
അതഃ പരം പ്രവക്ഷ്യാമി ഹ്യംഗഹാരവികൽപനം
പ്രസാര്യോത്ക്ഷിപ്യ ച കരൗ സമപാദം പ്രയോജയേത് 174
വ്യംസിതാപസൃതം സവ്യം ഹസ്തമൂർധ്വം പ്രസാരയേത്
പ്രത്യാലീഢം തതഃ കുര്യാത് തഥൈവ ച നികുട്ടകം 175
ഊരൂദ്വൃത്തം തതഃ കുര്യാദക്ഷിപ്തം സ്വസ്തികം തതഃ
നിതംബം കരി ഹസ്തം ച കടിച്ഛിന്നം ച യോഗതഃ 176
സ്ഥിരഹസ്തോ ഭവേദേഷ ത്വംഗഹാരോ ഹരപ്രിയഃ
തലപുഷ്പാപവിദ്ധേ ദ്വേ വർതിതം സംനികുട്ടികം 177
ഊരൂദ്വൃത്തം തഥാക്ഷിപ്തമുരോമണ്ഡലമേവ ച
നിതംബം കരിഹസ്തം ച കടിച്ഛിന്നം തഥൈവ ച 178
ഏഷ പര്യസ്തകോ നാമ ഹ്യംഗഹാരോ ഹരോദ്ഭവഃ
അലപല്ലവസൂചീം ച കൃത്വാ വിക്ഷിപ്തമേവ ച 179
ആവർതിതം തതഃ കുര്യാത്തഥൈഅവ ച നികുട്ടകം
ഊരൂദ്വൃത്തം തഥാക്ഷിപ്തമുരോമണ്ഡലമേവ ച 189
കരിഹസ്തം കടിച്ഛിന്നം സൂചീവിദ്ധോ ഭവേദയം
അപവിദ്ധം തു കരണം സൂചീവിദ്ധം തഥൈവ ച 181
ഉദ്വേഷ്ടിതേന ഹസ്തേന ത്രികം തു പരിവർതയേത്
ഉരോമണ്ഡലകൗ ഹസ്തൗ കടിച്ഛിന്നം തഥൈവ ച 182
അപവിദ്ധോƒ ംഗഹാരാശ്ച വിജ്ഞേയോƒ യം പ്രയോക്തൃഭിഃ
കരണം നൂപുരം കൃത്വാ വിക്ഷിപ്താലാതകേ പുനഃ 183
പുനരാക്ഷിപ്തകം കുര്യാദുരോമണ്ഡലകം തഥാ
നിതംബം കരിഹസ്തം ച കടിച്ഛിന്നം തഥൈവ ച 184
ആക്ഷിപ്തകഃ സ വിജ്ഞേയോ ഹ്യംഗഹാരഃ പ്രയോക്തൃഭിഃ
ഉദ്വേഷ്ടിതാപവിദ്ധസ്തു കരഃ പാദോ നികുട്ടിതഃ 185
പുനസ്തൈനൈവ യോഗേന വാമപാർശ്വേ ഭവേദഥ
ഉരോമണ്ഡലകൗ ഹസ്തൗ നിതംബം കരിഹസ്തകം 186
കർതവ്യം സകടിച്ഛിന്നം നൃത്യേ തൂദ്ധട്ടിതേ സദാ
പര്യായോദ്വേഷ്ടിതൗ ഹസ്തൗ പാദൗ ചൈവ നികുട്ടിതൗ 187
കുഞ്ചിതാവഞ്ചിതൗഅ ചൈവ ഹ്യൂരൂദ്വൃത്തം തഥൈവ ച
ചതുരശ്രം കരം കൃത്വാ പാദേന ച നികുട്ടകം 188
ഭുജംഗത്രാസിതം ചൈവ കരം ചോദ്വിഷ്ടിതം പുനഃ
പരിച്ഛിന്നം ച കർതവ്യം ത്രികം ഭ്രമരകേണ തു 189
കരിഹസ്തം കടിച്ഛിന്നം വിഷ്കംഭേ പരികീർതിതം
ദണ്ഡപാദം കരം ചൈവ വിക്ഷിപ്യാക്ഷിപ്യ ചൈവ ഹി 190
വ്യംസിതം വാമഹസ്തം ച സഹ പാദേന സർപയേത്
നികുട്ടകദ്വയം കാര്യമാക്ഷിപ്തം മണ്ഡലോരസി 191
കരിഹസ്തം കടിച്ഛിന്നം കർതവ്യമപരാജിതേ
കുട്ടിതം കരണം കൃത്വാ ഭുജംഗത്രാസിതം തഥാ 192
രേചിതേന തു ഹസ്തേന പതാകം ഹസ്തമാദിശേത്
ആക്ഷിപ്തകം പ്രയുഞ്ജീത ഹ്യുരോമണ്ഡലകം തഥാ 193
ലതാഖ്യം സകടകച്ഛിന്നം വിഷ്കംഭാപസൃതേ ഭവേത്
ത്രികം സുവലിതം കൃത്വാ നൂപുരം കരണം തഥാ 194
ഭുജംഗത്രാസിതം സവ്യം തഥാ വൈശാഖരേചിതം
ആക്ഷിപ്തകം തതഃ കൃത്വാ പരിച്ഛിന്നം തഥൈവ ച 195
ബാഹ്യഭ്രമരകം കുര്യാദുരോമണ്ഡലമേവ ച
നിതംബം കരിഹസ്തം ച കടിച്ഛിന്നം തഥൈവ ച 196
മത്താക്രീഡോ ഭവേദേഷ ഹ്യംഗഹാരോ ഹരപ്രിയഃ
രേചിതം ഹസ്തപാദം ച കൃത്വാ വൃശ്ചികമേവ ച 197
പുനസ്തേനൈവ യോഗേന വൃശ്ചികം സമ്പ്രയോജയേത്
നികുട്ടകം തഥാ ചൈവ സവ്യാസവ്യകൃതം ക്രമാത് 198
ലതാഖ്യഃ സകടിച്ഛേദോ ഭവേത്സ്വസ്തികരേചിതേ
പാർശ്വേ തു സ്വസ്തികം ബദ്ധ്വാ കാര്യം ത്വഥ നികുട്ടകം 199
ദ്വിതീയസ്യ ച പാർശ്വസ്യ വിധിഃ സ്യാദ്യമേവ ഹി
തതശ്ച കരമാവർത്യ ഹ്യൂരൂപൃഷ്ഠേ നിപാതയേത് 200
ഊരൂദ്വൃത്തം തതഃ കുര്യാദാക്ഷിപ്തം പുനരേവ ഹി
നിതംബം കരിഹസ്തം ച കടിച്ഛിന്നം തഥൈവ ച 201
പാർശ്വസ്വസ്തിക ഇത്യേഷ ഹ്യംഗഹാരഃ പ്രകീർതിതഃ
വൃശ്ചികം കരണം കൃത്വാ ലതാഖ്യം ഹസ്തമേവ ച 202
തമേവ ച കരം ഭൂയോ നാസാഗ്രേ സന്നികുഞ്ചയേത്
തമേവോദ്വേഷ്ടിതം കൃത്വാ നിതംബം പരിവർതയേത് 203
കരിഹസ്തം കടിച്ഛിന്നം വൃശ്ചികാപസൃതേ ഭവേത്
കൃത്വാ നൂപുരപാദം തു തഥാക്ഷിപ്തകമേവ ച 204
പരിച്ഛിന്നം ച കർതവ്യം സൂചീപാദം തഥൈവ ച
നിതംബം കരിഹസ്തം ചാപ്യുരോമണ്ഡലകം തഥാ 205
കടീച്ഛിന്നം തതശ്ചൈവ ഭ്രമരഃ സ തു സഞ്ജ്ഞിതഃ
മതല്ലികരണം കൃത്വാ കരമാവർത്യ ദക്ഷിണം 106
കപോലസ്യ പ്രദേശേ തു കാര്യം സമ്യങ്നികുഞ്ചിതം
അപവിദ്ധം ദ്രുതം ചൈവ തലസംസ്ഫോടസംയുതം 207
കരിഹസ്തം കടിച്ഛിന്നം മത്തസ്ഖലിതകേ ഭവേത്
ദോലൈഃ കരൈഃ പ്രചലിതൈഃ സ്വസ്തികാപസൃതൈഃ പദൈഃ 208
അഞ്ചിതൈർവലിതൈർഹസ്തൈസ്തലസംഘട്ടിതൈസ്തഥാ
നികുട്ടിതം ച കർതവ്യമൂരൂദ്വൃതം തഥൈവ ച 209
കരിഹസ്തം കടിച്ഛിന്നം മദാദ്വിലസിതേ ഭവേത്
മണ്ഡലം സ്ഥാനകം കൃത്വാ തഥാ ഹസ്തൗ ച രേചിതൗ 210
ഉദ്ഘട്ടിതേന പാദേന മത്തല്ലികരണം ഭവേത്
ആക്ഷിപ്തം കരണം ചൈവ ഹ്യുരോമണ്ഡലമേവ ച 211
കടിച്ഛിന്നം തഥാ ചൈവ ഭവേത്തു ഗതിമണ്ഡലേ
സമപാദം പ്രയുജ്യാഥ പരിച്ഛിന്നം ത്വനന്തരം 212
ആവിദ്ധേന തു പാദേന ബാഹ്യഭ്രമരകം തഥാ
വാമസൂച്യാ ത്വതിക്രാന്തം ഭുജംഗത്രാസിതം തഥാ 213
കരിഹസ്തം കടിച്ഛിന്നം പരിച്ഛിന്നേ വിധീയതേ
ശിരസസ്തൂപരി സ്ഥാപ്യൗ സ്വസ്തിഅകൗ വിച്യുതൗ കരൗ 214
തതഃ സവ്യം കരം ചാപി ഗാത്രമാനമ്യ രേചയേത്
പുനരുത്ഥാപയേത്തത്ര ഗാത്രമുന്നമ്യ രേചിതം 215
ലതാഖ്യൗ ച കരൗ കൃത്വാ വൃശ്ചികം സമ്പ്രയോജയേത്
രേചിതം കരിഹസ്തം ച ഭുജംഗത്രാസിതം തഥാ 216
ആക്ഷിപ്തകം പ്രയുഞ്ജീത സ്വസ്തികം പാദമേവ ച
പരാംഗ്മുഖവിധിർഭൂയ ഏവമേവ ഭവേദിഹ 217
കരിഹസ്തം കടിച്ഛിന്നം പരിവൃത്തകരേചിതേഏ
രേചിതൗ സഹ ഗാത്രേണ ഹ്യപവിദ്ധൗ കരൗ യദാ 218
പുനസ്തേനൈവ ദേശേന ഗാത്രമുന്നമ്യ രേചയേത്
കുര്യാന്നൂപുരപാദം ച ഭുജംഗത്രാസിതം തഥാ 219
രേചിതം മണ്ഡലം ചൈവ ബാഹുശീർഷേ നികുഞ്ചയേത്
ഊരൂദ്വൃത്തം തഥാക്ഷിപ്തമുരോമണ്ഡലമേവ ച 220
കരിഹസ്തം കടിച്ഛിന്നം കുര്യാദ്വൈശാഖരേചിതേ
ആദ്യം തു ജനിതം കൃത്വാ പാദമേകം പ്രസാരയേത് 221
തഥൈവാലാതകം കുര്യാത് ത്രികം തു പരിവർതയേത്
അഞ്ചിതം വാമഹസ്തം ച ഗണ്ഡദേശേ നികുട്ടയേത് 222
കടിച്ഛിന്നം തഥാ ചൈവ പരാവൃത്തേ പ്രയോജയേത്
സ്വസ്തികം കരണം കൃത്വാ വ്യംസിതൗ ച കരൗ പുനഃ 223
അലാതകം പ്രയുഞ്ജീത ഹ്യൂർധ്വജാനു നികുഞ്ചിതം
അർധസൂചീ ച വിക്ഷിപ്തമുദ്വൃത്താക്ഷിപ്തകേ തഥാ 224
കരിഹസ്തം കടിച്ഛിന്നമംഗഹാരേ ഹ്യലാതകേ
നികുട്യ വക്ഷസി കരാവൂർധ്വജാനു പ്രയോജയേത് 225
ആക്ഷിപ്തസ്വസ്തികം കൃത്വാ ത്രികം തു പരിവർതയേത്
ഉരോമണ്ഡലകൗ ഹസ്തൗ നിതംബം കരിഹസ്തകം 226
കടിച്ഛിന്നം തഥാ ചൈവ പാർശ്വച്ഛേദേ വിധീയതേ
സൂചീവാമപദം ദധ്യാദ്വിദ്യുദ്ഭ്രാന്തം ച ദക്ഷിണം 227
ദക്ഷിണേന പുനഃ സൂചീ വിദ്യുദ്ഭ്രാന്തം ച വാമതഃ
പരിച്ഛിന്നം തഥാ ചൈവ ഹ്യതിക്രാന്തം ച വാമകം 228
ലതാഖ്യം സകടിച്ഛിന്നം വിദ്യുദ്ഭ്രാന്തശ്ച സ സ്മൃതഃ
കൃത്വാ നൂപുരപാദം തു സവ്യവാമൗ പ്രലംബിതൗ 229
കരൗ പാർശ്വേ തതസ്താഭ്യാം വിക്ഷിപ്തം സമ്പ്രയോജയേത്
താഭ്യാം സൂചീ തഥാ ചൈവ ത്രികം തു പരിവർതയേത് 230
ലതാഖ്യം സകടിച്ഛിന്നം കുർതാദുദ്വൃത്തകേ സദാ
ആലീഢവ്യംസിതൗ ഹസ്തൗ ബാഹുശീർഷേ നികുട്ടയേത് 231
നൂപുരശ്ചരണോ വാമസ്തഥാലാതശ്ച ദക്ഷിണഃ
തേനൈവാക്ഷിപ്തകം കുര്യാദുരോമണ്ഡലകൗ കരൗ 232
കരിഹസ്തം കടിച്ഛിന്നമാലീഢേ സമ്പ്രയോജയേത്
ഹസ്തം തു രേചിതം കൃത്വാ പാർശ്വമാനസ്യ രേചയേത് 233
പുനസ്തേനൈവ യോഗേന ഗാത്രമാനസ്യ രേചയേത്
രേചിതം കരണം കാര്യമുരോമണ്ഡലമേവ ച 234
കടിച്ഛിന്നം തു കർതവ്യമംഗഹാരേ തു രേചിതേ
നൂപുരം ചരണം കൃത്വാ ത്രികം തു പരിവർതയേത് 235
വ്യംസിതേന തു ഹസ്തേന ത്രികമേവ വിവർതയേത്
വാമം ചാലാതകം കൃത്വാ സൂചീമത്രൈവ യോജയേത് 236
കരിഹസ്തം കടിച്ഛിന്നം കുര്യാദാച്ഛുരിതേ സദാ
രേചിതൗ സ്വസ്തികൗ പാദൗ രേചിതൗ സ്വസ്തികൗ കരൗ 237
കൃത്വാ വിശ്ലേഷമേവം തു തേനൈവ വിധിനാ പുനഃ
പുനരുത്ക്ഷേപണം ചൈവ രേചിതൈരേവ കാരയേത് 238
ഉദ്വൃത്താക്ഷിപ്തകേ ചൈവ ഹ്യുരോമണ്ഡലമേവ ച
നിതംബം കരിഹസ്തം ച കടിച്ഛിന്നം തഥൈവ ച 239
ആക്ഷിപ്തരേചിതോ ഹ്യേഷ കരണാനാം വിധിഃ സ്മൃതഃ
വിക്ഷിപ്ത കരണം കൃത്വാ ഹസ്തപാദം മുഖാഗമം 240
വാമസൂചിസഹകൃതം വിക്ഷിപേദ്വാമകം കരം
വക്ഷഃസ്ഥാനേ ഭവേത്സവ്യോ വലിതം ത്രികമേവ ച 241
നൂപുരാക്ഷിപ്തകേ ചൈവ ഹ്യർധസ്വസ്തികമേവ ച
നിതംബം കരിഹസ്തം ച ഹ്യുരോമണ്ഡലകം തഥാ 242
കടിച്ഛിന്നം ച കർതവ്യം സംഭ്രാന്തേ നൃത്തയോക്തൃഭിഃ
അപക്രാന്തക്രമം കൃത്വാ വ്യംസിതം ഹസ്തമേവ ച 243
കുര്യാദുദ്വേഷ്ടിതം ചൈവ ഹ്യർധസൂചീം തഥൈവ ച
വിക്ഷിപ്തം സകടിച്ഛിന്നമുദ്വൃത്താക്ഷിപ്തകേ തഥാ 244
കരിഹസ്തം കടിച്ഛിന്നം കർതവ്യമപസർപിതേ
കൃത്വാ നൂപുരപാദം ച ദ്രുതമാക്ഷിപ്യ ച ക്രമം 245
പാദസ്യ ചാനുഗൗ ഹസ്തൗ ത്രികം ച പരിവർതയേത്
നികുട്യ കരപാദം ചാപ്യുരോമണ്ഡലകം പുനഃ 246
കരിഹസ്തം കടിച്ഛിന്നം കാര്യമർധനികുട്ടകേ
ദ്വാത്രിംശദേതേ സമ്പ്രോക്താ ഹ്യംഗഹാരാ ദ്വിജോത്തമാഃ 247
ചതുരോ രേചകാംശ്ചാപി ഗദതോ മേ നിബോധത
പാദരേചക ഏകഃ സ്യാത് ദ്വിതീയഃ കടിരേചകഃ 248
കരരേചകസ്തൃതീയസ്തു ചതുർഥഃ കണ്ഠരേചകഃ
[രേചിതാഖ്യഃ പൃഥഗ്ഭാവേ വലനേ ചാഭിധീയതേ
ഉദ്വാഹനാത്പൃഥഗ്ഭാവാച്ചലനാച്ചാപി രേചകഃ
പാർശ്വാത്പാർശ്വേ തു ഗമനം സ്ഖലിതൈശ്ചലിതൈഃ പദൈഃ
വിവിധൈശ്ചൈവ പാദസ്യ പാദരേചക ഉച്യതേ
ത്രികസ്യോദ്വർതനം ചൈവ ഛടീവലനമേവ ച
തഥാƒ പസർപണം ചൈവ കടിരേചക ഉച്യതേ
ഉദ്വർതനം പരിക്ഷേപോ വിക്ഷേപഃ പരിവർതനം
വിസർപണം ച ഹസ്തസ്യ ഹസ്തരേചക ഉച്യതേ
ഉദ്വാഹനം സന്നമനം തഥാ പാർശ്വസ്യ സന്നതിഃ
ഭ്രമണം ചാപി വിജ്ഞേയോ ഗ്രീവായാ രേചകോ ബുധൈഃ ]
രേചകൈരംഗഹാരൈശ്ച നൃത്യന്തം വീക്ഷ്യ ശങ്കരം 249
സുകുമാരപ്രയോഗേണ നൃത്യന്തീം ചൈവ പാഅർവതീം
മൃദഞ്ഗഭേരീപടഹൈർഭാണ്ഡഡിണ്ഡിമഗോമുഖൈഃ 250
പണവൈർദദുരൈശ്ചൈവ സർവാതോദ്യൈഃ പ്രവാദിതൈഃ
ദക്ഷയജ്ഞേ വിനിഹതേ സന്ധ്യാകാലേ മഹേശ്വരഃ 251
നാനാംഗഹാരൈഃ പ്രാനൃത്യല്ലയതാലവശാനുഗൈഅഃ
പിണ്ഡിബന്ധാംസ്തതോ ദൃഷ്ട്വാ നന്ദിഭദ്രമുഖാ ഗണാഃ 252
ചക്രുസ്തേ നാമ പിണ്ഡീനാം ബന്ധമാസാം സലക്ഷണം
ഈശ്വരസ്യേശ്വരീ പിൻഡീ നന്ദിനശ്ചാപി പട്ടസീ 253
ചണ്ഡികായാ ഭവേത്പിണ്ഡീ തഥാ വൈ സിംഹവാഹിനീ
താർക്ഷ്യപിണ്ഡീ ഭവേദ്വിഷ്ണോഃ പദ്മപിണ്ഡീ സ്വയംഭുവഃ 254
ശക്രസ്യൈരാവതീ പിണ്ഡീ ഝഷപിണ്ഡീ തു മാന്മഥീ
ശിഖിപിണ്ഡീ കുമാരസ്യ രൂപപിണ്ഡീ ഭവേച്ഛ്രിയഃ 255
ധാരാപിണ്ഡീ ച ജാഹ്നവ്യാഃ പാശപിണ്ഡീ യമസ്യ ച
വാരുണീ ച നദീപിണ്ഡീ യാക്ഷീ സ്യാദ്ധനദസ്യ തു 256
ഹലപിണ്ഡീ ബലസ്യാപി സർപപിണ്ഡീ തു ഭോഗിനാം
ഗാണേശ്വരീ മഹാപിണ്ഡീ ദക്ഷയജ്ഞവിമർദിനീ 257
ത്രിശൂലാകൃതിസംസ്ഥാനാ രൗദ്രീ സ്യാദന്ധകദ്വിഷഃ
ഏവമന്യാസ്വപി തഥാ ദേവതാസു യഥാക്രമം 258
ധ്വജഭൂതാഃ പ്രയോക്തവ്യാഃ പിണ്ഡീബന്ധാഃ സുചിഹ്നിതാഃ
രേചകാ അംഗഹാരാശ്ച പിണ്ഡീബന്ധാതസ്ഥൈവ ച 259
സൃഷ്ട്വാ ഭഗവതാ ദത്താസ്തണ്ഡവേ മുനയേ തദാ
തേനാപി ഹി തതഃ സമ്യഗ്ഗാനഭാണ്ഡസമന്വിതഃ 260
നൃത്തപ്രയോഗഃ സൃഷ്ടോ യഃ സ താണ്ഡവ ഇതി സ്മൃതഃ
ഋഷയ ഊചുഃ -
യദാ പ്രാപ്ത്യർഥമർഥാനാം തജ്ജ്ഞൈരഭിനയഃ കൃതഃ 261
കസ്മാനൃത്തം കൃതം ഹ്യേതത്കം സ്വഭാവമപേക്ഷതേ
ന ഗീതകാർഥസംബദ്ധം ന ചാപ്യർഥസ്യ ഭാവകം 262
കസ്മാന്നൃത്തം കൃതം ഹ്യേതദ്ഗീതേഷ്വാസാരിതേഷു ച
ഭരതഃ -
അത്രോച്യതേ ന ഖല്വർഥം കഞ്ചിന്നൃത്തമപേക്ഷതേ 263
കിം തു ശോഭാം പ്രജനയേദിതി നൃത്തം പ്രവർതിതം
പ്രായേണ സർവലോകസ്യ നൃത്തമിഷ്ടം സ്വഭാവതഃ 264
മംഗലമിതി കൃത്വാ ച നൃത്തമേതത്പ്രകീർതിതം
വിവാഅഹപ്രസവാവാഹപ്രമോദാഭ്യുഅദയാദിഷു 265
വിനോദകാരണം ചേതി നൃത്തമേതത്പ്രവർതിതം
അതശ്ചൈവ പ്രതിക്ഷേപാദ്ഭൂതസംഘൈഃ പ്രവർതിതാഃ 266
യേ ഗീതകാദൗ യുജ്യന്തേ സമ്യങ്നൃത്തവിഭാഗകാഃ
ദേവേന ചാപി സമ്പ്രോക്തസ്തണ്ഡുസ്താണ്ഡവപൂർവകം 267
ഗീതപ്രയോഗമാശ്രിത്യ നൃത്തമേതത്പ്രവർത്യതാം
പ്രായേണ താണ്ഡവവിധിർദേവസ്തുത്യാശ്രയോ ഭവേത് 268
സുകുമാരപ്രയോഗശ്ച ശൃംഗാരരസസംഭവഃ
തസ്യ തണ്ഡുപ്രയുക്തസ്യ താണ്ഡവസ്യ വിധിക്രിയാം 269
വർധമാനകമാസാദ്യ സമ്പ്രവക്ഷ്യമി ലക്ഷണം
കലാനാം വൃദ്ധിമാസാദ്യ ഹ്യക്ഷരാണാം ച വർധനാത് 270
ലയസ്യ വർധനാച്ചാപി വർധമാനകമുച്യതേ
കൃത്ത്വാ കുതപവിന്യാസം യഥാവദ്ദ്വിജസത്തമാഃ 271
ആസാരിതപ്രയോഗസ്തു തതഃ കാര്യഃ പ്രയോക്തൃഭിഃ
തത്ര തൂപോഹനം കൃത്ത്വാ തന്ത്രീഗാനസമന്വിതം 272
കാര്യഃ പ്രവേശോ നർതക്യാ ഭാണ്ഡവാദ്യസമന്വിതഃ
വിശുദ്ധകരണായാം തു ജാത്യാം വാദ്യം പ്രയോജയേത് 273
ഗത്യാ വാദ്യാനുസാരിണ്യാ തസ്യാശ്ചാരീം പ്രയോജയേത്
വൈശാഖസ്ഥാനകേനേഹ സർവരേചകചാരിണീ 274
പുഷ്പാഞ്ജലിധരാ ഭൂത്വാ പ്രവിശേദ്രംഗമണ്ഡപം
പുഷ്പാഞ്ജലിം വിസൃജ്യാഥ രംഗപീഠം പരീത്യ ച 275
പ്രണമ്യ ദേവതാഭ്യശ്ച തതോƒ ഭിനയമാചരേത്
യത്രാഭിനേയം ഗീതം സ്യാത്തത്ര വാദ്യം ന യോജയേത് 276
അംഗഹാരപ്രയോഗേ തു ഭാണ്ഡവാദ്യം വിധീയതേ
സമം രക്തം വിഭക്തം ച സ്ഫുടം ശുദ്ധപ്രഹാരജം 277
നൃത്താംഗഗ്രാഹി വാദ്യജ്ഞൈർവാദ്യം യോജ്യം തു താണ്ഡവേ
പ്രയുജ്യ ഗീതവാദ്യേ തു നിഷ്ക്രാമേന്നർതകീ തതഃ 278
അനേനൈവ വിധാനേന പ്രവിശന്ത്യപരാഃ പൃഥക്
അന്യാശ്ചാനുക്രമേണാഥ പിണ്ഡീം ബധ്നന്തി യാഃ സ്ത്രിയഃ 279
താവത്പര്യസ്തകഃ കാര്യോ യാവത്പിണ്ഡീ ന ബധ്യതേ
പിണ്ഡീം ബദ്ധ്വാ തതഃ സർവാ നിഷ്ക്രാമേയുഃ സ്ത്രിയസ്തു താഃ 280
പിണ്ഡീബന്ധേഷു വാദ്യം തു കർതവ്യമിഹ വാദകൈഅഃ
പര്യസ്തകപ്രമാണേന ചിത്രൗഘകരണാന്വിതം 281
തത്രോപവാഹനം ഭൂയഃ കാര്യം പൂർവവദേവ ഹി
തതശ്ചാസാരിതം ഭൂയോ ഗായനം തു പ്രയോജയേത് 282
പൂർവേണൈവ വിധാനേന പ്രവിശേച്ചാപി നർതകീ
ഗീതകാർഥം ത്വഭിനയേദ് ദ്വിതീയാസാരിതസ്യ തു 283
തദേവ ച പുനർവസ്തു നൃത്തേനാപി പ്രദർശയേത്
ആസാരിതേ സമാപ്തേ തു നിഷ്ക്രാമേന്നർതകീ തതഃ 284
പൂർവവത്പ്രവിശന്ത്യന്യാഃ പ്രയോഗഃ സ്യാത്സ ഏവ ഹി
ഏവം പദേ പദേ കാര്യോ വിധിരാസാരിതസ്യ തു 285
ഭാണ്ഡവാദ്യകൃതേ ചൈവ തഥാ ഗാനകൃതേƒ പി ച
ഏകാ തു പ്രഥമം യോജ്യാ ദ്വേ ദ്വിതീയം തഥൈവ ച 286
തിസ്രോ വസ്തു തൃതീയം തു ചതസ്രസ്തു ചതുർഥകം
പിണ്ഡീനാം വിധയശ്ചൈവ ചത്വാരഃ സമ്പ്രകീർതിതാഃ 287
പിണ്ഡീ ശൃംഖലികാ ചൈവ ലതാബന്ധോƒ ഥ ഭേദ്യകഃ
പിണ്ഡീബന്ധസ്തു പിണ്ഡത്വാദ്ഗുൽമഃ ശൃംഖലികാ ഭവേത് 288
ജാലോപനദ്ധാ ച ലതാ സനൃത്തോ ഭേദ്യകഃ സ്മൃതഃ
പിണ്ഡീബന്ധഃ കനിഷ്ഠേ തു ശൃംഖലാ തു ലയാന്തരേ 289
മധ്യമേ ച ലതാബന്ധോ ജ്യേഷ്ഠേ ചൈവാഥ ഭേദ്യകഃ
പിണ്ഡീനാം വിവിധാ യോനിര്യന്ത്രം ഭദ്രാസനം തഥാ 290
ശിക്ഷായോഗസ്തഥാ ചൈവ പ്രയോക്തവ്യഃ പ്രയോക്തൃഭിഃ
ഏവം പ്രയോഗഃ കർതവ്യോ വർധമാനേ തപോധനാഃ 291
ഗീതാനാം ഛന്ദകാനാം ച ഭൂയോ വക്ഷ്യാമ്യഹം വിധിം
യാനി വസ്തുനിബദ്ധാനി യാനി ചാംഗികൃതാനി തു 292
ഗീതാനി തേഷാം വക്ഷ്യാമി പ്രയോഗം നൃത്തവാദ്യയോഃ
തത്രാവതരണം കാര്യം നർതക്യാഃ സാർവഭാണ്ഡികം 293
ക്ഷേപപ്രതിക്ഷേപകൃതം ഭാണ്ഡോപോഹനസംസ്കൃതം
പ്രഥമം ത്വഭിനേയം സ്യദ്ഗീതകേ സർവവസ്തുകം 294
തദേവ ച പുനർവസ്തു നൃത്തേഏനാപി പ്രദർശേയത്
യോ വിധിഃ പൂർവമുക്തസ്തു നൃത്താഭിനയവാദിതേ 295
ആസാരിതവിധൗ സ സ്യാദ്ഗീതാനാം വസ്തുകേഷ്വപി
ഏവം വസ്തുനിബന്ധാനാം ഗീതകാനാം വിധിഃ സ്മൃതഃ 296
ശൃണുതാംഗനിബദ്ധാനാം ഗീതാനാമപി ലക്ഷണം
യ ഏവ വസ്തുകവിധിർനൃത്താഭിനയവാദിതേ 297
തമേവാംഗനിബദ്ധേഷു ച്ഛന്ദകേഷ്വപി യോജയേത്
വാദ്യം ഗുർവക്ഷരകൃതം തഥാൽപാക്ഷരമേവ ച 298
മുഖേ സോപോഹനേ കുര്യാദ്വർണാനാം വിപ്രകർഷതഃ
യദാ ഗീതിവശാദംഗം ഭൂയോ ഭൂയോ നിവർതതേ 299
തത്രാദ്യമഭിനേയം സ്യാച്ഛേഷം നൃത്തേന യോജയേത്
യദാ ഗീതിവശാദംഗം ഭൂയോ ഭൂയോ നിവർതതേ 300
ത്രിപാണിലയസംയുക്തം തത്ര വാദ്യം പ്രയോജയേത്
യഥാ ലയസ്തഥാ വാദ്യം കർതവ്യമിഹ വാദകൈഃ 301
[തതം ചാനുഗതം ചാപി ഓഘം ച കരണാന്വിതം
സ്ഥിരേ തത്ത്വം (തം)പ്രയോക്തവ്യം മധ്യേ ചാനുഗതം ഭവേത്
ഭൂയശ്ചൗഘഃ പ്രയോക്തവ്യസ്ത്വേഷ വാദ്യഗതോ വിധിഃ
ഛന്ദോഗീതകമാസാദ്യ ത്വംഗാനി പരിവർതയേത്
ഏഷ കാര്യോ വിധിർനിത്യം നൃത്താഭിനയവാദിതേ
യാനി വസ്തുനിബദ്ധാനി തേഷാമന്തേ ഗ്രഹോ ഭവേത്
അംഗാനാം തു പരാവൃത്താവാദാവേവ ഗ്രഹോ മതഃ ]
ഏവമേഷ വിധിഃ കാര്യോ ഗീതേഷ്വാസാരിതേഷ്വപി
ദേവസ്തുത്യാശ്രയം ഹ്യേതത്സുകുമാരം നിബോധത 302
സ്ത്രീപുംസയോസ്തു സംലാപോ യസ്തു കാമസമുദ്ഭവഃ
തജ്ജ്ഞേയം സുകുമാരം ഹി ശൃംഗാരരസസംഭവം 303
യസ്യാം യസ്യാമവസ്ഥായാം നൃത്തം യോജ്യം പ്രയോക്തൃഭിഃ
തത്സർവംം സമ്പ്രവക്ഷ്യാമി തച്ച മേ ശൃണുത ദ്വിജാഃ 304
അംഗവസ്തുനിവൃത്തൗ തു തഥാ വർണനിവൃത്തിഷു
തഥാ ചാഭുദയസ്ഥാനേ നൃത്തം തജ്ജ്ഞഃ പ്രയോജയേത് 305
യത്തു സന്ദൃശ്യതേ കിഞ്ചിദ്ദമ്പത്യോർമദനാശ്രയം
നൃത്തം തത്ര പ്രയോക്തവ്യം പ്രഹർഷാർഥഗുണോദ്ഭവം 306
യത്ര സന്നിഹിതേ കാന്തേ ഋതുകാഅലാദിദർശനം
ഗീതകാർഥാഭിസംബദ്ധം നൃത്തം തത്രാപി ചേഷ്യതേ 307
ഖണ്ഡിഅതാ വിപ്രലബ്ധാ വാ കലഹാന്തരിതാപി വാ
യസ്മിന്നംഗേ തു യുവതിർന നൃത്തം തത്ര ന യോജയേത് 308
സഖീപ്രവൃത്തേ സംലാപേ തഥാƒ സന്നിഹിതേ പ്രിയേ
ന ഹി നൃത്തം പ്രയോക്തവ്യം യസ്യാ ന പ്രോഷിതഃ പ്രിയഃ 309
[ദൂത്യാശ്രയം യദാ തു സ്യാദൃതുകാലാദി ദർശനം
ഔത്സുക്യചിന്താസംബദ്ധം ന നൃത്തം തത്ര യോജയേത് ]
യസ്മിന്നംഗേ പ്രസാദം തു ഗൃഹ്നീയാന്നായികാ ക്രമാത്
തതഃപ്രഭൃതി നൃത്തം തു ശേഷേഷ്വംഗേഷു യോജയേത് 310
ദേവസ്തുത്യാശ്രയകൃതം യദംഗം തു ഭവേദഥ
മാഹേശ്വരൈരംഗഹാരൈരുദ്ധതൈസ്തത്പ്രയോജയേത് 311
യത്തു ശൃംഗാരസംബദ്ധം ഗാനം സ്ത്രീപുരുഷാശ്രയം
ദേവീകൃതൈരംഗഹാരൈർലലിതൈസ്തത്പ്രയോജയേത് 312
ചതുഷ്പദാ നർകുടകേ ഖഞ്ജകേ പരിഗീതകേ
വിധാനം സമ്പ്രവക്ഷ്യാമി ഭാണ്ഡവാദ്യവിധിം പ്രതി 313
ഖഞ്ജനർകുടസംയുക്താ ഭസ്വേദ്യാ തു ചതുഷ്പദാ
പാദാന്തേ സന്നിപാതേ തു തസ്യാ ഭാണ്ഡഗ്രഹോ ഭവേത് 314
യാ ധ്രുവാ ഛന്ദസാ യക്താ സമപാദാ സമാക്ഷരാ
തസ്യാഃ പാദാവസാനേ തു പ്രദേശിന്യാ ഗ്രഹോ ഭവേത് 315
കൃത്വൈകം പരിവർതം തു ഗാനസ്യാഭിനയസ്യ ച
പുനഃ പാദനിവൃത്തിം തു ഭാണ്ഡവാദ്യേന യോജയേത് 316
അം ̐ംഗവസ്തുനിവൃതൗ തു വർണാന്തരനിവൃത്തിഷു
തഥോപസ്ഥാപനേ ചൈവ ഭാണ്ഡവാദ്യം പ്രയോജയേത് 317
യേƒ പി ചാന്തരമാർഗാസ്സ്യുഃ തന്ത്രിവാക്കരണൈഃ കൃതാഃ
തേഷു സൂചീ പ്രയോക്തവ്യാ ഭാണ്ഡേന സഹ താണ്ഡവേ 318
മഹേശ്വരസ്യ ചരിതം യ ഇദം സമ്പ്രയോജയേത്
സർവപാപവിശുദ്ധാത്മാ ശിവലോകം സ ഗച്ഛതി 319
ഏവമേഷ വിധിഃ സൃ(ർദൃ)ഷ്ടസ്താണ്ഡവസ്യ പ്രയോഗതഃ
ഭൂയഃ കിം കഥ്യതാമന്യന്നാട്യവേദവിധിം പ്രതി 320

ഇതി ഭാരതീയേ നാട്യശാസ്ത്രേ താണ്ഡവലക്ഷണം നാമ ചതുർഥോƒ ധ്യായഃ