മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം/അധ്യായം25

മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം25

1 [ബ്രാഹ്മണ]
     അത്രാപ്യ് ഉദാഹരന്തീമം ഇതിഹാസം പുരാതനം
     ചാതുർഹോത്ര വിധാനസ്യ വിധാനം ഇഹ യാദൃശം
2 തസ്യ സർവസ്യ വിധിവദ് വിധാനം ഉപദേക്ഷ്യതേ
     ശൃണു മേ ഗദതോ ഭദ്രേ രഹസ്യം ഇദം ഉത്തമം
3 കരണം കർമ കർതാ ച മോക്ഷ ഇത്യ് ഏവ ഭാമിനി
     ചത്വാര ഏതേ ഹോതാരോ യൈർ ഇദം ജഗദ് ആവൃതം
4 ഹോതൄണാം സാധനം ചൈവ ശൃണു സർവം അശേഷതഃ
     ഘ്രാണം ജിഹ്വാ ച ചക്ഷുശ് ച ത്വക് ച ശ്രോത്രം ച പഞ്ചമം
     മനോ ബുദ്ധിശ് ച സപ്തൈതേ വിജ്ഞേയാ ഗുണഹേതവഃ
5 ഗന്ധോ രസശ് ച രൂപം ച ശബ്ദഃ സ്പർശശ് ച പഞ്ചമഃ
     മന്തവ്യം അഥ ബോദ്ധവ്യം സപ്തൈതേ കർമഹേതവഃ
6 ഘ്രാതാ ഭക്ഷയിതാ ദ്രഷ്ടാ സ്പ്രഷ്ടാ ശ്രോതാ ച പഞ്ചമഃ
     മന്താ ബോദ്ധാ ച സപ്തൈതേ വിജ്ഞേയാഃ കർതൃഹേതവഃ
7 സ്വഗുണം ഭക്ഷയന്ത്യ് ഏതേ ഗുണവന്തഃ ശുഭാശുഭം
     അഹം ച നിർഗുണോ ഽത്രേതി സപ്തൈതേ മോക്ഷഹേതവഃ
8 വിദുഷാം ബുധ്യമാനാനാം സ്വം സ്വസ്ഥാനം യഥാവിധി
     ഗുണാസ് തേ ദേവതാ ഭൂതാഃ സതതം ഭുഞ്ജതേ ഹവിഃ
9 അദൻ ഹ്യ് അവിദ്വാൻ അന്നാനി മമത്വേനോപപദ്യതേ
     ആത്മാർഥം പാചയൻ നിത്യം മമത്വേനോപഹന്യതേ
10 അഭക്ഷ്യ ഭക്ഷണം ചൈവ മദ്യ പാനം ച ഹന്തി തം
    സ ചാന്നം ഹന്തി തച് ചാന്നം സ ഹത്വാ ഹന്യതേ ബുധഃ
11 അത്താ ഹ്യ് അന്നം ഇദം വിദ്വാൻ പുനർ ജനയതീശ്വരഃ
    സ ചാന്നാജ് ജായതേ തസ്മിൻ സൂക്ഷ്മോ നാമ വ്യതിക്രമഃ
12 മനസാ ഗമ്യതേ യച് ച യച് ച വാചാ നിരുധ്യതേ
    ശ്രോത്രേണ ശ്രൂയതേ യച് ച ചക്ഷുഷാ യച് ച ദൃശ്യതേ
13 സ്പർശേന സ്പൃശ്യതേ യച് ച ഘ്രാണേന ഘ്രായതേ ച യത്
    മനഃഷഷ്ഠാനി സംയമ്യ ഹവീംഷ്യ് ഏതാനി സർവശഃ
14 ഗുണവത് പാവകോ മഹ്യം ദീപ്യതേ ഹവ്യവാഹനഃ
    യോഗയജ്ഞഃ പ്രവൃത്തോ മേ ജ്ഞാനബ്രഹ്മ മനോദ്ഭവഃ
    പ്രാണസ്തോത്രോ ഽപാന ശസ്ത്രഃ സർവത്യാഗസു ദക്ഷിണഃ
15 കർമാനുമന്താ ബ്രഹ്മാ മേ കർതാധ്വര്യുഃ കൃതസ്തുതിഃ
    കൃതപ്രശാസ്താ തച് ഛാസ്ത്രം അപവർഗോ ഽസ്യ ദക്ഷിണാ
16 ഋചശ് ചാപ്യ് അത്ര ശംസന്തി നാരായണ വിദോ ജനാഃ
    നാരായണായ ദേവായ യദ് അബധ്നൻ പശൂൻ പുരാ
17 തത്ര സാമാനി ഗായന്തി താനി ചാഹുർ നിദർശനം
    ദേവം നാരായണം ഭീരു സർവാത്മാനം നിബോധ മേ