മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം/അധ്യായം73

മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം73

1 [വ്]
     ത്രിഗർതൈർ അഭവദ് യുദ്ധം കൃതവൈരൈഃ കിരീടിനഃ
     മഹാരഥസമാജ്ഞാതൈർ ഹതാനാം പുത്ര നപ്തൃഭിഃ
2 തേ സമാജ്ഞായ സമ്പ്രാപ്തം യജ്ഞിയം തുരഗോത്തമം
     വിഷയാന്തേ തതോ വീരാ ദംശിതാഃ പര്യവാരയൻ
3 രഥിനോ ബദ്ധതൂണീരാഃ സദശ്വൈഃ സമലങ്കൃതൈഃ
     പരിവാര്യ ഹയം രാജൻ ഗ്രഹീതും സമ്പ്രചക്രമുഃ
4 തതഃ കിരീടീ സഞ്ചിന്ത്യ തേഷാം രാജ്ഞാം ചികീർഷിതം
     വാരയാം ആസ താൻ വീരാൻ സാന്ത്വപൂർവം അരിന്ദമഃ
5 തം അനാദൃത്യ തേ സർവേ ശരൈർ അഭ്യഹനംസ് തദാ
     തമോ രജോഭ്യാം സഞ്ഛന്നാംസ് താൻ കിരീടീ ന്യവാരയത്
6 അബ്രവീച് ച തതോ ജിഷ്ണുഃ പ്രഹസന്ന് ഇവ ഭാരത
     നിവർതധ്വം അധർമജ്ഞാഃ ശ്രേയോ ജീവിതം ഏവ വഃ
7 സ ഹി വീരഃ പ്രയാസ്യൻ വൈ ധർമരാജേന വാരിതഃ
     ഹതബാന്ധവാ ന തേ പാർഥ ഹന്തവ്യാഃ പാർഥിവാ ഇതി
8 സ തദാ തദ് വചഃ ശ്രുത്വാ ധർമരാജസ്യ ധീമതഃ
     താൻ നിവർതധ്വം ഇത്യ് ആഹ ന ന്യവർതന്ത ചാപി തേ
9 തതസ് ത്രിഗർതരാജാനം സൂര്യവർമാണം ആഹവേ
     വിതത്യ ശരജാലേന പ്രജഹാസ ധനഞ്ജയഃ
10 തതസ് തേ രഥഘോഷേണ ഖുരനേമിസ്വനേന ച
    പൂരയന്തോ ദിശഃ സർവാ ധനഞ്ജയം ഉപാദ്രവൻ
11 സൂര്യവർമാ തതഃ പാർഥേ ശരാണാം നതപർവണാം
    ശതാന്യ് അമുഞ്ചദ് രാജേന്ദ്ര ലഭ്വ് അസ്ത്രം അഭിദർശയൻ
12 തഥൈവാന്യേ മഹേഷ്വാസാ യേ തസ്യൈവാനുയായിനഃ
    മുമുചുഃ ശരവർഷാണി ധനഞ്ജയ വധൈഷിണഃ
13 സ താഞ് ജ്യാ പുംഖനിർമുക്തൈർ ബഹുഭിഃ സുബഹൂഞ് ശരാൻ
    ചിച്ഛേദ പാണ്ഡവോ രാജംസ് തേ ഭൂമൗ ന്യപതംസ് തദാ
14 കേതുവർമാ തു തേജസ്വീ തസ്യൈവാവരജോ യുവാ
    യുയുധേ ഭ്രാതുർ അർഥായ പാണ്ഡവേന മഹാത്മനാ
15 തം ആപതന്തം സമ്പ്രേക്ഷ്യ കേതുവർമാണം ആഹവേ
    അഭ്യഘ്നൻ നിശിതൈർ ബാണൈർ ബീഭത്സുഃ പരവീരഹാ
16 കേതുവർമണ്യ് അഭിഹതേ ധൃതവർമാ മഹാരഥഃ
    രഥേനാശു സമാവൃത്യ ശരൈർ ജിഷ്ണും അവാകിരത്
17 തസ്യ താം ശീഘ്രതാം ഈക്ഷ്യ തുതോഷാതീവ വീര്യവാൻ
    ഗുഡാകേശോ മഹാതേജാ ബാലസ്യ ധൃതവർമണഃ
18 ന സന്ദധാനം ദദൃശേ നാദദാനം ച തം തദാ
    കിരന്തം ഏവ സ ശരാൻ ദദൃശേ പാകശാസനിഃ
19 സ തു തം പൂജയാം ആസ ധൃതവർമാണം ആഹവേ
    മനസാ സ മുഹൂർതം വൈ രണേ സമഭിഹർഷയൻ
20 തം പന്നഗം ഇവ ക്രുദ്ധം കുരുവീരഃ സ്മയന്ന് ഇവ
    പ്രീതിപൂർവം മഹാരാജ പ്രാണൈർ ന വ്യപരോപയത്
21 സ തഥാ രക്ഷ്യമാണോ വൈ പാർഥേനാമിത തേജസാ
    ധൃതവർമാ ശരം തീക്ഷ്ണം മുമോച വിജയേ തദാ
22 സ തേന വിജയസ് തൂർണം അസ്യൻ വിദ്ധഃ കരേ ഭൃശം
    മുമോച ഗാണ്ഡീവം ദുഃഖാത് തത് പപാതാഥ ഭൂതലേ
23 ധനുഷഃ പതതസ് തസ്യ സവ്യസാചി കരാദ് വിഭോ
    ഇന്ദ്രസ്യേവായുധസ്യാസീദ് രൂപം ഭരതസത്തമ
24 തസ്മിൻ നിപതിതേ ദിവ്യേ മഹാധനുഷി പാർഥിവ
    ജഹാസ സ സ്വനം ഹാസം ധൃതവർമാ മഹാഹവേ
25 തതോ രോഷാന്വിതോ ജിഷ്ണുഃ പ്രമൃജ്യ രുധിരം കരാത്
    ധനുർ ആദത്ത തദ് ദിവ്യം ശരവർഷം വവർഷ ച
26 തതോ ഹലഹലാശബ്ദോ ദിവസ്പൃഗ് അഭവത് തദാ
    നാനാവിധാനാം ഭൂതാനാം തത് കർമാതീവ ശംസതാം
27 തതഃ സമ്പ്രേക്ഷ്യ തം ക്രുദ്ധം കാലാന്തകയമോപമം
    ജിഷ്ണും ത്രൈഗർതകാ യോധാസ് ത്വരിതാഃ പര്യവാരയൻ
28 അഭിസൃത്യ പരീപ്സാർഥം തതസ് തേ ധൃതവർമണഃ
    പരിവവ്രുർ ഗുഡാകേശം തത്രാക്രുധ്യദ് ധനഞ്ജയഃ
29 തതോ യോധാഞ് ജഘാനാശു തേഷാം സ ദശ ചാഷ്ട ച
    മഹേന്ദ്രവജ്രപ്രതിമൈർ ആയസൈർ നിശിതൈഃ ശരൈഃ
30 താംസ് തു പ്രഭഗ്നാൻ സമ്പ്രേക്ഷ്യ ത്വരമാണോ ധനഞ്ജയഃ
    ശരൈർ ആശീവിഷാകാരൈർ ജഘാന സ്വനവദ് ധസൻ
31 തേ ഭഗ്നമനസഃ സർവേ ത്രൈഗർതക മഹാരഥാഃ
    ദിശോ വിദുദ്രുവുഃ സർവാ ധനഞ്ജയ ശരാർദിതാഃ
32 ത ഊചു പുരുഷവ്യാഘ്രം സംശപ്തക നിഷൂദനം
    തവ സ്മ കിങ്കരാഃ സർവേ സർവേ ച വശഗാസ് തവ
33 ആജ്ഞാപയസ്വ നഃ പാർഥ പ്രഹ്വാൻ പ്രേഷ്യാൻ അവസ്ഥിതാൻ
    കരിഷ്യാമഃ പ്രിയം സർവം തവ കൗരവനന്ദന
34 ഏതദ് ആജ്ഞായ വചനം സർവാംസ് താൻ അബ്രവീത് തദാ
    ജീവിതം രക്ഷത നൃപാഃ ശാസനം ഗൃഹ്യതാം ഇതി