മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം80

1 [വ്]
     തഥാ വിലപ്യോപരതാ ഭർതുഃ പാദൗ പ്രഗൃഹ്യ സാ
     ഉപവിഷ്ടാഭവദ് ദേവീ സോച്ഛ്വാസം പുത്രം ഈക്ഷതീ
 2 തതഃ സഞ്ജ്ഞാം പുനർ ലബ്ധ്വാ സ രാജാ ബഭ്രു വാഹനഃ
     മാതരം താം അഥാലോക്യ രണഭൂമാവ് അഥാവ്രവീത്
 3 ഇതോ ദുഃഖതരം കിം നു യൻ മേ മാതാ സുഖൈധിതാ
     ഭൂമൗ നിപതിതം വീരം അനുശേതേ മൃതം പതിം
 4 നിഹന്താരം രണേ ഽരീണാം സർവശസ്ത്രഭൃതാം വരം
     മയാ വിനിഹതം സംഖ്യേ പ്രേക്ഷതേ ദുർമരം ബത
 5 അഹോ ഽസ്യാ ഹൃദയം ദേവ്യാ ദൃഢം യൻ ന വിദീര്യതേ
     വ്യൂഢോരസ്കം മഹാബാഹും പ്രേക്ഷന്ത്യാ നിഹതം പതിം
 6 ദുർമരം പുരുഷേണേഹ മന്യേ ഹ്യ് അധ്വന്യ് അനാഗതേ
     യത്ര നാഹം ന മേ മാതാ വിപ്രയുജ്യേത ജീവിതാത്
 7 അഹോ ധിക് കുരുവീരസ്യ ഹ്യ് ഉരഃ സ്ഥം കാഞ്ചനം ഭുവി
     വ്യപവിദ്ധം ഹതസ്യേഹ മയാ പുത്രേണ പശ്യത
 8 ഭോ ഭോ പശ്യത മേ വീരം പിതരം ബ്രാഹ്മണാ ഭുവി
     ശയാനം വീരശയനേ മയാ പുത്രേണ പാതിതം
 9 ബ്രാഹ്മണാഃ കുരുമുഖ്യസ്യ പ്രയുക്താ ഹയസാരിണഃ
     കുർവന്തു ശാന്തികാം ത്വ് അദ്യ രണേ യോ ഽയം മഹാഹതഃ
 10 വ്യാദിശന്തു ച കിം വിപ്രാഃ പ്രായശ്ചിത്തം ഇഹാദ്യ മേ
    സുനൃശംസസ്യ പാപസ്യ പിതൃഹന്തൂ രണാജിരേ
11 ദുശ്ചരാ ദ്വാദശ സമാ ഹത്വാ പിതരം അദ്യ വൈ
    മമേഹ സുനൃശംസസ്യ സംവീതസ്യാസ്യ ചർമണാ
12 ശിരഃ കപാലേ ചാസ്യൈവ ഭുഞ്ജതഃ പിതുർ അദ്യ മേ
    പ്രായശ്ചിത്തം ഹി നാസ്ത്യ് അന്യദ് ധത്വാദ്യ പിതരം മമ
13 പശ്യ നാഗോത്തമ സുതേ ഭർതാരം നിഹതം മയാ
    കൃതം പ്രിയം മയാ തേ ഽദ്യ നിഹത്യ സമരേ ഽർജുനം
14 സോ ഽഹം അപ്യ് അദ്യ യാസ്യാമി ഗതിം പിതൃനിഷേവിതാം
    ന ശക്നോമ്യ് ആത്മനാത്മാനം അഹം ധാരയിതും ശുഭേ
15 സാ ത്വം മയി മൃതേ മാതസ് തഥാ ഗാണ്ഡീവധന്വിനി
    ഭവ പ്രീതിമതീ ദേവി സത്യേനാത്മാനം ആലഭേ
16 ഇത്യ് ഉക്ത്വാ സ തദാ രാജാ ദുഃഖശോകസമാഹതഃ
    ഉപസ്പൃശ്യ മഹാരാജ ദുഃഖാദ് വചനം അബ്രവീത്
17 ശൃണ്വന്തു സർവഭൂതാനി സ്ഥാവരാണി ചരാണി ച
    ത്വം ച മാതർ യഥാസത്യം ബ്രവീമി ഭുജഗോത്തമേ
18 യദി നോത്തിഷ്ഠതി ജയഃ പിതാ മേ ഭരതർഷഭഃ
    അസ്മിന്ന് ഏവ രണോദ്ദേശേ ശോഷയിഷ്യേ കലേവരം
19 ന ഹി മേ പിതരം ഹത്വാ നിഷ്കൃതിർ വിദ്യതേ ക്വ ചിത്
    നരകം പ്രതിപത്സ്യാമി ധ്രുവം ഗുരു വധാർദിതഃ
20 വീരം ഹി ക്ഷത്രിയം ഹത്വാ ഗോശതേന പ്രമുച്യതേ
    പിതരം തു നിഹത്യൈവം ദുസ്തരാ നിഷ്കൃതിർ മയാ
21 ഏഷ ഹ്യ് ഏകോ മഹാതേജാഃ പാണ്ഡുപുത്രോ ധനഞ്ജയഃ
    പിതാ ച മമ ധർമാത്മാ തസ്യ മേ നിഷ്കൃതിഃ കൃതഃ
22 ഇത്യ് ഏവം ഉക്ത്വാ നൃപതേ ധനഞ്ജയ സുതോ നൃപഃ
    ഉപസ്പൃശ്യാഭവത് തൂഷ്ണീം പ്രായോപേതോ മഹാമതിഃ