മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം/അധ്യായം155
| ←അധ്യായം154 | മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം രചന: അധ്യായം 155 |
അധ്യായം156→ |
1 [ബ്രാഹ്മണ]
അമർഷീ ദ്രുപദോ രാജാ കർമസിദ്ധാൻ ദ്വിജർഷഭാൻ
അന്വിച്ഛൻ പരിചക്രാമ ബ്രാഹ്മണാവസഥാൻ ബഹൂൻ
2 പുത്ര ജന്മ പരീപ്സൻ വൈ ശോകോപഹതചേതനഃ
നാസ്തി ശ്രേഷ്ഠം മമാപത്യം ഇതി നിത്യം അചിന്തയത്
3 ജാതാൻ പുത്രാൻ സ നിർവേദാദ് ധിഗ് ബന്ധൂൻ ഇതി ചാബ്രവീത്
നിഃശ്വാസപരമശ് ചാസീദ് ദ്രോണം പ്രതിചികീർഷയാ
4 പ്രഭാവം വിനയം ശിക്ഷാം ദ്രോണസ്യ ചരിതാനി ച
ക്ഷാത്രേണ ച ബലേനാസ്യ ചിന്തയൻ നാന്വപദ്യത
പ്രതികർതും നൃപശ്രേഷ്ഠോ യതമാനോ ഽപി ഭാരത
5 അഭിതഃ സോ ഽഥ കൽമാഷീം ഗംഗാകൂലേ പരിഭ്രമൻ
ബ്രാഹ്മണാവസഥം പുണ്യം ആസസാദ മഹീപതിഃ
6 തത്ര നാസ്നാതകഃ കശ് ചിൻ ന ചാസീദ് അവ്രതീ ദ്വിജഃ
തഥൈവ നാമഹാ ഭാഗഃ സോ ഽപശ്യത് സംശിതവ്രതൗ
7 യാജോപയാജൗ ബ്രഹ്മർഷീ ശാമ്യന്തൗ പൃഷതാത്മജഃ
സംഹിതാധ്യയനേ യുക്തൗ ഗോത്രതശ് ചാപി കാശ്യപൗ
8 താരണേ യുക്തരൂപൗ തൗ ബ്രാഹ്മണാവ് ഋഷിസത്തമൗ
സ താവ് ആമന്ത്രയാം ആസ സർവകാമൈർ അതന്ദ്രിതഃ
9 ബുദ്ധ്വാ തയോർ ബലം ബുദ്ധിം കനീയാംസം ഉപഹ്വരേ
പ്രപേദേ ഛന്ദയൻ കാമൈർ ഉപയാജം ധൃതവ്രതം
10 പാദശുശ്രൂഷണേ യുക്തഃ പ്രിയവാക് സർവകാമദഃ
അർഹയിത്വാ യഥാന്യായം ഉപയാജം ഉവാച സഃ
11 യേന മേ കർമണാ ബ്രഹ്മൻ പുത്രഃ സ്യാദ് ദ്രോണ മൃത്യവേ
ഉപയാജ കൃതേ തസ്മിൻ ഗവാം ദാതാസ്മി തേ ഽർബുദം
12 യദ് വാ തേ ഽന്യദ് ദ്വിജശ്രേഷ്ഠ മനസഃ സുപ്രിയം ഭവേത്
സർവം തത് തേ പ്രദാതാഹം ന ഹി മേ ഽസ്ത്യ് അത്ര സംശയഃ
13 ഇത്യ് ഉക്തോ നാഹം ഇത്യ് ഏവം തം ഋഷിഃ പ്രത്യുവാച ഹ
ആരാധയിഷ്യൻ ദ്രുപദഃ സ തം പര്യചരത് പുനഃ
14 തതഃ സംവത്സരസ്യാന്തേ ദ്രുപദം സ ദ്വിജോത്തമഃ
ഉപയാജോ ഽബ്രവീദ് രാജൻ കാലേ മധുരയാ ഗിരാ
15 ജ്യേഷ്ഠോ ഭ്രാതാ മമാഗൃഹ്ണാദ് വിചരൻ വനനിർഝരേ
അപരിജ്ഞാത ശൗചായാം ഭൂമൗ നിപതിതം ഫലം
16 തദ് അപശ്യം അഹം ഭ്രാതുർ അസാമ്പ്രതം അനുവ്രജൻ
വിമർശം സങ്കരാദാനേ നായം കുര്യാത് കഥം ചന
17 ദൃഷ്ട്വാ ഫലസ്യ നാപശ്യദ് ദോഷാ യേ ഽസ്യാനുബന്ധികാഃ
വിവിനക്തി ന ശൗചം യഃ സോ ഽന്യത്രാപി കഥം ഭവേത്
18 സംഹിതാധ്യയനം കുർവൻ വസൻ ഗുരു കുലേ ച യഃ
ഭൈക്ഷം ഉച്ഛിഷ്ടം അന്യേഷാം ഭുങ്ക്തേ ചാപി സദാ സദാ
കീർതയൻ ഗുണം അന്നാനാം അഘൃണീ ച പുനഃ പുനഃ
19 തം അഹം ഫലാർഥിനം മന്യേ ഭ്രാതരം തർക ചക്ഷുഷാ
തം വൈ ഗച്ഛസ്വ നൃപതേ സ ത്വാം സംയാജയിഷ്യതി
20 ജുഗുപ്സമാനോ നൃപതിർ മനസേദം വിചിന്തയൻ
ഉപയാജ വചഃ ശ്രുത്വാ നൃപതിഃ സർവധർമവിത്
അഭിസമ്പൂജ്യ പൂജാർഹം ഋഷിം യാജം ഉവാച ഹ
21 അയുതാനി ദദാന്യ് അഷ്ടൗ ഗവാം യാജയ മാം വിഭോ
ദ്രോണ വൈരാഭിസന്തപ്തം ത്വം ഹ്ലാദയിതും അർഹസി
22 സ ഹി ബ്രഹ്മവിദാം ശ്രേഷ്ഠോ ബ്രഹ്മാസ്ത്രേ ചാപ്യ് അനുത്തമഃ
തസ്മാദ് ദ്രോണഃ പരാജൈഷീൻ മാം വൈ സ സഖിവിഗ്രഹേ
23 ക്ഷത്രിയോ നാസ്തി തുല്യോ ഽസ്യ പൃഥിവ്യാം കശ് ചിദ് അഗ്രണീഃ
കൗരവാചാര്യ മുഖ്യസ്യ ഭാരദ്വാജസ്യ ധീമതഃ
24 ദ്രോണസ്യ ശരജാലാനി പ്രാണിദേഹഹരാണി ച
ഷഡ് അരത്നി ധനുശ് ചാസ്യ ദൃശ്യതേ ഽപ്രതിമം മഹത്
25 സ ഹി ബ്രാഹ്മണ വേഗേന ക്ഷാത്രം വേഗം അസംശയം
പ്രതിഹന്തി മഹേഷ്വാസോ ഭാരദ്വാജോ മഹാമനാഃ
26 ക്ഷത്രോച്ഛേദായ വിഹിതോ ജാമദഗ്ന്യ ഇവാസ്ഥിതഃ
തസ്യ ഹ്യ് അസ്ത്രബലം ഘോരം അപ്രസഹ്യം നരൈർ ഭുവി
27 ബ്രാഹ്മം ഉച്ചാരയംസ് തേജോ ഹുതാഹുതിർ ഇവാനലഃ
സമേത്യ സ ദഹത്യ് ആജൗ ക്ഷത്രം ബ്രഹ്മ പുരഃസരഃ
ബ്രഹ്മക്ഷത്രേ ച വിഹിതേ ബ്രഹ്മതേജോ വിശിഷ്യതേ
28 സോ ഽഹം ക്ഷത്രബലാദ് ധീനോ ബ്രഹ്മതേജഃ പ്രപേദിവാൻ
ദ്രോണാദ് വിശിഷ്ടം ആസാദ്യ ഭവന്തം ബ്രഹ്മവിത്തമം
29 ദ്രോണാന്തകം അഹം പുത്രം ലഭേയം യുധി ദുർജയം
തത് കർമ കുരു മേ യാജ നിർവപാമ്യ് അർബുദം ഗവാം
30 തഥേത്യ് ഉക്താ തു തം യാജോ യാജ്യാർഥം ഉപകൽപയത്
ഗുർവർഥ ഇതി ചാകാമം ഉപയാജം അചോദയത്
യാജോ ദ്രോണ വിനാശായ പ്രതിജജ്ഞേ തഥാ ച സഃ
31 തതസ് തസ്യ നരേന്ദ്രസ്യ ഉപയാജോ മഹാതപാഃ
ആചഖ്യൗ കർമ വൈതാനം തദാ പുത്രഫലായ വൈ
32 സ ച പുത്രോ മഹാവീര്യോ മഹാതേജാ മഹാബലഃ
ഇഷ്യതേ യദ് വിധോ രാജൻ ഭവിതാ തേ തഥാവിധഃ
33 ഭാരദ്വാജസ്യ ഹന്താരം സോ ഽഭിസന്ധായ ഭൂമിപഃ
ആജഹ്രേ തത് തഥാ സർവം ദ്രുപദഃ കർമസിദ്ധയേ
34 യാജസ് തു ഹവനസ്യാന്തേ ദേവീം ആഹ്വാപയത് തദാ
പ്രൈഹി മാം രാജ്ഞി പൃഷതി മിഥുനം ത്വാം ഉപസ്ഥിതം
35 [ദേവീ]
അവലിപ്തം മേ മുഖം ബ്രഹ്മൻ പുണ്യാൻ ഗന്ധാൻ ബിഭർമി ച
സുതാർഥേനോപരുദ്ധാസ്മി തിഷ്ഠ യാജ മമ പ്രിയേ
36 [യാജ]
യാജേന ശ്രപിതം ഹവ്യം ഉപയാജേന മന്ത്രിതം
കഥം കാമം ന സന്ദധ്യാത് സാ ത്വം വിപ്രൈഹി തിഷ്ഠ വാ
37 [ബ്ര്]
ഏവം ഉക്തേ തു യാജേന ഹുതേ ഹവിഷി സംസ്കൃതേ
ഉത്തസ്ഥൗ പാവകാത് തസ്മാത് കുമാരോ ദേവസംനിഭഃ
38 ജ്വാലാ വർണോ ഘോരരൂപഃ കിരീടീ വർമ ചോത്തമം
ബിഭ്രത് സഖഡ്ഗഃ സശരോ ധനുഷ്മാൻ വിനദൻ മുഹുഃ
39 സോ ഽധ്യാരോഹദ് രഥവരം തേന ച പ്രയയൗ തദാ
തതഃ പ്രണേദുഃ പാഞ്ചാലാഃ പ്രഹൃഷ്ടാഃ സാധു സാധ്വ് ഇതി
40 ഭയാപഹോ രാജപുത്രഃ പാഞ്ചാലാനാം യശഃ കരഃ
രാജ്ഞഃ ശോകാപഹോ ജാത ഏഷ ദ്രോണ വധായ വൈ
ഇത്യ് ഉവാച മഹദ് ഭൂതം അദൃശ്യം ഖേചരം തദാ
41 കുമാരീ ചാപി പാഞ്ചാലീ വേദിമധ്യാത് സമുത്ഥിതാ
സുഭഗാ ദർശനീയാംഗീ വേദിമധ്യാ മനോരമാ
42 ശ്യാമാ പദ്മപലാശാക്ഷീ നീലകുഞ്ചിത മൂർധജാ
മാനുഷം വിഗ്രഹം കൃത്വാ സാക്ഷാദ് അമര വർണിനീ
43 നീലോത്പലസമോ ഗന്ധോ യസ്യാഃ ക്രോശാത് പ്രവായതി
യാ ബിഭർതി പരം രൂപം യസ്യാ നാസ്ത്യ് ഉപമാ ഭുവി
44 താം ചാപി ജാതാം സുശ്രോണീം വാഗ് ഉവാചാശരീരിണീ
സർവയോഷിദ് വരാ കൃഷ്ണാ ക്ഷയം ക്ഷത്രം നിനീഷതി
45 സുരകാര്യം ഇയം കാലേ കരിഷ്യതി സുമധ്യമാ
അസ്യാ ഹേതോഃ ക്ഷത്രിയാണാം മഹദ് ഉത്പത്സ്യതേ ഭയം
46 തച് ഛ്രുത്വാ സർവപാഞ്ചാലാഃ പ്രണേദുഃ സിംഹസംഘവത്
ന ചൈതാൻ ഹർഷസമ്പൂണാൻ ഇയം സേഹേ വസുന്ധരാ
47 തൗ ദൃഷ്ട്വാ പൃഷതീ യാജം പ്രപേദേ വൈ സുതാർഥിനീ
ന വൈ മദ് അന്യാം ജനനീം ജാനീയാതാം ഇമാവ് ഇതി
48 തഥേത്യ് ഉവാച താം യാജോ രാജ്ഞഃ പ്രിയചികീർഷയാ
തയോശ് ച നാമനീ ചക്രുർ ദ്വിജാഃ സമ്പൂർണമാനസാഃ
49 ധൃഷ്ടത്വാദ് അതിധൃഷ്ണുത്വാദ് ധർമാദ് ദ്യുത് സംഭവാദ് അപി
ധൃഷ്ടദ്യുമ്നഃ കുമാരോ ഽയം ദ്രുപദസ്യ ഭവത്വ് ഇതി
50 കൃഷ്ണേത്യ് ഏവാബ്രുവൻ കൃഷ്ണാം കൃഷ്ണാഭൂത് സാ ഹി വർണതഃ
തഥാ തൻ മിഥുനം ജജ്ഞേ ദ്രുപദസ്യ മഹാമഖേ
51 ധൃഷ്ടദ്യുമ്നം തു പാഞ്ചാല്യം ആനീയ സ്വം വിവേശനം
ഉപാകരോദ് അസ്ത്രഹേതോർ ഭാരദ്വാജഃ പ്രതാപവാൻ
52 അമോക്ഷണീയം ദൈവം ഹി ഭാവി മത്വാ മഹാമതിഃ
തഥാ തത് കൃതവാൻ ദ്രോണ ആത്മകീർത്യ് അനുരക്ഷണാത്