മഹാഭാരതം മൂലം/ആശ്രമവാസികപർവം/അധ്യായം12

മഹാഭാരതം മൂലം/ആശ്രമവാസികപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം12

1 [ധൃ]
     സന്ധിവിഗ്രഹം അപ്യ് അത്ര പശ്യേഥാ രാജസത്തമ
     ദ്വിയോനിം ത്രിവിധോപായം ബഹു കൽപം യുധിഷ്ഠിര
2 രാജേന്ദ്ര പര്യുപാസീഥാശ് ഛിത്ത്വാ ദ്വൈവിധ്യം ആത്മനഃ
     തുഷ്ടപുഷ്ടബലഃ ശത്രുർ ആത്മവാൻ ഇതി ച സ്മരേത്
3 പര്യുപാസന കാലേ തു വിപരീതം വിധീയതേ
     ആമർദ കാലേ രാജേന്ദ്ര വ്യപസർപസ് തതോ വരഃ
4 വ്യസനം ഭേദനം ചൈവ ശത്രൂണാം കാരയേത് തതഃ
     കർശനം ഭീഷണം ചൈവ യുദ്ധി ചാപി ബഹു ക്ഷയം
5 പ്രയാസ്യമാനോ നൃപതിസ് ത്രിവിധം പരിചിന്തയേത്
     ആത്മനശ് ചൈവ ശത്രോശ് ച ശക്തിം ശാസ്ത്രവിശാരദഃ
6 ഉത്സാഹപ്രഭു ശക്തിഭ്യാം മന്ത്രശക്ത്യാ ച ഭാരത
     ഉപപന്നോ നരോ യായാദ് വിപരീതം അതോ ഽന്യഥാ
7 ആദദീത ബലം രാജാ മൗലം മിത്രബലം തഥാ
     അടവീ ബലം ഭൃതം ചൈവ തഥാ ശ്രേണീ ബലം ച യത്
8 തത്ര മിത്രബലം രാജൻ മൗലേന ന വിശിഷ്യതേ
     ശ്രേണീ ബലം ഭൃതം ചൈവ തുല്യ ഏവേതി മേ മതിഃ
9 തഥാ ചാരബലം ചൈവ പരസ്പരസമം നൃപ
     വിജ്ഞേയം ബലകാലേഷു രജ്ഞാ കാല ഉപസ്ഥിതേ
10 ആപദശ് ചാപി ബോദ്ധ്യവ്യാ ബഹുരൂപാ നരാധിപ
    ഭവന്തി രാജ്ഞാം കൗരവ്യ യാസ് താഃ പൃഥഗ് അതഃ ശൃണു
11 വികൽപാ ബഹവോ രാജന്ന് ആപദാം പാണ്ഡുനന്ദന
    സാമാദിഭിർ ഉപന്യസ്യ ശമയേത് താൻ നൃപഃ സദാ
12 യാത്രാം യായാദ് ബലൈർ യുക്തോ രാജാ ഷഡ്ഭിഃ പരന്തപ
    സംയുക്തോ ദേശകാലാഭ്യാം ബലൈർ ആത്മഗുണൈസ് തഥാ
13 തുഷ്ടപുഷ്ടബലോ യായാദ് രാജാ വൃദ്ധ്യുദയേ രതഃ
    ആഹൂതശ് ചാപ്യ് അഥോ യായാദ് അനൃതാവ് അപി പാർഥിവഃ
14 സ്ഥൂണാശ്മാനം വാജിരഥപ്രധാനാം; ധ്വജദ്രുമൈഃ സംവൃതകൂലരോധസം
    പദാതിനാഗൈർ ബഹു കർദമാം നദീം; സപത്നനാശേ നൃപതിഃ പ്രയായാത്
15 അഥോപപത്ത്യാ ശകടം പദ്മം വജ്രം ച ഭാരത
    ഉശനാ വേദ യച് ഛാസ്ത്രം തത്രൈതദ് വിഹിതം വിഭോ
16 സാദയിത്വാ പരബലം കൃത്വാ ച ബലഹർഷണം
    സ്വഭൂമൗ യോജയേദ് യുദ്ധം പരഭൂമൗ തഥൈവ ച
17 ലബ്ധം പ്രശമയേദ് രാജാ നിക്ഷിപേദ് ധനിനോ നരാൻ
    ജ്ഞാത്വാ സ്വവിഷയം തം ച സാമാദിഭിർ ഉപക്രമേത്
18 സർതഥൈവ മഹാരാജ ശരീരം ധാരയേദ് ഇഹ
    പ്രേത്യേഹ ചൈവ കർതവ്യം ആത്മനിഃശ്രേയസം പരം
19 ഏവം കുർവഞ് ശുഭാ വാചോ ലോകേ ഽസ്മിഞ് ശൃണുതേ നൃപഃ
    പ്രേത്യ സ്വർഗം തഥാപ്നോതി പ്രജാ ധർമേണ പാലയൻ
20 ഏവം ത്വയാ കുരു ശ്രേഠ വർതിതവ്യം പ്രജാഹിതം
    ഉഭയോർ ലോകയോസ് താത പ്രാപ്തയേ നിത്യം ഏവ ച
21 ഭീഷ്മേണ പൂർവം ഉക്തോ ഽസി കൃഷ്ണേന വിദുരേണ ച
    മയാപ്യ് അവശ്യം വക്തവ്യം പ്രീത്യാ തേ നൃപസത്തമ
22 ഏതത് സർവം യഥാന്യായം കുർവീഥാ ഭൂരിദക്ഷിണ
    പ്രിയസ് തഥാ പ്രജാനാം ത്വം സ്വർഗേ സുഖം അവാപ്സ്യസി
23 അശ്വമേധ സഹസ്രേണ യോ യജേത് പൃഥിവീപതിഃ
    പാലയേദ് വാപി ധർമേണ പ്രജാസ് തുല്യം ഫലം ലഭേത്