മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം31

1 ശ്രീഭഗവാൻ ഉവാച
     ഇദം തു തേ ഗുഹ്യതമം പ്രവക്ഷ്യാമ്യ് അനസൂയവേ
     ജ്ഞാനം വിജ്ഞാനസഹിതം യജ് ജ്ഞാത്വാ മോക്ഷ്യസേ ഽശുഭാത്
 2 രാജവിദ്യാ രാജഗുഹ്യം പവിത്രം ഇദം ഉത്തമം
     പ്രത്യക്ഷാവഗമം ധർമ്യം സുസുഖം കർതും അവ്യയം
 3 അശ്രദ്ദധാനാഃ പുരുഷാ ധർമസ്യാസ്യ പരന്തപ
     അപ്രാപ്യ മാം നിവർതന്തേ മൃത്യുസംസാരവർത്മനി
 4 മയാ തതം ഇദം സർവം ജഗദ് അവ്യക്തമൂർതിനാ
     മത്സ്ഥാനി സർവഭൂതാനി ന ചാഹം തേഷ്വ് അവസ്ഥിതഃ
 5 ന ച മത്സ്ഥാനി ഭൂതാനി പശ്യ മേ യോഗം ഐശ്വരം
     ഭൂതഭൃൻ ന ച ഭൂതസ്ഥോ മമാത്മാ ഭൂതഭാവനഃ
 6 യഥാകാശസ്ഥിതോ നിത്യം വായുഃ സർവത്രഗോ മഹാൻ
     തഥാ സർവാണി ഭൂതാനി മത്സ്ഥാനീത്യ് ഉപധാരയ
 7 സർവഭൂതാനി കൗന്തേയ പ്രകൃതിം യാന്തി മാമികാം
     കൽപക്ഷയേ പുനസ് താനി കൽപാദൗ വിസൃജാമ്യ് അഹം
 8 പ്രകൃതിം സ്വാം അവഷ്ടഭ്യ വിസൃജാമി പുനഃ പുനഃ
     ഭൂതഗ്രാമം ഇമം കൃത്സ്നം അവശം പ്രകൃതേർ വശാത്
 9 ന ച മാം താനി കർമാണി നിബധ്നന്തി ധനഞ്ജയ
     ഉദാസീനവദ് ആസീനം അസക്തം തേഷു കർമസു
 10 മയാധ്യക്ഷേണ പ്രകൃതിഃ സൂയതേ സചരാചരം
    ഹേതുനാനേന കൗന്തേയ ജഗദ് വിപരിവർതതേ
11 അവജാനന്തി മാം മൂഢാ മാനുഷീം തനും ആശ്രിതം
    പരം ഭാവം അജാനന്തോ മമ ഭൂതമഹേശ്വരം
12 മോഘാശാ മോഘകർമാണോ മോഘജ്ഞാനാ വിചേതസഃ
    രാക്ഷസീം ആസുരീം ചൈവ പ്രകൃതിം മോഹിനീം ശ്രിതാഃ
13 മഹാത്മാനസ് തു മാം പാർഥ ദൈവീം പ്രകൃതിം ആശ്രിതാഃ
    ഭജന്ത്യ് അനന്യമനസോ ജ്ഞാത്വാ ഭൂതാദിം അവ്യയം
14 സതതം കീർതയന്തോ മാം യതന്തശ് ച ദൃഢവ്രതാഃ
    നമസ്യന്തശ് ച മാം ഭക്ത്യാ നിത്യയുക്താ ഉപാസതേ
15 ജ്ഞാനയജ്ഞേന ചാപ്യ് അന്യേ യജന്തോ മാം ഉപാസതേ
    ഏകത്വേന പൃഥക്ത്വേന ബഹുധാ വിശ്വതോമുഖം
16 അഹം ക്രതുർ അഹം യജ്ഞഃ സ്വധാഹം അഹം ഔഷധം
    മന്ത്രോ ഽഹം അഹം ഏവാജ്യം അഹം അഗ്നിർ അഹം ഹുതം
17 പിതാഹം അസ്യ ജഗതോ മാതാ ധാതാ പിതാമഹഃ
    വേദ്യം പവിത്രം ഓങ്കാര ഋക് സാമ യജുർ ഏവ ച
18 ഗതിർ ഭർതാ പ്രഭുഃ സാക്ഷീ നിവാസഃ ശരണം സുഹൃത്
    പ്രഭവഃ പ്രലയഃ സ്ഥാനം നിധാനം ബീജം അവ്യയം
19 തപാമ്യ് അഹം അഹം വർഷം നിഗൃഹ്ണാമ്യ് ഉത്സൃജാമി ച
    അമൃതം ചൈവ മൃത്യുശ് ച സദ് അസച് ചാഹം അർജുന
20 ത്രൈവിദ്യാ മാം സോമപാഃ പൂതപാപാ; യജ്ഞൈർ ഇഷ്ട്വാ സ്വർഗതിം പ്രാർഥയന്തേ
    തേ പുണ്യം ആസാദ്യ സുരേന്ദ്രലോകം; അശ്നന്തി ദിവ്യാൻ ദിവി ദേവഭോഗാൻ
21 തേ തം ഭുക്ത്വാ സ്വർഗലോകം വിശാലം; ക്ഷീണേ പുണ്യേ മർത്യലോകം വിശന്തി
    ഏവം ത്രയീധർമം അനുപ്രപന്നാ; ഗതാഗതം കാമകാമാ ലഭന്തേ
22 അനന്യാശ് ചിന്തയന്തോ മാം യേ ജനാഃ പര്യുപാസതേ
    തേഷാം നിത്യാഭിയുക്താനാം യോഗക്ഷേമം വഹാമ്യ് അഹം
23 യേ ഽപ്യ് അന്യദേവതാഭക്താ യജന്തേ ശ്രദ്ധയാന്വിതാഃ
    തേ ഽപി മാം ഏവ കൗന്തേയ യജന്ത്യ് അവിധിപൂർവകം
24 അഹം ഹി സർവയജ്ഞാനാം ഭോക്താ ച പ്രഭുർ ഏവ ച
    ന തു മാം അഭിജാനന്തി തത്ത്വേനാതശ് ച്യവന്തി തേ
25 യാന്തി ദേവവ്രതാ ദേവാൻ പിതൄൻ യാന്തി പിതൃവ്രതാഃ
    ഭൂതാനി യാന്തി ഭൂതേജ്യാ യാന്തി മദ്യാജിനോ ഽപി മാം
26 പത്രം പുഷ്പം ഫലം തോയം യോ മേ ഭക്ത്യാ പ്രയച്ഛതി
    തദ് അഹം ഭക്ത്യുപഹൃതം അശ്നാമി പ്രയതാത്മനഃ
27 യത് കരോഷി യദ് അശ്നാസി യജ് ജുഹോഷി ദദാസി യത്
    യത് തപസ്യസി കൗന്തേയ തത് കുരുഷ്വ മദർപണം
28 ശുഭാശുഭഫലൈർ ഏവം മോക്ഷ്യസേ കർമബന്ധനൈഃ
    സംന്യാസയോഗയുക്താത്മാ വിമുക്തോ മാം ഉപൈഷ്യസി
29 സമോ ഽഹം സർവഭൂതേഷു ന മേ ദ്വേഷ്യോ ഽസ്തി ന പ്രിയഃ
    യേ ഭജന്തി തു മാം ഭക്ത്യാ മയി തേ തേഷു ചാപ്യ് അഹം
30 അപി ചേത് സുദുരാചാരോ ഭജതേ മാം അനന്യഭാക്
    സാധുർ ഏവ സ മന്തവ്യഃ സമ്യഗ് വ്യവസിതോ ഹി സഃ
31 ക്ഷിപ്രം ഭവതി ധർമാത്മാ ശശ്വച്ഛാന്തിം നിഗച്ഛതി
    കൗന്തേയ പ്രതിജാനീഹി ന മേ ഭക്തഃ പ്രണശ്യതി
32 മാം ഹി പാർഥ വ്യപാശ്രിത്യ യേ ഽപി സ്യുഃ പാപയോനയഃ
    സ്ത്രിയോ വൈശ്യാസ് തഥാ ശൂദ്രാസ് തേ ഽപി യാന്തി പരാം ഗതിം
33 കിം പുനർ ബ്രാഹ്മണാഃ പുണ്യാ ഭക്താ രാജർഷയസ് തഥാ
    അനിത്യം അസുഖം ലോകം ഇമം പ്രാപ്യ ഭജസ്വ മാം
34 മന്മനാ ഭവ മദ്ഭക്തോ മദ്യാജീ മാം നമസ്കുരു
    മാം ഏവൈഷ്യസി യുക്ത്വൈവം ആത്മാനം മത്പരായണഃ