മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം/അധ്യായം39

മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം39

1 അർജുന ഉവാച
     യേ ശാസ്ത്രവിധിം ഉത്സൃജ്യ യജന്തേ ശ്രദ്ധയാന്വിതാഃ
     തേഷാം നിഷ്ഠാ തു കാ കൃഷ്ണ സത്ത്വം ആഹോ രജസ് തമഃ
2 ശ്രീഭഗവാൻ ഉവാച
     ത്രിവിധാ ഭവതി ശ്രദ്ധാ ദേഹിനാം സാ സ്വഭാവജാ
     സാത്ത്വികീ രാജസീ ചൈവ താമസീ ചേതി താം ശൃണു
3 സത്ത്വാനുരൂപാ സർവസ്യ ശ്രദ്ധാ ഭവതി ഭാരത
     ശ്രദ്ധാമയോ ഽയം പുരുഷോ യോ യച്ഛ്രദ്ധഃ സ ഏവ സഃ
4 യജന്തേ സാത്ത്വികാ ദേവാൻ യക്ഷരക്ഷാംസി രാജസാഃ
     പ്രേതാൻ ഭൂതഗണാംശ് ചാന്യേ യജന്തേ താമസാ ജനാഃ
5 അശാസ്ത്രവിഹിതം ഘോരം തപ്യന്തേ യേ തപോ ജനാഃ
     ദംഭാഹങ്കാരസംയുക്താഃ കാമരാഗബലാന്വിതാഃ
6 കർശയന്തഃ ശരീരസ്ഥം ഭൂതഗ്രാമം അചേതസഃ
     മാം ചൈവാന്തഃശരീരസ്ഥം താൻ വിദ്ധ്യ് ആസുരനിശ്ചയാൻ
7 ആഹാരസ് ത്വ് അപി സർവസ്യ ത്രിവിധോ ഭവതി പ്രിയഃ
     യജ്ഞസ് തപസ് തഥാ ദാനം തേഷാം ഭേദം ഇമം ശൃണു
8 ആയുഃസത്ത്വബലാരോഗ്യസുഖപ്രീതിവിവർധനാഃ
     രസ്യാഃ സ്നിഗ്ധാഃ സ്ഥിരാ ഹൃദ്യാ ആഹാരാഃ സാത്ത്വികപ്രിയാഃ
9 കട്വമ്ലലവണാത്യുഷ്ണതീക്ഷ്ണരൂക്ഷവിദാഹിനഃ
     ആഹാരാ രാജസസ്യേഷ്ടാ ദുഃഖശോകാമയപ്രദാഃ
10 യാതയാമം ഗതരസം പൂതി പര്യുഷിതം ച യത്
    ഉച്ഛിഷ്ടം അപി ചാമേധ്യം ഭോജനം താമസപ്രിയം
11 അഫലാകാങ്ക്ഷിഭിർ യജ്ഞോ വിധിദൃഷ്ടോ യ ഇജ്യതേ
    യഷ്ടവ്യം ഏവേതി മനഃ സമാധായ സ സാത്ത്വികഃ
12 അഭിസന്ധായ തു ഫലം ദംഭാർഥം അപി ചൈവ യത്
    ഇജ്യതേ ഭരതശ്രേഷ്ഠ തം യജ്ഞം വിദ്ധി രാജസം
13 വിധിഹീനം അസൃഷ്ടാന്നം മന്ത്രഹീനം അദക്ഷിണം
    ശ്രദ്ധാവിരഹിതം യജ്ഞം താമസം പരിചക്ഷതേ
14 ദേവദ്വിജഗുരുപ്രാജ്ഞപൂജനം ശൗചം ആർജവം
    ബ്രഹ്മചര്യം അഹിംസാ ച ശാരീരം തപ ഉച്യതേ
15 അനുദ്വേഗകരം വാക്യം സത്യം പ്രിയഹിതം ച യത്
    സ്വാധ്യായാഭ്യസനം ചൈവ വാങ്മയം തപ ഉച്യതേ
16 മനഃപ്രസാദഃ സൗമ്യത്വം മൗനം ആത്മവിനിഗ്രഹഃ
    ഭാവസംശുദ്ധിർ ഇത്യ് ഏതത് തപോ മാനസം ഉച്യതേ
17 ശ്രദ്ധയാ പരയാ തപ്തം തപസ് തത് ത്രിവിധം നരൈഃ
    അഫലാകാങ്ക്ഷിഭിർ യുക്തൈഃ സാത്ത്വികം പരിചക്ഷതേ
18 സത്കാരമാനപൂജാർഥം തപോ ദംഭേന ചൈവ യത്
    ക്രിയതേ തദ് ഇഹ പ്രോക്തം രാജസം ചലം അധ്രുവം
19 മൂഢഗ്രാഹേണാത്മനോ യത് പീഡയാ ക്രിയതേ തപഃ
    പരസ്യോത്സാദനാർഥം വാ തത് താമസം ഉദാഹൃതം
20 ദാതവ്യം ഇതി യദ് ദാനം ദീയതേ ഽനുപകാരിണേ
    ദേശേ കാലേ ച പാത്രേ ച തദ് ദാനം സാത്ത്വികം സ്മൃതം
21 യത് തു പ്രത്യുപകാരാർഥം ഫലം ഉദ്ദിശ്യ വാ പുനഃ
    ദീയതേ ച പരിക്ലിഷ്ടം തദ് ദാനം രാജസം സ്മൃതം
22 അദേശകാലേ യദ് ദാനം അപാത്രേഭ്യശ് ച ദീയതേ
    അസത്കൃതം അവജ്ഞാതം തത് താമസം ഉദാഹൃതം
23 ഓം തത് സദ് ഇതി നിർദേശോ ബ്രഹ്മണസ് ത്രിവിധഃ സ്മൃതഃ
    ബ്രാഹ്മണാസ് തേന വേദാശ് ച യജ്ഞാശ് ച വിഹിതാഃ പുരാ
24 തസ്മാദ് ഓം ഇത്യ് ഉദാഹൃത്യ യജ്ഞദാനതപഃക്രിയാഃ
    പ്രവർതന്തേ വിധാനോക്താഃ സതതം ബ്രഹ്മവാദിനാം
25 തദ് ഇത്യ് അനഭിസന്ധായ ഫലം യജ്ഞതപഃക്രിയാഃ
    ദാനക്രിയാശ് ച വിവിധാഃ ക്രിയന്തേ മോക്ഷകാങ്ക്ഷിഭിഃ
26 സദ്ഭാവേ സാധുഭാവേ ച സദ് ഇത്യ് ഏതത് പ്രയുജ്യതേ
    പ്രശസ്തേ കർമണി തഥാ സച്ഛബ്ദഃ പാർഥ യുജ്യതേ
27 യജ്ഞേ തപസി ദാനേ ച സ്ഥിതിഃ സദ് ഇതി ചോച്യതേ
    കർമ ചൈവ തദർഥീയം സദ് ഇത്യ് ഏവാഭിധീയതേ
28 അശ്രദ്ധയാ ഹുതം ദത്തം തപസ് തപ്തം കൃതം ച യത്
    അസദ് ഇത്യ് ഉച്യതേ പാർഥ ന ച തത് പ്രേത്യ നോ ഇഹ