മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം126

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം126

1 [യ്]
     മാന്ധാതാ രാജശാർദൂലസ് ത്രിഷു ലോകേഷു വിശ്രുതഃ
     കഥം ജാതോ മഹാബ്രഹ്മൻ യൗവനാശ്വോ നൃപോത്തമഃ
     കഥം ചൈതാം പരാം കാഷ്ഠാം പ്രാപ്തവാൻ അമിതദ്യുതിഃ
2 യസ്യ ലോകാസ് ത്രയോ വശ്യാ വിഷ്ണോർ ഇവ മഹാത്മനഃ
     ഏതദ് ഇച്ഛാമ്യ് അഹം ശ്രോതും ചരിതം തസ്യ ധീമതഃ
3 യഥാ മാന്ധാതൃശബ്ദശ് ച തസ്യ ശക്രസമദ്യുതേഃ
     ജന്മ ചാപ്രതി വീര്യസ്യ കുശലോ ഹ്യ് അസി ഭാഷിതും
4 [ൽ]
     ശൃണുഷ്വാവഹിതോ രാജൻ രാജ്ഞസ് തസ്യ മഹാത്മനഃ
     യഥാ മാന്ധാതൃശബ്ദോ വൈ ലോകേഷു പരിഗീയതേ
5 ഇക്ഷ്വാകുവംശപ്രഭവോ യുവനാശ്വോ മഹീപതിഃ
     സോ ഽയജത് പൃഥിവീപാല ഋതുഭിർ ഭൂരിദക്ഷിണൈഃ
6 അശ്വമേധ സഹസ്രം ച പ്രാപ്യ ധർമഭൃതാം വരഃ
     അന്യൈശ് ച ക്രതുഭിർ മുഖ്യൈർ വിവിധൈർ ആപ്തദക്ഷിണൈഃ
7 അനപത്യസ് തു രാജർഷിഃ സ മഹാത്മാ ദൃഢവ്രതഃ
     മന്ത്രിഷ്വ് ആധായ തദ് രാജ്യം വനനിത്യോ ബഭൂവ ഹ
8 ശാസ്ത്രദൃഷ്ടേന വിധിനാ സംയോജ്യാത്മാനം ആത്മനാ
     പിപാസാ ശുഷ്കഹൃദയഃ പ്രവിവേശാശ്രമം ഭൃഗോർ
9 താം ഏവ രാത്രിം രാജേന്ദ്ര മഹാത്മാ ഭൃഗുനന്ദനഃ
     ഇഷ്ടിം ചകാര സൗദ്യുമ്നേർ മഹർഷിഃ പുത്രകാരണാത്
10 സംഭൃതോ മന്ത്രപൂതേന വാരിണാ കലശോ മഹാൻ
    തത്രാതിഷ്ഠത രാജേന്ദ്ര പൂർവം ഏവ സമാഹിതഃ
    യത് പ്രാശ്യ പ്രസവേത് തസ്യ പത്നീ ശക്രസമം സുതം
11 തം ന്യസ്യ വേദ്യാം കലശം സുഷുപുസ് തേ മഹർഷയഃ
    രാത്രിജാഗരണ ശ്രാന്താഃ സൗദ്യുമ്നിഃ സമതീത്യ താൻ
12 ശുഷ്കകണ്ഠഃ പിപാസാർതഃ പാണീയാർഥീ ഭൃശം നൃപഃ
    തം പ്രവിശ്യാശ്രണം ശ്രാന്തഃ പാണീയം സോ ഽഭ്യയാചത
13 തസ്യ ശ്രാന്തസ്യ ശുഷ്കേണ കണ്ഠേന ക്രോശതസ് തദാ
    നാശ്രൗഷീത് കശ് ചന തദാ ശകുനേർ ഇവ വാശിതം
14 തതസ് തം കലശം ദൃഷ്ട്വാ ജലപൂർണം സ പാർഥിവഃ
    അഭ്യദ്രവത വേഗേന പീത്വാ ചാംഭോ വ്യവാസൃജത്
15 സ പീത്വാ ശീതലം തോയം പിപാസാർഥോ മഹാപതിഃ
    നിർവാണം അഗമദ് ധീമാൻ സുസുഖീ ചാഭവത് തദാ
16 തതസ് തേ പ്രത്യബുധ്യന്ത ഋഷയഃ സ നരാധിപാഃ
    നിഷ് ടോയം തം ച കലശം ദദൃശുഃ സർവ ഏവ തേ
17 കസ്യ കർമേദം ഇതി ച പര്യപൃച്ഛൻ സമാഗതാഃ
    യുവനാശ്വോ മയേത്യ് ഏവ സത്യം സമഭിപദ്യത
18 ന യുക്തം ഇതി തം പ്രാഹ ഭഗവാൻ ഭാർഗവസ് തദാ
    സുതാർഥം സ്ഥാപിതാ ഹ്യ് ആപസ് തപസാ ചൈവ സംഭൃതാഃ
19 മയാ ഹ്യ് അത്രാഹിതം ബ്രഹ്മ തപ ആസ്ഥായ ദാരുണം
    പുത്രാർഥം തവ രാജർഷേ മഹാബലപരാക്രമ
20 മഹാബലോ മഹാവീര്യസ് തപോബലസമന്വിതഃ
    യഃ ശക്രം അപി വീര്യേണ ഗമയേദ് യമസാദനം
21 അനേന വിധിനാ രാജൻ മയൈതദ് ഉപപാദിതം
    അബ്ഭക്ഷണം ത്വയാ രാജന്ന് അയുക്തം കൃതം അദ്യ വൈ
22 ന ത്വ് അദ്യ ശക്യം അസ്മാഭിർ ഏതത് കർതും അതോ ഽന്യഥാ
    നൂനം ദൈവകൃതം ഹ്യ് ഏതദ് യദ് ഏവം കൃതവാൻ അസി
23 പിപാസിതേന യാഃ പീതാ വിധിമന്ത്രപുരസ്കൃതാഃ
    ആപസ് ത്വയാ മഹാരാജ മത് തപോ വീര്യസംഭൃതാഃ
    താഭ്യസ് ത്വം ആത്മനാ പുത്രം ഏവം വീര്യം ജനിഷ്യസി
24 വിധാസ്യാമോ വയം തത്ര തവേഷ്ടിം പരമാദ്ഭുതാം
    യഥാ ശക്രസമം പുത്രം ജനയിഷ്യസി വീര്യവാൻ
25 തതോ വർഷശതേ പൂർണേ തസ്യ രാജ്ഞോ മഹാത്മനഃ
    വാമം പാർശ്വം വിനിർഭിദ്യ സുതഃ സൂര്യ ഇവാപരഃ
26 നിശ്ചക്രാമ മഹാതേജാ ന ച തം മൃത്യുർ ആവിശത്
    യുവനാശ്വം നരപതിം തദ് അദ്ഭുതം ഇവാഭവത്
27 തതഃ ശക്രോ മഹാതേജാസ് തം ദിദൃക്ഷുർ ഉപാഗമത്
    പ്രദേശിനീം തതോ ഽസ്യാസ്യേ ശക്രഃ സമഭിസന്ദധേ
28 മാം അയം ധാസ്യതീത്യ് ഏവം പരിഭാസ്തഃ സവജ്രിണാ
    മാന്ധാതേതി ച നാമാസ്യ ചക്രുഃ സേന്ദ്രാ ദിവൗകസഃ
29 പ്രദേശിനീം ശക്രദത്താം ആസ്വാദ്യ സ ശിശുസ് തദാ
    അവർധത മഹീപാല കിഷ്കൂണാം ച ത്രയോദശ
30 വേദാസ് തം സധനുർവേദാ ദിവ്യാന്യ് അസ്ത്രാണി ചേശ്വരം
    ഉപതസ്ഥുർ മഹാരാജ ധ്യാത മാത്രാണി സർവശഃ
31 ധനുർ ആജഗവം നാമ ശരാഃ ശൃംഗോദ്ഭവാശ് ച യേ
    അഭേദ്യം കവചം ചൈവ സദ്യസ് തം ഉപസംശ്രയൻ
32 സോ ഽഭിഷിക്തോ മഘവതാ സ്വയം ശക്രേണ ഭാരത
    ധർമേണ വ്യജയൽ ലോകാംസ് ത്രീൻ വിഷ്ണുർ ഇവ വിക്രമൈഃ
33 തസ്യാപ്രതിഹതം ചക്രം പ്രാവർതത മഹാത്മനഃ
    രത്നാനി ചൈവ രാജർഷിം സ്വയം ഏവോപതസ്ഥിരേ
34 തസ്യേയം വസുസമ്പൂർണാ വസു ധാ വസു ധാധിപ
    തേനേഷ്ടം വിവിധൈർ യജ്ഞൈർ ബഹുഭിഃ സ്വാപ്തദക്ഷിണൈഃ
35 ചിത്തചൈത്യോ മഹാതേജാ ധർമം പ്രാപ്യ ച പുഷ്കലം
    ശക്രസ്യാർധാസനം രാജംൽ ലബ്ധവാൻ അമിതദ്യുതിഃ
36 ഏകാഹ്നാ പൃഥിവീ തേന ധർമനിത്യേന ധീമതാ
    നിർജിതാ ശാസനാദ് ഏവ സ രത്നാകര പത്തനാ
37 തസ്യ ചിത്യൈർ മഹാരാജ ക്രതൂനാം ദക്ഷിണാ വതാം
    ചതുരന്താ മഹീ വ്യാപ്താ നാസീത് കിം ചിദ് അനാവൃതം
38 തേന പദ്മസഹസ്രാണി ഗവാം ദശ മഹാത്മനാ
    ബ്രാഹ്മണേഭ്യോ മഹാരാജ ദത്താനീതി പ്രചക്ഷതേ
39 തേന ദ്വാദശ വാർഷിക്യാം അനാവൃഷ്ട്യാം മഹാത്മനാ
    വൃഷ്ടം സസ്യവിവൃദ്ധ്യ് അർഥം മിഷതോ വജ്രപാണിനഃ
40 തേന സോമകുലോത്പന്നോ ഗാന്ധാരാധിപതിർ മഹാ
    ഗർജന്ന് ഇവ മഹാമേഘഃ പ്രമഥ്യ നിഹതഃ ശരൈഃ
41 പ്രജാശ് ചതുർവിധാസ് തേന ജിതാ രാജൻ മഹാത്മനാ
    തേനാത്മ തപസാ ലോകാഃ സ്ഥാപിതാശ് ചാപി തേജസാ
42 തസ്യൈതദ് ദേവയജനം സ്ഥാനം ആദിത്യവർചസഃ
    പശ്യ പുണ്യതമേ ദേശേ കുരുക്ഷേത്രസ്യ മധ്യതഃ
43 ഏതത് തേ സർവം ആഖ്യാതം മാന്ധാതുശ് ചരിതം മഹത്
    ജന്മ ചാഗ്ര്യം മഹീപാല യൻ മാം ത്വം പരിപൃച്ഛസി