മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം155
| ←അധ്യായം154 | മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം രചന: അധ്യായം155 |
അധ്യായം156→ |
1 [വൈ]
നിഹതേ രാക്ഷസേ തസ്മിൻ പുനർ നാരായണാശ്രമം
അഭ്യേത്യ രാജാ കൗന്തേയോ നിവാസം അകരോത് പ്രഭുഃ
2 സ സമാനീയ താൻ സർവാൻ ഭ്രാതൄൻ ഇത്യ് അബ്രവീദ് വചഃ
ദ്രൗപദ്യാ സഹിതാൻ കാലേ സംസ്മരൻ ഭ്രാതരം ജയം
3 സമാശ് ചതസ്രോ ഽഭിഗതാഃ ശിവേന ചരതാം വനേ
കൃതോദ്ദേശശ് ച ബീഭത്സുഃ പഞ്ചമീം അഭിതഃ സമാം
4 പ്രാപ്യ പർവതരാജാനം ശ്വേതം ശിഖരിണാം വരം
തത്രാപി ച കൃതോദ്ദേശഃ സമാഗമദിദൃക്ഷുഭിഃ
5 കൃതശ് ച സമയസ് തേന പാർഥേനാമിത തേജസാ
പഞ്ചവർഷാണി വത്സ്യാമി വിദ്യാർഥീതി പുരാ മയി
6 തത്ര ഗാണ്ഡീവധന്വാനം അവാപ്താസ്ത്രം അരിന്ദമം
ദേവലോകാദ് ഇമം ലോകം ദ്രക്ഷ്യാമഃ പുനരാഗതം
7 ഇത്യ് ഉക്ത്വാ ബ്രാഹ്മണാൻ സർവാൻ ആമന്ത്രയത പാണ്ഡവഃ
കാരണം ചൈവ തത് തേഷാം ആചചക്ഷേ തപസ്വിനാം
8 തം ഉഗ്രതപസഃ പ്രീതാഃ കൃത്വാ പാർഥം പ്രദക്ഷിണം
ബ്രാഹ്മണാസ് തേ ഽന്വമോദന്ത ശിവേന കുശലേന ച
9 സുഖോദർകം ഇമം ക്ലേശം അചിരാദ് ഭരതർഷഭ
ക്ഷത്രധർമേണ ധർമജ്ഞ തീർത്വാ ഗാം പാലയിഷ്യസി
10 തത് തു രാജാ വചസ് തേഷാം പ്രതിഗൃഹ്യ തപസ്വിനാം
പ്രതസ്ഥേ സഹ വിപ്രൈസ് തൈർ ഭ്രാതൃഭിശ് ച പരന്തപഃ
11 ദ്രൗപദ്യാ സഹിതഃ ശ്രീമാൻ ഹൈഡിംബേയാദിഭിസ് തഥാ
രാക്ഷസൈർ അനുയാതശ് ച ലോമശേനാഭിരക്ഷിതഃ
12 ക്വ ചിജ് ജഗാമ പദ്ഭ്യാം തു രാക്ഷസൈർ ഉഹ്യതേ ക്വ ചിത്
തത്ര തത്ര മഹാതേജാ ഭ്രാതൃഭിഃ സഹ സുവ്രതഃ
13 തതോ യുധിഷ്ഠിരോ രാജാ ബഹൂൻ ക്ലേശാൻ വിചിന്തയൻ
സിംഹവ്യാഘ്ര ഗജാകീർണാം ഉദീചീം പ്രയയൗ ദിശം
14 അവേക്ഷമാണഃ കൈലാസം മൈനാകം ചൈവ പർവതം
ഗന്ധമാദന പാദാംശ് ച മേരും ചാപി ശിലോച്ചയം
15 ഉപര്യ് ഉപരി ശൈലസ്യ ബഹ്വീശ് ച സരിതഃ ശിവാഃ
പ്രസ്ഥം ഹിമവതഃ പുണ്യം യയൗ സപ്ത ദശേ ഽഹനി
16 ദദൃശുഃ പാണ്ഡവാ രാജൻ ഗന്ധമാദനം അന്തികാത്
പൃഷ്ഠേ ഹിമവതഃ പുണ്യേ നാനാദ്രുമലതാ യുതേ
17 സലിലാവർത സഞ്ജാതൈഃ പുഷ്പിതൈശ് ച മഹീരുഹൈഃ
സമാവൃതം പുണ്യതമം ആശ്രമം വൃഷപർവണഃ
18 തം ഉപക്രമ്യ രാജർഷിം ധർമാത്മാനം അരിന്ദമാഃ
പാണ്ഡവാ വൃഷപർവാണം അവന്ദന്ത ഗതക്ലമാഃ
19 അഭ്യനന്ദത് സ രാജർഷിഃ പുത്രവദ് ഭരതർഷഭാൻ
പൂജിതാശ് ചാവസംസ് തത്ര സപ്തരാത്രം അരിന്ദമാഃ
20 അഷ്ടമേ ഽഹനി സമ്പ്രാപ്തേ തം ഋഷിം ലോകവിശ്രുതം
ആമന്ത്ര്യ വൃഷപർവാണം പ്രസ്ഥാനം സമരോചയൻ
21 ഏകൈകശശ് ച താൻ വിപ്രാൻ നിവേദ്യ വൃഷപർവണേ
ന്യാസഭൂതാൻ യഥാകാലം ബന്ധൂൻ ഇവ സുസത്കൃതാൻ
22 തതസ് തേ വരവസ്ത്രാണി ശുഭാന്യ് ആഭരണാനി ച
ന്യദധുഃ പാണ്ഡവാസ് തസ്മിന്ന് ആശ്രമേ വൃഷപർവണഃ
23 അതീതാനാഗതേ വിദ്വാൻ കുശലഃ സർവധർമവിത്
അന്വശാസത് സ ധർമജ്ഞഃ പുത്രവദ് ഭരതർഷഭാൻ
24 തേ ഽനുജ്ഞാതാ മഹാത്മാനഃ പ്രയയുർ ദിശം ഉത്തരാം
കൃഷ്ണയാ സഹിതാ വീരാ ബ്രാഹ്മണൈശ് ച മഹാത്മഭിഃ
താൻ പ്രസ്ഥിതാൻ അന്വഗച്ഛദ് വൃഷപർവാ മഹീപതിഃ
25 ഉപന്യസ്യ മഹാതേജാ വിപ്രേഭ്യഃ പാണ്ഡവാംസ് തദാ
അനുസംസാധ്യ കൗന്തേയാൻ ആശീർഭിർ അഭിനന്ദ്യ ച
വൃഷപർവാ നിവവൃതേ പന്ഥാനം ഉപദിശ്യ ച
26 നാനാമൃഗഗണൈർ ജുഷ്ടം കൗന്തേയഃ സത്യവിക്രമഃ
പദാതിർ ഭ്രാതൃഭിഃ സാർധം പ്രാതിഷ്ഠത യുധിഷ്ഠിരഃ
27 നാനാദ്രുമനിരോധേഷു വസന്തഃ ശൈലസാനുഷു
പർവതം വിവിശുഃ ശ്വേതം ചതുർഥേ ഽഹനി പാണ്ഡവാഃ
28 മഹാഭ്രഘനസങ്കാശം സലിലോപഹിതം ശുഭം
മണികാഞ്ചനരമ്യം ച ശൈലം നാനാ സമുച്ഛ്രയം
29 തേ സമാസാദ്യ പന്ഥാനം യഥോക്തം വൃഷപർവണാ
അനുസസ്രുർ യഥോദ്ദേശം പശ്യന്തോ വിവിധാൻ നഗാൻ
30 ഉപര്യ് ഉപരി ശൈലസ്യ ഗുഹാ പരമദുർഗമാഃ
സുദുർഗമാംസ് തേ സുബഹൂൻ സുഖേനൈവാഭിചക്രമുഃ
31 ധൗമ്യഃ കൃഷ്ണാ ച പാർഥാശ് ച ലോമശശ് ച മഹാൻ ഋഷിഃ
അഗമൻ സഹിതാസ് തത്ര ന കശ് ചിദ് അവഹീയതേ
32 തേ മൃഗദ്വിജസംഘുഷ്ടം നാനാദ്വിജ സമാകുലം
ശാഖാമൃഗഗണൈശ് ചൈവ സേവിതം സുമനോഹരം
33 പുണ്യം പദ്മസരോപേതം സപല്വല മഹാവനം
ഉപതസ്ഥുർ മഹാവീര്യാ മാല്യവന്തം മഹാഗിരിം
34 തതഃ കിമ്പുരുഷാവാസം സിദ്ധചാരണസേവിതം
ദദൃശുർ ഹൃഷ്ടരോമാണഃ പർവതം ഗന്ധമാദനം
35 വിദ്യാധരാനുചരിതം കിംനരീഭിസ് തഥൈവ ച
ഗജസിംഹസമാകീർണം ഉദീർണശരഭായുതം
36 ഉപേതം അന്യൈശ് ച തദാ മൃഗൈർ മൃദു നിനാദിഭിഃ
തേ ഗന്ധമാദന വനം തൻ നന്ദനവനോപമ
37 മുദിതാഃ പാണ്ഡുതനയാ മനോ ഹൃദയനന്ദനം
വിവിശുഃ ക്രമശോ വീരാ അരണ്യം ശുഭകാനനം
38 ദ്രൗപദീ സഹിതാ വീരാസ് തൈശ് ച വിപ്രൈർ മഹാത്മഭിഃ
ശൃണ്വന്തഃ പ്രീതിജനനാൻ വൽഗൂൻ മദകലാഞ് ശുഭാൻ
ശ്രോത്രരമ്യാൻ സുമധുരാഞ് ശബ്ദാൻ ഖഗ മുഖേരിതാൻ
39 സർവർതുഫലഭാരാഢ്യാൻ സർവർതുകുസുമോജ്ജ്വലാൻ
പശ്യന്തഃ പാദപാംശ് ചാപി ഫലഭാര വനാമിതാൻ
40 ആമ്രാൻ ആമ്രാതകാൻ ഫുല്ലാൻ നാരികേലാൻ സതിന്ദുകാൻ
അജാതകാംസ് തഥാ ജീരാൻ ദാഡിമാൻ ബീജപൂരകാൻ
41 പനസാംൽ ലികുചാൻ മോചാൻ ഖർജൂരാൻ ആമ്രവേതസാൻ
പാരാവതാംസ് തഥാ ക്ഷൗദ്രാൻ നീപാംശ് ചാപി മനോരമാൻ
42 ബില്വാൻ കപിത്ഥാഞ് ജംബൂംശ് ച കാശ്മരീർ ബദരീസ് തഥാ
ൽപക്ഷാൻ ഉദുംബര വടാൻ അശ്വത്ഥാൻ ക്ഷീരിണസ് തഥാ
ഭല്ലാതകാൻ ആമകലാൻ ഹരീതകബിഭീതകാൻ
43 ഇംഗുദാൻ കരവീരാംശ് ച തിന്ദുകാംശ് ച മഹാഫലാൻ
ഏതാൻ അന്യാംശ് ച വിവിധാൻ ഗന്ധമാദന സാനുഷു
44 ഫലൈർ അമൃതകൽപൈസ് താൻ ആചിതാൻ സ്വാദുഭിസ് തരൂൻ
തഥൈവ ചമ്പകാശോകാൻ കേതകാൻ ബകുലാംസ് തഥാ
45 പുംനാഗാൻ സപ്തപർണാംശ് ച കർണികാരാൻ സകേതകാൻ
പാടലാൻ കുടജാൻ രമ്യാൻ മന്ദാരേന്ദീവരാംസ് തഥാ
46 പാരിജാതാൻ കോവിദാരാൻ ദേവദാരു തരൂംസ് തഥാ
ശാലാംസ് താലാംസ് തമാലാംശ് ച പ്രിയാലാൻ ബകുലാംസ് തഥാ
ശാൽമലീഃ കിംശുകാശോകാം ശിംശപാംസ് തരലാംസ് തഥാ
47 ചകോരൈഃ ശതപത്രൈശ് ച ഭൃംഗരാജൈസ് തഥാ ശുകൈഃ
കോകിലൈഃ കലവിങ്കൈശ് ച ഹാരീതൈർ ജീവ ജീവകൈഃ
48 പ്രിയവ്രതൈശ് ചാതകൈശ് ച തഥാന്യൈർ വിവിധൈഃ ഖഗൈഃ
ശ്രോത്രരമ്യം സുമധുരം കൂജദ്ഭിശ് ചാപ്യ് അധിഷ്ഠിതാൻ
49 സരാംസി ച വിചിത്രാണി പ്രസന്നസലിലാനി ച
കുമുദൈഃ പുണ്ഡരീകൈശ് ച തഥാ കോകനദോത്പലൈഃ
കഹ്ലാരൈഃ കമലൈശ് ചൈവ ആചിതാനി സമന്തതഃ
50 കദംബൈശ് ചക്രവാകൈശ് ച കുരരൈർ ജലകുക്കുടൈഃ
കാരണ്ഡവൈഃ പ്ലവൈർ ഹംസൈർ ബകൈർ മദ്ഗുഭിർ ഏവ ച
ഏതൈശ് ചാന്യൈശ് ച കീർണാനി സമന്താജ് ജലചാരിഭിഃ
51 ഹൃഷ്ടൈസ് തഥാ താമരസ രസാസവ മദാലസൈഃ
പദ്മോദര ച്യുത രജഃ കിഞ്ജൽകാരുണ രഞ്ജിതൈഃ
52 മധുരസ്വരൈർ മധുകരൈർ വിരുതാൻ കമലാകരാൻ
പശ്യന്തസ് തേ മനോരമ്യാൻ ഗന്ധമാദന സാനുഷു
53 തഥൈവ പദ്മഷണ്ഡൈശ് ച മണ്ഡിതേഷു സമന്തതഃ
ശിഖണ്ഡിനീഭിഃ സഹിതാംൽ ലതാ മണ്ഡപകേഷു ച
മേഘതൂര്യ രവോദ്ദാമ മദനാകുലിതാൻ ഭൃശം
54 കൃത്വൈവ കേകാ മധുരം സംഗീത മധുരസ്വരം
ചിത്രാൻ കലാപാൻ വിസ്തീര്യ സവിലാസാൻ മദാലസാൻ
മയൂരാൻ ദദൃശുശ് ചിത്രാൻ നൃത്യതോ വനലാസകാൻ
55 കാന്താഭിഃ സഹിതാൻ അന്യാൻ അപശ്യൻ രമതഃ സുഖം
വല്ലീ ലതാ സങ്കടേഷു കടകേഷു സ്ഥിതാംസ് തഥാ
56 കാംശ് ചിച് ഛകുന ജാതാംശ് ച വിടപേഷൂത്കടാൻ അപി
കലാപ രചിതാടോപാൻ വിചിത്രമുകുടാൻ ഇവ
വിവരേഷു തരൂണാം ച മുദിതാൻ ദദൃശുശ് ച തേ
57 സിന്ധുവാരാൻ അഥോദ്ദാമാൻ മന്മഥസ്യേവ തോമരാൻ
സുവർണകുസുമാകീർണാൻ ഗിരീണാം ശിഖരേഷു ച
58 കർണികാരാൻ വിരചിതാൻ കർണ പൂരാൻ ഇവോത്തമാൻ
അഥാപശ്യൻ കുരബകാൻ വനരാജിഷു പുഷ്പിതാൻ
കാമവശ്യോത്സുക കരാൻ കാമസ്യേവ ശരോത്കരാൻ
59 തഥൈവ വനരാജീനാം ഉദാരാൻ രചിതാൻ ഇവ
വിരാജമാനാംസ് തേ ഽപശ്യംസ് തിലകാംസ് തിലകാൻ ഇവ
60 തഥാനംഗ ശരാകാരാൻ സഹകാരാൻ മനോരമാൻ
അപശ്യൻ ഭ്രമരാരാവാൻ മഞ്ജരീഭിർ വിരാജിതാൻ
61 ഹിരണ്യസദൃശൈഃ പുഷ്പൈർ ദാവാഗ്നിസദൃശൈർ അപി
ലോഹിതൈർ അഞ്ജനാഭൈശ് ച വൈഡൂര്യ ദദൃശൈർ അപി
62 തഥാ ശാലാംസ് തമാലാംശ് ച പാടല്യോ ബകുലാനി ച
മാലാ ഇവ സമാസക്താഃ ശൈലാനാം ശിഖരേഷു ച
63 ഏവം ക്രമേണ തേ വീരാ വീക്ഷമാണാഃ സമന്തതഃ
ഗജസംഘ സമാബാധം സിംഹവ്യാഘ്ര സമായുതം
64 ശരഭോന്നാദ സംഘുഷ്ടം നാനാരാവ നിനാദിതം
സർവർതുഫലപുഷ്പാഢ്യം ഗന്ധമാദന സാനുഷു
65 പീതാ ഭാസ്വരവർണാഭാ ബഭൂവുർ നരരാജയഃ
നാത്ര കണ്ടകിനഃ കേ ചിൻ നാത്ര കേ ചിദ് അപുഷ്പിതാഃ
സ്നിഗ്ധപത്ര ഫലാ വൃക്ഷാ ഗന്ധമാദന സാനുഷു
66 വിമലസ്ഫടികാഭാനി പാണ്ഡുരഛദനൈർ ദ്വിജൈഃ
രാജഹംസൈർ ഉപേതാനി സാരസാഭിരുതാനി ച
സരാംസി സരിതഃ പാർഥാഃ പശ്യന്തഃ ശൈലസാനുഷു
67 പദ്മോത്പലവിചിത്രാണി സുഖസ്പർശ ജലാനി ച
ഗന്ധവന്തി ച മാല്യാനി രസവന്തി ഫലാനി ച
അതീവ വൃക്ഷാ രാജന്തേ പുഷ്പിതാഃ ശൈലസാനുഷു
68 ഏതേ ചാന്യേ ച ബഹവസ് തത്ര കാനനജാ ദ്രുമാഃ
ലതാശ് ച വിവിധാകാരാഃ പത്രപുഷ്പഫലോച്ചയാഃ
69 യുധിഷ്ഠിരസ് തു താൻ വൃക്ഷാൻ പശ്യമാനോ നഗോത്തമേ
ഭീമസേനം ഇദം വാക്യം അബ്രവീൻ മധുരാക്ഷരം
70 പശ്യ ഭീമ ശുഭാൻ ദേശാൻ ദേവാക്രീഡാൻ സമന്തതഃ
അമാനുഷ ഗതിം പ്രാപ്താഃ സംസിദ്ധാഃ സ്മ വൃകോദര
71 ലലാഭിശ് ചൈവ ബഹ്വീഭിഃ പുഷ്പിതാഃ പാദപോത്തമാഃ
സംശ്ലിഷ്ടാഃ പാർഥ ശോഭന്തേ ഗന്ധമാദന സാനുഷു
72 ശിഖണ്ഡിനീഭിശ് ചരതാം സഹിതാനാം ശിഖണ്ഡിനാം
നർദതാം ശൃണു നിർഘോഷം ഭീമ പർവതസാനുഷു
73 ചകോരാഃ ശതപത്രാശ് ച മത്തകോകില ശാരികാഃ
പത്രിണഃ പുഷ്പിതാൻ ഏതാൻ സംശ്ലിഷ്യന്തി മഹാദ്രുമാൻ
74 രക്തപീതാരുണാഃ പാർഥ പാദപാഗ്ര ഗതാ ദ്വിജാഃ
പരസ്പരം ഉദീക്ഷന്തേ ബഹവോ ജീവ ജീവകാഃ
75 ഹരിതാരുണവർണാനാം ശാദ്വലാനാം സമന്തതഃ
സാരസാഃ പ്രതിദൃശ്യന്തേ ശൈലപ്രസ്രവണേഷ്വ് അപി
76 വദന്തി മധുരാ വാചഃ സർവഭൂതമനോ ഽനുഗാഃ
ഭൃംഗരാജോപചക്രാശ് ച ലോഹപൃഷ്ഠാശ് ച പത്രിണഃ
77 ചതുർവിഷാണാഃ പദ്മാഭാഃ കുഞ്ജരാഃ സകരേണവഃ
ഏതേ വൈഡൂര്യ വർണാഭം ക്ഷോഭയന്തി മഹത് സരഃ
78 ബഹുതാലസമുത്സേധാഃ ശൈലശൃംഗാത് പരിച്യുതാഃ
നാനാ പ്രസ്രവണേഭ്യശ് ച വാരിധാരാഃ പതന്ത്യ് അമൂഃ
79 ഭാസ്കരാഭ പ്രഭാ ഭീമ ശാരദാഭ്രഘനോപമാഃ
ശോഭയന്തി മഹാശൈലം നാനാ രജതധാതവഃ
80 ക്വ ചിദ് അഞ്ജന വർണാഭാഃ ക്വ ചിത് കാഞ്ചനസംനിഭാഃ
ധാതവോ ഹരിതാലസ്യ ക്വചിദ് ധി ഗുലകസ്യ ച
81 മനഃശിലാ ഗുഹാശ് ചൈവ സന്ധ്യാഭ്രനികരോപമാഃ
ശശലോഹിത വർണാഭാഃ ക്വ ചിദ് ഗൗരിക ധാതവഃ
82 സിതാസിതാഭ്ര പ്രതിമാ ബാലസൂര്യസമപ്രഭാഃ
ഏതേ ബഹുവിധാഃ ശൈലം ശോഭയന്തി മഹാപ്രഭാഃ
83 ഗന്ധർവാഃ സഹ കാന്താഹിർ യഥോക്തം വൃഷപർവണാ
ദൃശ്യന്തേ ശൈലശൃംഗേഷു പാർഥ കിമ്പുരുഷൈഃ സഹ
84 ഗീതാനാം തലതാലാനാം യഥാ സാമ്നാം ച നിസ്വനഃ
ശ്രൂയതേ ബഹുധാ ഭീമ സർവഭൂതമനോഹരഃ
85 മഹാഗംഗാം ഉദീക്ഷസ്വ പുണ്യാം ദേവ നദീം ശുഭാം
കലഹംസ ഗണൈർ ജുഷ്ടാം ഋഷികിംനരസേവിതാം
86 ധാതുഭിശ് ച സരിദ്ഭിശ് ച കിംനരൈർ മൃഗപക്ഷിഭിഃ
ഗന്ധർവൈർ അപ്സരോഭിശ് ച കാനകൈശ് ച മനോരമൈഃ
87 വ്യാലൈശ് ച വിവിധാകാരൈഃ ശതശീർഷൈഃ സമന്തതഃ
ഉപേതം പശ്യ കൗന്തേയ ശൈലരാജം അരിന്ദമ
88 തേ പ്രീതമനസഃ ശൂരാഃ പ്രാപ്താ ഗതിം അനുത്തമാം
നാതൃപ്യൻ പർതതേന്ദ്രസ്യ ദർശനേന പരന്തപാഃ
89 ഉപേതം അഥ മാല്യൈശ് ച ഫലവദ്ഭിശ് ച പാദപൈഃ
ആർഷ്ടിഷേണസ്യ രാജർഷേർ ആശ്രമം ദദൃശുസ് തദാ
90 തതസ് തം തീവ്രതപസം കൃശം ധമനി സന്തതം
പാരഗം സർവധർമാണാം ആർഷ്ടിഷേണം ഉപാഗമൻ