മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം161

1 [വൈ]
     തസ്മിൻ നഗേന്ദ്രേ വസതാം തു തേഷാം; മഹാത്മനാം സദ് വ്രതം ആസ്ഥിതാനാം
     രതിഃ പ്രമോദശ് ച ബഭൂവ തേഷാം; ആകാങ്ക്ഷതാം ദർശനം അർജുനസ്യ
 2 താൻ വീര്യയുക്താൻ സുവിശുദ്ധസത്ത്വാംസ്; തേജസ്വിനഃ സത്യഘൃതി പ്രധാനാൻ
     സമ്പ്രീയമാണാ ബഹവോ ഽഭിജഗ്മുർ; ഗന്ധർവസംഘാശ് ച മഹർഷയശ് ച
 3 തം പാദപൈഃ പുഷ്പധരൈർ ഉപേതം; നഗോത്തമം പ്രാപ്യ മഹാരഥാനാം
     മനഃപ്രസാദഃ പരമോ ബഭൂവ; യഥാ ദിവം പ്രാപ്യ മരുദ്ഗണാനാം
 4 മയൂരഹംസസ്വനനാദിതാനി; പുഷ്പോപകീർണാനി മഹാചലസ്യ
     ശൃംഗാണി സാനൂനി ച പശ്യമാനാ; ഗിരേഃ പരം ഹർഷം അവാപ്യ തസ്ഥുഃ
 5 സാക്ഷാത് കുബേരേണ കൃതാശ് ച തസ്മിൻ; നഗോത്തമേ സംവൃതകൂലരോധസഃ
     കാദംബ കാരണ്ഡവഹംസജുഷ്ടാഃ; പദ്മാകുലാഃ പുഷ്കരിണീർ അപശ്യൻ
 6 ക്രീദാ പ്രദേശാംശ് ച സമൃദ്ധരൂപാൻ; സുചിത്ര മാല്യാവൃത ജാതശോഭാൻ
     മണിപ്രവേകാൻ സുമനോഹരാംശ് ച; യഥാ ഭവേയുർ ധനദസ്യ രാജ്ഞഃ
 7 അനേകവർണൈശ് ച സുഗന്ധിഭിശ് ച; മഹാദ്രുമൈഃ സന്തതം അഭ്രമാലിഭിഃ
     തപഃ പ്രധാനാഃ സതതം ചരന്തഃ; ശൃംഗം ഗിരേശ് ചിന്തയിതും ന ശേകുഃ
 8 സ്വതേജസാ തസ്യ ഗതോത്തമസ്യ; മഹൗഷധീനാം ച തഥാ പ്രഭാവാത്
     വിഭക്തഭാവോ ന ബഭൂവ കശ് ചിദ്; അഹർ നിശാനാം പുരുഷപ്രവീര
 9 യം ആസ്ഥിതഃ സ്ഥാവരജംഗമാനി; വിഭാവസുർ ഭാവയതേ ഽമിതൗജഃ
     തസ്യോദയം ചാസ്തമയം ച വീരാസ്; തത്ര സ്ഥിതാസ് തേ ദദൃശുർ നൃസിംഹാഃ
 10 രവേ തമിസ്രാഗമ നിർഗമാംസ് തേ; തഥോദയം ചാസ്തമയം ച വീരാഃ
    സമാവൃതാഃ പ്രേക്ഷ്യ തമോനുദസ്യ; ഗഭസ്തിജാലൈഃ പ്രദിശോ ദിശശ് ച
11 സ്വാധ്യായവന്തഃ സതതക്രിയാശ് ച; ധർമപ്രധാനാശ് ച ശുചിവ്രതാശ് ച
    സത്യേ സ്ഥിതാസ് തസ്യ മഹാരഥസ്യ; സത്യവ്രതസ്യാഗമന പ്രതീക്ഷാഃ
12 ഇഹൈവ ഹർഷോ ഽസ്തു സമാഗതാനാം; ക്ഷിപ്രം കൃതാസ്ത്രേണ ധനഞ്ജയേന
    ഇതി ബ്രുവന്തഃ പരമാശിഷസ് തേ; പാർഥാസ് തപോയോഗപരാ ബഭൂവുഃ
13 ദൃഷ്ട്വാ വിചിത്രാണി ഗിരൗ വനാനി; കിരീടിനം ചിന്തയതാം അഭീക്ഷ്ണം
    ബഭൂവ രാത്രിർ ദിവസശ് ച തേഷാം; സംവത്സരേണൈവ സമാനരൂപഃ
14 യദൈവ ദൗമ്യാനുമതേ മഹാത്മാ; കൃത്വാ ജടാഃ പ്രവ്രജിതഃ സ ജിഷ്ണുഃ
    തദൈവ തേഷാം ന ബഭൂവ ഹർഷഃ; കുതോ രതിസ് തദ്ഗതമാനസാനാം
15 ഭ്രാതുർ നിയോഗാത് തു യുധിഷ്ഠിരസ്യ; വനാദ് അസൗ വാരണമത്തഗാമീ
    യത് കാമ്യകാത് പ്രവ്രജിതഃ സ ജിഷ്ണുസ്; തദൈവ തേ ശോകഹതാ ബഭൂവുഃ
16 തഥാ തു തം ചിന്തയതാം സിതാശ്വം; അസ്ത്രാർഥിനം വാസവം അഭ്യുപേതം
    മാസോ ഽഥ കൃച്ഛ്രേണ തദാ വ്യതീതസ്; തസ്മിൻ നഗേ ഭാരത ഭാരതാനാം
17 തതഃ കദാചിദ് ധരി സമ്പ്രയുക്തം; മഹേന്ദ്ര വാഹം സഹസോപയാതം
    വിദ്യുത്പ്രഭം പ്രേക്ഷ്യ മഹാരഥാനാം; ഹർഷോ ഽർജുനം ചിന്തയതാം ബഭൂവ
18 സ ദീപ്യമാനഃ സഹസാന്തരിക്ഷം; പ്രകാശയൻ മാതലിസംഗൃഹീതഃ
    ബഭൗ മഹോൽകേവ ഘനാന്തരസ്ഥാ; ശിഖേവ ചാഗ്നേർ ജ്വലിതാ വിധൂമാ
19 തം ആസ്ഥിതഃ സന്ദദൃശേ കിരീടീ; സ്രഗ്വീ വരാണ്യ് ആഭരണാനി ബിഭ്രത്
    ധനഞ്ജയോ വർജ ധരപ്രഭാവഃ; ശ്രിയാ ജ്വലൻ പർവതം ആജഗാമ
20 സ ശൈലം ആസാദ്യ കിരീടമാലീ; മഹേന്ദ്ര വാഹാദ് അവരുഹ്യ തസ്മാത്
    ധൗമ്യസ്യ പാദാവ് അഭിവാദ്യ പൂർവം; അജാതശത്രോസ് തദനന്തരം ച
21 കൃകോദരസ്യാപി വവന്ദ പാദൗ; മാദ്രീ സുതാഭ്യാം അഭിവാദിതശ് ച
    സമേത്യ കൃഷ്ണാം പരിസാന്ത്വ്യ ചൈനാം; പ്രഹ്വോ ഽഭവദ് ഭ്രാതുർ ഉപഹ്വരേ സഃ
22 ബഭൂവ തേഷാം പരമഃ പ്രഹർഷസ്; തേനാപ്രമേയേണ സമാഗതാനാം
    സ ചാപി താൻ പ്രേക്ഷ്യ കിരീടമാലീ; നനന്ദ രാജാനം അഭിപ്രശംസൻ
23 യം ആസ്ഥിതഃ സപ്ത ജഘാന പൂഗാൻ; ദിതേഃ സുതാനാം നമുചേർ നിഹന്താ
    തം ഇന്ദ്ര വാഹം സമുപേത്യ പാർഥാഃ; പ്രദക്ഷിണം ചക്രുർ അദീനസത്ത്വാഃ
24 തേ മാലതേശ് ചക്രുർ അതീവ ഹൃഷ്ടാഃ; സത്കാരം അഗ്ര്യം സുരരാജതുല്യം
    സർവം യഥാവച് ച ദിവൗകസസ് താൻ; പപ്രച്ഛുർ ഏനം കുരുരാജപുത്രാഃ
25 താൻ അപ്യ് അസൗ മാതലിർ അഭ്യനന്ദത്; പിതേവ പുത്രാൻ അനുശിഷ്യ ചൈനാൻ
    യയൗ രഥേനാപ്രതിമ പ്രഭേണ; പുനഃ സകാശം ത്രിദിവേശ്വരസ്യ
26 ഗതേ തു തസ്മിൻ വരദേവ വാഹേ; ശക്രാത്മജഃ സർവരിപുപ്രമാഥീ
    ശക്രേണ ദത്താനി ദദൗ മഹാത്മാ; മഹാധനാന്യ് ഉത്തമരൂപവന്തി
    ദിവാകരാഭാണി വിഭൂഷണാനി; പ്രീതഃ പ്രിയായൈ സുത സോമമാത്രേ
27 തതഃ സ തേഷാം കുരുപുംഗവാനാം; തേഷാം ച സൂര്യാഗ്നിസമപ്രഭാണാം
    വിപ്രർഷഭാണാം ഉപവിശ്യ മധ്യേ; സർവം യഥാവത് കഥയാം ബഭൂവ
28 ഏവം മയാസ്ത്രാണ്യ് ഉപശിക്ഷിതാനി; ശക്രാച് ച വാതാച് ച ശിവാച് ച സാക്ഷാത്
    തഥൈവ ശീലേന സമാധിനാ ച; പ്രീതാഃ സുരാ മേ സഹിതാഃ സഹേന്ദ്രാഃ
29 സങ്ക്ഷേപതോ വൈ സ വിശുദ്ധകർമാ; തേഭ്യഃ സമാഖ്യായ ദിവി പ്രവേശം
    മാദ്രീ സുതാഭ്യാം സഹിതഃ കിരീടീ; സുഷ്വാപ താം ആവസതിം പ്രതീതഃ