മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം261
| ←അധ്യായം260 | മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം രചന: അധ്യായം261 |
അധ്യായം262→ |
1 [യ്]
ഉക്തം ഭഗവതാ ജന്മ രാമാദീനാം പൃഥക് പൃഥക്
പ്രസ്ഥാന കാരണം ബ്രഹ്മഞ് ശ്രോതും ഇച്ഛാമി കഥ്യതാം
2 കഥം ദാശരഥീം വീരൗ ഭ്രാതരൗ രാമലക്ഷ്മണൗ
പ്രസ്ഥാപിതൗ വനം ബ്രഹ്മ മൈഥിലീ ച യശസ്വിനീ
3 [മാർക്]
ജാതപുത്രോ ദശരഥഃ പ്രീതിമാൻ അഭവൻ നൃപഃ
ക്രിയാ രതിർ ധർമപരഃ സതതം വൃദ്ധസേവിതാ
4 ക്രമേണ ചാസ്യ തേ പുത്രാ വ്യവർധന്ത മഹൗജസഃ
വേദേഷു സഹരസ്യേഷു ധനുർവേദേ ച പാരഗാഃ
5 ചരിതബ്രഹ്മചര്യാസ് തേ കൃതദാരാശ് ച പാർഥിവ
യദാ തദാ ദശരഥഃ പ്രീതിമാൻ അഭവത് സുഖീ
6 ജ്യേഷ്ഠോ രാമോ ഽഭവത് തേഷാം രമയാം ആസ ഹി പ്രജാഃ
മനോഹരതയാ ധീമാൻ പിതുർ ഹൃദയതോഷണഃ
7 തതഃ സ രാജാ മതിമാൻ മത്വാത്മാനം വയോ ഽധികം
മന്ത്രയാം ആസ സവിചൈർ ധർമജ്ഞൈശ് ച പുരോഹിതൈഃ
8 അഭിഷേകായ രാമസ്യ യൗവരാജ്യേന ഭാരത
പ്രാപ്തകാലം ച തേ സർവേ മേനിരേ മന്ത്രസത്തമാഃ
9 ലോഹിതാക്ഷം മഹാബാഹും മത്തമാതംഗഗാമിനം
ദീർഘബാഹും മഹോരസ്കം നീലകുഞ്ചിത മൂർധജം
10 ദീപ്യമാനം ശ്രിയാ വീരം ശക്രാദ് അനവമം ബലേ
പാരഗം സർവധർമാണാം ബൃഹസ്പതിസമം മതൗ
11 സർവാനുരക്ത പ്രകൃതിം സർവവിദ്യാ വിശാരദം
ജിതേന്ദ്രിയം അമിത്രാണാം അപി ദൃഷ്ടിമനോഹരം
12 നിയന്താരം അസാധൂനാം ഗോപ്താരം ധർമചാരിണാം
ധൃതിമന്തം അനാധൃഷ്യം ജേതാരം അപരാജിതം
13 പുത്രം രാജാ ദശരഥഃ കൗസല്യാനന്ദവർധനം
സന്ദൃശ്യ പരമാം പ്രീതിം അഗച്ഛത് കുരുനന്ദന
14 ചിന്തയംശ് ച മഹാതേജാ ഗുണാൻ രാമസ്യ വീര്യവാൻ
അഭ്യഭാഷത ഭദ്രം തേ പ്രീയമാണഃ പുരോഹിതം
15 അദ്യ പുഷ്യോ നിശി ബ്രഹ്മൻ പുണ്യം യോഗം ഉപൈഷ്യതി
സംഭാരാഃ സംഭ്രിയന്താം മേ രാമശ് ചോപനിമന്ത്ര്യതാം
16 ഇതി തദ് രാജവചനം പ്രതിശ്രുത്യാഥ മന്ഥരാ
കൈകേയീം അഭിഗമ്യേദം കാലേ വചനം അബ്രവീത്
17 അദ്യ കൈകേയി ദൗർഭാഗ്യം രാജ്ഞാ തേ ഖ്യാപിതം മഹത്
ആശീവിഷസ് ത്വാം സങ്ക്രുദ്ധശ് ചണ്ഡോ ദശതി ദുർഭഗേ
18 സുഭഗാ ഖലു കൗസല്യാ യസ്യാഃ പുത്രോ ഽഭിഷേക്ഷ്യതേ
കുതോ ഹി തവ സൗഭാഗ്യം യസ്യാഃ പുത്രോ ന രാജ്യഭാക്
19 സാ തദ് വചനം ആജ്ഞായ സർവാഭരണഭൂഷിതാ
വേദീ വിലഗ്നമധ്യേവ ബിഭ്രതീ രൂപം ഉത്തമം
20 വിവിക്തേ പതിം ആസാദ്യ ഹസന്തീവ ശുചിസ്മിതാ
പ്രണയം വ്യഞ്ജയന്തീവ മധുരം വാക്യം അബ്രവീത്
21 സത്യപ്രതിജ്ഞ യൻ മേ ത്വം കാമം ഏകം നിസൃഷ്ടവാൻ
ഉപാകുരുഷ്വ തദ് രാജംസ് തസ്മാൻ മുച്യസ്വ സങ്കടാത്
22 [രാജാ]
വരം ദദാനി തേ ഹന്ത തദ്ഗൃഹാണ യദ് ഇച്ഛസി
അവധ്യോ വധ്യതാം കോ ഽദ്യ വധ്യഃ കോ ഽദ്യ വിമുച്യതാം
23 ധനം ദദാനി കസ്യാദ്യ ഹ്രിയതാം കസ്യ വാ പുനഃ
ബ്രാഹ്മണ സ്വാദ് ഇഹാന്യത്ര യത് കിം ചിദ് വിത്തം അസ്തി മേ
24 [മാർക്]
സാ തദ് വചനം ആജ്ഞായ പരിഗൃഹ്യ നരാധിപം
ആത്മനോ ബലം ആജ്ഞായ തത ഏനം ഉവാച ഹ
25 ആഭിഷേചനികം യത് തേ രാമാർഥം ഉപകൽപിതം
ഭരതസ് തദ് അവാപ്നോതു വനം ഗച്ഛതു രാഘവഃ
26 സ തദ് രാജാ വചോ ശ്രുത്വാ വിപ്രിയം ദാരുണോദയം
ദുഃഖാർതോ ഭരതശ്രേഷ്ഠ ന കിം ചിദ് വ്യാജഹാര ഹ
27 തതസ് തഥോക്തം പിതരം രാമോ വിജ്ഞായ വീര്യവാൻ
വനം പ്രതസ്ഥേ ധർമാത്മാ രാജാ സത്യോ ഭവത്വ് ഇതി
28 തം അന്വഗച്ഛൽ ലക്ഷ്മീവാൻ ധനുഷ്മാംൽ ലക്ഷ്മണസ് തദാ
സീതാ ച ഭാര്യാ ഭദ്രം തേ വൈദേഹീ ജനകാത്മജാ
29 തതോ വഗം ഗതേ രാമേ രാജാ ദശരഥസ് തദാ
സമയുജ്യത ദേഹസ്യ കാലപര്യായ ധർമണാ
30 രാമസ് തു ഗതം ആജ്ഞായ രാജാനം ച തഥാഗതം
ആനായ്യ ഭരതം ദേവീ കൈകേയീ വാക്യം അബ്രവീത്
31 ഗതോ ദശരഥഃ സ്വർഗം വനസ്ഥൗ രാമലക്ഷ്മണൗ
ഗൃഹാണ രാജ്യം വിപുലം ക്ഷേമം നിഹതകണ്ടകം
32 താം ഉവാച സ ധർമാത്മാ നൃശംസം ബത തേ കൃതം
പതിം ഹിത്വാ കുലം ചേദം ഉത്സാദ്യ ധനലുബ്ധയാ
33 അയശോ പാതയിത്വാ മേ മൂർധ്നി ത്വം കുലപാംസനേ
സകാമാ ഭവ മേ മാതർ ഇത്യ് ഉക്ത്വാ പ്രരുരോദ ഹ
34 സ ചാരിത്വം വിശോധ്യാഥ സർവപ്രകൃതിസംനിധൗ
അന്വയാദ് ഭ്രാതരം രാമം വിനിവർതന ലാലസഃ
35 കൗസല്യാം ച സുമിത്രാം ച കൈകേയീം ച സുദുഃഖിതഃ
അഗ്രേ പ്രസ്ഥാപ്യ യാനൈഃ സ ശത്രുഘ്നസഹിതോ യയൗ
36 വസിഷ്ഠ വാമദേവാഭ്യാം വിപ്രൈശ് ചാന്യൈഃ സഹസ്രശഃ
പൗരജാനപദൈഃ സാർധം രാമാ നയനകാങ്ക്ഷയാ
37 ദദർശ ചിത്രകൂടസ്ഥം സ രാമം സഹ ലക്ഷ്മണം
താപസാനാം അലങ്കാരം ധാരയന്തം ധനുർധരം
38 വിസർജിതഃ സ രാമേണ പിതുർ വചനകാരിണാ
നന്ദിഗ്രാമേ ഽകരോദ് രാജ്യം പുരസ്കൃത്യാസ്യ പാദുകേ
39 രാമസ് തു പുനർ ആശങ്ക്യ പൗരജാനപദാഗമം
പ്രവിവേശ മഹാരണ്യം ശരഭംഗാശ്രമം പ്രതി
40 സത്കൃത്യ ശരഭംഗം സ ദണ്ഡകാരണ്യം ആശ്രിതഃ
നദീം ഗോദാവരീം രമ്യാം ആശ്രിത്യ ന്യവസത് തദാ
41 വസതസ് തസ്യ രാമസ്യ തതഃ ശൂർപണഖാകൃതം
ഖരേണാസീൻ മഹദ് വൈരം ജനസ്ഥാനനിവാസിനാ
42 രക്ഷാർഥം താപസാനാം ച രാഘവോ ധർമവത്സലഃ
ചതുർദശസഹസ്രാണി ജഘാന ഭുവി രക്ഷസാം
43 ദൂഷണം ച ഖരം ചൈവ നിഹത്യ സുമഹാബലൗ
ചക്രേ ക്ഷേമം പുനർ ധീമാൻ ധർമാരണ്യം സരാഘവഃ
44 ഹതേഷു തേഷു രക്ഷഃ സുതതഃ ശൂർപണഖാ പുനഃ
യയൗ നികൃത്തനാസൗഷ്ഠീ ലങ്കാം ഭ്രാതുർ നിവേശനം
45 തതോ രാവണം അഭ്യേത്യ രാക്ഷസീ ദുഃഖമൂർഛിതാ
പപാത പാദയോർ ഭ്രാതുഃ സംശുഷ്ക രുധിരാനനാ
46 താം തഥാ വികൃതാം ദൃഷ്ട്വാ രാവണഃ ക്രോധമൂർഛിതഃ
ഉത്പപാതാസനാത് ക്രുദ്ധോ ദന്തൈർ ദന്താൻ ഉപസ്പൃശൻ
47 സ്വാൻ അമാത്യാൻ വിസൃജ്യാഥ വിവിക്തേ താം ഉവാച സഃ
കേഹാസ്യ് ഏവം കൃതാ ഭദ്രേ മാം അചിന്ത്യാവമന്യ ച
48 കഃ ശൂലം തീക്ഷ്ണം ആസാദ്യ സർവഗാത്രൈർ നിഷേവിതേ
കഃ ശിരസ്യ് അഗ്നിം ആദായ വിശ്വസ്തഃ സ്വപതേ സുഖം
49 ആശീവിഷം ഘോരതരം പാദേന സ്മൃശതീഹ കഃ
സിംഹം കേസരിണം കശ് ച ദംഷ്ട്രാസു സ്പൃശ്യ തിഷ്ഠതി
50 ഇത്യ് ഏവം ബ്രുവതസ് തസ്യ സ്രോതോഭ്യസ് തേജസോ ഽർചിഷഃ
നിശ്ചേരുർ ദഹ്യതോ രാത്രൗ വൃക്ഷസ്യേവ സ്വരന്ധ്രതഃ
51 തസ്യ തത് സർവം ആചഖ്യൗ ഭഗിനീ രാമവിക്രമം
സ്വരദൂഷണ സംയുക്തം രാക്ഷസാനാം പരാഭവം
52 സ നിശ്ചിത്യ തതഃ കൃത്യം സ്വസാരം ഉപസാന്ത്വ്യ ച
ഊർധ്വം ആചക്രമേ രാജാ വിധായ നഗരേ വിധിം
53 ത്രികൂടം സമതിക്രമ്യ കാലപർവതം ഏവ ച
ദദർശ മകരാവാസം ഗംഭീരോദം മഹോദധിം
54 തം അതീത്യാഥ ഗോകർണം അഭ്യഗച്ഛദ് ദശാനനഃ
ദയിതം സ്ഥാനം അവ്യഗ്രം ശൂലപാണേർ മഹാത്മനഃ
55 തത്രാഭ്യഗച്ഛൻ മാരീചം പൂർവാമാത്യം ദശാനനഃ
പുരാ രാമ ഭയാദ് ഏവ താപസ്യം സമുപാശ്രിതം