മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം49
| ←അധ്യായം48 | മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം രചന: അധ്യായം49 |
അധ്യായം50→ |
1 [ജ്]
അസ്ത്രഹേതോർ ഗതേ പാർഥേ ശക്ര ലോകം മഹാത്മനി
യുധിഷ്ഠിരപ്രഭൃതയഃ കിം അകുർവന്ത പാണ്ഡവാഃ
2 [വ്]
അസ്ത്രഹേതോർ ഗതേ പാർഥേ ശക്ര ലോകം മഹാത്മനി
ന്യവസൻ കൃഷ്ണയാ സാർധം കാമ്യകേ പുരുഷർഷഭാഃ
3 തതഃ കദാ ചിദ് ഏകാന്തേ വിവിക്ത ഇവ ശാദ്വലേ
ദുഃഖാർതാ ഭരതശ്രേഷ്ഠാ നിഷേദുഃ സഹ കൃഷ്ണയാ
ധനഞ്ജയം ശോചമാനാഃ സാശ്രുകണ്ഠാഃ സുദുഃഖിതാഃ
4 തദ് വിയോഗാദ് ധി താൻ സർവാഞ് ശോകഃ സമഭിപുപ്ലുവേ
ധനഞ്ജയ വിയോഗാച് ച രാജ്യനാശാശ് ച ദുഃഖിതാഃ
5 അഥ ഭീമോ മഹാബാഹുർ യുധിഷ്ഠിരം അഭാഷത
നിദേശാത് തേ മഹാരാജ ഗതോ ഽസൗ പുരുഷർഷഭഃ
അർജുനഃ പാണ്ഡുപുത്രാണാം യസ്മിൻ പ്രാണാഃ പ്രതിഷ്ഠിതാഃ
6 യസ്മിൻ വിനഷ്ടേ പാഞ്ചാലാഃ സഹ പുത്രൈസ് തഥാ വയം
സാത്യകിർ വാസുദേവശ് ച വിനശ്യേയുർ അസംശയം
7 യോ ഽസൗ ഗച്ഛതി തേജസ്വീ ബഹൂൻ ക്ലേശാൻ അചിന്തയൻ
ഭവൻ നിയോഗാദ് ബീഭത്സുസ് തതോ ദുഃഖതരം നു കിം
8 യസ്യ ബാഹൂ സമാശ്രിത്യ വയം സർവേ മഹാത്മനഃ
മന്യാമഹേ ജിതാൻ ആജൗ പരാൻ പ്രാപ്താം ച മേദിനീം
9 യസ്യ പ്രഭാവാൻ ന മയാ സഭാമധ്യേ ധനുഷ്മതഃ
നീതാ ലോകം അമും സർവേ ധാർതരാഷ്ട്രാഃ സ സൗബലാഃ
10 തേ വയം ബാഹുബലിനഃ ക്രോധം ഉത്ഥിതം ആത്മനഃ
സഹാമഹേ ഭവൻ മൂലം വാസുദേവേന പാലിതാഃ
11 വയം ഹി സഹ കൃഷ്ണേന ഹത്വാ കർണ മുഖാൻ പരാൻ
സ്വബാഹുവിജിതാം കൃത്സ്നാം പ്രശാസേമ വസുന്ധരാം
12 ഭവതോ ദ്യൂതദോഷേണ സർവേ വയം ഉപപ്ലുതാഃ
അഹീന പൗരുഷാ രാജൻ ബലിഭിർ ബലവത്തമാഃ
13 ക്ഷാത്രം ധർമം മഹാരാജ സമവേക്ഷിതും അർഹസി
ന ഹി ധർമോ മഹാരാജ ക്ഷത്രിയസ്യ വനാശ്രയഃ
രാജ്യം ഏവ പരം ധർമം ക്ഷത്രിയസ്യ വിദുർ ബുധാഃ
14 സ ക്ഷത്രധർമവിദ് രാജൻ മാ ധർമ്യാൻ നീനശഃ പഥഃ
പ്രാഗ് ദ്വാദശ സമാ രാജൻ ധാർതരാഷ്ട്രാൻ നിഹന്മഹി
15 നിവർത്യ ച വനാത് പാർഥം ആനായ്യ ച ജനാർദനം
വ്യൂഢാനീകാൻ മഹാരാജ ജവേനൈവ മഹാഹവേ
ധാർതരാഷ്ട്രാൻ അമും ലോകം ഗമയാമി വിശാം പതേ
16 സർവാൻ അഹം ഹനിഷ്യാമി ധാർതരാഷ്ട്രാൻ സ സൗബലാൻ
ദുര്യോധനം ച കർണം ച യോ വാന്യഃ പ്രതിയോത്സ്യതേ
17 മയാ പ്രശമിതേ പശ്ചാത് ത്വം ഏഷ്യസി വനാത് പുനഃ
ഏവം കൃതേ ന തേ ദോഷോ ഭവിഷ്യതി വിശാം പതേ
18 യജ്ഞൈശ് ച വിവിധൈസ് താത കൃതം പാപം അരിന്ദമ
അവധൂയ മഹാരാജ ഗച്ഛേമ സ്വർഗം ഉത്തമം
19 ഏവം ഏതദ് ഭവേദ് രാജൻ യദി രാജാ ന ബാലിശഃ
അസ്മാകം ദീർഘസൂത്രഃ സ്യാദ് ഭവാൻ ധർമപരായണഃ
20 നികൃത്യാ നികൃതിപ്രജ്ഞാ ഹന്തവ്യാ ഇതി നിശ്ചയഃ
ന ഹി നൈകൃതികം ഹത്വാ നികൃത്യാ പാപം ഉച്യതേ
21 തഥാ ഭാരത ധർമേഷു ധർമജ്ഞൈർ ഇഹ ദൃശ്യതേ
അഹോരാത്രം മഹാരാജ തുല്യം സംവത്സരേണ ഹി
22 തഥൈവ വേദ വചനം ശ്രൂയതേ നിത്യദാ വിഭോ
സംവത്സരോ മഹാരാജ പൂർണോ ഭവതി കൃച്ഛ്രതഃ
23 യദി വേദാഃ പ്രമാണം തേ ദിവസാദ് ഊർധ്വം അച്യുത
ത്രയോദശ സമാഃ കാലോ ജ്ഞായതാം പരിനിഷ്ഠിതഃ
24 കാലോ ദുര്യോധനം ഹന്തും സാനുബന്ധം അരിന്ദമ
ഏകാഗ്രാം പൃഥിവീം സർവാം പുരാ രാജൻ കരോതി സഃ
25 ഏവം ബ്രുവാണം ഭീമം തു ധർമരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ
ഉവാച സാന്ത്വയൻ രാജാ മൂർധ്ന്യ് ഉപാഘ്രായ പാണ്ഡവം
26 അസംശയം മഹാബാഹോ ഹനിഷ്യസി സുയോധനം
വർഷാത് ത്രയോദശാദ് ഊർധ്വം സഹ ഗാണ്ഡീവധന്വനാ
27 യച് ച മാ ഭാഷസേ പാർഥ പ്രാപ്തഃ കാല ഇതി പ്രഭോ
അനൃതം നോത്സഹേ വക്തും ന ഹ്യ് ഏതൻ മയി വിദ്യതേ
28 അന്തരേണാപി കൗന്തേയ നികൃതിം പാപനിശ്ചയം
ഹന്താ ത്വം അസി ദുർധർഷ സാനുബന്ധം സുയോധനം
29 ഏവം ബ്രുവതി ഭീമം തു ധർമരാജേ യുധിഷ്ഠിരേ
ആജഗാമ മഹാഭാഗോ ബൃഹദശ്വോ മഹാൻ ഋഷിഃ
30 തം അഭിപ്രേക്ഷ്യ ധർമാത്മാ സമ്പ്രാപ്തം ധർമചാരിണം
ശാസ്ത്രവൻ മധുപർകേണ പൂജയാം ആസ ധർമരാട്
31 ആശ്വസ്തം ചൈനം ആസീനം ഉപാസീനോ യുധിഷ്ഠിരഃ
അഭിപ്രേക്ഷ്യ മഹാബാഹുഃ കൃപണം ബഹ്വ് അഭാഷത
32 അക്ഷദ്യൂതേന ഭഗവൻ ധനം രാജ്യം ച മേ ഹൃതം
ആഹൂയ നികൃതിപ്രജ്ഞൈഃ കിതവൈർ അക്ഷകോവിദൈഃ
33 അനക്ഷ ജ്ഞസ്യ ഹി സതോ നികൃത്യാ പാപനിശ്ചയൈഃ
ഭാര്യാ ച മേ സഭാം നീതാ പ്രാണേഭ്യോ ഽപി ഗരീയസീ
34 അസ്തി രാജാ മയാ കശ് ചിദ് അൽപഭാഗ്യതരോ ഭുവി
ഭവതാ ദൃഷ്ടപൂർവോ വാ ശ്രുതപൂർവോ ഽപി വാ ഭവേത്
ന മത്തോ ദുഃഖിതതരഃ പുമാൻ അസ്തീതി മേ മതിഃ
35 [ബ്]
യദ് ബ്രവീഷി മഹാരാജ ന മത്തോ വിദ്യതേ ക്വ ചിത്
അൽപഭാഗ്യതരഃ കശ് ചിത് പുമാൻ അസ്തീതി പാണ്ഡവ
36 അത്ര തേ കഥയിഷ്യാമി യദി ശുശ്രൂഷസേ ഽനഘ
യസ് ത്വത്തോ ദുഃഖിതതരോ രാജാസീത് പൃഥിവീപതേ
37 അഥൈനം അബ്രവീദ് രാജാ ബ്രവീതു ഭഗവാൻ ഇതി
ഇമാം അവസ്ഥാം സമ്പ്രാപ്തം ശ്രോതും ഇച്ഛാമി പാർഥിവ
38 [ബ്]
ശൃണു രാജന്ന് അവഹിതഃ സഹ ഭ്രാതൃഭിർ അച്യുത
യസ് ത്വത്തോ ദുഃഖിതതരോ രാജാസീത് പൃഥിവീപതേ
39 നിഷധേഷു മഹീപാലോ വീരസേന ഇതി സ്മ ഹ
തസ്യ പുത്രോ ഽഭവൻ നാമ്നാ നലോ ധർമാർഥദർശിവാൻ
40 സ നികൃത്യാ ജിതോ രാജാ പുഷ്കരേണേതി നഃ ശ്രുതം
വനവാസം അദുഃഖാർഹോ ഭാര്യയാ ന്യവസത് സഹ
41 ന തസ്യാശ്വോ ന ച രഥോ ന ഭ്രാതാ ന ച ബാന്ധവാഃ
വനേ നിവസതോ രാജഞ് ശിഷ്യന്തേ സ്മ കദാ ചന
42 ഭവാൻ ഹി സംവൃതോ വീരൈർ ഭ്രാതൃഭിർ ദേവ സംമിതൈഃ
ബ്രഹ്മകൽപൈർ ദ്വിജാഗ്ര്യൈശ് ച തസ്മാൻ നാർഹസി ശോചിതും
43 [യ്]
വിസ്തരേണാഹം ഇച്ഛാമി നലസ്യ സുമഹാത്മനഃ
ചരിതം വദതാം ശ്രേഷ്ഠ തൻ മമാഖ്യാതും അർഹസി