മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം59

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം59

1 നല ഉവാച
     യഥാ രാജ്യം പിതുസ് തേ തത് തഥാ മമ ന സംശയഃ
     ന തു തത്ര ഗമിഷ്യാമി വിഷമസ്ഥഃ കഥം ചന
2 കഥം സമൃദ്ധോ ഗത്വാഹം തവ ഹർഷവിവർധനഃ
     പരിദ്യൂനോ ഗമിഷ്യാമി തവ ശോകവിവർധനഃ
3 ബൃഹദശ്വ ഉവാച
     ഇതി ബ്രുവൻ നലോ രാജാ ദമയന്തീം പുനഃ പുനഃ
     സാന്ത്വയാം ആസ കല്യാണീം വാസസോ ഽർധേന സംവൃതാം
4 താവ് ഏകവസ്ത്രസംവീതാവ് അടമാനാവ് ഇതസ് തതഃ
     ക്ഷുത്പിപാസാപരിശ്രാന്തൗ സഭാം കാം ചിദ് ഉപേയതുഃ
5 താം സഭാം ഉപസമ്പ്രാപ്യ തദാ സ നിഷധാധിപഃ
     വൈദർഭ്യാ സഹിതോ രാജാ നിഷസാദ മഹീതലേ
6 സ വൈ വിവസ്ത്രോ മലിനോ വികചഃ പാംസുഗുണ്ഠിതഃ
     ദമയന്ത്യാ സഹ ശ്രാന്തഃ സുഷ്വാപ ധരണീതലേ
7 ദമയന്ത്യ് അപി കല്യാണീ നിദ്രയാപഹൃതാ തതഃ
     സഹസാ ദുഃഖം ആസാദ്യ സുകുമാരീ തപസ്വിനീ
8 സുപ്തായാം ദമയന്ത്യാം തു നലോ രാജാ വിശാം പതേ
     ശോകോന്മഥിതചിത്താത്മാ ന സ്മ ശേതേ യഥാ പുരാ
9 സ തദ് രാജ്യാപഹരണം സുഹൃത്ത്യാഗം ച സർവശഃ
     വനേ ച തം പരിധ്വംസം പ്രേക്ഷ്യ ചിന്താം ഉപേയിവാൻ
10 കിം നു മേ സ്യാദ് ഇദം കൃത്വാ കിം നു മേ സ്യാദ് അകുർവതഃ
    കിം നു മേ മരണം ശ്രേയഃ പരിത്യാഗോ ജനസ്യ വാ
11 മാം ഇയം ഹ്യ് അനുരക്തേദം ദുഃഖം ആപ്നോതി മത്കൃതേ
    മദ്വിഹീനാ ത്വ് ഇയം ഗച്ഛേത് കദാ ചിത് സ്വജനം പ്രതി
12 മയാ നിഃസംശയം ദുഃഖം ഇയം പ്രാപ്സ്യത്യ് അനുത്തമാ
    ഉത്സർഗേ സംശയഃ സ്യാത് തു വിന്ദേതാപി സുഖം ക്വ ചിത്
13 സ വിനിശ്ചിത്യ ബഹുധാ വിചാര്യ ച പുനഃ പുനഃ
    ഉത്സർഗേ ഽമന്യത ശ്രേയോ ദമയന്ത്യാ നരാധിപഃ
14 സോ ഽവസ്ത്രതാം ആത്മനശ് ച തസ്യാശ് ചാപ്യ് ഏകവസ്ത്രതാം
    ചിന്തയിത്വാധ്യഗാദ് രാജാ വസ്ത്രാർധസ്യാവകർതനം
15 കഥം വാസോ വികർതേയം ന ച ബുധ്യേത മേ പ്രിയാ
    ചിന്ത്യൈവം നൈഷധോ രാജാ സഭാം പര്യചരത് തദാ
16 പരിധാവന്ന് അഥ നല ഇതശ് ചേതശ് ച ഭാരത
    ആസസാദ സഭോദ്ദേശേ വികോശം ഖഡ്ഗം ഉത്തമം
17 തേനാർധം വാസസശ് ഛിത്ത്വാ നിവസ്യ ച പരന്തപഃ
    സുപ്താം ഉത്സൃജ്യ വൈദർഭീം പ്രാദ്രവദ് ഗതചേതനഃ
18 തതോ നിബദ്ധഹൃദയഃ പുനർ ആഗമ്യ താം സഭാം
    ദമയന്തീം തഥാ ദൃഷ്ട്വാ രുരോദ നിഷധാധിപഃ
19 യാം ന വായുർ ന ചാദിത്യഃ പുരാ പശ്യതി മേ പ്രിയാം
    സേയം അദ്യ സഭാമധ്യേ ശേതേ ഭൂമാവ് അനാഥവത്
20 ഇയം വസ്ത്രാവകർതേന സംവീതാ ചാരുഹാസിനീ
    ഉന്മത്തേവ വരാരോഹാ കഥം ബുദ്ധ്വാ ഭവിഷ്യതി
21 കഥം ഏകാ സതീ ഭൈമീ മയാ വിരഹിതാ ശുഭാ
    ചരിഷ്യതി വനേ ഘോരേ മൃഗവ്യാലനിഷേവിതേ
22 ഗത്വാ ഗത്വാ നലോ രാജാ പുനർ ഏതി സഭാം മുഹുഃ
    ആകൃഷ്യമാണഃ കലിനാ സൗഹൃദേനാപകൃഷ്യതേ
23 ദ്വിധേവ ഹൃദയം തസ്യ ദുഃഖിതസ്യാഭവത് തദാ
    ദോലേവ മുഹുർ ആയാതി യാതി ചൈവ സഭാം മുഹുഃ
24 സോ ഽപകൃഷ്ടസ് തു കലിനാ മോഹിതഃ പ്രാദ്രവൻ നലഃ
    സുപ്താം ഉത്സൃജ്യ താം ഭാര്യാം വിലപ്യ കരുണം ബഹു
25 നഷ്ടാത്മാ കലിനാ സ്പൃഷ്ടസ് തത് തദ് വിഗണയൻ നൃപഃ
    ജഗാമൈവ വനേ ശൂന്യേ ഭാര്യാം ഉത്സൃജ്യ ദുഃഖിതഃ