മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം62
| ←അധ്യായം61 | മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം രചന: അധ്യായം62 |
അധ്യായം63→ |
1 ബൃഹദശ്വ ഉവാച
സാ തച് ഛ്രുത്വാനവദ്യാംഗീ സാർഥവാഹവചസ് തദാ
അഗച്ഛത് തേന വൈ സാർധം ഭർതൃദർശനലാലസാ
2 അഥ കാലേ ബഹുതിഥേ വനേ മഹതി ദാരുണേ
തഡാഗം സർവതോഭദ്രം പദ്മസൗഗന്ധികം മഹത്
3 ദദൃശുർ വണിജോ രമ്യം പ്രഭൂതയവസേന്ധനം
ബഹുമൂലഫലോപേതം നാനാപക്ഷിഗണൈർ വൃതം
4 തം ദൃഷ്ട്വാ മൃഷ്ടസലിലം മനോഹരസുഖാവഹം
സുപരിശ്രാന്തവാഹാസ് തേ നിവേശായ മനോ ദധുഃ
5 സംമതേ സാർഥവാഹസ്യ വിവിശുർ വനം ഉത്തമം
ഉവാസ സാർഥഃ സുമഹാൻ വേലാം ആസാദ്യ പശ്ചിമാം
6 അഥാർധരാത്രസമയേ നിഃശബ്ദസ്തിമിതേ തദാ
സുപ്തേ സാർഥേ പരിശ്രാന്തേ ഹസ്തിയൂഥം ഉപാഗമത്
പാനീയാർഥം ഗിരിനദീം മദപ്രസ്രവണാവിലാം
7 മാർഗം സംരുധ്യ സംസുപ്തം പദ്മിന്യാഃ സാർഥം ഉത്തമം
സുപ്തം മമർദ സഹസാ ചേഷ്ടമാനം മഹീതലേ
8 ഹാഹാരവം പ്രമുഞ്ചന്തഃ സാർഥികാഃ ശരണാർഥിനഃ
വനഗുൽമാംശ് ച ധാവന്തോ നിദ്രാന്ധാ മഹതോ ഭയാത്
കേ ചിദ് ദന്തൈഃ കരൈഃ കേ ചിത് കേ ചിത് പദ്ഭ്യാം ഹതാ നരാഃ
9 ഗോഖരോഷ്ട്രാശ്വബഹുലം പദാതിജനസങ്കുലം
ഭയാർതം ധാവമാനം തത് പരസ്പരഹതം തദാ
10 ഘോരാൻ നാദാൻ വിമുഞ്ചന്തോ നിപേതുർ ധരണീതലേ
വൃക്ഷേഷ്വ് ആസജ്യ സംഭഗ്നാഃ പതിതാ വിഷമേഷു ച
തഥാ തൻ നിഹതം സർവം സമൃദ്ധം സാർഥമണ്ഡലം
11 അഥാപരേദ്യുഃ സമ്പ്രാപ്തേ ഹതശിഷ്ടാ ജനാസ് തദാ
വനഗുൽമാദ് വിനിഷ്ക്രമ്യ ശോചന്തോ വൈശസം കൃതം
ഭ്രാതരം പിതരം പുത്രം സഖായം ച ജനാധിപ
12 അശോചത് തത്ര വൈദർഭീ കിം നു മേ ദുഷ്കൃതം കൃതം
യോ ഽപി മേ നിർജനേ ഽരണ്യേ സമ്പ്രാപ്തോ ഽയം ജനാർണവഃ
ഹതോ ഽയം ഹസ്തിയൂഥേന മന്ദഭാഗ്യാൻ മമൈവ തു
13 പ്രാപ്തവ്യം സുചിരം ദുഃഖം മയാ നൂനം അസംശയം
നാപ്രാപ്തകാലോ മ്രിയതേ ശ്രുതം വൃദ്ധാനുശാസനം
14 യൻ നാഹം അദ്യ മൃദിതാ ഹസ്തിയൂഥേന ദുഃഖിതാ
ന ഹ്യ് അദൈവകൃതം കിം ചിൻ നരാണാം ഇഹ വിദ്യതേ
15 ന ച മേ ബാലഭാവേ ഽപി കിം ചിദ് വ്യപകൃതം കൃതം
കർമണാ മനസാ വാചാ യദ് ഇദം ദുഃഖം ആഗതം
16 മന്യേ സ്വയംവരകൃതേ ലോകപാലാഃ സമാഗതാഃ
പ്രത്യാഖ്യാതാ മയാ തത്ര നലസ്യാർഥായ ദേവതാഃ
നൂനം തേഷാം പ്രഭാവേന വിയോഗം പ്രാപ്തവത്യ് അഹം
17 ഏവമാദീനി ദുഃഖാനി സാ വിലപ്യ വരാംഗനാ
ഹതശിഷ്ടൈഃ സഹ തദാ ബ്രാഹ്മണൈർ വേദപാരഗൈഃ
അഗച്ഛദ് രാജശാർദൂല ദുഃഖശോകപരായണാ
18 ഗച്ഛന്തീ സാ ചിരാത് കാലാത് പുരം ആസാദയൻ മഹത്
സായാഹ്നേ ചേദിരാജസ്യ സുബാഹോർ സത്യവാദിനഃ
വസ്ത്രാർധകർതസംവീതാ പ്രവിവേശ പുരോത്തമം
19 താം വിവർണാം കൃശാം ദീനാം മുക്തകേശീം അമാർജനാം
ഉന്മത്താം ഇവ ഗച്ഛന്തീം ദദൃശുഃ പുരവാസിനഃ
20 പ്രവിശന്തീം തു താം ദൃഷ്ട്വാ ചേദിരാജപുരീം തദാ
അനുജഗ്മുസ് തതോ ബാലാ ഗ്രാമിപുത്രാഃ കുതൂഹലാത്
21 സാ തൈഃ പരിവൃതാഗച്ഛത് സമീപം രാജവേശ്മനഃ
താം പ്രാസാദഗതാപശ്യദ് രാജമാതാ ജനൈർ വൃതാം
22 സാ ജനം വാരയിത്വാ തം പ്രാസാദതലം ഉത്തമം
ആരോപ്യ വിസ്മിതാ രാജൻ ദമയന്തീം അപൃച്ഛത
23 ഏവം അപ്യ് അസുഖാവിഷ്ടാ ബിഭർഷി പരമം വപുഃ
ഭാസി വിദ്യുദ് ഇവാഭ്രേഷു ശംസ മേ കാസി കസ്യ വാ
24 ന ഹി തേ മാനുഷം രൂപം ഭൂഷണൈർ അപി വർജിതം
അസഹായാ നരേഭ്യശ് ച നോദ്വിജസ്യ് അമരപ്രഭേ
25 തച് ഛ്രുത്വാ വചനം തസ്യാ ഭൈമീ വചനം അബ്രവീത്
മാനുഷീം മാം വിജാനീഹി ഭർതാരം സമനുവ്രതാം
26 സൈരന്ധ്രീം ജാതിസമ്പന്നാം ഭുജിഷ്യാം കാമവാസിനീം
ഫലമൂലാശനാം ഏകാം യത്രസായമ്പ്രതിശ്രയാം
27 അസംഖ്യേയഗുണോ ഭർതാ മാം ച നിത്യം അനുവ്രതഃ
ഭർതാരം അപി തം വീരം ഛായേവാനപഗാ സദാ
28 തസ്യ ദൈവാത് പ്രസംഗോ ഽഭൂദ് അതിമാത്രം സ്മ ദേവനേ
ദ്യൂതേ സ നിർജിതശ് ചൈവ വനം ഏകോ ഽഭ്യുപേയിവാൻ
29 തം ഏകവസനം വീരം ഉന്മത്തം ഇവ വിഹ്വലം
ആശ്വാസയന്തീ ഭർതാരം അഹം അന്വഗമം വനം
30 സ കദാ ചിദ് വനേ വീരഃ കസ്മിംശ് ചിത് കാരണാന്തരേ
ക്ഷുത്പരീതഃ സുവിമനാസ് തദ് അപ്യ് ഏകം വ്യസർജയത്
31 തം ഏകവസനം നഗ്നം ഉന്മത്തം ഗതചേതസം
അനുവ്രജന്തീ ബഹുലാ ന സ്വപാമി നിശാഃ സദാ
32 തതോ ബഹുതിഥേ കാലേ സുപ്താം ഉത്സൃജ്യ മാം ക്വ ചിത്
വാസസോ ഽർധം പരിച്ഛിദ്യ ത്യക്തവാൻ മാം അനാഗസം
33 തം മാർഗമാണാ ഭർതാരം ദഹ്യമാനാ ദിനക്ഷപാഃ
ന വിന്ദാമ്യ് അമരപ്രഖ്യം പ്രിയം പ്രാണധനേശ്വരം
34 താം അശ്രുപരിപൂർണാക്ഷീം വിലപന്തീം തഥാ ബഹു
രാജമാതാബ്രവീദ് ആർതാം ഭൈമീം ആർതതരാ സ്വയം
35 വസസ്വ മയി കല്യാണി പ്രീതിർ മേ ത്വയി വർതതേ
മൃഗയിഷ്യന്തി തേ ഭദ്രേ ഭർതാരം പുരുഷാ മമ
36 അഥ വാ സ്വയം ആഗച്ഛേത് പരിധാവന്ന് ഇതസ് തതഃ
ഇഹൈവ വസതീ ഭദ്രേ ഭർതാരം ഉപലപ്സ്യസേ
37 രാജമാതുർ വചഃ ശ്രുത്വാ ദമയന്തീ വചോ ഽബ്രവീത്
സമയേനോത്സഹേ വസ്തും ത്വയി വീരപ്രജായിനി
38 ഉച്ഛിഷ്ടം നൈവ ഭുഞ്ജീയാം ന കുര്യാം പാദധാവനം
ന ചാഹം പുരുഷാൻ അന്യാൻ സംഭാഷേയം കഥം ചന
39 പ്രാർഥയേദ് യദി മാം കശ് ചിദ് ദണ്ഡ്യസ് തേ സ പുമാൻ ഭവേത്
ഭർതുർ അന്വേഷണാർഥം തു പശ്യേയം ബ്രാഹ്മണാൻ അഹം
40 യദ്യ് ഏവം ഇഹ കർതവ്യം വസാമ്യ് അഹം അസംശയം
അതോ ഽന്യഥാ ന മേ വാസോ വർതതേ ഹൃദയേ ക്വ ചിത്
41 താം പ്രഹൃഷ്ടേന മനസാ രാജമാതേദം അബ്രവീത്
സർവം ഏതത് കരിഷ്യാമി ദിഷ്ട്യാ തേ വ്രതം ഈദൃശം
42 ഏവം ഉക്ത്വാ തതോ ഭൈമീം രാജമാതാ വിശാം പതേ
ഉവാചേദം ദുഹിതരം സുനന്ദാം നാമ ഭാരത
43 സൈരന്ധ്രീം അഭിജാനീഷ്വ സുനന്ദേ ദേവരൂപിണീം
ഏതയാ സഹ മോദസ്വ നിരുദ്വിഗ്നമനാഃ സ്വയം