മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം64

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം64

1 ബൃഹദശ്വ ഉവാച
     തസ്മിന്ന് അന്തർഹിതേ നാഗേ പ്രയയൗ നൈഷധോ നലഃ
     ഋതുപർണസ്യ നഗരം പ്രാവിശദ് ദശമേ ഽഹനി
2 സ രാജാനം ഉപാതിഷ്ഠദ് ബാഹുകോ ഽഹം ഇതി ബ്രുവൻ
     അശ്വാനാം വാഹനേ യുക്തഃ പൃഥിവ്യാം നാസ്തി മത്സമഃ
3 അർഥകൃച്ഛ്രേഷു ചൈവാഹം പ്രഷ്ടവ്യോ നൈപുണേഷു ച
     അന്നസംസ്കാരം അപി ച ജാനാമ്യ് അന്യൈർ വിശേഷതഃ
4 യാനി ശിൽപാണി ലോകേ ഽസ്മിൻ യച് ചാപ്യ് അന്യത് സുദുഷ്കരം
     സർവം യതിഷ്യേ തത് കർതും ഋതുപർണ ഭരസ്വ മാം
5 വസ ബാഹുക ഭദ്രം തേ സർവം ഏതത് കരിഷ്യസി
     ശീഘ്രയാനേ സദാ ബുദ്ധിർ ധീയതേ മേ വിശേഷതഃ
6 സ ത്വം ആതിഷ്ഠ യോഗം തം യേന ശീഘ്രാ ഹയാ മമ
     ഭവേയുർ അശ്വാധ്യക്ഷോ ഽസി വേതനം തേ ശതം ശതാഃ
7 ത്വാം ഉപസ്ഥാസ്യതശ് ചേമൗ നിത്യം വാർഷ്ണേയജീവലൗ
     ഏതാഭ്യാം രംസ്യസേ സാർധം വസ വൈ മയി ബാഹുക
8 ഏവം ഉക്തോ നലസ് തേന ന്യവസത് തത്ര പൂജിതഃ
     ഋതുപർണസ്യ നഗരേ സഹവാർഷ്ണേയജീവലഃ
9 സ തത്ര നിവസൻ രാജൻ വൈദർഭീം അനുചിന്തയൻ
     സായം സായം സദാ ചേമം ശ്ലോകം ഏകം ജഗാദ ഹ
10 ക്വ നു സാ ക്ഷുത്പിപാസാർതാ ശ്രാന്താ ശേതേ തപസ്വിനീ
    സ്മരന്തീ തസ്യ മന്ദസ്യ കം വാ സാദ്യോപതിഷ്ഠതി
11 ഏവം ബ്രുവന്തം രാജാനം നിശായാം ജീവലോ ഽബ്രവീത്
    കാം ഏനാം ശോചസേ നിത്യം ശ്രോതും ഇച്ഛാമി ബാഹുക
12 തം ഉവാച നലോ രാജാ മന്ദപ്രജ്ഞസ്യ കസ്യ ചിത്
    ആസീദ് ബഹുമതാ നാരീ തസ്യാ ദൃഢതരം ച സഃ
13 സ വൈ കേന ചിദ് അർഥേന തയാ മന്ദോ വ്യയുജ്യത
    വിപ്രയുക്തശ് ച മന്ദാത്മാ ഭ്രമത്യ് അസുഖപീഡിതഃ
14 ദഹ്യമാനഃ സ ശോകേന ദിവാരാത്രം അതന്ദ്രിതഃ
    നിശാകാലേ സ്മരംസ് തസ്യാഃ ശ്ലോകം ഏകം സ്മ ഗായതി
15 സ വൈ ഭ്രമൻ മഹീം സർവാം ക്വ ചിദ് ആസാദ്യ കിം ചന
    വസത്യ് അനർഹസ് തദ്ദുഃഖം ഭൂയ ഏവാനുസംസ്മരൻ
16 സാ തു തം പുരുഷം നാരീ കൃച്ഛ്രേ ഽപ്യ് അനുഗതാ വനേ
    ത്യക്താ തേനാൽപപുണ്യേന ദുഷ്കരം യദി ജീവതി
17 ഏകാ ബാലാനഭിജ്ഞാ ച മാർഗാണാം അതഥോചിതാ
    ക്ഷുത്പിപാസാപരീതാ ച ദുഷ്കരം യദി ജീവതി
18 ശ്വാപദാചരിതേ നിത്യം വനേ മഹതി ദാരുണേ
    ത്യക്താ തേനാൽപപുണ്യേന മന്ദപ്രജ്ഞേന മാരിഷ
19 ഇത്യ് ഏവം നൈഷധോ രാജാ ദമയന്തീം അനുസ്മരൻ
    അജ്ഞാതവാസം അവസദ് രാജ്ഞസ് തസ്യ നിവേശനേ