മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം81

1 [പുലസ്ത്യ]
     തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര കുരുക്ഷേത്രം അഭിഷ്ടുതം
     പാപേഭ്യോ വിപ്രമുച്യന്തേ തദ്ഗതാഃ സർവജന്തവഃ
 2 കുരുക്ഷേത്രം ഗമിഷ്യാമി കുരുക്ഷേത്രേ വസാമ്യ് അഹം
     യ ഏവം സതതം ബ്രൂയാത് സോ ഽപി പാപൈഃ പ്രമുച്യതേ
 3 അത്ര മാസം വസേദ് വീര സരസ്വത്യാം യുധിഷ്ഠിര
     യത്ര ബ്രഹ്മാദയോ ദേവ ഋഷയഃ സിദ്ധചാരണാഃ
 4 ഗന്ധർവാപ്സരസോ യക്ഷാഃ പന്നഗാശ് ച മഹീപതേ
     ബ്രഹ്മ ക്ഷേത്രം മഹാപുണ്യം അഭിഗച്ഛന്തി ഭാരത
 5 മനസാപ്യ് അഭികാമസ്യ കുരുക്ഷേത്രം യുധിഷ്ഠിര
     പാപാണി വിപ്രണശ്യന്തി ബ്രഹ്മലോകം ച ഗച്ഛതി
 6 ഗത്വാ ഹി ശ്രദ്ധയാ യുക്തഃ കുരുക്ഷേത്രം കുരൂദ്വഹ
     രാജസൂയാശ്വമേധാഭ്യാം ഫലം പ്രാപ്നോതി മാനവഃ
 7 തതോ മചക്രുകം രാജൻ ദ്വാരപാലം മഹാബലം
     യക്ഷം സമഭിവാദ്യൈവ ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത്
 8 തതോ ഗച്ഛേത ധർമജ്ഞ വിഷ്ണോർ സ്ഥാനം അനുത്തമം
     സതതം നാമ രാജേന്ദ്ര യത്ര സംനിഹിതോ ഹരിഃ
 9 തത്ര സ്നാത്വാർചയിത്വാ ച ത്രിലോകപ്രഭവം ഹരിം
     അശ്വമേധം അവാപ്നോതി വിഷ്ണുലോകം ച ഗച്ഛതി
 10 തതഃ പാരിപ്ലവം ഗച്ഛേത് തീർഥം ത്രൈലോക്യവിശ്രുതം
    അഗ്നിഷ്ടോമാതിരാത്രാഭ്യാം ഫലം പ്രാപ്നോതി മാനവഃ
11 പൃഥിവ്യാസ് തീർഥം ആസാദ്യ ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത്
    തതഃ ശാലൂകിനീം ഗത്വാ തീർഥസേവീ നരാധിപ
    ദശാശ്വമേധികേ സ്നാത്വാ തദ് ഏവ ലഭതേ ഫലം
12 സർപദർവീം സമാസാദ്യ നാഗാനാം തീർഥം ഉത്തമം
    അഗ്നിഷ്ടോമം അവാപ്നോതി നാഗലോകം ച വിന്ദതി
13 തതോ ഗച്ഛേത ധർമജ്ഞ ദ്വാരപാലം തരന്തുകം
    തത്രോഷ്യ രജനീം ഏകാം ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത്
14 തതഃ പഞ്ചനദം ഗത്വാ നിയതോ നിയതാശനഃ
    കോടികീർഥം ഉപസ്പൃശ്യ ഹയമേധ ഫലം ലഭേത്
    അശ്വിനോസ് തീർഥം ആസാദ്യ രൂപവാൻ അഭിജായതേ
15 തതോ ഗച്ഛേത ധർമജ്ഞ വാരാഹം തീർഥം ഉത്തമം
    വിഷ്ണുർ വാരാഹ രൂപേണ പൂർവം യത്ര സ്ഥിതോ ഽഭവത്
    തത്ര സ്നാത്വാ നരവ്യാഘ്ര അഗ്നിഷ്ടോമ ഫലം ലഭേത്
16 തതോ ജയന്ത്യാ രാജേന്ദ്ര സോമതീർഥം സമാവിശേത്
    സ്നാത്വാ ഫലം അവാപ്നോതി രാജസൂയസ്യ മാനവഃ
17 ഏകഹംസേ നരഃ സ്നാത്വാ ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത്
    കൃതശൗചം സമാസാദ്യ തീർഥസേവീ കുരൂദ്വഹ
    പുണ്ഡരീകം അവാപ്നോതി കൃതശൗചോ ഭവേൻ നരഃ
18 തതോ മുഞ്ജ വടം നാമ മഹാദേവസ്യ ധീമതഃ
    തത്രോഷ്യ രജനീം ഏകാം ഗാണപത്യം അവാപ്നുയാത്
19 തത്രൈവ ച മഹാരാജ യക്ഷീ ലോകപരിശ്രുതാ
    താം ചാഭിഗമ്യ രാജേന്ദ്ര പുണ്യാംൽ ലോകാൻ അവാപ്നുയാത്
20 കുരുക്ഷേത്രസ്യ തദ്ദ്വാരം വിശ്രുതം ഭരതർഷഭ
    പ്രദക്ഷിണം ഉപാവൃത്യ തീർഥസേവീ സമാഹിതഃ
21 സംമിതേ പുഷ്കരാണാം ച സ്നാത്വാർച്യ പിതൃദേവതാഃ
    ജാമദഗ്ന്യേന രാമേണ ആഹൃതേ വൈ മഹാത്മനാ
    കൃതകൃത്യോ ഭവേദ് രാജന്ന് അശ്വമേധം ച വിന്ദതി
22 തതോ രാമഹ്രദാൻ ഗച്ഛേത് തീർഥസേവീ നരാധിപ
    യത്ര രാമേണ രാജേന്ദ്ര തരസാ ദീപ്തതേജസാ
    ക്ഷത്രം ഉത്സാദ്യ വീര്യേണ ഹ്രദാഃ പഞ്ച നിവേശിതാഃ
23 പൂരയിത്വാ നരവ്യാഘ്ര രുധിരേണേതി നഃ ശ്രുതം
    പിതരസ് തർപിതാഃ സർവേ തഥൈവ ച പിതാ മഹാഃ
    തതസ് തേ പിതരഃ പ്രീതാ രാമം ഊചുർ മഹീപതേ
24 രമ രാമ മഹാഭാഗ പ്രീതാഃ സ്മ തവ ഭാർഗവ
    അനയാ പിതൃഭക്ത്യാ ച വിക്രമേണ ച തേ വിഭോ
    വരം വൃണീഷ്വ ഭദ്രം തേ കിം ഇച്ഛസി മഹാദ്യുതേ
25 ഏവം ഉക്തഃ സ രാജേന്ദ്ര രാമഃ പ്രഹരതാം വരഃ
    അബ്രവീത് പ്രാഞ്ജലിർ വാക്യം പിതൄൻ സ ഗഗനേ സ്ഥിതാൻ
26 ഭവന്തോ യദി മേ പ്രീതാ യദ്യ് അനുഗ്രാഹ്യതാ മയി
    പിതൃപ്രസാദാദ് ഇച്ഛേയം തപസാപ്യായനം പുനഃ
27 യച് ച രോഷാഭിഭൂതേന ക്ഷത്രം ഉത്സാദിതം മയാ
    തതശ് ച പാപാൻ മുച്യേയം യുഷ്മാകം തേജസാ ഹ്യ് അഹം
    ഹ്രദാശ് ച തീർഥഭൂതാ മേ ഭവേയുർ ഭുവി വിശ്രുതാഃ
28 ഏതച് ഛ്രുത്വാ ശുഭം വാക്യം രാമസ്യ പിതരസ് തദാ
    പ്രത്യൂചുഃ പരമപ്രീതാ രാമം ഹർഷസമന്വിതാഃ
29 തപസ് തേ വർധതാം ഭൂയഃ പിതൃഭക്ത്യാ വിശേഷതഃ
    യച് ച രോഷാഭിഭൂതേന ക്ഷത്രം ഉത്സാദിതം ത്വയാ
30 തതശ് ച പാപാൻ മുക്തസ് ത്വം കർമഭിസ് തേ ച പാതിതാഃ
    ഹ്രദാശ് ച തവ തീർഥത്വം ഗമിഷ്യന്തി ന സംശയഃ
31 ഹ്രദേഷ്വ് ഏതേഷു യഃ സ്നാത്വാ പിതൄൻ സന്തർപയിഷ്യതി
    പിതരസ് തസ്യ വൈ പ്രീതാ ദാസ്യന്തി ഭുവി ദുർലഭം
    ഈപ്സിതം മനസഃ കാമം സ്വർഗലോകം ച ശാശ്വതം
32 ഏവം ദത്ത്വാ വരാൻ രാജൻ രാമസ്യ പിതരസ് തദാ
    ആമന്ത്ര്യ ഭാർഗവം പ്രീതാസ് തത്രൈവാന്തർ ദധുസ് തദാ
33 ഏവം രാമഹ്രദാഃ പുണ്യാ ഭാർഗവസ്യ മഹാത്മനാഃ
    സ്നാത്വാ ഹ്രദേഷു രാമസ്യ ബ്രഹ്മ ചാരീ ശുഭവ്രതഃ
    രാമം അഭ്യർച്യ രാജേന്ദ്ര ലഭേദ് ബഹുസുവർണകം
34 വംശമൂലകം ആസാദ്യ തീർഥസേവീ കുരൂദ്വഹ
    സ്വവംശം ഉദ്ധരേദ് രാജൻ സ്നാത്വാ വൈ വംശമൂലകേ
35 കായശോധനം ആസാദ്യ തീർഥം ഭരതസത്തമ
    ശരീരശുദ്ധിഃ സ്നാതസ്യ തസ്മിംസ് തീർഥേ ന സംശയഃ
    ശുദ്ധദേഹശ് ച സംയാതി ശുഭാംൽ ലോകാൻ അനുത്തമാൻ
36 തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര തീർഥം ത്രൈലോക്യവിശ്രുതം
    ലോകാ യത്രോദ്ധൃതാഃ പൂർവം വിഷ്ണുനാ പ്രഭ വിഷ്ണുനാ
37 ലോകോദ്ധാരം സമാസാദ്യ തീർഥം ത്രൈലോക്യവിശ്രുതം
    സ്നാത്വാ തീർഥവരേ രാജംൽ ലോകാൻ ഉദ്ധരതേ സ്വകാൻ
    ശ്രീതീർഥം ച സമാസാദ്യ വിന്ദതേ ശ്രിയം ഉത്തമാം
38 കപിലാ തീർഥം ആസാദ്യ ബ്രഹ്മ ചാരീ സമാഹിതഃ
    തത്ര സ്നാത്വാർചയിത്വാ ച ദൈവതാനി പിതൄംസ് തഥാ
    കപിലാനാം സഹസ്രസ്യ ഫലം വിന്ദതി മാനവഃ
39 സൂര്യതീർഥം സമാസാദ്യ സ്നാത്വാ നിയതമാനസഃ
    അർചയിത്വാ പിതൄൻ ദേവാൻ ഉപവാസപരായണഃ
    അഗ്നിഷ്ടോമം അവാപ്നോതി സൂര്യലോകം ച ഗച്ഛതി
40 ഗമാം ഭവനം ആസാദ്യ തീർഥസേവീ യഥാക്രമം
    തത്രാഭിഷേകം കുർവാണോ ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത്
41 ശംഖിനീം തത്ര ആസാദ്യ തീർഥസേവീ കുരൂദ്വഹ
    ദേവ്യാസ് തീർഥേ നരഃ സ്നാത്വാ ലഭതേ രൂപം ഉത്തമം
42 തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ദ്വാരപാലം അരന്തുകം
    തസ്യ തീർഥം സരസ്വത്യാം യക്ഷേന്ദ്രസ്യ മഹാത്മനാഃ
    തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജന്ന് അഗ്നിഷ്ടോമ ഫലം ലഭേത്
43 തതോ ഗച്ഛേത ധർമജ്ഞ ബ്രഹ്മാവർതം നരാധിപ
    ബ്രഹ്മാവർതേ നരഃ സ്നാത്വാ ബ്രഹ്മലോകം അവാപ്നുയാത്
44 തതോ ഗച്ഛേത ധർമജ്ഞ സുതീർഥകം അനുത്തമം
    യത്ര സംനിഹിതാ നിത്യം പിതരോ ദൈവതൈഃ സഹ
45 തത്രാഭിഷേകം കുർവീത പിതൃദേവാർചനേ രതഃ
    അശ്വമേധം അവാപ്നോതി പിതൃലോകം ച ഗച്ഛതി
46 തതോ ഽംബുവശ്യം ധർമജ്ഞ സമാസാദ്യ യഥാക്രമം
    കോശേശ്വരസ്യ തീർഥേഷു സ്നാത്വാ ഭരതസത്തമ
    സർവവ്യാധിവിനിർമുക്തോ ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ
47 മാതൃതീർഥം ച തത്രൈവ യത്ര സ്നാതസ്യ ഭാരത
    പ്രജാ വിവർധതേ രാജന്ന് അനന്താം ചാശ്നുതേ ശ്രിയം
48 തതഃ ശീതവനം ഗച്ഛേൻ നിയതോ നിയതാശനഃ
    തീർഥം തത്ര മഹാരാജ മഹദ് അന്യത്ര ദുർലഭം
49 പുനാതി ദർശനാദ് ഏവ ദണ്ഡേനൈകം നരാധിപ
    കേശാൻ അഭ്യുക്ഷ്യ വൈ തസ്മിൻ പൂതോ ഭവതി ഭാരത
50 തീർഥം തത്ര മഹാരാജ ശ്വാനലോമാപഹം സ്മൃതം
    യതവിപ്രാ നരവ്യാഘ്ര വിദ്വാംസസ് തീർഥതത്പരാഃ
51 ശ്വാനലോമാപനയനേ തീർഥേ ഭരതസത്തമ
    പ്രാണായാമൈർ നിർഹരന്തി ശ്വലോമാനി ദ്വിജോത്തമാഃ
52 പൂതാത്മാനശ് ച രാജേന്ദ്ര പ്രയാന്തി പരമാം ഗതിം
    ദശാശ്വമേധികം ചൈവ തസ്മിംസ് തീർഥേ മഹീപതേ
    തത്ര സ്നാത്വാ നരവ്യാഘ്ര ഗച്ഛേത പരമാം ഗതിം
53 തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര മാനുഷം ലോകവിശ്രുതം
    യത്ര കൃഷ്ണമൃഗാ രാജൻ വ്യാധേന പരിപീഡിതാഃ
    അവഗാഹ്യ തസ്മിൻ സരസി മാനുഷത്വം ഉപാഗതാഃ
54 തസ്മിംസ് തീർഥേ നരഃ സ്നാത്വാ ബ്രഹ്മ ചാരീ ജിതേന്ദ്രിയഃ
    സർവപാപവിശുദ്ധാത്മാ സ്വർഗലോകേ മഹീയതേ
55 മാനുഷസ്യ തു പൂർവേണ ക്രോശമാത്രേ മഹീപതേ
    ആപഗാ നാമ വിഖ്യാതാ നദീ സിദ്ധനിഷേവിതാ
56 ശ്യാമാക ഭോജനം തത്ര യഃ പ്രയച്ഛതി മാനവഃ
    ദേവാൻ പിതൄംശ് ച ഉദ്ദിശ്യ തസ്യ ധർമഫലം മഹത്
    ഏകസ്മിൻ ഭോജിതേ വിപ്രേ കോടിർ ഭവതി ഭോജിതാ
57 തത്ര സ്നാത്വാർചയിത്വാ ച ദൈവതാനി പിതൄംസ് തഥാ
    ഉഷിത്വാ രജനീം ഏകാം അഗ്നിഷ്ടോമ ഫലം ലഭേത്
58 തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ബ്രഹ്മണഃ സ്ഥാനം ഉത്തമം
    ബ്രഹ്മോദുംബരം ഇത്യ് ഏവ പ്രകാശം ഭുവി ഭാരത
59 തത്ര സപ്തർഷികുണ്ഡേഷു സ്നാതസ്യ കുരുപുംഗവ
    കേദാരേ ചൈവ രാജേന്ദ്ര കപിഷ്ഠല മഹാത്മനാഃ
60 ബ്രഹ്മാണം അഭിഗമ്യാഥ ശുചിഃ പ്രയത മാനസഃ
    സർവപാപവിശുദ്ധാത്മാ ബ്രഹ്മലോകം പ്രപദ്യതേ
61 കപിഷ്ഠലസ്യ കേദാരം സമാസാദ്യ സുദുർലഭം
    അന്തർധാനം അവാപ്നോതി തപസാ ദഗ്ധകിൽബിഷഃ
62 തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര സരകം ലോകവിശ്രുതം
    കൃഷ്ണപക്ഷേ ചതുർദശ്യാം അഭിഗമ്യ വൃഷധ്വജം
    ലഭതേ സർവകാമാൻ ഹി സ്വർഗലോകം ച ഗച്ഛതി
63 തിസ്രഃ കോട്യസ് തു തീർഥാനാം സരകേ കുരുനന്ദന
    രുദ്ര കോടിസ് തഥാ കൂപേ ഹ്രദേഷു ച മഹീപതേ
    ഇലാസ്പദം ച തത്രൈവ തീർഥം ഭരതസത്തമ
64 തത്ര സ്നാത്വാർചയിത്വാ ച പിതൄൻ ദേവാംശ് ച ഭാരത
    ന ദുർഗതിം അവാപ്നോതി വാജപേയം ച വിന്ദതി
65 കിന്ദാനേ ച നരഃ സ്നാത്വാ കിഞ്ജപ്യേ ച മഹീപതേ
    അപ്രമേയം അവാപ്നോതി ദാനം ജപ്യം ച ഭാരത
66 കലശ്യാം ചാപ്യ് ഉപസ്പൃശ്യ ശ്രദ്ദധാനോ ജിതേന്ദ്രിയഃ
    അഗ്നിഷ്ടോമസ്യ യജ്ഞസ്യ ഫലം പ്രാപ്നോതി മാനവഃ
67 സരകസ്യ തു പൂർവേണ നാരദസ്യ മഹാത്മനാഃ
    തീർഥം കുരു വരശ്രേഷ്ഠ അനാജന്മേതി വിശ്രുതം
68 തത്ര തീർഥേ നരഃ സ്നാത്വാ പ്രാണാംശ് ചോത്സൃജ്യ ഭാരത
    നാരദേനാഭ്യനുജ്ഞാതോ ലോകാൻ പ്രാപ്നോതി ദുർലഭാൻ
69 ശുക്ലപക്ഷേ ദശമ്യാം തു പുണ്ഡരീകം സമാവിശേത്
    തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ പുണ്ഡരീകഫലം ലഭേത്
70 തതസ് ത്രിവിഷ്ടപം ഗച്ഛേത് ത്രിഷു ലോകേഷു വിശ്രുതം
    തത്ര വൈതരണീ പുണ്യാ നദീ പാപപ്രമോചനീ
71 തത്ര സ്നാത്വാർചയിത്വാ ച ശൂലപാണിം വൃഷധ്വജം
    സർവപാപവിശുദ്ധാത്മാ ഗച്ഛേത പരമാം ഗതിം
72 തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ഫലകീ വനം ഉത്തമം
    യത്ര ദേവാഃ സദാ രാജൻ ഫലകീ വനം ആശ്രിതാഃ
    തപശ് ചരന്തി വിപുലം ബഹുവർഷസഹസ്രകം
73 ദൃഷദ്വത്യാം നരഃ സ്നാത്വാ തർപയിത്വാ ച ദേവതാഃ
    അഗ്നിഷ്ടോമാതിരാത്രാഭ്യാം ഫലം വിന്ദതി ഭാരത
74 തീർഥേ ച സർവദേവാനാം സ്നാത്വാ ഭരതസത്തമ
    ഗോസഹസ്രസ്യ രാജേന്ദ്ര ഫലം പ്രാപ്നോതി മാനവഃ
75 പാണിഖാതേ നരഃ സ്നാത്വാ തർപയിത്വാ ച ദേവതാഃ
    രാജസൂയം അവാപ്നോതി ഋഷിലോകം ച ഗച്ഛതി
76 തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര മിശ്രകം തീർഥം ഉത്തമം
    തത്ര തീർഥാനി രാജേന്ദ്ര മിശ്രിതാനി മഹാത്മനാ
77 വ്യാസേന നൃപശാർദൂല ദ്വിജാർഥം ഇതി നഃ ശ്രുതം
    സർവതീർഥേഷു സ സ്നാതി മിശ്രകേ സ്നാതി യോ നരഃ
78 തതോ വ്യാസ വനം ഗച്ഛേൻ നിയതോ നിയതാശനഃ
    മനോജവേ നരഃ സ്നാത്വാ ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത്
79 ഗത്വാ മധു വടീം ചാപി ദേവ്യാസ് തീർഥം നരഃ ശുചിഃ
    തത്ര സ്നാത്വാർചയേദ് ദേവാൻ പിതൄംശ് ച പ്രയതഃ ശുചിഃ
    സ ദേവ്യാ സമനുജ്ഞാതോ ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത്
80 കൗശിക്യാഃ സംഗമേ യസ് തു ദൃഷദ്വത്യാശ് ച ഭാരത
    സ്നാതി വൈ നിയതാഹാരഃ സർവപാപൈഃ പ്രമുച്യതേ
81 തതോ വ്യാസ സ്ഥലീ നാമ യത്ര വ്യാസേന ധീമതാ
    പുത്രശോകാഭിതപ്തേന ദേഹത്യാഗാർഥ നിശ്ചയഃ
82 കൃതോ ദേവൈശ് ച രാജേന്ദ്ര പുനർ ഉത്ഥാപിതസ് തദാ
    അഭിഗമ്യ സ്ഥലീം തസ്യ ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത്
83 കിം ദത്തം കൂപം ആസാദ്യ തിലപ്രസ്ഥം പ്രദായ ച
    ഗച്ഛേത പരമാം സിദ്ധിം ഋണൈർ മുക്തഃ കുരൂദ്വഹ
84 അഹശ് ച സുദിനം ചൈവ ദ്വേ തീർഥേ ച സുദുർലഭേ
    തയോഃ സ്നാത്വാ നരവ്യാഘ്ര സൂര്യലോകം അവാപ്നുയാത്
85 മൃഗധൂമം തതോ ഗച്ഛേത് ത്രിഷു ലോകേഷു വിശ്രുതം
    തത്ര ഗംഗാ ഹ്രദേ സ്നാത്വാ സമഭ്യർച്യ ച മാനവഃ
    ശൂലപാണിം മഹാദേവം അശ്വമേധ ഫലം ലഭേത്
86 ദേവ തീർഥേ നരഃ സ്നാത്വാ ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത്
    അഥ വാമനകം ഗച്ഛേത് ത്രിഷു ലോകേഷു വിശ്രുതം
87 തത്ര വിഷ്ണുപദേ സ്നാത്വാ അർചയിത്വാ ച വാമനം
    സർവപാപവിശുദ്ധാത്മാ വിഷ്ണുലോകം അവാപ്നുയാത്
88 കുലമ്പുനേ നരഃ സ്നാത്വാ പുനാതി സ്വകുലം നരഃ
    പവനസ്യ ഹ്രദം ഗത്വാ മരുതാം തീർഥം ഉത്തമം
    തത്ര സ്നാത്വാ നരവ്യാഘ്ര വായുലോകേ മഹീയതേ
89 അമരാണാം ഹ്രദേ സ്നാത്വാ അമരേഷു നരാധിപ
    അമരാണാം പ്രഭാവേന സ്വർഗലോകേ മഹീയതേ
90 ശാലിഹോത്രസ്യ രാജേന്ദ്ര ശാലിശൂർപേ യഥാവിധി
    സ്നാത്വാ നരവരശ്രേഷ്ഠ ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത്
91 ശ്രീകുഞ്ജം ച സരസ്വത്യാം തീർഥം ഭരതസത്തമ
    തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജന്ന് അഗ്നിഷ്ടോമ ഫലം ലഭേത്
92 തതോ നൈമിഷ കുഞ്ജം ച സമാസാദ്യ കുരൂദ്വഹ
    ഋഷയഃ കില രാജേന്ദ്ര നൈമിഷേയാസ് തപോധനാഃ
    തീർഥയാത്രാം പുരസ്കൃത്യ കുരുക്ഷേത്രം ഗതാഃ പുരാ
93 തതഃ കുഞ്ജഃ സരസ്വത്യാം കൃതോ ഭരതസത്തമ
    ഋഷീണാം അവകാശഃ സ്യാദ് യഥാ തുഷ്ടികരോ മഹാൻ
94 തസ്മിൻ കുഞ്ജേ നരഃ സ്നാത്വാ ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത്
    കന്യാ തീർഥേ നരഃ സ്നാത്വാ അഗ്നിഷ്ടോമ ഫലം ലഭേത്
95 തതോ ഗച്ഛേൻ നരവ്യാഘ്ര ബ്രഹ്മണഃ സ്ഥാനം ഉത്തമം
    തത്ര വർണാവരഃ സ്നാത്വാ ബ്രാഹ്മണ്യം ലഭതേ നരഃ
    ബ്രാഹ്മണശ് ച വിശുദ്ധാത്മാ ഗച്ഛേത പരമാം ഗതിം
96 തതോ ഗച്ഛേൻ നരശ്രേഷ്ഠ സോമതീർഥം അനുത്തമം
    തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ സോമലോകം അവാപ്നുയാത്
97 സപ്ത സാരസ്വതം തീർഥം തതോ ഗച്ഛേൻ നരാധിപ
    യത്ര മങ്കണകഃ സിദ്ധോ മഹർഷിർ ലോകവിശ്രുതഃ
98 പുരാ മങ്കണകോ രാജൻ കുശാഗ്രേണേതി നഃ ശ്രുതം
    ക്ഷതഃ കില കരേ രാജംസ് തസ്യ ശാകരസോ ഽസ്രവത്
99 സ വൈ ശാകരസം ദൃഷ്ട്വാ ഹർഷാവിഷ്ടോ മഹാതപാഃ
    പ്രനൃത്തഃ കില വിപ്രർഷിർ വിസ്മയോത്ഫുല്ലലോചനഃ
100 തതസ് തസ്മിൻ പ്രനൃത്തേ വൈ സ്ഥാവരം ജംഗമം ച യത്
   പ്രനൃത്തം ഉഭയം വീര തേജസാ തസ്യ മോഹിതം
101 ബ്രഹ്മാദിഭിഃ സുരൈ രാജന്ന് ഋഷിഭിശ് ച തപോധനൈഃ
   വിജ്ഞപ്തോ വൈ മഹാദേവ ഋഷേർ അർഥേ നരാധിപ
   നായം നൃത്യേദ് യഥാ ദേവ തഥാ ത്വം കർതും അർഹസി
102 തതഃ പ്രനൃത്തം ആസാദ്യ ഹർഷാവിഷ്ടേന ചേതസാ
   സുരാണാം ഹിതകാമാർഥം ഋഷിം ദേവോ ഽഭ്യഭാഷത
103 അഹോ മഹർഷേ ധർമജ്ഞ കിമർഥം നൃത്യതേ ഭവാൻ
   ഹർഷസ്ഥാനം കിമർഥം വാ തവാദ്യ മുനിപുംഗവ
104 [ർസി]
   കിം ന പശ്യസി മേ ദേവകരാച് ഛാക രസം സ്രുതം
   യം ദൃഷ്ട്വാഹം പ്രനൃത്തോ വൈ ഹർഷേണ മഹതാന്വിതഃ
105 [പുലസ്ത്യ]
   തം പ്രഹസ്യാബ്രവീദ് ദേവോ മുനിം രാഗേണ മോഹിതം
   അഹം വൈ വിസ്മയം വിപ്ര ന ഗച്ഛാമീതി പശ്യ മാം
106 ഏവം ഉക്ത്വാ നരശ്രേഷ്ഠ മഹാദേവേന ധീമതാ
   അംഗുല്യഗ്രേണ രാജേന്ദ്ര സ്വാംഗുഷ്ഠസ് താഡിതോ ഽനഘ
107 തതോ ഭസ്മ ക്ഷതാദ് രാജൻ നിർഗതം ഹിമസംനിഭം
   തദ് ദൃഷ്ട്വാ വ്രീഡിതോ രാജൻ സ മുനിഃ പാദയോർ ഗതഃ
108 നാന്യം ദേവം അഹം മന്യേ രുദ്രാത് പരതരം മഹത്
   സുരാസുരസ്യ ജഗതോ ഗതിസ് ത്വം അസി ശൂലധൃക്
109 ത്വയാ സൃഷ്ടം ഇദം വിശ്വം ത്രൈലോക്യം സ ചരാചരം
   ത്വാം ഏവ ഭഗവൻ സർവേ പ്രവിശന്തി യുഗക്ഷയേ
110 ദേവൈർ അപി ന ശക്യസ് ത്വം പരിജ്ഞാതും കുതോ മയാ
   ത്വയി സർവേ ച ദൃശ്യന്തേ സുരാ ബ്രഹ്മാദയോ ഽനഘ
111 സർവസ് ത്വം അസി ലോകാനാം കർതാ കാരയിതാ ച ഹ
   ത്വത്പ്രസാദാത് സുരാഃ സർവേ മോദന്തീഹാകുതോ ഭയാഃ
   ഏവം സ്തുത്വാ മഹാദേവം സ ഋഷിഃ പ്രണതോ ഽഭവത്
112 [ർസി]
   ത്വത്പ്രസാദാൻ മഹാദേവ തപോ മേ ന ക്ഷരേത വൈ
113 [പുലസ്ത്യ]
   തതോ ദേവഃ പ്രഹൃഷ്ടാത്മാ ബ്രഹ്മർഷിം ഇദം അബ്രവീത്
   തപസ് തേ വർധതാം വിപ്ര മത്പ്രസാദാത് സഹസ്രധാ
114 ആശ്രമേ ചേഹ വത്സ്യാമി ത്വയാ സാർധം മഹാമുനേ
   സപ്ത സാരസ്വതേ സ്നാത്വാ അർചയിഷ്യന്തി യേ തു മാം
115 ന തേഷാം ദുർലഭം കിം ചിദ് ഇഹ ലോകേ പരത്ര ച
   സാരസ്വതം ച തേ ലോകം ഗമിഷ്യന്തി ന സംശയഃ
116 തതസ് ത്വ് ഔശനസം ഗച്ഛേത് ത്രിഷു ലോകേഷു വിശ്രുതം
   യത്ര ബ്രഹ്മാദയോ ദേവാ ഋഷയശ് ച തപോധനാഃ
117 കാർതികേയശ് ച ഭഗവാംസ് ത്രിസന്ധ്യം കില ഭാരത
   സാംനിധ്യം അകരോത് തത്ര ഭാർഗവ പ്രിയകാമ്യയാ
118 കപാലമോചനം തീർഥം സർവപാപപ്രമോചനം
   തത്ര സ്നാത്വാ നരവ്യാഘ്ര സർവപാപൈഃ പ്രമുച്യതേ
119 അഗ്നിതീർഥം തതോ ഗച്ഛേത് തത്ര സ്നാത്വാ നരർഷഭ
   അഗ്നിലോകം അവാപ്നോതി കുലം ചൈവ സമുദ്ധരേത്
120 വിശ്വാ മിത്രസ്യ തത്രൈവ തീർഥം ഭരതസത്തമ
   തത്ര സ്നാത്വാ മഹാരാജ ബ്രാഹ്മണ്യം അഭിജായതേ
121 ബ്രഹ്മയോനിം സമാസാദ്യ ശുചിഃ പ്രയത മാനസഃ
   തത്ര സ്നാത്വാ നരവ്യാഘ്ര ബ്രഹ്മലോകം പ്രപദ്യതേ
   പുനാത്യ് ആ സപ്തമം ചൈവ കുലം നാസ്ത്യ് അത്ര സംശയഃ
122 തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര തീർഥം ത്രൈലോക്യവിശ്രുതം
   പൃഥൂദകം ഇതി ഖ്യാതം കാർതികേയസ്യ വൈ നൃപ
   തത്രാഭിഷേകം കുർവീത പിതൃദേവാർചനേ രതഃ
123 അജ്ഞാനാജ് ജ്ഞാനതോ വാപി സ്ത്രിയാ വാ പുരുഷേണ വാ
   യത് കിം ചിദ് അശുഭം കർമകൃതം മാനുഷബുദ്ധിനാ
124 തത് സർവം നശ്യതേ തസ്യ സ്നാതമാത്രസ്യ ഭാരത
   അശ്വമേധ ഫലം ചാപി സ്വർഗലോകം ച ഗച്ഛതി
125 പുണ്യം ആഹുഃ കുരുക്ഷേത്രം കുരുക്ഷേത്രാത് സരസ്വതീം
   സരസ്വത്യാശ് ച തീർഥാനി തീർഥേഭ്യശ് ച പൃഥൂദകം
126 ഉത്തമേ സർവതീർഥാനാം യസ് ത്യജേദ് ആത്മനസ് തനും
   പൃഥൂദകേ ജപ്യപരോ നൈനം ശ്വോ മരണം തപേത്
127 ഗീതം സനത് കുമാരേണ വ്യാസേന ച മഹാത്മനാ
   വേദേ ച നിയതം രാജൻ അഭിഗച്ഛേത് പൃഥൂദകം
128 പൃഥൂദകാത് പുണ്യതമം നാന്യത് തീർഥം നരോത്തമ
   ഏതൻ മേധ്യം പവിത്രം ച പാവനം ച ന സംശയഃ
129 തത്ര സ്നാത്വാ ദിവം യാന്തി അപി പാപകൃതോ ജനാഃ
   പൃഥൂദകേ നരശ്രേഷ്ഠ പ്രാഹുർ ഏവം മനീഷിണഃ
130 മധുസ്രവം ച തത്രൈവ തീർഥം ഭരതസത്തമ
   തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത്
131 തതോ ഗച്ഛേൻ നരശ്രേഷ്ഠ തീർഥം ദേവ്യാ യഥാക്രമം
   സരസ്വത്യാരുണായാശ് ച സംഗമം ലോകവിശ്രുതം
132 ത്രിരാത്രോപോഷിതഃ സ്നാത്വാ മുച്യതേ ബ്രഹ്മഹത്യയാ
   അഗ്നിഷ്ടോമാതിരാത്രാഭ്യാം ഫലം വിന്ദതി മാനവഃ
133 ആ സപ്തമം കുലം ചൈവ പുനാതി ഭരതർഷഭ
   അവതീർണം ച തത്രൈവ തീർഥം കുരുകുലോദ്വഹ
   വിപ്രാണാം അനുകമ്പാർഥം ദർഭിണാ നിർമിതം പുരാ
134 വ്രതോപനയനാഭ്യാം വാ ഉപവാസേന വാ ദ്വിജഃ
   ക്രിയാ മന്ത്രൈശ് ച സംയുക്തോ ബ്രാഹ്മണഃ സ്യാൻ ന സംശയഃ
135 ക്രിയാ മന്ത്രവിഹീനോ ഽപി തത്ര സ്നാത്വാ നരർഷഭ
   ചീർണ വ്രതോ ഭവേദ് വിപ്രോ ദൃഷ്ടം ഏതത് പുരാതനേ
136 സമുദ്രാശ് ചാപി ചത്വാരഃ സമാനീതാശ് ച ദർഭിണാ
   യേഷു സ്നാതോ നരവ്യാഘ്ര ന ദുർഗതിം അവാപ്നുയാത്
   ഫലാനി ഗോസഹസ്രാണാം ചതുർണാം വിന്ദതേ ച സഃ
137 തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര തീർഥം ശതസഹസ്രകം
   സാഹസ്രകം ച തത്രൈവ ദ്വേ തീർഥേ ലോകവിശ്രുതേ
138 ഉഭയോർ ഹി നരഃ സ്നാത്വാ ഗോസഹസ്രഫലം ഭവേത്
   ദാനം വാപ്യ് ഉപവാസോ വാ സഹസ്രഗുണിതം ഭവേത്
139 തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര രേണുകാ തീർഥം ഉത്തമം
   തത്രാഭിഷേകം കുർവീത പിതൃദേവാർചനേ രതഃ
   സ്രവ പാപവിശുദ്ധാത്മാ അഗ്നിഷ്ടോമ ഫലം ലഭേത്
140 വിമോചനം ഉപസ്പൃശ്യ ജിതമന്യുർ ജിതേന്ദ്രിയഃ
   പ്രതിഗ്രഹ കൃതൈർ ദോഷൈർ സർവൈഃ സ പരിമുച്യതേ
141 തതഃ പഞ്ച വടം ഗത്വാ ബ്രഹ്മ ചാരീ ജിതേന്ദ്രിയഃ
   പുണ്യേന മഹതാ യുക്തഃ സതാം ലോകേ മഹീയതേ
142 യത്ര യോഗേശ്വരഃ സ്ഥാണുഃ സ്വയം ഏവ വൃഷധ്വജഃ
   തം അർചയിത്വാ ദേവേശം ഗമനാദ് ഏവ സിധ്യതി
143 ഔജസം വരുണം തീർഥം ദീപ്യതേ സ്വേന തേജസാ
   യത്ര ബ്രഹ്മാദിഭിർ ദേവൈർ ഋഷിഭിശ് ച തപോധനൈഃ
   സേനാപത്യേന ദേവാനാം അഭിഷിക്തോ ഗുഹസ് തദാ
144 ഔജസസ്യ തു പൂർവേണ കുരു തീർഥം കുരൂദ്വഹ
   കുരു തീർഥേ നരഃ സ്നാത്വാ ബ്രഹ്മ ചാരീ ജിതേന്ദ്രിയഃ
   സർവപാപവിശുദ്ധാത്മാ കുരു ലോകം പ്രപദ്യതേ
145 സ്വർഗദ്വാരം തതോ ഗച്ഛേൻ നിയതോ നിയതാശനഃ
   സ്വർഗലോകം അവാപ്നോതി ബ്രഹ്മലോകം ച ഗച്ഛതി
146 തതോ ഗച്ഛേദ് അനരകം തീർഥസേവീ നരാധിപ
   തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ ന ദുർഗതിം ഇവാപ്നുയാത്
147 തത്ര ബ്രഹ്മാ സ്വയം നിത്യം ദേവൈഃ സഹ മഹീപതേ
   അന്വാസ്യതേ നരശ്രേഷ്ഠ നാരായണ പുരോഗമൈഃ
148 സാംനിധ്യം ചൈവ രാജേന്ദ്ര രുദ്ര പത്ന്യാഃ കുരൂദ്വഹ
   അഭിഗമ്യ ച താം ദേവീം ന ദുർഗതിം അവാപ്നുയാത്
149 തത്രൈവ ച മഹാരാജ വിശ്വേശ്വരം ഉമാപതിം
   അഭിഗമ്യ മഹാദേവം മുച്യതേ സർവകിൽബിഷൈഃ
150 നാരായണം ചാഭിഗമ്യ പദ്മനാഭം അരിന്ദമം
   ശോഭമാനോ മഹാരാജ വിഷ്ണുലോകം പ്രപദ്യതേ
151 തീർഥേ തു സർവദേവാനാം സ്നാതഃ സ പുരുഷർഷഭ
   സർവദുഃഖൈഃ പരിത്യക്തോ ദ്യോതതേ ശശിവത് സദാ
152 തതഃ സ്വസ്തി പുരം ഗച്ഛേത് തീർഥസേവീ നരാധിപ
   പാവനം തീർഥം ആസാദ്യ തർപയേത് പിതൃദേവതാഃ
   അഗ്നിഷ്ടോമസ്യ യജ്ഞസ്യ ഫലം പ്രാപ്നോതി മാനവഃ
153 ഗംഗാ ഹ്രദശ് ച തത്രൈവ കൂപശ് ച ഭരതർഷഭ
   തിസ്രഃ കോട്യസ് തു തീർഥാനാം തസ്മിൻ കൂപേ മഹീപതേ
   തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ സ്വർഗലോകം പ്രപദ്യതേ
154 ആപഗായാം നരഃ സ്നാത്വാ അർചയിത്വാ മഹേശ്വരം
   ഗാണപത്യം അവാപ്നോതി കുലം ചോദ്ധരതേ സ്വകം
155 തതഃ സ്ഥാണുവടം ഗച്ഛേത് ത്രിഷു ലോകേഷു വിശ്രുതം
   തത്ര സ്നാത്വാ സ്ഥിതോ രാത്രിം രുദ്ര ലോകം അവാപ്നുയാത്
156 ബദരീ പാചനം ഗച്ഛേദ് വസിഷ്ഠസ്യാശ്രമം തതഃ
   ബദരം ഭക്ഷയേത് തത്ര ത്രിരാത്രോപോഷിതോ നരഃ
157 സമ്യഗ് ദ്വാദശ വർഷാണി ബദരാൻ ഭക്ഷയേത് തു യഃ
   ത്രിരാത്രോപോഷിതശ് ചൈവ ഭവേത് തുല്യോ നരാധിപ
158 ഇന്ദ്ര മാർഗം സമാസാദ്യ തീർഥസേവീ നരാധിപ
   അഹോരാത്രോപവാസേന ശക്ര ലോകേ മഹീയതേ
159 ഏകരാത്രം സമാസാദ്യ ഏകരാത്രോഷിതോ നരഃ
   നിയതഃ സത്യവാദീ ച ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ
160 തതോ ഗച്ഛേത ധർമജ്ഞ തീർഥം ത്രൈലോക്യവിശ്രുതം
   ആദിത്യസ്യാശ്രമോ യത്ര തേജോരാശേർ മഹാത്മനാഃ
161 തസ്മിംസ് തീർഥേ നരഃ സ്നാത്വാ പൂജയിത്വാ വിഭാവസും
   ആദിത്യലോകം വ്രജതി കുലം ചൈവ സമുദ്ധരേത്
162 സോമതീർഥേ നരഃ സ്നാത്വാ തീർഥസേവീ കുരൂദ്വഹ
   സോമലോകം അവാപ്നോതി നരോ നാസ്ത്യ് അത്ര സംശയഃ
163 തതോ ഗച്ഛേത ധർമജ്ഞ ദധീചസ്യ മഹാത്മനാഃ
   തീർഥം പുണ്യതമം രാജൻ പാവനം ലോകവിശ്രുതം
164 യത്ര സാരസ്വതോ രാജൻ സോ ഽംഗിരാസ് തപസോ നിധിഃ
   തസ്മിംസ് തീർഥേ നരഃ സ്നാത്വാ വാജപേയഫലം ലഭേത്
   സാരസ്വതീം ഗതിം ചൈവ ലഭതേ നാത്ര സംശയഃ
165 തതഃ കന്യാശ്രമം ഗച്ഛേൻ നിയതോ ബ്രഹ്മചര്യവാൻ
   ത്രിരാത്രോപോഷിതോ രാജന്ന് ഉപവാസപരായണഃ
   ലഭേത് കന്യാശതം ദിവ്യം ബ്രഹ്മലോകം ച ഗച്ഛതി
166 യത്ര ബ്രഹ്മാദയോ ദേവാ ഋഷയശ് ച തപോധനാഃ
   മാസി മാസി സമായാന്തി പുണ്യേന മഹതാന്വിതാഃ
167 സംനിഹിത്യാം ഉപസ്പൃശ്യ രാഹുഗ്രസ്തേ ദിവാകരേ
   അശ്വമേധ ശതം തേന ഇഷ്ടം ഭവതി ശാശ്വതം
168 പൃഥിവ്യാം യാനി തീർഥാനി അന്തരിക്ഷചരാണി ച
   നദ്യോ നദാസ് തഡാഗാശ് ച സർവപ്രസ്രവണാനി ച
169 ഉദപാനാശ് ച വപ്രാശ് ച പുണ്യാന്യ് ആയതനാനി ച
   മാസി മാസി സമായാന്തി സംനിഹിത്യാം ന സംശയഃ
170 യത് കിം ചിദ് ദുഷ്കൃതം കർമ സ്ത്രിയാ വാ പുരുഷസ്യ വാ
   സ്നാതമാത്രസ്യ തത് സർവം നശ്യതേ നാത്ര സംശയഃ
   പദ്മവർണേന യാനേന ബ്രഹ്മലോകം സ ഗച്ഛതി
171 അഭിവാദ്യ തതോ യക്ഷം ദ്വാരപാലം അരന്തുകം
   കോടിരൂപം ഉപസ്പൃശ്യ ലഭേദ് ബഹുസുവർണകം
172 ഗംഗാ ഹ്രദശ് ച തത്രൈവ തീർഥം ഭരതസത്തമ
   തത്ര സ്നാതസ് തു ധർമജ്ഞ ബ്രഹ്മ ചാരീ സമാഹിതഃ
   രാജസൂയാശ്വമേധാഭ്യാം ഫലം വിന്ദതി ശാശ്വതം
173 പൃഥിവ്യാം നൈമിഷം പുണ്യം അന്തരിക്ഷേ ച പുഷ്കരം
   ത്രയാണാം അപി ലോകാനാം കുരുക്ഷേത്രം വിശിഷ്യതേ
174 പാംസവോ ഽപി കുരുക്ഷേത്രേ വായുനാ സമുദീരിതാഃ
   അപി ദുഷ്കൃതകർമാണം നയന്തി പരമാം ഗതിം
175 ദക്ഷിണേന സരസ്വത്യാ ഉത്തരേണ ദൃഷദ്വതീം
   യേ വസന്തി കുരുക്ഷേത്രേ തേ വസന്തി ത്രിവിഷ്ടപേ
176 കുരുക്ഷേത്രം ഗമിഷ്യാമി കുരുക്ഷേത്രേ വസാമ്യ് അഹം
   അപ്യ് ഏകാം വാചം ഉത്സൃജ്യ സർവപാപൈഃ പ്രമുച്യതേ
177 ബ്രഹ്മ വേദീ കുരുക്ഷേത്രം പുണ്യം ബ്രഹ്മർഷിസേവിതം
   തദാവസന്തി യേ രാജൻ ന തേ ശോച്യാഃ കഥം ചന
178 തരന്തുകാരന്തുകയോർ യദ് അന്തരം; രാമഹ്രദാനാം ച മചക്രുകസ്യ
   ഏതത് കുരുക്ഷേത്രസമന്തപഞ്ചകം; പിതാ മഹസ്യോത്തര വേദിർ ഉച്യതേ