മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം/അധ്യായം64
| ←അധ്യായം63 | മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം രചന: അധ്യായം64 |
മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം→ |
1 [സ്]
വാതികാനാം സകാശാത് തു ശ്രുത്വാ ദുര്യോധനം ഹതം
ഹതശിഷ്ടാസ് തതോ രാജൻ കൗരവാണാം മഹാരഥാഃ
2 വിനിർഭിന്നാഃ ശിതൈർ ബാണൈർ ഗദാ തോമരശക്തിഭിഃ
അശ്വത്ഥാമാ കൃപശ് ചൈവ കൃതവർമാ ച സാത്വതഃ
ത്വരിതാ ജവനൈർ അശ്വൈർ ആയോധനം ഉപാഗമൻ
3 തത്രാപശ്യൻ മഹാത്മാനം ധാർതരാഷ്ട്രം നിപാതിതം
പ്രഭഗ്നം വായുവേഗേന മഹാശാലം യഥാ വനേ
4 ഭൂമൈ വിവേഷ്ടമാനം തം രുധിരേണ സമുക്ഷിതം
മഹാഗജം ഇവാരണ്യേ വ്യാധേന വിനിപാതിതം
5 വിവർതമാനം ബഹുശോ രുധിരൗഘപരിപ്ലുതം
യദൃച്ഛയാ നിപതിതം ചക്രം ആദിത്യഗോചരം
6 മഹാവാതസമുത്ഥേന സംശുഷ്കം ഇവ സാഗരം
പൂർണചന്രം ഇവ വ്യോമ്നി തുഷാരാവൃത മണ്ഡലം
7 രേണുധ്വസ്തം ദീർഘഭുജം മാതംഗസമവിക്രമം
വൃതം ഭൂതഗണൈർ ഘോരൈഃ ക്രവ്യാദൈശ് ച സമന്തതഃ
യഥാ ധനം ലിപ്സമാനൈർ ഭൃത്യൈർ നൃപതിസത്തമം
8 ഭ്രുകുടീ കൃതവക്ത്രാന്തം ക്രോധാദ് ഉദ്വൃത്തചക്ഷുഷം
സാമർഷം തം നരവ്യാഘ്രം വ്യാഘ്രം നിപതിതം യഥാ
9 തേ തു ദൃഷ്ട്വാ മഹേഷ്വാസാ ഭൂതലേ പതിതം നൃപം
മോഹം അഭ്യാഗമൻ സർവേ കൃപപ്രഭൃതയോ രഥാഃ
10 അവതീര്യ രഥേഭ്യസ് തു രാദ്രവൻ രാജസംനിധൗ
ദുര്യോധനം ച സമ്പ്രേക്ഷ്യ സർവേ ഭൂമാവ് ഉപാവിശൻ
11 തതോ ദ്രൗണിർ മഹാരാജ ബാഷ്പപൂർണേക്ഷണഃ ശ്വസൻ
ഉവാച ഭരതശ്രേഷ്ഠം സർവലോകേശ്വരേശ്വരം
12 ന നൂനം വിദ്യതേ ഽസഹ്യം മാനുഷ്യേ കിം ചിദ് ഏവ ഹി
യത്ര ത്വം പുരുഷവ്യാഘ്ര ശേഷേ പാംസുഷു രൂഷിതഃ
13 ഭൂത്വാ ഹി നൃപതിഃ പൂർവം സമാജ്ഞാപ്യ ച മേദിനീം
കഥം ഏകോ ഽദ്യ രാജേന്ദ്ര തിഷ്ഠസേ നിർജനേ വനേ
14 ദുഃശാസനം ന പശ്യാമി നാപി കർണം മഹാരഥം
നാപി താൻ സുഹൃദഃ സർവാൻ കിം ഇദം ഭരതർഷഭ
15 ദുഃഖം നൂനം കൃതാന്തസ്യ ഗതിം ജ്ഞാതും കഥം ചന
ലോകാനാം ച ഭവാൻ യത്ര ശേഷേ പാംസുഷു രൂഷിതഃ
16 ഏഷ മൂർധാവസിക്താനാം അഗ്രേ ഗത്വാ പരന്തപഃ
സതൃണം ഗ്രസതേ പാംസും പശ്യ കാലസ്യ പര്യയം
17 ക്വ തേ തദ് അമലം ഛത്ത്രം വ്യജനം ക്വ ച പാർഥിവ
സാ ച തേ മഹതീ സേനാ ക്വ ഗതാ പാർഥിവോത്തമ
18 ദുർവിജ്ഞേയാ ഗതിർ നൂനം കാര്യാണാം കാരണാന്തരേ
യദ് വൈ ലോകഗുരുർ ഭൂത്വാ ഭവാൻ ഏതാം ദശാം ഗതഃ
19 അധ്രുവാ സർവമർത്യേഷു ധ്രുവം ശ്രീരു പലക്ഷ്യതേ
ഭവതോ വ്യസനം ദൃഷ്ട്വാ ശക്ര വിസ്പർധിനോ ഭൃശം
20 തസ്യ തദ് വചനം ശ്രുത്വാ ദുഃഖിതസ്യ വിശേഷതഃ
ഉവാച രാജൻ പുത്രസ് തേ പ്രാപ്തകാലം ഇദം വചഃ
21 വിമൃജ്യ നേത്രേ പാണിഭ്യാം ശോകജം ബാഷ്പം ഉത്സൃജൻ
കൃപാദീൻ സ തദാ വീരാൻ സർവാൻ ഏവ നരാധിപഃ
22 ഈദൃശോ മർത്യധർമോ ഽയം ധാത്രാ നിർദിഷ്ട ഉച്യതേ
വിനാശഃ സർവഭൂതാനാം കാലപര്യായ കാരിതഃ
23 സോ ഽയം മാം സമനുപ്രാപ്തഃ പ്രത്യക്ഷം ഭവതാം ഹി യഃ
പൃഥിവീം പാലയിത്വാഹം ഏതാം നിഷ്ടാം ഉപാഗതഃ
24 ദിഷ്ട്യാ നാഹം പരാവൃത്തോ യുദ്ധേ കസ്യാം ചിദ് ആപദി
ദിഷ്ട്യാഹം നിഹതഃ പാപൈശ് ഛലേനൈവ വിശേഷതഃ
25 ഉത്സാഹശ് ച കൃതോ നിത്യം മയാ ദിഷ്ട്യാ യുയുത്സതാ
ദിഷ്ട്യാ ചാസ്മി ഹതോ യുദ്ധേ നിഹതജ്ഞാതിബാന്ധവഃ
26 ദിഷ്ട്യാ ച വോ ഽഹം പശ്യാമി മുക്താൻ അസ്മാഞ് ജനക്ഷയാത്
സ്വസ്തി യുക്താംശ് ച കല്യാംശ് ച തൻ മേ പ്രിയം അനുത്തമം
27 മാ ഭവന്തോ ഽനുതപ്യന്താം സൗഹൃദാൻ നിധനേന മേ
യദി വേദാഃ പ്രമാണം വോ ജിതാ ലോകാ മയാക്ഷയാഃ
28 മന്യമാനഃ പ്രഭാവം ച കൃഷ്ണസ്യാമിത തേജസഃ
തേന ന ച്യാവിതശ് ചാഹം ക്ഷത്രധർമാത് സ്വനുഷ്ഠിതാത്
29 സ മയാ സമനുപ്രാപ്തോ നാസ്മി ശോച്യഃ കഥം ചന
കൃതം ഭവദ്ഭിഃ സദൃശം അനുരൂപം ഇവാത്മനഃ
യതിതം വിജയേ നിത്യം ദൈവം തു ദുരതിക്രമം
30 ഏതാവദ് ഉക്ത്വാ വചനം ബാഷ്പവ്യാകുലലോചനഃ
തൂഷ്ണീം ബഭൂവ രാജേന്ദ്ര രുജാസൗ വിഹ്വലോ ഭൃശം
31 തഥാ തു ദൃഷ്ട്വാ രാജാനം ബാഷ്പശോകസമന്വിതം
ദ്രൗണിഃ ക്രോധേന ജജ്വാല യഥാ വഹ്നിർ ജഗത് ക്ഷയേ
32 സ തു ക്രോധസമാവിഷ്ടഃ പാണൗ പാണിം നിപീഡ്യ ച
ബാഷ്പവിഹ്വലയാ വാചാ രാജാനം ഇദം അബ്രവീത്
33 പിതാ മേ നിഹതഃ ക്ഷുദ്രൗഃ സുനൃശംസേന കർമണാ
ന തഥാ തേന തപ്യാമി യഥാ രാജംസ് ത്വയാദ്യ വൈ
34 ശൃണു ചേദം വചോ മഹ്യം സത്യേന വദതഃ പ്രഭോ
ഇഷ്ടാപൂർതേന ദാനേന ധർമേണ സുകൃതേന ച
35 അദ്യാഹം സർവപാഞ്ചാലാൻ വാസുദേവസ്യ പശ്യതഃ
സർവോപായൈർ ഹി നേഷ്യാമി പ്രേതരാജനിവേശനം
അനുജ്ഞാം തു മഹാരാജ ഭവാൻ മേ ദാതും അർഹതി
36 ഇതി ശ്രുത്വാ തു വചനം ദ്രോണപുത്രസ്യ കൗരവഃ
മനസഃ പ്രീതിജനനം കൃപം വചനം അബ്രവീത്
ആചാര്യ ശീഘ്രം കലശം ജലപൂർണം സമാനയ
37 സ തദ് വചനം ആജ്ഞായ രാജ്ഞോ ബ്രാഹ്മണസത്തമഃ
കലശം പൂർണം ആദായ രാജ്ഞോ ഽന്തികം ഉപാഗമത്
38 തം അബ്രവീൻ മഹാരാജ പുത്രസ് തവ വിശാം പതേ
മമാജ്ഞയാ ദ്വിജശ്രേഷ്ഠ ദ്രോണപുത്രോ ഽഭിഷിച്യതാം
സേനാപത്യേന ഭദ്രം തേ മമ ചേദ് ഇച്ഛസി പ്രിയം
39 രാജ്ഞോ നിയോഗാദ് യോദ്ധവ്യം ബ്രാഹ്മണേന വിശേഷതഃ
വർതതാ ക്ഷത്രധർമേണ ഹ്യ് ഏവം ധർമവിദോ വിദുഃ
40 രാജ്ഞസ് തു വചനം ശ്രുത്വാ കൃപഃ ശാരദ്വതസ് തതഃ
ദ്രൗണിം രാജ്ഞോ നിയോഗേന സേനാപത്യേ ഽഭ്യഷേചയത്
41 സോ ഽഭിഷിക്തോ മഹാരാജ പരിഷ്വജ്യ നൃപോത്തമം
പ്രയയൗ സിംഹനാദേന ദിശഃ സർവാ വിനാദയൻ
42 ദുര്യോധനോ ഽപി രാജേന്ദ്ര ശോണിതൗഘപരിപ്ലുതഃ
താം നിശാം പ്രതിപേദേ ഽഥ സർവഭൂതഭയാവഹാം
43 അപക്രമ്യ തു തേ തൂർണം തസ്മാദ് ആയോധനാൻ നൃപ
ശോകസംവിഗ്നമനസശ് ചിന്താ ധ്യാനപരാഭവൻ