മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം/അധ്യായം13
| ←അധ്യായം12 | മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം രചന: അധ്യായം13 |
അധ്യായം14→ |
1 [ക്]
സർവൈർ ഗുണൈർ മഹാരാജ രാജസൂയം ത്വം അർഹസി
ജാനതസ് ത്വ് ഏവ തേ സർവം കിം ചിദ് വക്ഷ്യാമി ഭാരത
2 ജാമദഗ്ന്യേന രാമേണ ക്ഷത്രം യദ് അവശേഷിതം
തസ്മാദ് അവരജം ലോകേ യദ് ഇദം ക്ഷത്രസഞ്ജ്ഞിതം
3 കൃതോ ഽയം കുലസങ്കൽപഃ ക്ഷത്രിയൈർ വസുധാധിപ
നിദേശവാഗ്ഭിസ് തത് തേ ഹ വിദിതം ഭരതർഷഭ
4 ഐലസ്യേക്ഷ്വാകു വംശസ്യ പ്രകൃതിം പരിചക്ഷതേ
രാജാനഃ ശ്രേണി ബദ്ധാശ് ച തതോ ഽന്യേ ക്ഷത്രിയാ ഭുവി
5 ഐല വംശ്യാസ് തു യേ രാജംസ് തഥൈവേക്ഷ്വാകവോ നൃപാഃ
താനി ചൈകശതം വിദ്ധി കുലാനി ഭരതർഷഭ
6 യയാതേസ് ത്വ് ഏവ ഭോജാനാം വിസ്തരോ ഽതിഗുണോ മഹാൻ
ഭജതേ ച മഹാരാജ വിസ്തരഃ സ ചതുർദശം
7 തേഷാം തഥൈവ താം ലക്ഷ്മീം സർവക്ഷത്രം ഉപാസതേ
സോ ഽവനീം മധ്യമാം ഭുക്ത്വാ മിഥോ ഭേദേഷ്വ് അമന്യത
8 ചതുര്യുസ് ത്വ് അപരോ രാജാ യസ്മിന്ന് ഏകശതോ ഽഭവത്
സ സാമ്രാജ്യം ജരാസന്ധഃ പ്രാപ്തോ ഭവതി യോനിതഃ
9 തം സ രാജാ മഹാപ്രാജ്ഞ സംശ്രിത്യ കില സർവശഃ
രാജൻ സേനാപതിർ ജാതഃ ശിശുപാലഃ പ്രതാപവാൻ
10 തം ഏവ ച മഹാരാജ ശിഷ്യവത് സമുപസ്ഥിതഃ
വക്രഃ കരൂഷാധിപതിർ മായാ യോധീ മഹാബലഃ
11 അപരൗ ച മഹാവീര്യൗ മഹാത്മാനൗ സമാശ്രിതൗ
ജരാസന്ധം മഹാവീര്യം തൗ ഹംസഡിഭകാവ് ഉഭൗ
12 ദന്തവക്രഃ കരൂഷശ് ച കലഭോ മേഘവാഹനഃ
മൂർധ്നാ ദിവ്യം മണിം ബിഭ്രദ് യം തം ഭൂതമണിം വിദുഃ
13 മുരം ച നരകം ചൈവ ശാസ്തി യോ യവനാധിപൗ
അപര്യന്ത ബലോ രാജാ പ്രതീച്യാം വരുണോ യഥാ
14 ഭഗദത്തോ മഹാരാജ വൃദ്ധസ് തവ പിതുഃ സഖാ
സ വാചാ പ്രണതസ് തസ്യ കർമണാ ചൈവ ഭാരത
15 സ്നേഹബദ്ധസ് തു പിതൃവൻ മനസാ ഭക്തിമാംസ് ത്വയി
പ്രതീച്യാം ദക്ഷിണം ചാന്തം പൃഥിവ്യാഃ പാതി യോ നൃപഃ
16 മാതുലോ ഭവതഃ ശൂരഃ പുരുജിത് കുന്തിവർധനഃ
സ തേ സംനതിമാൻ ഏകഃ സ്നേഹതഃ ശത്രുതാപനഃ
17 ജരാസന്ധം ഗതസ് ത്വ് ഏവം പുരാ യോ ന മയാ ഹതഃ
പുരുഷോത്തമ വിജ്ഞാതോ യോ ഽസൗ ചേദിഷു ദുർമതിഃ
18 ആത്മാനം പ്രതിജാനാതി ലോകേ ഽസ്മിൻ പുരുഷോത്തമം
ആദത്തേ സതതം മോഹാദ് യഃ സ ചിഹ്നം ച മാമകം
19 വംഗ പുണ്ഡ്ര കിരാതേഷു രാജാ ബലസമന്വിതഃ
പൗണ്ഡ്രകോ വാസുദേവേതി യോ ഽസൗ ലോകേഷു വിശ്രുതഃ
20 ചതുര്യുഃ സ മഹാരാജ ഭോജ ഇന്ദ്ര സഖോ ബലീ
വിദ്യാ ബലാദ് യോ വ്യജയത് പാണ്ഡ്യ ക്രഥക കൈശികാൻ
21 ഭ്രാതാ യസ്യാഹൃതിഃ ശൂരോ ജാമദഗ്ന്യ സമോ യുധി
സ ഭക്തോ മാഗധം രാജാ ഭീഷ്മകഃ പരവീരഹാ
22 പ്രിയാണ്യ് ആചരതഃ പ്രഹ്വാൻ സദാ സംബന്ധിനഃ സതഃ
ഭജതോ ന ഭജത്യ് അസ്മാൻ അപ്രിയേഷു വ്യവസ്ഥിതഃ
23 ന കുലം ന ബലം രാജന്ന് അഭിജാനംസ് തഥാത്മനഃ
പശ്യമാനോ യശോ ദീപ്തം ജരാസന്ധം ഉപാശ്രിതഃ
24 ഉദീച്യഭോജാശ് ച തഥാ കുലാന്യ് അഷ്ടാ ദശാഭിഭോ
ജരാസന്ധ ഭയാദ് ഏവ പ്രതീചീം ദിശം ആശ്രിതാഃ
25 ശൂരസേനാ ഭദ്ര കാരാ ബോധാഃ ശാല്വാഃ പതച് ചരാഃ
സുസ്ഥരാശ് ച സുകുട്ടാശ് ച കുണിന്ദാഃ കുന്തിഭിഃ സഹ
26 ശാല്വേയാനാം ച രാജാനഃ സോദര്യാനുചരൈഃ സഹ
ദക്ഷിണാ യേ ച പാഞ്ചാലാഃ പൂർവാഃ കുന്തിഷു കോശലാഃ
27 തഥോത്തരാം ദിശം ചാപി പരിത്യജ്യ ഭയാർദിതാഃ
മത്സ്യാഃ സംന്യസ്തപാദാശ് ച ദക്ഷിണാം ദിശം ആശ്രിതാഃ
28 തഥൈവ സർവപാഞ്ചാലാ ജരാസന്ധ ഭയാർദിതാഃ
സ്വരാഷ്ട്രം സമ്പരിത്യജ്യ വിദ്രുതാഃ സർവതോദിശം
29 കസ്യ ചിത് ത്വ് അഥ കാലസ്യ കംസോ നിർമഥ്യ ബാന്ധവാൻ
ബാർഹദ്രഥ സുതേ ദേവ്യാവ് ഉപാഗച്ഛദ് വൃഥാ മതിഃ
30 അസ്തിഃ പ്രാപ്തിശ് ച നാമ്നാ തേ സഹദേവാനുജേ ഽബലേ
ബലേന തേന സ ജ്ഞാതീൻ അഭിഭൂയ വൃഥാ മതിഃ
31 ശ്രൈഷ്ഠ്യം പ്രാപ്തഃ സ തസ്യാസീദ് അതീവാപനയോ മഹാൻ
ഭോജരാജന്യ വൃദ്ധൈസ് തു പീഡ്യമാനൈർ ദുരാത്മനാ
32 ജ്ഞാതിത്രാണം അഭീപ്സദ്ഭിർ അസ്മത് സംഭാവനാ കൃതാ
ദത്ത്വാക്രൂരായ സുതനും താം ആഹുക സുതാം തദാ
33 സങ്കർഷണ ദ്വിതീയേന ജ്ഞാതികാര്യം മയാ കൃതം
ഹതൗ കംസ സുനാമാനൗ മയാ രാമേണ ചാപ്യ് ഉത
34 ഭയേ തു സമുപക്രാന്തേ ജരാസന്ധേ സമുദ്യതേ
മന്ത്രോ ഽയം മന്ത്രിതോ രാജൻ കുലൈർ അഷ്ടാ ദശാവരൈഃ
35 അനാരമന്തോ നിഘ്നന്തോ മഹാസ്ത്രൈഃ ശതഘാതിഭിഃ
ന ഹന്യാമ വയം തസ്യ ത്രിഭിർ വർഷശതൈർ ബലം
36 തസ്യ ഹ്യ് അമരസങ്കാശൗ ബലേണ ബലിനാം വരൗ
നാമഭ്യാം ഹംസഡിഭകാവ് ഇത്യ് ആസ്താം യോധസത്തമൗ
37 താവ് ഉഭൗ സഹിതൗ വീരൗ ജരാസന്ധശ് ച വീര്യവാൻ
ത്രയസ് ത്രയാണാം ലോകാനാം പര്യാപ്താ ഇതി മേ മതിഃ
38 ന ഹി കേവലം അസ്മാകം യാവന്തോ ഽന്യേ ച പാർഥിവാഃ
തഥൈവ തേഷാം ആസീച് ച ബുദ്ധിർ ബുദ്ധിമതാം വര
39 അഥ ഹംസ ഇതി ഖ്യാതഃ കശ് ചിദ് ആസീൻ മഹാൻ നൃപഃ
സ ചാന്യൈഃ സഹിതോ രാജൻ സംഗ്രാമേ ഽഷ്ടാ ദശാവരൈഃ
40 ഹതോ ഹംസ ഇതി പ്രോക്തം അഥ കേനാപി ഭാരത
തച് ഛ്രുത്വാ ഡിഭകോ രാജൻ യമുനാംഭസ്യ് അമജ്ജത
41 വിനാ ഹംസേന ലോകേ ഽസ്മിൻ നാഹം ജീവിതും ഉത്സഹേ
ഇത്യ് ഏതാം മതിം ആസ്ഥായ ഡിഭകോ നിധനം ഗതഃ
42 തഥാ തു ഡിഭകം ശ്രുത്വാ ഹംസഃ പരപുരഞ്ജയഃ
പ്രപേദേ യമുനാം ഏവ സോ ഽപി തസ്യാം ന്യമജ്ജത
43 തൗ സ രാജാ ജരാസന്ധഃ ശ്രുത്വാപ്സു നിധനം ഗതൗ
സ്വപുരം ശൂരസേനാനാം പ്രയയൗ ഭരതർഷഭ
44 തതോ വയം അമിത്രഘ്ന തസ്മിൻ പ്രതിഗതേ നൃപേ
പുനർ ആനന്ദിതാഃ സർവേ മഥുരായാം വസാമഹേ
45 യദാ ത്വ് അഭ്യേത്യ പിതരം സാ വൈ രാജീവലോചനാ
കംസ ഭാര്യാ ജരാസന്ധം ദുഹിതാ മാഗധം നൃപം
46 ചോദയത്യ് ഏവ രാജേന്ദ്ര പതിവ്യസനദുഃഖിതാ
പതിഘ്നം മേ ജഹീത്യ് ഏവം പുനഃ പുനർ അരിൻ ദമ
47 തതോ വയം മഹാരാജ തം മന്ത്രം പൂർവമന്ത്രിതം
സംസ്മരന്തോ വിമനസോ വ്യപയാതാ നരാധിപ
48 പൃഥക്ത്വേന ദ്രുതാ രാജൻ സങ്ക്ഷിപ്യ മഹതീം ശ്രിയം
പ്രപതാമോ ഭയാത് തസ്യ സധന ജ്ഞാതിബാന്ധവാഃ
49 ഇതി സഞ്ചിന്ത്യ സർവേ സ്മ പ്രതീചീം ദിശം ആശ്രിതാഃ
കുശ സ്ഥലീം പുരീം രമ്യാം രൈവതേനോപശോഭിതാം
50 പുനർ നിവേശനം തസ്യാം കൃതവന്തോ വയം നൃപ
തഥൈവ ദുർഗ സംസ്കാരം ദേവൈർ അപി ദുരാസദം
51 സ്ത്രിയോ ഽപി യസ്യാം യുധ്യേയുഃ കിം പുനർ വൃഷ്ണിപുംഗവാഃ
തസ്യാം വയം അമിത്രഘ്ന നിവസാമോ ഽകുതോഭയാഃ
52 ആലോക്യ ഗിരിമുഖ്യം തം മാധവീ തീർഥം ഏവ ച
മാധവാഃ കുരുശാർദൂല പരാം മുദം അവാപ്നുവൻ
53 ഏവം വയം ജരാസന്ധാദ് ആദിതഃ കൃതകിൽബിഷാഃ
സാമർഥ്യവന്തഃ സംബന്ധാദ് ഭവന്തം സമുപാശ്രിതാഃ
54 ത്രിയോജനായതം സദ്മ ത്രിസ്കന്ധം യോജനാദ് അധി
യോജനാന്തേ ശതദ്വാരം വിക്രമക്രമതോരണം
അഷ്ടാ ദശാവരൈർ നദ്ധം ക്ഷത്രിയൈർ യുദ്ധദുർമദൈഃ
55 അഷ്ടാ ദശസഹസ്രാണി വ്രതാനാം സന്തി നഃ കുലേ
ആഹുകസ്യ ശതം പുത്രാ ഏകൈകസ് ത്രിശതാവരഃ
56 ചാരു ദേഷ്ണഃ സഹ ഭ്രാത്രാ ചക്രദേവോ ഽഥ സാത്യകിഃ
അഹം ച രൗഹിണേയശ് ച സാംബഃ ശൗരി സമോ യുധി
57 ഏവം ഏതേ രഥാ സപ്ത രാജന്ന് അന്യാൻ നിബോധ മേ
കൃതവർമാ അനാധൃഷ്ടിഃ സമീകഃ സമിതിഞ്ജയഃ
58 കഹ്വഃ ശങ്കുർ നിദാന്തശ് ച സപ്തൈവൈതേ മഹാരഥാഃ
പുത്രൗ ചാന്ധകഭോജസ്യ വൃദ്ധോ രാജാ ച തേ ദശ
59 ലോകസംഹനനാ വീരാ വീര്യവന്തോ മഹാബലാഃ
സ്മരന്തോ മധ്യമം ദേശം വൃഷ്ണിമധ്യേ ഗതവ്യഥാഃ
60 സ ത്വം സമ്രാഡ് ഗുണൈർ യുക്തഃ സദാ ഭരതസത്തമ
ക്ഷത്രേ സമ്രാജം ആത്മാനം കർതും അർഹസി ഭാരത
61 ന തു ശക്യം ജരാസന്ധേ ജീവമാനേ മഹാബലേ
രാജസൂയസ് ത്വയാ പ്രാപ്തും ഏഷാ രാജൻ മതിർ മമ
62 തേന രുദ്ധാ ഹി രാജാനഃ സർവേ ജിത്വാ ഗിരിവ്രജേ
കന്ദരായാം ഗിരീന്ദ്രസ്യ സിംഹേനേവ മഹാദ്വിപാഃ
63 സോ ഽപി രാജാ ജരാസന്ധോ യിയക്ഷുർ വസുധാധിപൈഃ
ആരാധ്യ ഹി മഹാദേവം നിർജിതാസ് തേന പാർഥിവാഃ
64 സ ഹി നിർജിത്യ നിർജിത്യ പാർഥിവാൻ പൃതനാ ഗതാൻ
പുരം ആനീയ ബദ്ധ്വാ ച ചകാര പുരുഷവ്രജം
65 വയം ചൈവ മഹാരാജ ജരാസന്ധ ഭയാത് തദാ
മഥുരാം സമ്പരിത്യജ്യ ഗതാ ദ്വാരവതീം പുരീം
66 യദി ത്വ് ഏനം മഹാരാജ യജ്ഞം പ്രാപ്തും ഇഹേച്ഛസി
യതസ്വ തേഷാം മോക്ഷായ ജരാസന്ധ വധായ ച
67 സമാരംഭോ ഹി ശക്യോ ഽയം നാന്യഥാ കുരുനന്ദന
രാജസൂയസ്യ കാർത്സ്ന്യേന കത്രും മതിമതാം വര
68 ഇത്യ് ഏഷാ മേ മതീ രാജൻ യഥാ വാ മന്യസേ ഽനഘ
ഏവംഗതേ മമാചക്ഷ്വ സ്വയം നിശ്ചിത്യ ഹേതുഭിഃ