മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം/അധ്യായം31

മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം31

1 [വ്]
     സ ഗത്വാ ഹാസ്തിനപുരം നകുലഃ സമിതിഞ്ജയഃ
     ഭീഷ്മം ആമന്ത്രയാം ആസ ധൃതരാഷ്ട്രം ച പാണ്ഡവഃ
2 പ്രയയുഃ പ്രീതമനസോ യജ്ഞം ബ്രഹ്മ പുരഃസരാഃ
     സംശ്രുത്യ ധർമരാജസ്യ യജ്ഞം യജ്ഞവിദസ് തദാ
3 അന്യേ ച ശതശസ് തുഷ്ടൈർ മനോഭിർ മനുജർഷഭ
     ദ്രഷ്ടുകാമാഃ സഭാം ചൈവ ധർമരാജം ച പാണ്ഡവം
4 ദിഗ്ഭ്യഃ സർവേ സമാപേതുഃ പാർഥിവാസ് തത്ര ഭാരത
     സമുപാദായ രത്നാനി വിവിധാനി മഹാന്തി ച
5 ധൃതരാഷ്ട്രശ് ച ഭീഷ്മശ് ച വിദുരശ് ച മഹാമതിഃ
     ദുര്യോധന പുരോഗാശ് ച ഭ്രാതരഃ സർവ ഏവ തേ
6 സത്കൃത്യാമന്ത്രിതാഃ സർവേ ആചാര്യ പ്രമുഖാ നൃപാഃ
     ഗാന്ധാരരാജഃ സുബലഃ ശകുനിശ് ച മഹാബലഃ
7 അചലോ വൃഷകശ് ചൈവ കർണശ് ച രഥിനാം വരഃ
     ഋതഃ ശല്യോ മദ്രരാജോ ബാഹ്ലികശ് ച മഹാരഥഃ
8 സോമദത്തോ ഽഥ കൗരവ്യോ ഭൂരിർ ഭൂരിശ്രവാഃ ശലഃ
     അശ്വത്ഥാമാ കൃപോ ദ്രോണഃ സൈന്ധവശ് ച ജയദ്രഥഃ
9 യജ്ഞസേനഃ സപുത്രശ് ച ശാല്വശ് ച വസുധാധിപഃ
     പ്രാഗ്ജ്യോതിഷശ് ച നൃപതിർ ഭഗദത്തോ മഹായശാഃ
10 സഹ സർവൈസ് തഥാ മ്ലേച്ഛൈഃ സാഗരാനൂപവാസിഭിഃ
    പാർവതീയാശ് ച രാജാനോ രാജാ ചൈവ ബൃഹദ്ബലഃ
11 പൗണ്ഡ്രകോ വാസുദേവശ് ച വംഗഃ കാലിംഗകസ് തഥാ
    ആകർഷഃ കുന്തലശ് ചൈവ വാനവാസ്യാന്ധ്രകാസ് തഥാ
12 ദ്രവിഡാഃ സിംഹലാശ് ചൈവ രാജാ കാശ്മീരകസ് തഥാ
    കുന്തിഭോജോ മഹാതേജാഃ സുഹ്മശ് ച സുമഹാബലഃ
13 ബാഹ്ലികാശ് ചാപരേ ശൂരാ രാജാനഃ സർവ ഏവ തേ
    വിരാടഃ സഹ പുത്രൈശ് ച മാചേല്ലശ് ച മഹാരഥഃ
    രാജാനോ രാജപുത്രാശ് ച നാനാജനപദേശ്വരാഃ
14 ശിശുപാലോ മഹാവീര്യഃ സഹ പുത്രേണ ഭാരത
    ആഗച്ഛത് പാണ്ഡവേയസ്യ യജ്ഞം സംഗ്രാമദുർമദഃ
15 രാമശ് ചൈവാനിരുദ്ധശ് ച ബഭ്രുശ് ച സഹസാ രണഃ
    ഗദ പ്രദ്യുമ്ന സാംബാശ് ച ചാരു ദേഷ്ണശ് ച വീര്യവാൻ
16 ഉൽമുകോ നിശഠശ് ചൈവ വീരഃ പ്രാദ്യുമ്നിർ ഏവ ച
    വൃഷ്ണയോ നിഖിലേനാന്യേ സമാജഗ്മുർ മഹാരഥാഃ
17 ഏതേ ചാന്യേ ച ബഹവോ രാജാനോ മധ്യദേശജാഃ
    ആജഗ്മുഃ പാണ്ഡുപുത്രസ്യ രാജസൂയം മഹാക്രതും
18 ദദുസ് തേഷാം ആവസഥാൻ ധർമരാജസ്യ ശാസനാത്
    ബഹു കക്ഷ്യാന്വിതാൻ രാജൻ ദീർഘികാ വൃക്ഷശോഭിതാൻ
19 തഥാ ധർമാത്മജസ് തേഷാം ചക്രേ പൂജാം അനുത്തമാം
    സത്കൃതാശ് ച യഥോദ്ദിഷ്ടാഞ് ജഗ്മുർ ആവസഥാൻ നൃപാഃ
20 കൈലാസശിഖരപ്രഖ്യാൻ മനോജ്ഞാൻ ദ്രവ്യഭൂഷിതാൻ
    സർവതഃ സംവൃതാൻ ഉച്ചൈഃ പ്രാകാരൈഃ സുകൃതൈഃ സിതൈഃ
21 സുവർണജാലസംവീതാൻ മണികുട്ടിമ ശോഭിതാൻ
    സുഖാരോഹണ സോപാനാൻ മഹാസനപരിച്ഛദാൻ
22 സ്രഗ്ദാമ സമവഛന്നാൻ ഉത്തമാഗുരു ഗന്ധിനഃ
    ഹംസാംശു വർണസദൃശാൻ ആയോജനസുദർശനാൻ
23 അസംബാധാൻ സമദ്വാരാൻ യുതാൻ ഉച്ചാവചൈർ ഗുണൈഃ
    ബഹുധാതുപിനദ്ധാംഗാൻ ഹിമവച്ഛിഖരാൻ ഇവ
24 വിശ്രാന്താസ് തേ തതോ ഽപശ്യൻ ഭൂമിപാ ഭൂരിദക്ഷിണം
    വൃതം സദസ്യൈർ ബഹുഭിർ ധർമരാജം യുധിഷ്ഠിരം
25 തത് സദോ പാർഥിവൈഃ കീർണം ബ്രാഹ്മണൈശ് ച മഹാത്മഭിഃ
    ഭ്രാജതേ സ്മ തദാ രാജൻ നാകപൃഷ്ഠം ഇവാമരൈഃ