മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം63

1 [കർണ]
     ത്രയഃ കിലേമേ അധനാ ഭവന്തി; ദാസഃ ശിഷ്യശ് ചാസ്വതന്ത്രാ ച നാരീ
     ദാസസ്യ പത്നീ ത്വം ധനം അസ്യ ഭദ്രേ; ഹീനേശ്വരാ ദാസധനം ച ദാസീ
 2 പ്രവിശ്യ സാ നഃ പരിചാരൈർ ഭജസ്വ; തത് തേ കാര്യം ശിഷ്ടം ആവേശ്യ വേശ്മ
     ഈശാഃ സ്മ സർവേ തവ രാജപുത്രി; ഭവന്തി തേ ധാർതരാഷ്ട്രാ ന പാർഥാഃ
 3 അന്യം വൃണീഷ്വ പതിം ആശു ഭാമിനി; യസ്മാദ് ദാസ്യം ന ലഭസേ ദേവനേന
     അനവദ്യാ വൈ പതിഷു കാമവൃത്തിർ; നിത്യം ദാസ്യേ വിദിതം വൈ തവാസ്തു
 4 പരാജിതോ നകുലോ ഭീമസേനോ; യുധിഷ്ഠിരഃ സഹദേവോ ഽർജുനശ് ച
     ദാസീ ഭൂതാ പ്രവിശ യാജ്ഞസേനി; പരാജിതാസ് തേ പതയോ ന സന്തി
 5 പ്രയോജനം ചാത്മനി കിം നു മന്യതേ; പരാക്രമം പൗരുഷം ചേഹ പാർഥഃ
     പാഞ്ചാല്യസ്യ ദ്രുപദസ്യാത്മജാം ഇമാം; സഭാമധ്യേ യോ ഽതിദേവീദ് ഗ്ലഹേഷു
 6 [വ്]
     തദ് വൈ ശ്രുത്വാ ഭീമസേനോ ഽത്യ് അമർഷീ; ഭൃശം നിശശ്വാസ തദാർതരൂപഃ
     രാജാനുഗോ ധർമപാശാനുബദ്ധോ; ദഹന്ന് ഇവൈനം കോപവിരക്ത ദൃഷ്ടിഃ
 7 [ഭ്മ്]
     നാഹം കുപ്യേ സൂതപുത്രസ്യ രാജന്ന്; ഏഷ സത്യം ദാസധർമഃ പ്രവിഷ്ടഃ
     കിം വിദ്വിഷോ വാദ്യ മാം ധാരയേയുർ; നാദേവീസ് ത്വം യദ്യ് അനയാ നരേന്ദ്ര
 8 [വൈ]
     രാധേയസ്യ വചോ ശ്രുത്വാ രാജാ ദുര്യോധനസ് തദാ
     യുധിഷ്ഠിരം ഉവാചേദം തൂഷ്ണീംഭൂതം അചേതസം
 9 ഭീമാർജുനൗ യമൗ ചൈവ സ്ഥിതൗ തേ നൃപശാസനേ
     പ്രശ്നം പ്രബ്രൂഹി കൃഷ്ണാം ത്വം അജിതാം യദി മന്യസേ
 10 ഏവം ഉക്ത്വാ സ കൗന്തേയം അപോഹ്യ വസനം സ്വകം
    സ്മയന്ന് ഇവൈക്ഷത് പാഞ്ചാലീം ഐശ്വര്യമദമോഹിതഃ
11 കദലീ ദണ്ഡസദൃശം സർവലക്ഷണപൂജിതം
    ഗജഹസ്തപ്രതീകാശം വജ്രപ്രതിമ ഗൗരവം
12 അഭ്യുത്സ്മയിത്വാ രാധേയം ഭീമം ആധർഷയന്ന് ഇവ
    ദ്രൗപദ്യാഃ പ്രേക്ഷമാണായാഃ സവ്യം ഊരും അദർശയത്
13 വൃകോദരസ് തദ് ആലോക്യ നേത്രേ ഉത്ഫാല്യ ലോഹിതേ
    പ്രോവാച രാജമധ്യേ തം സഭാം വിശ്രാവയന്ന് ഇവ
14 പിതൃഭിഃ സഹ സാലോക്യം മാ സ്മ ഗച്ഛേദ് വൃകോദരഃ
    യദ്യ് ഏതം ഊരും ഗദയാ ന ഭിന്ദ്യാം തേ മഹാഹവേ
15 ക്രുദ്ധസ്യ തസ്യ സ്രോതോഭ്യഃ സർവേഭ്യഃ പാവകാർചിഷഃ
    വൃക്ഷസ്യേവ വിനിശ്ചേരുഃ കോടരേഭ്യഃ പ്രദഹ്യതഃ
16 [വി]
    പരം ഭയം പശ്യത ഭീമസേനാദ്; ബുധ്യധ്വം രാജ്ഞോ വരുണസ്യേവ പാശാത്
    ദൈവേരിതോ നൂനം അയം പുരസ്താത്; പരോ ഽനയോ ഭരതേഷൂദപാദി
17 അതി ദ്യൂതം കൃതം ഇദം ധാർതരാഷ്ട്രാ; യേ ഽസ്യാം സ്ത്രിയം വിവദധ്വം സഭായാം
    യോഗക്ഷേമോ ദൃശ്യതേ വോ മഹാഭയഃ; പാപാൻ മന്ത്രാൻ കുരവോ മന്ത്രയന്തി
18 ഇമം ധർമം കുരവോ ജാനതാശു; ദുർദൃഷ്ടേ ഽസ്മിൻ പരിഷത് സമ്പ്രദുഷ്യേത്
    ഇമാം ചേത് പൂർവം കിതവോ ഽഗ്ലഹീഷ്യദ്; ഈശോ ഽഭവിഷ്യദ് അപരാജിതാത്മാ
19 സ്വപ്നേ യഥൈതദ് ധി ധനം ജിതം സ്യാത്; തദ് ഏവം മന്യേ യസ്യ ദീവ്യത്യ് അനീശഃ
    ഗാന്ധാരി പുത്രസ്യ വചോ നിശമ്യ; ധർമാദ് അസ്മാത് കുരവോ മാപയാത
20 [ദുർ]
    ഭീമസ്യ വാക്യേ തദ്വദ് ഏവാർജുനസ്യ; സ്ഥിതോ ഽഹം വൈ യമയോശ് ചൈവം ഏവ
    യുധിഷ്ഠിരം ചേത് പ്രവദന്ത്യ് അനീശം; അഥോ ദാസ്യാൻ മോക്ഷ്യസേ യാജ്ഞസേനി
21 [അർ]
    ഈശോ രാജാ പൂർവം ആസീദ് ഗ്ലഹേ; നഃ കുന്തീപുത്രോ ധർമരാജോ മഹാത്മാ
    ഈശസ് ത്വ് അയം കസ്യ പരാജിതാത്മാ; തജ് ജാനീധ്വം കുരവഃ സർവ ഏവ
22 [വ്]
    തതോ രാജ്ഞോ ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ ഗേഹേ; ഗോമായുർ ഉച്ചൈർ വ്യാഹരദ് അഗ്നിഹോത്രേ
    തം രാസഭാഃ പ്രത്യഭാഷന്ത രാജൻ; സമന്തതഃ പക്ഷിണശ് ചൈവ രൗദ്രാഃ
23 തം ച ശബ്ദം വിദുരസ് തത്ത്വവേദീ; ശുശ്രാവ ഘോരം സുബലാത്മജാ ച
    ഭീഷ്മദ്രോണൗ ഗൗതമശ് ചാപി വിദ്വാൻ; സ്വസ്തി സ്വസ്തീത്യ് അപി ചൈവാഹുർ ഉച്ചൈഃ
24 തതോ ഗാന്ധാരീ വിദുരശ് ചൈവ വിദ്വാംസ്; തം ഉത്പാതം ഘോരം ആലക്ഷ്യ രാജ്ഞേ
    നിവേദയാം ആസതുർ ആർതവത് തദാ; തതോ രാജാ വാക്യം ഇദം ബഭാഷേ
25 ഹതോ ഽസി ദുര്യോധന മന്ദബുദ്ധേ; യസ് ത്വം സഭായാം കുരുപുംഗവാനാം
    സ്ത്രിയം സമാഭാഷസി ദുർവിനീത; വിശേഷതോ ദ്രൗപദീം ധർമപത്നീം
26 ഏവം ഉക്ത്വാ ധൃതരാഷ്ട്രോ മനീഷീ; ഹിതാന്വേഷീ ബാന്ധവാനാം അപായാത്
    കൃഷ്ണാം പാഞ്ചാലീം അബ്രവീത് സാന്ത്വപൂർവം; വിമൃശ്യൈതത് പ്രജ്ഞയാ തത്ത്വബുദ്ധിഃ
27 [ധ്]
    വരം വൃണീഷ്വ പാഞ്ചാലി മത്തോ യദ് അഭികാങ്ക്ഷസി
    വധൂനാം ഹി വിശിഷ്ടാ മേ ത്വം ധർമപരമാ സതീ
28 [ദ്ര]
    ദദാസി ചേദ് വരം മഹ്യം വൃണോമി ഭരതർഷഭ
    സർവധർമാനുഗഃ ശ്രീമാൻ അദാസോ ഽസ്തു യുധിഷ്ഠിരഃ
29 മനസ്വിനം അജാനന്തോ മാ വൈ ബ്രൂയുഃ കുമാരകാഃ
    ഏഷ വൈ ദാസപുത്രേതി പ്രതിവിന്ധ്യം തം ആഗതം
30 രാജപുത്രഃ പുരാ ഭൂത്വാ യഥാ നാന്യഃ പുമാൻ ക്വ ചിത്
    ലാലിതോ ദാസപുത്രത്വം പശ്യൻ നശ്യേദ് ധി ഭാരത
31 [ധ്]
    ദ്വിതീയം തേ വരം ഭദ്രേ ദദാമി വരയസ്വ മാം
    മനോ ഹി മേ വിതരതി നൈകം ത്വം വരം അർഹസി
32 [ദ്ര]
    സരഥൗ സധനുഷ്കൗ ച ഭീമസേനധനഞ്ജയൗ
    നകുലം സഹദേവം ച ദ്വിതീയം വരയേ വയം
33 [ധ്]
    തൃതീയം വരയാസ്മത്തോ നാസി ദ്വാഭ്യാം സുസത് കൃതാ
    ത്വം ഹി സർവസ്നുഷാണാം മേ ശ്രേയസീ ധർമചാരിണീ
34 [ദ്ര]
    ലോഭോ ധർമസ്യ നാശായ ഭഗവൻ നാഹം ഉത്സഹേ
    അനർഹാ വരം ആദാതും തൃതീയം രാജസത്തമ
35 ഏകം ആഹുർ വൈശ്യ വരം ദ്വൗ തു ക്ഷത്രസ്ത്രിയാ വരൗ
    ത്രയസ് തു രാജ്ഞോ രാജേന്ദ്ര ബ്രാഹ്മണസ്യ ശതം വരാഃ
36 പാപീയാംസ ഇമേ ഭൂത്വാ സന്തീർണാഃ പതയോ മമ
    വേത്സ്യന്തി ചൈവ ഭദ്രാണി രാജൻ പുണ്യേന കർമണാ