രാമായണം/സുന്ദരകാണ്ഡം/അധ്യായം15

<രാമായണം‎ | സുന്ദരകാണ്ഡം

            രാമായണം / സുന്ദരകാണ്ഡം
            രചന :വാല്മീകി 
            അദ്ധ്യായം 15

    1
    സ വീക്ഷമാണസ്തത്രസ്ഥോ മാർഗ്ഗമാണശ്ച  മൈഥിലീം 
    അവേക്ഷമാണശ്ച മഹീം സർവ്വാം താമന്വവൈക്ഷത
    2 
    സന്താനകലാതാഭിശ്ച പാദപൈരുപശോഭിതാം 
    ദിവ്യഗന്ധരസോപേതാം സർവ്വതഃസമലംകൃതാം 
    3 
    താം സ നന്ദനസങ്കാശാം മൃഗപക്ഷിഭിരാവൃതാം 
    ഹർമ്മ്യപ്രസാദസംബാധാം കോകിലാകുലനിസ്വനാം 
    4 
    കാഞ്ചനോത്പലപത്മാഭിർവാപീരുപശോഭിതാം 
    ബഹ്വാസനകുഥോപേതാം ബഹുഭൂമിഗൃഹായുതാം 
    5 
    സർവർത്തുകുസുമൈഃ രമ്യാംഫലവദ്ഭിശ്ചപാദപൈഃ
    പുഷ്പിതാനാമശോകാനാം ശ്രിയാ സൂര്യോദയപ്രഭാം
    6 
    പ്രദീപ്‌താമിവ തത്രസ്ഥോ മാരുതിഃ സമുദൈക്ഷത 
    നിഷ്‌പത്രശാഖാം വിഹഗൈഃ ക്രിയമാണാമിവാസകൃത്  
    7
    വിനിഷ്പതദ്‌ഭിഃ ശതശശ്ചിത്രൈഃ പുഷ്‌പാവതംസകൈഃ 
    ആമൂലപുഷ്പനിചിതൈരശോകൈഃ ശോകനാശനൈഃ 
    8 
    പുഷ്പഭാരാതിഭാരൈശ്ച സ്പൄശദ് ഭിരിവ മേദിനീം 
    കർണ്ണികാരൈഃ കുസുമിതൈഃ കിംശുകൈശ്ച സുപുഷ്പിതൈഃ
    9
    സ ദേശഃ പ്രഭയാ തേഷാം പ്രദീപ്‌ത ഇവ സർവ്വതഃ 
    പുന്നാഗാഃ സപ്തപർണ്ണാശ്ച ചമ്പകോദ്ദാലകാസ്തഥാ 
    10
    വിവൃദ്ധമൂലാ ബഹവഃ ശോഭാന്തേ സ്മ സുപുഷ്പിതാ 
    ശാതകുംഭനിഭാഃ കേചിത് കേചിദഗ്നിശിഖോപമാഃ 
    11
    നീലാഞ്ജനനിഭാഃ കേചിത് തത്രാശോകാ സഹസ്രശഃ 
    നന്ദനം വിവിധോദ്യാനം ചിത്രം ചൈത്രരഥം യഥാ 
    12
    അതിവൃത്തമിവാചിന്ത്യം ദിവ്യം രമ്യം ശ്രിയാവൃതം 
    ദ്വിതീയമിവ ചാകാശം പുഷ്പജ്യോതിർഗണായുതം 
    13
    പുഷ്പരത്നശതൈശ്ചിത്രം പഞ്ചമം സാഗരം യഥാ 
    സർവ്വത്തുപുഷ്പർ നിചിതം പാദപൈർ മധുഗന്ധിഭിഃ  
    14
    നാനാനിനാദൈരുദ്യാനം രമ്യം മൃഗഗണൈർദ്വിജൈ
    അനേകഗന്ധപ്രവഹം പുണ്യഗന്ധം മനോരമം. 
    15
    ശൈലേന്ദ്രമിവഗന്ധാഢ്യം ദ്വിതീയം ഗന്ധമാദനം  
    അശോകവനികായാം തു തസ്യാം വാനരപുംഗവഃ
    16
    സ ദദർശാവിദൂരസ്ഥം ചൈത്യപ്രാസാദമൂർജിതം
    മധ്യേ സ്തംഭസഹസ്രേണ സ്ഥിതം കൈലാസപാണ്ഡുരം.
    17
    പ്രവാലകൃതസോപാനം തപ്തകാഞ്ചനേദികം 
    മുഷ്ണന്തമിവ ചക്ഷൂംഷി ദ്യോതമാനമിവ ശ്രിയാ
    18
    നിർമലം പ്രാംശുഭാവത്വാദുല്ലിഖന്തമിവാംബരം
    തതോ മലിനസംവീതാം രാക്ഷസീഭിഃ സമാവൃതം
    19  
    ഉപവാസകൃശാം ദീനാം നിശ്വസന്തീം പുനഃ പുനഃ
    ദദർശ ശുക്ലപക്ഷാദൌ ചന്ദ്രരേഖാമിവാമലാം
    20
    മന്ദപ്രഖ്യായമാനേന രൂപേണ രുചിരപ്രഭാം 
    പിനദ്ധാം ധൂമജാലേന ശിഖാമിവ വിഭാവസോഃ
    21
    പീതേനൈകേന സംവീതാം ക്ലിഷ്ടേനോത്തമവാസസാ.
    സപങ്കാമനലങ്കാരാം വിപത്മാമിവ പത്മിനീം.
    22
    പീഡിതാം ദുഃഖസംതപ്താം പരിക്ഷീണാം തപസ്വിനീം.
    ഗ്രഹേണാംഗാരകേണേവ പീഡിതാമിവ രോഹിണീം.
    23
    അശ്രുപൂർണമുഖീം ദീനാം കൃശാമനശനേന ച.
    ശോകധ്യാനപരാം ദീനാം നിത്യം ദുഃഖപരായണാം.
    24
    പ്രിയം ജനമപശ്യന്തീം പശ്യന്തീം രാക്ഷസീഗണം.
    സ്വഗണേന മൃഗീം ഹീനാം ശ്വഗണേനാവൃതാമിവ.
    25
    നീലനാഗാഭയാ വേണ്യാ ജഘനം ഗതയൈക.
    നീലയാ നീരദാപായേ വനരാജ്യാ മഹീമിവ.
    26
    സുഖാർഹാം ദുഃഖസംതപ്താം വ്യസനാനാമകോവിദാം.
    താം വിലോക്യവിശാലാക്ഷീമധികം മലിനാം കൃശാം.
    27
    തർക്കയാമാസ സീതേതി കാരുണൈരുപപാദിഭിഃ.
    ഹ്രിയമാണാ തദാ തേന രക്ഷസാ കാമരൂപിണാ
    28
    യഥാരൂപാ ഹി ദൃഷ്ടാ സാ തഥാരൂപേയമംഗനാ.
    പൂർണചന്ദ്രാനനാം സുഭ്രൂം ചാരുവൃത്തപയോധരാം.
    29
    കുർവതീം പ്രഭയാ ദേവീം സർവാ വിതിമിരാ ദിശഃ.
    താം നീലകണ്ഠീം ബിമ്പോഷ്ഠീം സുമധ്യാം സുപ്രതിഷ്ഠിതാം.
    30
    സീതാം പദ്മപലാശാക്ഷീം മന്മഥസ്യ രതിം യഥാ.
    ഇഷ്ടാം സർവസ്യ ജഗതഃ പൂർണചന്ദ്രപ്രഭാമിവ.
    31
    ഭൂമൌ സുതനുമാസീനാം നിയതാമിവ താപസീം.
    നിഃശ്വാസബഹുലാം ഭീരും ഭുജഗേന്ദ്രവദൂമിവ.
    32
    ശോകജാലേന മഹതാ വിതതേന ന രാജതീം
    സംസക്താം ധൂമജാലേന ശിഖാമിവ വിഭാവസോഃ.
    33
    താം സ്മൃതീമിവ സന്ദിഗ്ദാം ഋദ്ധിം നിപതിതാമിവ.
    വിഹതാമിവ ച ശ്രദ്ധാമാശാം പ്രതിഹതാമിവ.
    34
    സോപസര്ഗാം യഥാ സിദ്ധിം ബുദ്ധിം സകലുഷാമിവ.
    അഭൂതേനാപവാദേന കീർത്തിം നിപതിതാമിവ.
    35
    രാമോപരോധവ്യഥിതാം രക്ഷോഗണനിപീഡിതാം.
    അബലാം മൃഗശാവാക്ഷീം വീക്ഷമാണാം തതസ്തതഃ.
    36
    ബാഷ്പാംബുപരിപൂർണേന കൃഷ്ണവക്രാക്ഷിപക്ഷ്മണാ.
    വദനേനാപ്രസന്നേന നിഃശ്വസന്തീം പുനഃ പുനഃ.
    37
    മലപങ്കധരാം ദീനാം മണ്ടനാർഹാമമണ്ടിതാം.
    പ്രഭാം നക്ഷത്രരാജസ്യ കാലമേഘൈരിവാവൃതം.
    38
    തസ്യ സന്ദിദഹേ ബുദ്ധിസ്തഥാ സീതാം നിരീക്ഷ്യ ച.
    ആമ്നായാനാമയോഗേന വിദ്യാം പ്രശിഥിലാമിവ.
    39
    ദുഃഖേന ബുബുധേ സീതാം ഹനുമാനനലങ്കൃതാം.	
    സംസ്കാരേണ യഥാ ഹീനാം വാചമർത്ഥാന്തരം ഗതാം.
    40
    താം സമീക്ഷ്യ വിശാലാക്ഷീം രാജപുത്രീമനിന്ദിതാം.
    തർക്കയാമാസ സീതേതി കാരണൈരുപപാദയൻ.
    41
    വൈദേഹ്യാ യാനി ചാംഗേഷു തദാ രാമോന്വകീർത്തനം.
    താന്യാഭരണജാലാനി ഗാത്രശോഭീന്യലക്ഷയത്. 
    42
    സുകൃതൌ കർണവേഷ്ടൌ ച ശ്വദംഷ്ട്രൌ ച സുസംസ്ഥിതൌ.
    മണിവിദ്രുമചിത്രാണി  ഹസ്തേഷ്വാഭരണാനി ച.
    43
    ശ്യാമാനി ചിരയുക്തത്വാത് തഥാ സംസ്ഥാനവന്തി ച.
    താന്യേവൈതാനി മന്യേഹം യാനി രാമോന്വകീർത്തയത്.
    44
    തത്ര യാന്യവഹീനാനി താന്യഹം നോപലക്ഷയെ.
    യാന്യസ്യാ നാവഹീനാനി താനീമാനി ന സംശയഃ.
    45
    പീതം കനകപട്ടാഭം സ്രസ്തം തദ്വസനം ശുഭം.
    ഉത്തരീയം നഗാസക്തം തദാ ദൃഷ്ടം പ്ലവംഗമൈഃ.
    46
    ഭൂഷണാനി ച മുഖ്യാനി ദൃഷ്ടാനി ധരണീതലേ.
    അനയൈവാപവിദ്ധാനി സ്വനവന്തി മഹ്യന്ത ച.
    47
    ഇദം ചിരഗൃഹീതത്വാത് വസനം ക്ലിഷ്ടവത്തരം.
    തഥാപ്യനൂനം തദ്വർണം തഥാ ശ്രീമദ്യഥേതരം.
    48
    ഇയം കനകവർണാങ്കീ രാമസ്യ മഹിഷീ പ്രിയാ.
    പ്രണഷ്ടാപി സതീ യസ്യ മനസോ ന പ്രണശ്യതി.
    49
    ഇയം സാ യത്കൃതേ രാമശ്ചതുർഭിരിഹ തപ്യതേ.
    കാരിണ്യേനാനൃശംസ്യേന ശോകേനമമദനേന ച.
    50
    സ്ത്രീ പ്രണഷ്ടേതി കാരുണ്യാദാശ്രിതേത്യാനൃശംസ്യതഃ  
    പത്നീ നഷ്ടേതി ശോകേന പ്രിയേതി മദനേന ച.
    51
    അസ്യാ ദേവ്യാ യഥാരൂപമംഗപ്രത്യംഗസൌഷ്ടവം.
    രാമസ്യ ച യഥാരൂപം തസ്യേയമസിതേക്ഷണാ.
    52
    അസ്യാ ദേവ്യാ മനസ്തസ്മിൻസ്തസ്യ ചാസ്യാം പ്രതിഷ്ഠിതം.
    തേനേയം സ ച ധർമ്മാത്മാ മുഹൂർത്തമപി ജീവതി.
    53
    ദുഷ്കരം കൃതവാൻ രാമോ ഹീനോ യദനയാ പ്രഭുഃ.
    ധാരയത്യാത്മനോ ദേഹം ന ശോകേനാവസീദതി.
    54
    ഏവം സീതാം തഥാ ദൃഷ്ട്വാ ഹൃഷ്ടഃ പവനസംഭവഃ.
    ജഗാമ മനസാ രാമം പ്രശശ്സ ച തം പ്രഭും.

ഇതി ശ്രീമദ് രാമായണേ ആദികാവ്യേ സുന്ദരകാണ്ഡേ പഞ്ചദശഃ സർഗ്ഗഃ