രാമായണം, സുന്ദരകാണ്ഡം
രചന:വാൽമീകി
അധ്യായം 5

 
            (രാക്ഷസീരാക്ഷസ ദർശനം)

   
   1
   തതഃ സ മദ്ധ്യംഗതമംശുമന്തം
   ജ്യോത്സനാവിതാനം മഹദുദ്വമന്തം
   ദദർശ ധീമാൻ ദിവി ഭാനുമന്തം
   ഗോഷ്ഠേ വൃഷം മത്തമിവ ഭ്രമന്തം
   2
   ലോകസ്യ പാപാനി വിനാശയന്തം
   മഹോദധിം ചാപി സമേധയന്തം
   ഭൂതാനി സർവ്വാണി വിരാജയന്തം
   ദദർശ ശീതാംശുമഥാഭിയാന്തം
   3
   യാ ഭാതി ലക്ഷ്മീർഭുവി മന്ദരസ്ഥാ
   തഥാ പ്രദോഷേഷു ച സാഗരസ്ഥാ
   തഥൈവ തോയേഷു ച പുഷ്കരസ്ഥാ
   രരാജ സാ ചാരു നിശാകരസ്ഥാ
   4
   ഹംസോ യഥാ രാജതപഞ് ജരസ്ഥഃ
   സിംഹോ യഥാ മന്ദരകന്ദരസ്ഥഃ
   വീരോ യഥാ ഗർവ്വിതകുഞ് ജരസ്ഥ -
   ശ്ചന്ദ്രോ വിബഭ്രാജ തഥാംഽബരസ്ഥഃ
   5
   സ്ഥിതഃ കകുദ് മാനിവ തീക്ഷ്‌ ണശൃംഗോ
   മഹാചലഃ ശ്വേത ഇവോച്ചശൃംഗഃ
   ഹസ്തീവ ജാംബുനദബദ്ധശൃംഗോ
   രരാജ ചന്ദ്രഃ പരിപൂർണ്ണശൃംഗഃ
   6
   വിനഷ്ടശീതാംബുതുഷാരപങ്കോ
   മഹാഗ്രഹഗ്രാഹ വിനഷ്ട പങ്കഃ
   പ്രകാശലക്ഷ്മ്യാശ്രയ നിർമ്മലാങ്കോ
   രരാജ ചന്ദ്രോ ഭഗവൻ ശശാങ്കഃ
   7
   ശിലാതലം പ്രാപ്യ യഥാ മൃഗേന്ദ്രോഃ
   മഹാരണ്യം പ്രാപ്യ യഥാ ഗജേന്ദ്രഃ
   രാജ്യം സമാസാദ്യ യഥാ നരേന്ദ്രഃ
   തഥാ പ്രകാശോ വിരരാജ ചന്ദ്രഃ
   8
   പ്രകാശ ചന്ദ്രോദയ നഷ്ട ദോഷഃ
   പ്രവൃദ്ധ രക്ഷഃ പിശിതാശ ദോഷഃ
   രാമാഭിരാമേരിത ചിത്ത ദോഷഃ
   സ്വർഗ്ഗപ്രാകാശോ ഭഗവൻ പ്രദോഷഃ
   9
   തന്ത്രീസ്വനാഃ കർണ്ണസുഖാഃ പ്രവൃത്താഃ
   സ്വപന്തി നാര്യഃ പതിഭിഃ സുവൃത്താഃ
   നക്തംചരാശ്ചാപി തഥാ പ്രവൃത്താഃ
   വിഹർത്തുമദ്ഭുതരൌദ്രവൃത്താഃ
   10
   മത്തപ്രമത്താനി സമാകുലാനി
   രഥാശ്വഭദ്രാസനസങ്കുലാനി
   വീരശ്രിയാ ചാപി സമാകുലാനി
   ദദർശ ധീമാൻ സ കപിഃ കുലാനി
   11
   പരസ്പരം ചാധികമാക്ഷിപന്തി
   ഭുജാംശ്ച പീനാനധിനിക്ഷിപന്തി
   മത്തപ്രലാപാനധികം ക്ഷിപന്തി
   മത്താനി ചാന്യോന്യമധിക്ഷിപന്തി
   12
   രക്ഷാംസി വക്ഷാംസി ച വിക്ഷിപന്തി
   ഗാത്രാണി കാന്താസു ച വിക്ഷിപന്തി
   രൂപാണി ചിത്രാണി ച വിക്ഷിപന്തി
   ദൃഢാനി ചാപാനി ച വിക്ഷിപന്തി
   13
   ദദർശ കാന്താശ്ച സമാലഭന്ത്യ
   സ് തഥാ പരാസ്തത്ര പുനഃ സ്വപന്ത്യഃ
   സ്വരൂപവക്ത്രാശ്ച തഥാ ഹസന്ത്യഃ
   ക്രുദ്ധഃ പരാശ്ചാപി വിനിഃ ശ്വസന്ത്യഃ
   14
   മഹാഗജൈശ്ചാപി തഥാ നദദ് ഭിഃ
   സുപൂജിതൈശ്ചാപി തഥാ സുഹൃദ്ഭിഃ
   രരാജ വീരൈശ്ച വിനിഃശ്വസദ് ഭിർ
   ഹ്രദോ ഭുജംഗൈരിവ നിഃശ്വസദ്ഭിഃ
   15
   ബുദ്ധിപ്രധാനാൻ രുചിരാഭിധാനാൻ
   സശ്രദ്ധധാനാൻ ജഗതഃ പ്രധാനാൻ
   നാനാവിധാനാൻ രുചിരാഭിധാനാൻ
   ദദർശ തസ്യാം പുരി യാതുധാനാൻ
   16
   നനന്ദദൃഷ്ട്വാ സ ച താൻ സ്വരൂപാൻ
   നാനഗുണാനാത്മ ഗുണാനുരൂപാൻ
   വിദ്യോതമാനാൻ സ തദാനുരൂപാൻ
   ദദർശ കാംശ്ചിച്ചപുനർവ്വിരൂപാൻ
   17
   തതോവരാർഹാഃ സുവിശുദ്ധഭാവാ
   സ് തേ ഷാം സ്ത്രിയസ് തത്ര മഹാനുഭാവാഃ
   പ്രിയേഷു പാനേഷു ച സക്തഭാവാഃ
   ദദർശ താരാ ഇവ സുപ്രഭാവാഃ
   18
   ശ്രിയാ ജ്വലന്തീസ് ത്രയോപഗൂഢാഃ
   നിശീഥകാലേ രമണോപഗൂഢാഃ
   ദദർശ കാശ്ചിത് പ്രമദോപഗൂഢാഃ
   യഥാ വിഹംഗാഃ കുസുമോപഗൂഢാഃ
   19
   അന്യാഃ പുനർഹർമ്മ്യ തലോപവിഷ്ടാ
   സ് തത്ര പ്രിയാങ്കേഷു സുഖോപവിഷ്ടാഃ
   ഭർത്തുഃ പ്രിയാ ധർമ്മപരാ നിവിഷ്ടാഃ
   ദദർശ ധീമാൻ മദനാഭിവിഷ്ടാഃ
   20
   അപ്രാവൃതാഃ കാഞ്ചനരാജിവർണ്ണാഃ
   കാശ്ചിത് പരാർധ്യാസ് തപനീയവർണ്ണാഃ
   പുനശ്ച കാശ്ചിച്ഛശലക്ഷ്മവർണ്ണാഃ
   കാന്തപ്രഹീണാ രുചിരാംഗവർണ്ണാഃ
   21
   തതഃ പ്രിയാൻ പ്രാപ്യ മനോഭിരാമാൻ
   സുപ്രീതിയുക്താഃ പ്രസമീക്ഷ്യ രാമാഃ
   ഗൃഹേഷു ഹൃഷ്ടാഃ പരമാഭിരാമാഃ
   ഹരിപ്രവീരാഃ സ ദദർശ രാമാഃ
   22
   ചന്ദ്രപ്രകാശാശ്ച ഹി വക്ത്രമാലാഃ
   വക്രാക്ഷിപക്ഷ് മാശ്ച സുനേത്രമാലാഃ
   വിഭൂഷണാനാം ച ദദർശ മാലാഃ
   ശതഹ്രദാനാമിവ ചാരുമാലാഃ
   23
   ന ത്വേവ സീതാം പരമാഭിജാതാം
   പഥി സ്ഥിതേ രാജകുലേ പ്രജാതാം
   ലതാം പ്രഭുല്ലാമിവ സാധുജാതാം
   ദദർശ തന്വീം മനസാഭിജാതാം
   24
   സനാതനേ വർത്മനിസന്നിവിഷ്ടാം
   രാമേക്ഷണാം താം മദനാഭിവിഷ്ടാം
   ഭർതുർമനഃ ശ്രീമദനുപ്രവിഷ്ടാം
   സ്ത്രീഭ്യോ വരാഭ്യശ്ച സദാ വിശിഷ്ടാം
   25
   ഉഷ്ണാർദിതാം സാനുസൃതാസ്രകണ്ഠീം
   പുരാ വരാർഹോത്തമനിഷ് കകണ്ഠീം
   സുജാതപക്ഷ്മാഭിരക്തകണ്ഠീം
   വനേപ്രനൃത്താമിവ നീലകണ്ഠീം
   26
   അവ്യക്തരേഖാമിവ ചന്ദ്രരേഖാം
   പാംസുപ്രദിഗ് ധാമിവ ഹേമരേഖാം
   ക്ഷതപ്രരൂഢാമിവ ബാണരേഖാം
   വായുപ്രഭിന്നാമിവ മേഘരേഖാം
   27
   സീതാമപശ്യന്മനുജേശ്വരസ്യ
   രാമസ്യ പത് നീംവദതാംവരസ്യ
   ബഭൂവ ദുഃഖാഭിഹതശ്ചിരസ്യ
   പ്ലവംഗമോ മന്ദ ഇവാചിരസ്യ

   ഇതി ശ്രീമദ് രാമായണേ ആദികാവ്യേ സുന്ദരകാണ്ഡേ പഞ്ചമഃ സർഗ്ഗഃ