രാമായണം/സുന്ദരകാണ്ഡം/അധ്യായം9
< രാമായണം | സുന്ദരകാണ്ഡം
രാമായണം / സുന്ദരകാണ്ഡം
രചന :വാല്മീകി
അദ്ധ്യായം 9
(അന്തഃ പുരദർശനം)
1
തസ്യാലയ വരിഷ്ഠസ്യ മദ്ധ്യേവിപുലമായതം
ദദർശ ഭവനശ്രേഷ്ഠം ഹനുമാൻ മാരുതാത്മജഃ
2
അർദ്ധയോജനവിസ്തീർണ്ണമായതം യോജനം ഹി തത്
ഭവനം രാക്ഷസേന്ദ്രസ്യ ബഹുപ്രസാദസങ്കുലം
3
മാർഗ്ഗമാണസ്തു വൈദേഹീം സീതാമായതലോചനാം
സർവ്വതഃ പരിചക്രാം ഹനുമാനരിസൂദനഃ
4
ഉത്തമം രാക്ഷസാവാസം ഹനൂമാനവലോകയൻ
ആസസാദാഥലക്ഷ്മീവാൻ രാക്ഷസേന്ദ്രനിവേശനം
5
ചതുർവ്വിഷാണൈദ്വിരദൈഃ ത്രിവിഷാണൈസ്തഥൈവ ച
പരിക്ഷിപ്തമസംബാധം രക്ഷ്യമാണമുദായുധൈഃ
6
രാക്ഷസീഭിശ്ച പത് നീഭി രാവണസ്യ നിവേശനം
ആഹൃതാഭിശ്ച വിക്രമ്യ രാജകന്യാഭിരാവൃതം jhashha
7
ത നക്ര മകരാകീർണ്ണം തിമിംഗല ഝഷാകുലം
വായുവേഗ സമാധൂതം പന്നഗൈരിവ സാഗരം .
8
യാ ഹി വൈശ്രവണേ ലക്ഷ്മിർ യാ ചേന്ദ്രേ ഹരിവാഹനേ
സാ രാവണഗൃഹേ സർവ്വാ നിത്യമേവാനപായിനി
9
യാ ച രാജ്ഞഃ കുബേരസ്യ യമസ്യ വരുണസ്യ ച
താദൃശീ തദ്വിശിഷ്ടാ വാ ഋദ്ധി രക്ഷോഗൃഹേഷ്വിഹ .
10
തസ്യ ഹർമ്മസ്യ മദ്ധ്യസ്ഥം വേശ് മ ചാന്യത് സുനിർമ്മിതം
ബഹു നിർയ്യൂഹസംകീർണ്ണം ദദർശ പവനാത്മജഃ
11
ബ്രഹ്മണോ ർത്ഥെകൃതം ദിവ്യം ദിവി യദ്വിശ്വകർമ്മണാ
വിമാനം പുഷ് പകം നാമ സർവ്വരത് നവിഭൂഷിതം
12
പരേണ തപസാ ലേഭേ യത് കുബേരഃ പിതാമഹാത്
കുബേരമോജസാ ജിത്വാ ലേഭേ തദ്രാക്ഷസേശ്വരഃ
13
ഇഹാമൃഗസമായുക്തൈഃകാര്യസ്വര ഹിരണ്മയേഃ
സുകൃതൈരാചിതം സ്തംഭൈഃ പ്രദീപ്തമിവ ച ശ്രിയാ
14
മേരുമന്ദര സങ്കാശൈരുല്ലിഖിദ് ഭിരിവാംബരം
കൂടാഗാരൈഃ ശുഭാകാരൈഃ സർവ്വതഃ സമലംകൃതം
15
ജ്വലനാർക്കപ്രതീകാശം സുകൃതം വിശ്വകർമ്മണാ
ഹേമസോപാനസംയുക്തം ചാരുപ്രവര വേദികം.
16
ജാലവാതായനൈർയ്യുക്തം കാഞ്ചനൈഃ സ്ഫാടികൈരപി
ഇന്ദ്രനീലമഹാനീല മണിപ്രവരവേദികം
17
വിദ്രുമേണ വിചിത്രേണമണിഭിശ്ച മഹാധനൈഃ
നിസ്തുലാഭിശ്ച മുക്താഭിഃ തലേനാഭിവിരാജിതം
18
ചന്ദനേന ച രക്തേന തപനീയനിഭേന ച
സുപുണ്യഗന്ധിനാ യുക്തം ആദിത്യതരുണോപമം
19
കൂടാഗാരൈർവ്വരാഗാരൈർ വ്വിവിധൈഃ സമംലംകൃതം
വിമാനം പുഷ്പകം ദിവ്യമാരുരോഹ മഹാകപിഃ
20
തത്രസ്ഥഃ സ തദാ ഗന്ധം പാനഭക്ഷ്യാന്നസംഭവം
ദിവ്യം സംമൂർച്ഛിതം ജിഘ്രം രൂപവന്തമിവാനിലം
21
സ ഗന്ധസ് തം മഹാസത്വം ബന്ധുർബന്ധുമിവോത്തമം
ഇത ഏഹീത്യുവാചേവ തത്ര യത്ര സ രാവണഃ
22
തതസ്താം പ്രസ്ഥിതഃ ശാലാം ദദർശ മഹതീം ശുഭാം
രാവണസ്യ മനഃ കാന്താം കാന്താമിവ വരസ്ത്രിയം
23
മണിസോപാനവികൃതാം ഹേമജാലവിരാജിതാം
സ്ഫാടികൈരാവൃതതലാം ദന്താന്തരിത രൂപികാം,
24
മുക്താഭിശ്ച പ്രവാളൈശ്ച രൂപ്യചാമീകരൈരപി
വിഭൂഷിതാം മണിസ്തംഭൈഃ സുബഹുസ്തംഭ ഭൂഷിതാം.
25
സമൈർഋജുഭിരത്യുച്ചൈഃ സമന്താത്സുവിഭൂഷിതൈഃ
സ്തംഭൈഃ പക്ഷൈരിവാത്യുച്ചൈർ ദ്ദിവം സംപ്രസ്ഥിതാമിവ.
26
മഹത്യാ കുഥയാഽഽസ് തീർണ്ണാം പൃഥ്വിവീലക്ഷണാങ്കയാ
പൃഥിവീമിവ വിസ്തീർണ്ണാം സരാഷ്ട്രഗൃഹമാലിനീം
27
നാദിതാം മത്തവിഹഗൈർ ദിവ്യഗന്ധാധിവാസിതാം
പരാർധ്യാസ് തരണോപേതാം രക്ഷോഽധിപനിഷേവിതാം
28
ധൂമ്രാമഗരുധൂപേന വിമലാംഹംസപാണ്ഡുരാം
ചിത്രാം പുഷ്പോപഹാരേണകാല് മാഷീമിവ സുപ്രഭാം
29
മനസംഹ്ലാദജനനീം വർണ്ണസ്യാപി പ്രസാധിനീം
താം ശോകനാശിനീംദിവ്യാം ശ്രിയഃ സംജനനീമിവ
30
ഇന്ദ്രീയാണന്ദ്രിയാർത്ഥൈസ് തു പഞ്ചപഞ്ചഭിരുത്തമൈഃ
തർപ്പയാമാസ മാതേവ തദാ രാവണപാലിതാ.
31
സ്വർഗ്ഗോഽയം ദേവലോകോഽയമിന്ദ്രസ്യേയം പുരീ ഭവേത്
സിദ്ധിർവ്വേയം പരാ ഹി സ്യാദ് ഇത്യമന്യത മാരുതിഃ
32
പ്രധ്യായത ഇവാപശ്യത് പ്രദീപാംസ്തത്ര കാഞ്ചനാൻ
ധൂർത്താനിവ മഹാധൂർത്തൈർ ദേവനേന പരാജിതാൻ
33
ദീപാനാം ച പ്രകാശേന തേജസാ രാവണസ്യ ച
അർച്ചിർഭിർഭൂഷണാനാം ച പ്രദീപ്തേത്യഭ്യമന്യത.
34
തതോഽപശ്യത് കുഥാസീനം നാനാവർണ്ണാംബരസ്രജം
സഹസ്രം വരനാരീണാംനാനാവേഷ വിഭൂഷിതം
35
പരിവർത്തേഽർദ്ധരാത്രേ തു പാനനിദ്രാവശം ഗതം
ക്രീഡിത്വോപരതം രാത്രൗ സുഷ്വാപ ബലവത്തദാ .
36
തത് പ്രസുപ്തം വിരുരുചേ നിഃശബ്ദാന്തരഭൂഷണം
നിഃശബ്ദഹംസഭ്രമരം യഥാ പത്മവനം മഹത്
37
താസാം സംവൃത ദന്താനി മീലിതാക്ഷിണി മാരുതിഃ
അപശ്യത് പത്മഗന്ധീനി വദനാനിസുയോഷിതാം.
38
പ്രബുദ്ധാനീവ പത്മാനി താസാം ഭൂത്വാ ക്ഷപാക്ഷയേ
പുനഃ സംവൃത പത്രാണി രാത്രാവിവ ബഭുസ്തദാ
39
ഇമാനി മുഖപത്മാനി നിയതം മത്തഷട് പദാഃ
അംബുജാനീവ ഫുല്ലാനി പ്രാർത്ഥയന്തി പുനഃ പുനഃ
40
ഇതി വാഽമന്യത ശ്രീമാനുപപത്ത്യാ മഹാകപിഃ
മേനേ ഹി ഗുണതസ് താനി സമാനി സലിലോദ് ഭവൈഃ ഃ ഽ
41
സാ തസ്യ ശുശുഭേ ശാലാ താഭിഃ സ്ത്രീഭിർവ്വിരാജിതാ
ശാരദീവ പ്രസന്നാ ദൃൗസ് താരാഭിരഭിശോഭിതാ
42
സ ച താഭിഃ പരിവൃതഃ ശുശുഭേ രാക്ഷസാധിപഃ
യഥാഹ്യുഡുപതിഃ ശ്രീമാംസ് താരാഭിരഭിസംവൃതഃ
43
യാശ്ച്യവന്തേഽബരാത്താരാഃ പുണ്യശേഷസമാവൃതാഃ
ഇമാസ്താഃ സംഗതാഃകൃത്സ് നാ ഇതി മേനേ ഹരിസ് തദാ
44
താരാണാമിവ സുവ്യക്തം മഹതീനാം ശുഭാർച്ചിഷാം
പ്രഭാവർണ്ണപ്രസാദാശ്ചവിരേജുസ് തത്ര യോഷിതാം.
45
വ്യാവൃത്ത ഗുരുപീനസ്രക് പ്രകീർണ്ണവരഭൂഷണഃ
പാനവ്യായാമകാലേഷുനിദ്രാപഹൃതചേതസഃ
46
വ്യാവൃത്തതിലകാഃ കാശ്ചിത് കാശ്ചിദുദ് ഭ്രാന്തനൂപുരാഃ
പാർശ്വേ ഗളിതഹാരാശ്ച കാശ്ചിത് പരമയോഷിതഃ
47
മുക്താഹാരാവൃതാശ്ചാന്യാഃ കാശ്ചിദ്വിസ്രസ് തവാസസഃ
വ്യാവൃത്തരശനാദാമാഃ കിശോര്യ ഇവ വാഹിതാഃ
48
സകുണ്ഡലധരാ ശ്ചാന്യാ വിച്ഛിന്നമൃദിതസ്രജഃ
ഗജേന്ദ്രമൃദിതാഃ ഫുല്ലാ ലതാ ഇവ മഹാവനേ
49
ചന്ദ്രാംശുകിരണാഭാശ്ച ഹാരാഃ കാസാംചിദുത് കടാഃ
ഹംസാ ഇവ ബഭുഃ സുപ്താഃ സ്തന മദ്ധ്യേഷു യോഷിതാം
50
അപരാസാം ച വൈഡൂര്യാഃ കാദംബാ ഇവ പക്ഷിണഃ
ഹേമസൂത്രാണി ചാന്യാസാം ചക്രവാകാ ഇവാഭവൻ
51
ഹംസകാരണ്ഡവാകീർണ്ണാശ്ചക്രവാകോപശോഭിതാഃ
ആപഗാ ഇവ താ രേജുർ ജ്ജഘനൈഃ പുളിനൈരിവ.
52
കിങ്കിണജാല സംകാശാഃ താ ഹേമവിപുലാംബുജാഃ
ഭാവഗ്രാഹാ യശസ്തീരാഃ സുപ്താ നദ്യ ഇവാ ബഭൂഃ
53
മൃദുഷ്വംഗേഷു കാസാംചിത് കുചാഗ്രേഷു ച സംസ്ഥിതാഃ
ബഭുവുർഭൂഷണാനീവ ശുഭാ ഭൂഷണാരാജയഃ
54
അംശുകാന്താശ്ച കാസാംചിത് മുഖമാരുതകമ്പിതാഃ
ഉപര്യുപരി വക്ത്രാണാം വ്യാധൂയന്തേ പുനഃ പുനഃ
55
താഃ പതാകാ ഇവോദ്ധൂതാഃ പത് നീനാം രുചിരപ്രഭാഃ
നാനാവർണ്ണസുവർണ്ണാനാം വക്ത്രമൂലേഷു രേജിരേ
56
വവൽഗുശ്ചാത്ര കാസാംചിത് കുണ്ഡലാനിശുഭാർച്ചിഷാം
മുഖമാരുതസംസർഗ്ഗാന്മന്ദ മന്ദം സുയോഷിതാം
57
ശർക്കരാസവഗന്ധൈശ്ച പ്രകൃത്യാ സുരഭിഃ സുഖഃ
താസാം വദനനിഃശ്വാസഃ സിഷേവേ രാവണം തദാ
58
രാവണാനന ശങ്കാശ്ച കാശ്ചിത് രാവണയോഷിതഃ
മുഖാനി സ്മ സപത് നീനാമുപാജിഘൻ പുനഃ പുനഃ
59
അത്യർത്ഥം സക്ത മനസഃ രാവണേ താ വരസ്ത്രിയഃ
അസ്വതന്ത്രാഃ സപത് നീനാം പ്രിയമേവാചരം സ് തദാ
60
ബാഹൂനുപനിധായാന്യാഃ പാരിഹാര്യ വിഭൂഷിതാൻ
അംശുകാനി ച രമ്യാണി പ്രമദാസ് തത്ര ശിശ് യിരേ
61
അന്യാ വക്ഷസി ചാന്യസ്യാഃ തസ്യാഃ കാശ്ചിത് പുനർഭുജം
അപരാ ത്വങ്കമന്യസ്യാഃ തസ്യാ ശ്ചാപ്യപരാ ഭുജൌ
62
ഊരുപാർശ്വകടീപൃഷ്ഠ മന്യോന്യസ്യ സമാശ്രിതാഃ
പരസ്പരനിവിഷ്ടാംഗ്യോ മദ സ്നേഹ വശാനുഗാഃ
63
അന്യോന്യസ്യാംഗ സംസ് പർശാത് പ്രിയമാണാഃ സുമദ്ധ്യമാഃ
ഏകീകൃതഭുജാഃ സർവ്വാ സുഷൂപുസ് തത്ര യോഷിതഃ
64
അന്യോനഭുജസൂത്രേണസ്ത്രീമാലാ ഗ്രഥിതാ ഹി സാ
മാലായേവ ഗ്രഥിതാ സൂത്രേ ശുശുഭേ മത്തഷട് പദാ
65
ലതാനാം മാധവേ മാസി ഫുല്ലാനാം വായുസേവനാത്
അന്യോന്യമാലാഗ്രഥിതം സംസക്ത കുസുമോച്ചയം
66
വ്യതിവേഷ്ടിതസുസ്കന്ധമന്യോന്യ ഭ്രമരാകുലം
ആസീദ്വനമിവോദ്ധൂതം സ്ത്രീവനംരാവണസ്യ തത്
67
ഉചിതേഷ്വപി സുവ്യക്തം ന താസാം യോഷിതാം തദാ
വിവേകഃ ശക്യ ആധാതും ഭൂഷണാംഗാംബരസ്രജാം
68
രാവണേ സുഖസംവിഷ്ടേ താഃ സ്ത്രിയോ വിവിധപ്രഭാഃ
ജ്വലന്തഃ കാശ്ചനാ ദീപാഃ പ്രൈക്ഷന്താനിമിഷാ ഇവ
69
രാജർഷിപിതൃദൈത്യാനാം ഗന്ധർവ്വാണാം ച യോഷിതഃ
രാക്ഷസാം ചാഭവൻ കന്യാസ് തസ്യകാമവശം ഗതാഃ
70
യുദ്ധകാമേന താഃ സർവ്വാ രാവണേന ഹൃതാഃ സ്ത്രിയഃ
സമദാ മദനേനൈവ മോഹിതാഃ കാശ്ചിദാഗതാഃ
71
ന തത്ര കാശ്ചിത് പ്രമദാഃ പ്രസഹ്യ
വീര്യോപപന്നേന ഗുണേന ലബ്ധാഃ
ന ചാന്യകാമാപി ന ചാന്യപൂർവ്വാ
വിനാ വരാർഹാം ജനകാത്മജാം തു,
72
ന ചാകുലീനാ ന ച ഹീനരൂപാ
നാദക്ഷിണാ നാനുപചാരയുക്താ
ഭാര്യാ ഽഭവത്തസ്യ ന ഹീനസ്ത്വാ
ന ചാപി കാന്തസ്യ ന കാമനീയാ
73
ബഭൂവ ബുദ്ധിസ്തു ഹരീശ്വരസ്യ
യദീദൃശി രാഘവധർമ്മപത് നീ
ഇമാ യഥാ രാക്ഷസരാജ ഭാര്യാഃ
സുജാതമസ്യേതി ഹി സാധുബുദ്ധേഃ
74
പുനശ്ച സോഽചിന്തയദാർത്തരൂപോ
ധ്രുവം വിശിഷ്ടാഗുണതോ ഹി സീതാ
അഥായമസ്യാം കൃതവാൻ മഹാത്മാ
ലങ്കേശ്വര കഷ്ടമനാര്യകർമ്മ
ഇതി ശ്രീമദ് രാമായണേ ആദികാവ്യേ സുന്ദരകാണ്ഡേ നവമഃ സർഗ്ഗഃ