ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (ഉത്തരാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 53
← സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 52 | സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 54 → |
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 53 തിരുത്തുക
ശ്രീശുക ഉവാച
വൈദർഭ്യാഃ സ തു സന്ദേശം നിശമ്യ യദുനന്ദനഃ ।
പ്രഗൃഹ്യ പാണിനാ പാണിം പ്രഹസന്നിദമബ്രവീത് ॥ 1 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച
തഥാഹമപി തച്ചിത്തോ നിദ്രാം ച ന ലഭേ നിശി ।
വേദാഹം രുക്മിണാ ദ്വേഷാൻമമോദ്വാഹോ നിവാരിതഃ ॥ 2 ॥
താമാനയിഷ്യ ഉൻമഥ്യ രാജന്യാപസദാൻ മൃധേ ।
മത്പരാമനവദ്യാംഗീമേധസോഽഗ്നിശിഖാമിവ ॥ 3 ॥
ശ്രീശുക ഉവാച
ഉദ്വാഹർക്ഷം ച വിജ്ഞായ രുക്മിണ്യാ മധുസൂദനഃ ।
രഥഃ സംയുജ്യതാമാശു ദാരുകേത്യാഹ സാരഥിം ॥ 4 ॥
സ ചാശ്വൈഃ ശൈബ്യസുഗ്രീവമേഘപുഷ്പബലാഹകൈഃ ।
യുക്തം രഥമുപാനീയ തസ്ഥൌ പ്രാഞ്ജലിരഗ്രതഃ ॥ 5 ॥
ആരുഹ്യ സ്യന്ദനം ശൌരിർദ്വിജമാരോപ്യ തൂർണ്ണഗൈഃ ।
ആനർത്താദേകരാത്രേണ വിദർഭാനഗമദ്ധയൈഃ ॥ 6 ॥
രാജാ സ കുണ്ഡിനപതിഃ പുത്രസ്നേഹവശം ഗതഃ ।
ശിശുപാലായ സ്വാം കന്യാം ദാസ്യൻ കർമ്മാണ്യകാരയത് ॥ 7 ॥
പുരം സമ്മൃഷ്ടസംസിക്തമാർഗ്ഗരഥ്യാചതുഷ്പഥം ।
ചിത്രധ്വജപതാകാഭിസ്തോരണൈഃ സമലങ്കൃതം ॥ 8 ॥
സ്രഗ്ഗന്ധമാല്യാഭരണൈർവിരജോഽമ്ബരഭൂഷിതൈഃ ।
ജുഷ്ടം സ്ത്രീപുരുഷൈഃ ശ്രീമദ്ഗൃഹൈരഗുരുധൂപിതൈഃ ॥ 9 ॥
പിതൄൻ ദേവാൻ സമഭ്യർച്ച്യ വിപ്രാംശ്ച വിധിവന്നൃപ ।
ഭോജയിത്വാ യഥാന്യായം വാചയാമാസ മംഗളം ॥ 10 ॥
സുസ്നാതാം സുദതീം കന്യാം കൃതകൌതുകമംഗളാം ।
അഹതാംശുകയുഗ്മേന ഭൂഷിതാം ഭൂഷണോത്തമൈഃ ॥ 11 ॥
ചക്രുഃ സാമർഗ്യജുർമ്മന്ത്രൈർവധ്വാ രക്ഷാം ദ്വിജോത്തമാഃ ।
പുരോഹിതോഽഥർവ്വവിദ് വൈ ജുഹാവ ഗ്രഹശാന്തയേ ॥ 12 ॥
ഹിരണ്യരൂപ്യവാസാംസി തിലാംശ്ച ഗുഡമിശ്രിതാൻ ।
പ്രാദാദ്ധേനൂശ്ച വിപ്രേഭ്യോ രാജാ വിധിവിദാം വരഃ ॥ 13 ॥
ഏവം ചേദിപതീ രാജാ ദമഘോഷഃ സുതായ വൈ ।
കാരയാമാസ മന്ത്രജ്ഞൈഃ സർവ്വമഭ്യുദയോചിതം ॥ 14 ॥
മദച്യുദ്ഭിർഗ്ഗജാനീകൈഃ സ്യന്ദനൈർഹേമമാലിഭിഃ ।
പത്ത്യശ്വസങ്കുലൈഃ സൈന്യൈഃ പരീതഃ കുണ്ഡിനം യയൌ ॥ 15 ॥
തം വൈ വിദർഭാധിപതിഃ സമഭ്യേത്യാഭിപൂജ്യ ച ।
നിവേശയാമാസ മുദാ കൽപിതാന്യനിവേശനേ ॥ 16 ॥
തത്ര ശാല്വോ ജരാസന്ധോ ദന്തവക്ത്രോ വിദൂരഥഃ ।
ആജഗ്മുശ്ചൈദ്യപക്ഷീയാഃ പൌണ്ഡ്രകാദ്യാഃ സഹസ്രശഃ ॥ 17 ॥
കൃഷ്ണരാമദ്വിഷോ യത്താഃ കന്യാം ചൈദ്യായ സാധിതും ।
യദ്യാഗത്യ ഹരേത്കൃഷ്ണോ രാമാദ്യൈർ യദുഭിർവൃതഃ ॥ 18 ॥
യോത്സ്യാമഃ സംഹതാസ്തേന ഇതി നിശ്ചിതമാനസാഃ ।
ആജഗ്മുർഭൂഭുജഃ സർവ്വേ സമഗ്രബലവാഹനാഃ ॥ 19 ॥
ശ്രുത്വൈതദ്ഭഗവാൻ രാമോ വിപക്ഷീയനൃപോദ്യമം ।
കൃഷ്ണം ചൈകം ഗതം ഹർത്തും കന്യാം കലഹശങ്കിതഃ ॥ 20 ॥
ബലേന മഹതാ സാർദ്ധം ഭ്രാതൃസ്നേഹപരിപ്ലുതഃ ।
ത്വരിതഃ കുണ്ഡിനം പ്രാഗാദ്ഗജാശ്വരഥപത്തിഭിഃ ॥ 21 ॥
ഭീഷ്മകന്യാ വരാരോഹാ കാങ്ക്ഷന്ത്യാഗമനം ഹരേഃ ।
പ്രത്യാപത്തിമപശ്യന്തീ ദ്വിജസ്യാചിന്തയത്തദാ ॥ 22 ॥
അഹോ ത്രിയാമാന്തരിത ഉദ്വാഹോ മേഽൽപരാധസഃ ।
നാഗച്ഛത്യരവിന്ദാക്ഷോ നാഹം വേദ്മ്യത്ര കാരണം ।
സോഽപി നാവർത്തതേഽദ്യാപി മത്സന്ദേശഹരോ ദ്വിജഃ ॥ 23 ॥
അപി മയ്യനവദ്യാത്മാ ദൃഷ്ട്വാ കിഞ്ചിജ്ജുഗുപ്സിതം ।
മത്പാണിഗ്രഹണേ നൂനം നായാതി ഹി കൃതോദ്യമഃ ॥ 24 ॥
ദുർഭഗായാ ന മേ ധാതാ നാനുകൂലോ മഹേശ്വരഃ ।
ദേവീ വാ വിമുഖാ ഗൌരീ രുദ്രാണീ ഗിരിജാ സതീ ॥ 25 ॥
ഏവം ചിന്തയതീ ബാലാ ഗോവിന്ദഹൃതമാനസാ ।
ന്യമീലയത കാലജ്ഞാ നേത്രേ ചാശ്രുകലാകുലേ ॥ 26 ॥
ഏവം വധ്വാഃ പ്രതീക്ഷന്ത്യാ ഗോവിന്ദാഗമനം നൃപ ।
വാമ ഊരുർഭുജോ നേത്രമസ്ഫുരൻ പ്രിയഭാഷിണഃ ॥ 27 ॥
അഥ കൃഷ്ണവിനിർദ്ദിഷ്ടഃ സ ഏവ ദ്വിജസത്തമഃ ।
അന്തഃപുരചരീം ദേവീം രാജപുത്രീം ദദർശ ഹ ॥ 28 ॥
സാ തം പ്രഹൃഷ്ടവദനമവ്യഗ്രാത്മഗതിം സതീ ।
ആലക്ഷ്യ ലക്ഷണാഭിജ്ഞാ സമപൃച്ഛച്ഛുചിസ്മിതാ ॥ 29 ॥
തസ്യാ ആവേദയത്പ്രാപ്തം ശശംസ യദുനന്ദനം ।
ഉക്തം ച സത്യവചനമാത്മോപനയനം പ്രതി ॥ 30 ॥
തമാഗതം സമാജ്ഞായ വൈദർഭീ ഹൃഷ്ടമാനസാ ।
ന പശ്യന്തീ ബ്രാഹ്മണായ പ്രിയമന്യന്നനാമ സാ ॥ 31 ॥
പ്രാപ്തൌ ശ്രുത്വാ സ്വദുഹിതുരുദ്വാഹപ്രേക്ഷണോത്സുകൌ ।
അഭ്യയാത്തൂര്യഘോഷേണ രാമകൃഷ്ണൌ സമർഹണൈഃ ॥ 32 ॥
മധുപർക്കമുപാനീയ വാസാംസി വിരജാംസി സഃ ।
ഉപായനാന്യഭീഷ്ടാനി വിധിവത്സമപൂജയത് ॥ 33 ॥
തയോർന്നിവേശനം ശ്രീമദുപാകൽപ്യ മഹാമതിഃ ।
സസൈന്യയോഃ സാനുഗയോരാതിഥ്യം വിദധേ യഥാ ॥ 34 ॥
ഏവം രാജ്ഞാം സമേതാനാം യഥാവീര്യം യഥാവയഃ ।
യഥാബലം യഥാവിത്തം സർവ്വൈഃ കാമൈഃ സമർഹയത് ॥ 35 ॥
കൃഷ്ണമാഗതമാകർണ്യ വിദർഭപുരവാസിനഃ ।
ആഗത്യ നേത്രാഞ്ജലിഭിഃ പപുസ്തൻമുഖപങ്കജം ॥ 36 ॥
അസ്യൈവ ഭാര്യാ ഭവിതും രുക്മിണ്യർഹതി നാപരാ ।
അസാവപ്യനവദ്യാത്മാ ഭൈഷ്മ്യാഃ സമുചിതഃ പതിഃ ॥ 37 ॥
കിഞ്ചിത്സുചരിതം യന്നസ്തേന തുഷ്ടസ്ത്രിലോകകൃത് ।
അനുഗൃഹ്ണാതു ഗൃഹ്ണാതു വൈദർഭ്യാഃ പാണിമച്യുതഃ ॥ 38 ॥
ഏവം പ്രേമകലാബദ്ധാ വദന്തി സ്മ പുരൌകസഃ ।
കന്യാ ചാന്തഃപുരാത്പ്രാഗാദ്ഭടൈർഗുപ്താംബികാലയം ॥ 39 ॥
പദ്ഭ്യാം വിനിര്യയൌ ദ്രഷ്ടും ഭവാന്യാഃ പാദപല്ലവം ।
സാ ചാനുധ്യായതീ സമ്യങ്മുകുന്ദചരണാംബുജം ॥ 40 ॥
യതവാങ്മാതൃഭിഃ സാർദ്ധം സഖീഭിഃ പരിവാരിതാ ।
ഗുപ്താ രാജഭടൈഃ ശൂരൈഃ സന്നദ്ധൈരുദ്യതായുധൈഃ ।
മൃദംഗശംഖപണവാസ്തൂര്യഭേര്യശ്ച ജഘ്നിരേ ॥ 41 ॥
നാനോപഹാരബലിഭിർവ്വാരമുഖ്യാഃ സഹസ്രശഃ ।
സ്രഗ്ഗന്ധവസ്ത്രാഭരണൈർദ്വിജപത്ന്യഃ സ്വലങ്കൃതാഃ ॥ 42 ॥
ഗായന്തശ്ച സ്തുവന്തശ്ച ഗായകാ വാദ്യവാദകാഃ ।
പരിവാര്യ വധൂം ജഗ്മുഃ സൂതമാഗധവന്ദിനഃ ॥ 43 ॥
ആസാദ്യ ദേവീസദനം ധൌതപാദകരാംബുജാ ।
ഉപസ്പൃശ്യ ശുചിഃ ശാന്താ പ്രവിവേശാംബികാന്തികം ॥ 44 ॥
താം വൈ പ്രവയസോ ബാലാം വിധിജ്ഞാ വിപ്രയോഷിതഃ ।
ഭവാനീം വന്ദയാംചക്രുർഭവപത്നീം ഭവാന്വിതാം ॥ 45 ॥
നമസ്യേ ത്വാംബികേഽഭീക്ഷ്ണം സ്വസന്താനയുതാം ശിവാം ।
ഭൂയാത്പതിർമ്മേ ഭഗവാൻ കൃഷ്ണസ്തദനുമോദതാം ॥ 46 ॥
അദ്ഭിർഗന്ധാക്ഷതൈർദ്ധൂപൈർവ്വാസഃസ്രങ്മാല്യഭൂഷണൈഃ ।
നാനോപഹാരബലിഭിഃ പ്രദീപാവലിഭിഃ പൃഥക് ॥ 47 ॥
വിപ്രസ്ത്രിയഃ പതിമതീസ്തഥാ തൈഃ സമപൂജയത് ।
ലവണാപൂപതാംബൂലകണ്ഠസൂത്രഫലേക്ഷുഭിഃ ॥ 48 ॥
തസ്യൈ സ്ത്രിയസ്താഃ പ്രദദുഃ ശേഷാം യുയുജുരാശിഷഃ ।
താഭ്യോ ദേവ്യൈ നമശ്ചക്രേ ശേഷാം ച ജഗൃഹേ വധൂഃ ॥ 49 ॥
മുനിവ്രതമഥ ത്യക്ത്വാ നിശ്ചക്രാമാംബികാഗൃഹാത് ।
പ്രഗൃഹ്യ പാണിനാ ഭൃത്യാം രത്നമുദ്രോപശോഭിനാ ॥ 50 ॥
താം ദേവമായാമിവ വീരമോഹിനീം
സുമധ്യമാം കുണ്ഡലമണ്ഡിതാനനാം ।
ശ്യാമാം നിതംബാർപ്പിതരത്നമേഖലാം
വ്യഞ്ജത്സ്തനീം കുന്തളശങ്കിതേക്ഷണാം ॥ 51 ॥
ശുചിസ്മിതാം ബിംബഫലാധരദ്യുതി
ശോണായമാനദ്വിജകുന്ദകുഡ്മലാം ।
പദാ ചലന്തീം കലഹംസഗാമിനീം
ശിഞ്ജത്കലാനൂപുരധാമശോഭിനാ ।
വിലോക്യ വീരാ മുമുഹുഃ സമാഗതാ
യശസ്വിനസ്തത്കൃതഹൃച്ഛയാർദ്ദിതാഃ ॥ 52 ॥
യാം വീക്ഷ്യ തേ നൃപതയസ്തദുദാരഹാസ-
വ്രീഡാവലോകഹൃതചേതസ ഉജ്ഝിതാസ്ത്രാഃ ।
പേതുഃ ക്ഷിതൌ ഗജരഥാശ്വഗതാ വിമൂഢാ
യാത്രാച്ഛലേന ഹരയേഽർപ്പയതീം സ്വശോഭാം ॥ 53 ॥
സൈവം ശനൈശ്ചലയതീ ചലപദ്മകോശൌ
പ്രാപ്തിം തദാ ഭഗവതഃ പ്രസമീക്ഷമാണാ ।
ഉത്സാര്യ വാമകരജൈരളകാനപാങ്ഗൈഃ
പ്രാപ്താൻ ഹ്രിയൈക്ഷത നൃപാൻ ദദൃശേഽച്യുതം സാ ॥ 54।
താം രാജകന്യാം രഥമാരുരുക്ഷതീം
ജഹാര കൃഷ്ണോ ദ്വിഷതാം സമീക്ഷതാം ।
രഥം സമാരോപ്യ സുപർണ്ണലക്ഷണം
രാജന്യചക്രം പരിഭൂയ മാധവഃ ॥ 55 ॥
തതോ യയൌ രാമപുരോഗമൈഃ ശനൈഃ
ശൃഗാലമധ്യാദിവ ഭാഗഹൃദ്ധരിഃ ॥ 56 ॥
തം മാനിനഃ സ്വാഭിഭവം യശഃക്ഷയം
പരേ ജരാസന്ധമുഖാ ന സേഹിരേ ।
അഹോ ധിഗസ്മാന്യശ ആത്തധന്വനാം
ഗോപൈർഹൃതം കേസരിണാം മൃഗൈരിവ ॥ 57 ॥