ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / പഞ്ചമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 5) / അദ്ധ്യായം11

← സ്കന്ധം 5 : അദ്ധ്യായം 10

സ്കന്ധം 5 : അദ്ധ്യായം 12 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / പഞ്ചമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 5) / അദ്ധ്യായം 11

ബ്രാഹ്മണ ഉവാച

     അകോവിദഃ കോവിദവാദവാദാൻ
          വദസ്യഥോ നാതിവിദാം വരിഷ്ഠഃ ।
     ന സൂരയോ ഹി വ്യവഹാരമേനം
          തത്ത്വാവമർശേന സഹാമനന്തി ॥ 1 ॥

     തഥൈവ രാജന്നുരുഗാർഹമേധ-
          വിതാനവിദ്യോരുവിജൃംഭിതേഷു ।
     ന വേദവാദേഷു ഹി തത്ത്വവാദഃ
          പ്രായേണ ശുദ്ധോ നു ചകാസ്തി സാധുഃ ॥ 2 ॥

     ന തസ്യ തത്ത്വഗ്രഹണായ സാക്ഷാദ്-
          വരീയസീരപി വാചഃ സമാസൻ ।
     സ്വപ്നേ നിരുക്ത്യാ ഗൃഹമേധിസൌഖ്യം
          ന യസ്യ ഹേയാനുമിതം സ്വയം സ്യാത് ॥ 3 ॥

     യാവൻമനോ രജസാ പൂരുഷസ്യ
          സത്ത്വേന വാ തമസാ വാനുരുദ്ധം ।
     ചേതോഭിരാകൂതിഭിരാതനോതി
          നിരങ്കുശം കുശലം ചേതരം വാ ॥ 4 ॥

     സ വാസനാത്മാ വിഷയോപരക്തോ
          ഗുണപ്രവാഹോ വികൃതഃ ഷോഡശാത്മാ ।
     ബിഭ്രത്പൃഥങ്നാമഭി രൂപഭേദ-
          മന്തർബ്ബഹിഷ്ട്വം ച പുരൈസ്തനോതി ॥ 5 ॥

     ദുഃഖം സുഖം വ്യതിരിക്തം ച തീവ്രം
          കാലോപപന്നം ഫലമാവ്യനക്തി ।
     ആലിംഗ്യ മായാരചിതാന്തരാത്മാ
          സ്വദേഹിനം സംസൃതിചക്രകൂടഃ ॥ 6 ॥

     താവാനയം വ്യവഹാരഃ സദാവിഃ
          ക്ഷേത്രജ്ഞസാക്ഷ്യോ ഭവതി സ്ഥൂലസൂക്ഷ്മഃ ।
     തസ്മാൻമനോ ലിംഗമദോ വദന്തി
          ഗുണാഗുണത്വസ്യ പരാവരസ്യ ॥ 7 ॥

     ഗുണാനുരക്തം വ്യസനായ ജന്തോഃ
          ക്ഷേമായ നൈർഗ്ഗുണ്യമഥോ മനഃ സ്യാത് ।
     യഥാ പ്രദീപോ ഘൃതവർത്തിമശ്നൻ
          ശിഖാഃ സധൂമാ ഭജതി ഹ്യന്യദാ സ്വം ।
     പദം തഥാ ഗുണകർമ്മാനുബദ്ധം
          വൃത്തീർമ്മനഃ ശ്രയതേഽന്യത്ര തത്ത്വം ॥ 8 ॥

     ഏകാദശാസൻമനസോ ഹി വൃത്തയ
          ആകൂതയഃ പഞ്ച ധിയോഽഭിമാനഃ ।
     മാത്രാണി കർമ്മാണി പുരം ച താസാം
          വദന്തി ഹൈകാദശ വീര ഭൂമീഃ ॥ 9 ॥

     ഗന്ധാകൃതിസ്പർശരസശ്രവാംസി
          വിസർഗ്ഗരത്യർത്ത്യഭിജൽപശിൽപാഃ ।
     ഏകാദശം സ്വീകരണം മമേതി
          ശയ്യാമഹം ദ്വാദശമേക ആഹുഃ ॥ 10 ॥

     ദ്രവ്യസ്വഭാവാശയകർമ്മകാലൈ-
          രേകാദശാമീ മനസോ വികാരാഃ ।
     സഹസ്രശഃ ശതശഃ കോടിശശ്ച
          ക്ഷേത്രജ്ഞതോ ന മിഥോ ന സ്വതഃ സ്യുഃ ॥ 11 ॥

     ക്ഷേത്രജ്ഞ ഏതാ മനസോ വിഭൂതീർ
          ജീവസ്യ മായാരചിതസ്യ നിത്യാഃ ।
     ആവിർഹിതാഃ ക്വാപി തിരോഹിതാശ്ച
          ശുദ്ധോ വിചഷ്ടേ ഹ്യവിശുദ്ധകർത്തുഃ ॥ 12 ॥

     ക്ഷേത്രജ്ഞ ആത്മാ പുരുഷഃ പുരാണഃ
          സാക്ഷാത് സ്വയംജ്യോതിരജഃ പരേശഃ ।
     നാരായണോ ഭഗവാൻ വാസുദേവഃ
          സ്വമായയാഽഽത്മന്യവധീയമാനഃ ॥ 13 ॥

     യഥാനിലഃ സ്ഥാവരജംഗമാനാ-
          മാത്മസ്വരൂപേണ നിവിഷ്ട ഈശേത് ।
     ഏവം പരോ ഭഗവാൻ വാസുദേവഃ
          ക്ഷേത്രജ്ഞ ആത്മേദമനുപ്രവിഷ്ടഃ ॥ 14 ॥

     ന യാവദേതാം തനുഭൃന്നരേന്ദ്ര
          വിധൂയ മായാം വയുനോദയേന ।
     വിമുക്തസംഗോ ജിതഷട്‌സപത്നോ
          വേദാത്മതത്ത്വം ഭ്രമതീഹ താവത് ॥ 15 ॥

     ന യാവദേതൻമന ആത്മലിംഗം
          സംസാരതാപാവപനം ജനസ്യ ।
     യച്ഛോകമോഹാമയരാഗലോഭ-
          വൈരാനുബന്ധം മമതാം വിധത്തേ ॥ 16 ॥

     ഭ്രാതൃവ്യമേനം തദദഭ്രവീര്യ-
          മുപേക്ഷയാധ്യേധിതമപ്രമത്തഃ ।
     ഗുരോർഹരേശ്ചരണോപാസനാസ്ത്രോ
          ജഹി വ്യളീകം സ്വയമാത്മമോഷം ॥ 17 ॥