ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / മാഹാത്മ്യം / അദ്ധ്യായം 3

← മാഹാത്മ്യം : അദ്ധ്യായം 2

മാഹാത്മ്യം : അദ്ധ്യായം 4 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / മാഹാത്മ്യം / അദ്ധ്യായം 3

അഥ തൃതീയോഽധ്യായഃ

നാരദ ഉവാച

ജ്ഞാനയജ്ഞം കരിഷ്യാമി ശുകശാസ്ത്രകഥോജ്ജ്വലം ।
ഭക്തിജ്ഞാനവിരാഗാണാം സ്ഥാപനാർത്ഥം പ്രയത്നതഃ ॥ 1 ॥

കുത്ര കാര്യോ മയാ യജ്ഞഃ സ്ഥലം തദ്വാച്യതാമിഹ ।
മഹിമാ ശുകശാസ്ത്രസ്യ വക്തവ്യോ വേദപാരഗൈഃ ॥ 2 ॥

കിയദ്ഭിർദിവസൈഃ ശ്രാവ്യാ ശ്രീമദ്ഭാഗവതീ കഥാ ।
കോ വിധിസ്തത്ര കർത്തവ്യോ മമേദം ബ്രുവതാമിതഃ ॥ 3 ॥

കുമാരാ ഊചുഃ

ശൃണു നാരദ! വക്ഷ്യാമോ വിനമ്രായ വിവേകിനേ ।
ഗംഗാദ്വാരസമീപേ തു തടമാനന്ദനാമകം ॥ 4 ॥

നാനാഋഷിഗണൈർജ്ജുഷ്ടം ദേവസിദ്ധനിഷേവിതം ।
നാനാതരുലതാകീർണ്ണം നവകോമളവാലുകം ॥ 5 ॥

രമ്യമേകാന്തദേശസ്ഥം ഹേമപദ്മസുസൌരഭം ।
യത്സമീപസ്ഥജീവാനാം വൈരം ചേതസി ന സ്ഥിതം ॥ 6 ॥

ജ്ഞാനയജ്ഞസ്ത്വയാ തത്ര കർത്തവ്യോ ഹ്യപ്രയത്നതഃ ।
അപൂർവ്വരസരൂപാ ച കഥാ തത്ര ഭവിഷ്യതി ॥ 7 ॥

പുരഃസ്ഥം നിർബ്ബലം ചൈവ ജരാജീർണ്ണകളേബരം ।
തദ്‌ ദ്വയം ച പുരസ്കൃത്യ ഭക്തിസ്തത്രാഗമിഷ്യതി ॥ 8 ॥

യത്ര ഭാഗവതീ വാർത്താ തത്ര ഭക്ത്യാദികം വ്രജേത് ।
കഥാശബ്ദം സമാകർണ്യ തത്‌ത്രികം തരുണായതേ ॥ 9 ॥

സൂത ഉവാച

ഏവമുക്ത്വാ കുമാരാസ്തേ നാരദേന സമം തതഃ ।
ഗംഗാതടം സമാജഗ്‌മുഃ കഥാപാനായ സത്വരാഃ ॥ 10 ॥

യദാ യാതാസ്തടം തേ തു തദാ കോലാഹലോഽപ്യഭൂത്
ഭൂർല്ലോകേ ദേവലോകേ ച ബ്രഹ്മലോകേ തഥൈവ ച ॥ 11 ॥

ശ്രീമദ്ഭാഗവതപീയൂഷപാനായ രസലമ്പടാഃ ।
ധാവന്തോഽപ്യായയുഃ സർവ്വേ പ്രഥമം യേ ച വൈഷ്ണവാഃ ॥ 12 ॥

     ഭൃഗുർവ്വസിഷ്ഠശ്ച്യവനശ്ച ഗൌതമോ
          മേധാതിഥിർദ്ദേവലദേവരാതൌ ।
     രാമസ്തഥാ ഗാധിസുതശ്ച ശാകലോ
          മൃകണ്ഡുപുത്രാത്രിജപിപ്പലാദാഃ ॥ 13 ॥

     യോഗേശ്വരൌ വ്യാസപരാശരൌ ച
          ഛായാശുകോ ജാജലിജഹ്നുമുഖ്യാഃ ।
     സർവ്വേഽപ്യമീ മുനിഗണാഃ സഹപുത്രശിഷ്യാഃ
          സ്വസ്ത്രീഭിരായയുരതിപ്രണയേന യുക്താഃ ॥ 14 ॥

വേദാന്താനി ച വേദാശ്ച മന്ത്രാസ്തന്ത്രാഃ സമൂർത്തയഃ ।
ദശസപ്തപുരാണാനി ഷട്ശാസ്ത്രാണി തഥാഽഽയയുഃ ॥ 15 ॥

ഗംഗാദ്യാഃ സരിതസ്തത്ര പുഷ്കരാദിസരാംസി ച ।
ക്ഷേത്രാണി ച ദിശഃ സർവ്വാ ദണ്ഡകാദിവനാനി ച ॥ 16 ॥

നഗാദയോ യയുസ്തത്ര ദേവഗന്ധർവ്വദാനവാഃ ।
ഗുരുത്വാത്തത്ര നായാതാൻ ഭൃഗുഃ സംബോധ്യ ചാനയത് ॥ 17 ॥

ദീക്ഷിതാ നാരദേനാഥ ദത്തമാസനമുത്തമം ।
കുമാരാ വന്ദിതാ സർവ്വൈർനിഷേദുഃ കൃഷ്ണതത്പരാഃ ॥ 18 ॥

വൈഷ്ണവാശ്ച വിരക്താശ്ച ന്യാസിനോ ബ്രഹ്മചാരിണഃ ।
മുഖഭാഗേ സ്ഥിതാസ്തേ ച തദഗ്രേ നാരദഃ സ്ഥിതഃ ॥ 19 ॥

ഏകഭാഗേ ഋഷിഗണാസ്തദന്യത്ര ദിവൌകസഃ ।
വേദോപനിഷദോഽന്യത്ര തീർഥാന്യത്ര സ്ത്രിയോഽന്യതഃ ॥ 20 ॥

ജയശബ്ദോ നമഃശബ്ദഃ ശംഖശബ്ദസ്തഥൈവ ച ।
ചൂർണ്ണലാജാ പ്രസൂനാനാം നിക്ഷേപഃ സുമഹാനഭൂത് ॥ 21 ॥

വിമാനാനി സമാരുഹ്യ കിയന്തോ ദേവനായകാഃ ।
കൽപവൃക്ഷപ്രസൂനൈസ്താൻ സർവ്വാംസ്തത്ര സമാകിരൻ ॥ 22 ॥

സൂത ഉവാച

ഏവം തേഷ്വേകചിത്തേഷു ശ്രീമദ്ഭാഗവതസ്യ ച ।
മാഹാത്മ്യമൂചിരേ സ്പഷ്ടം നാരദായ മഹാത്മനേ ॥ 23 ॥

കുമാരാ ഊചുഃ

അഥ തേ വർണ്ണ്യതേഽസ്മാഭിർമഹിമാ ശുകശാസ്ത്രജഃ ।
യസ്യ ശ്രവണമാത്രേണ മുക്തിഃ കരതലേ സ്ഥിതാ ॥ 24 ॥

സദാ സേവ്യാ സദാ സേവ്യാ ശ്രീമദ്ഭാഗവതീ കഥാ ।
യസ്യാഃ ശ്രവണമാത്രേണ ഹരിശ്ചിത്തം സമാശ്രയേത് ॥ 25 ॥

ഗ്രന്ഥോഽഷ്ടാദശസാഹസ്രോ ദ്വാദശസ്കന്ധസമ്മിതഃ ।
പരീക്ഷിച്ഛുകസംവാദഃ ശൃണു ഭാഗവതം ച യത് ॥ 26 ॥

താവത്സംസാരചക്രേഽസ്മിൻ ഭ്രമതേഽജ്ഞാനതഃ പുമാൻ ।
യാവത്കർണ്ണഗതാ നാസ്തി ശുകശാസ്ത്രകഥാ ക്ഷണം ॥ 27 ॥

കിം ശ്രുതൈർബ്ബഹുഭിഃ ശാസ്ത്രൈഃ പുരാണൈശ്ച ഭ്രമാവഹൈഃ ।
ഏകം ഭാഗവതം ശാസ്ത്രം മുക്തിദാനേന ഗർജ്ജതി ॥ 28 ॥

കഥാ ഭാഗവതസ്യാപി നിത്യം ഭവതി യദ്ഗൃഹേ ।
തദ്ഗൃഹം തീർത്ഥരൂപം ഹി വസതാം പാപനാശനം ॥ 29 ॥

അശ്വമേധസഹസ്രാണി വാജപേയശതാനി ച ।
ശുകശാസ്ത്രകഥായാശ്ച കലാം നാർഹന്തി ഷോഡശീം ॥ 30 ॥

താവത്പാപാനി ദേഹേഽസ്മിന്നിവസന്തി തപോധനാഃ ।
യാവന്ന ശ്രൂയതേ സമ്യക് ശ്രീമദ്ഭാഗവതം നരൈഃ ॥ 31 ॥

ന ഗംഗാ ന ഗയാ കാശീ പുഷ്കരം ന പ്രയാഗകം ।
ശുകശാസ്ത്രകഥായാശ്ച ഫലേന സമതാം നയേത് ॥ 32 ॥

ശ്ലോകാർദ്ധം ശ്ലോകപാദം വാ നിത്യം ഭാഗവതോദ്ഭവം ।
പഠസ്വ സ്വമുഖേനൈവ യദീച്ഛസി പരാം ഗതിം ॥ 33 ॥

വേദാദിർവ്വേദമാതാ ച പൌരുഷം സൂക്തമേവ ച ।
ത്രയീ ഭാഗവതം ചൈവ ദ്വാദശാക്ഷര ഏവ ച ॥ 34 ॥

ദ്വാദശാത്മാ പ്രയാഗശ്ച കാലഃ സംവത്സരാത്മകഃ ।
ബ്രാഹ്മണാശ്ചാഗ്നിഹോത്രം ച സുരഭിർദ്വാദശീ തഥാ ॥ 35 ॥

തുളസീ ച വസന്തശ്ച പുരുഷോത്തമ ഏവ ച ।
ഏതേഷാം തത്ത്വതഃ പ്രാജ്ഞൈർന്ന പൃഥഗ്ഭാവ ഇഷ്യതേ ॥ 36 ॥

യശ്ച ഭാഗവതം ശാസ്ത്രം വാചയേദർത്ഥതോഽനിശം ।
ജൻമകോടികൃതം പാപം നശ്യതേ നാത്ര സംശയഃ ॥ 37 ॥

ശ്ലോകാർദ്ധം ശ്ലോകപാദം വാ പഠേദ്ഭാഗവതം ച യഃ ।
നിത്യം പുണ്യമവാപ്നോതി രാജസൂയാശ്വമേധയോഃ ॥ 38 ॥

ഉക്തം ഭാഗവതം നിത്യം കൃതം ച ഹരിചിന്തനം ।
തുളസീപോഷണം ചൈവ ധേനൂനാം സേവനം സമം ॥ 39 ॥

അന്തകാലേ തു യേനൈവ ശ്രൂയതേ ശുകശാസ്ത്രവാക് ।
പ്രീത്യാ തസ്യൈവ വൈകുണ്ഠം ഗോവിന്ദോഽപി പ്രയച്ഛതി ॥ 40 ॥

ഹേമസിംഹയുതം ചൈതദ്‌ വൈഷ്ണവായ ദദാതി യഃ ।
കൃഷ്ണേന സഹ സായുജ്യം സ പുമാൻ ലഭതേ ധ്രുവം ॥ 41 ॥

     ആജൻമമാത്രമപി യേന ശഠേന കിംചി-
          ച്ചിത്തം വിധായ ശുകശാസ്ത്രകഥാ ന പീതാ ।
     ചാണ്ഡാളവച്ച ഖരവദ്ബത തേന നീതം
          മിഥ്യാ സ്വജൻമ ജനനീജനിദുഃഖഭാജാ ॥ 42 ॥

     ജീവച്ഛവോ നിഗദിതഃ സ തു പാപകർമ്മാ
          യേന ശ്രുതം ശുകകഥാവചനം ന കിംചിത് ।
     ധിക് തം നരം പശുസമം ഭുവി ഭാരരൂപം
          ഏവം വദന്തി ദിവി ദേവസമാജമുഖ്യാഃ ॥ 43 ॥

ദുർല്ലഭൈവ കഥാ ലോകേ ശ്രീമദ്ഭാഗവതോദ്ഭവാ ।
കോടിജൻമസമുത്ഥേന പുണ്യേനൈവ തു ലഭ്യതേ ॥ 44 ॥

തേന യോഗനിധേ ധീമൻ ശ്രോതവ്യാ സാ പ്രയത്നതഃ ।
ദിനാനാം നിയമോ നാസ്തി സർവ്വദാ ശ്രവണം മതം ॥ 45 ॥

സത്യേന ബ്രഹ്മചര്യേണ സർവ്വദാ ശ്രവണം മതം ।
അശക്യത്വാത്കലൌ ബോധ്യോ വിശേഷോഽത്ര ശുകാജ്ഞയാ ॥ 46 ॥

മനോവൃത്തിജയശ്ചൈവ നിയമാചരണം തഥാ ।
ദീക്ഷാം കർത്തുമശക്യത്വാത്‌സപ്താഹശ്രവണം മതം ॥ 47 ॥

ശ്രദ്ധാതഃ ശ്രവണേ നിത്യം മാഘേ താവദ്ധി യത്ഫലം ।
തത്ഫലം ശുകദേവേന സപ്താഹശ്രവണേ കൃതം ॥ 48 ॥

മനസശ്ചാജയാദ് രോഗാത്പുംസാം ചൈവായുഷഃ ക്ഷയാത് ।
കലേർദ്ദോഷബഹുത്വാച്ച സപ്താഹശ്രവണം മതം ॥ 49 ॥

യത്ഫലം നാസ്തി തപസാ ന യോഗേന സമാധിനാ ।
അനായാസേന തത്സർവ്വം സപ്താഹശ്രവണേ ലഭേത് ॥ 50 ॥

യജ്ഞാദ്ഗർജ്ജതി സപ്താഹഃ സപ്താഹോ ഗർജ്ജതി വ്രതാത് ।
തപസോ ഗർജ്ജതി പ്രോച്ചൈസ്തീർത്ഥാന്നിത്യം ഹി ഗർജ്ജതി ॥ 51 ॥

യോഗാദ്ഗർജ്ജതി സപ്താഹോ ധ്യാനാജ് ജ്ഞാനാച്ച ഗർജ്ജതി ।
കിം ബ്രൂമോ ഗർജ്ജനം തസ്യ രേ രേ ഗർജ്ജതി ഗർജ്ജതി ॥ 52 ॥

ശൌനക ഉവാച

     സാശ്ചര്യമേതത്കഥിതം കഥാനകം
          ജ്ഞാനാദിധർമ്മാൻ വിഗണയ്യ സാമ്പ്രതം ।
     നിഃശ്രേയസേ ഭാഗവതം പുരാണം
          ജാതം കുതോ യോഗവിദാദിസൂചകം ॥ 53 ॥

സൂത ഉവാച

യദാ കൃഷ്ണോ ധരാം ത്യക്ത്വാ സ്വപദം ഗന്തുമുദ്യതഃ ।
ഏകാദശം പരിശ്രുത്യാപ്യുദ്ധവോ വാക്യമബ്രവീത് ॥ 54 ॥

ഉദ്ധവ ഉവാച

ത്വം തു യാസ്യസി ഗോവിന്ദ! ഭക്തകാര്യം വിധായ ച ।
മച്ചിത്തേ മഹതീ ചിന്താ താം ശ്രുത്വാ സുഖമാവഹ ॥ 55 ॥

ആഗതോഽയം കലിർഘോരോ ഭവിഷ്യന്തി പുനഃ ഖലാഃ ।
സത്സംഗേനൈവ സന്തോഽപി ഗമിഷ്യന്ത്യുഗ്രതാം യദാ ॥ 56 ॥

തദാ ഭാരവതീ ഭൂമിർഗ്ഗോരൂപേയം കമാശ്രയേത് ।
അന്യോ ന ദൃശ്യതേ ത്രാതാ ത്വത്തഃ കമലലോചന ॥ 57 ॥

അതഃ സത്‌സു ദയാം കൃത്വാ ഭക്തവത്സല! മാ വ്രജ ।
ഭക്താർത്ഥം സഗുണോ ജാതോ നിരാകാരോഽപി ചിൻമയഃ ॥ 58 ॥

ത്വദ്വിയോഗേന തേ ഭക്താഃ കഥം സ്ഥാസ്യന്തി ഭൂതലേ ।
നിർഗ്ഗുണോപാസനേ കഷ്ടമതഃ കിഞ്ചിദ്‌വിചാരയ ॥ 59 ॥

ഇത്യുദ്ധവവചഃ ശ്രുത്വാ പ്രഭാസേഽചിന്തയദ്ധരിഃ ।
ഭക്താവലംബനാർത്ഥായ കിം വിധേയം മയേതി ച ॥ 60 ॥

സ്വകീയം യദ്ഭവേത്തേജസ്തച്ച ഭാഗവതേഽദധാത് ।
തിരോധായ പ്രവിഷ്ടോഽയം ശ്രീമദ്ഭാഗവതാർണ്ണവം ॥ 61 ॥

തേനേയം വാങ്മയീ മൂർത്തിഃ പ്രത്യക്ഷാ വർത്തതേ ഹരേഃ ।
സേവനാച്ഛ്രവണാത്പാഠാദ്ദർശനാത്പാപനാശിനീ ॥ 62 ॥

സപ്താഹശ്രവണം തേന സർവ്വേഭ്യോഽപ്യധികം കൃതം ।
സാധനാനി തിരസ്കൃത്യ കലൌ ധർമ്മോഽയമീരിതഃ ॥ 63 ॥

ദുഃഖദാരിദ്ര്യദൌർഭാഗ്യപാപപ്രക്ഷാളനായ ച ।
കാമക്രോധജയാർത്ഥം ഹി കലൌ ധർമ്മോഽയമീരിതഃ ॥ 64 ॥

അന്യഥാ വൈഷ്ണവീ മായാ ദേവൈരപി സുദുസ്ത്യജാ ।
കഥം ത്യാജ്യാ ഭവേത്പുംഭിഃ സപ്താഹോഽതഃ പ്രകീർത്തിതഃ ॥ 65 ॥

സൂത ഉവാച

     ഏവം നഗാഹശ്രവണോരുധർമ്മേ
          പ്രകാശ്യമാനേ ഋഷിഭിഃ സഭായാം ।
     ആശ്ചര്യമേകം സമഭൂത്തദാനീം
          തദുച്യതേ സംശൃണു ശൌനക! ത്വം ॥ 66 ॥

     ഭക്തിഃ സുതൌ തൌ തരുണൌ ഗൃഹീത്വാ
          പ്രേമൈകരൂപാ സഹസാഽഽവിരാസീത് ।
     ശ്രീകൃഷ്ണ! ഗോവിന്ദ! ഹരേ! മുരാരേ!
          നാഥേതി നാമാനി മുഹുർവദന്തീ ॥ 67 ॥

     താം ചാഗതാം ഭാഗവതാർത്ഥഭൂഷാം
          സുചാരുവേഷാം ദദൃശുഃ സദസ്യാഃ ।
     കഥം പ്രവിഷ്ടാ കഥമാഗതേയം
          മധ്യേ മുനീനാമിതി തർക്കയന്തഃ ॥ 68 ॥

     ഊചുഃ കുമാരാ വചനം തദാനീം
          കഥാർത്ഥതോ നിഷ്പതിതാധുനേയം ।
     ഏവം ഗിരഃ സാ സസുതാ നിശമ്യ
          സനത്കുമാരം നിജഗാദ നമ്രാ ॥ 69 ॥

ഭക്തിരുവാച

     ഭവദ്ഭിരദ്യൈവ കൃതാസ്മി പുഷ്ടാ
          കലിപ്രണഷ്ടാപി കഥാരസേന ।
     ക്വാഹം തു തിഷ്ഠാമ്യധുനാ ബ്രുവന്തു
          ബ്രാഹ്മാ ഇദം താം ഗിരമൂചിരേ തേ ॥ 70 ॥

     ഭക്തേഷു ഗോവിന്ദസരൂപകർത്രീ
          പ്രേമൈകധർത്രീ ഭവരോഗഹന്ത്രീ ।
     സാ ത്വം ച തിഷ്ഠസ്വ സുധൈര്യസംശ്രയാ
          നിരന്തരം വൈഷ്ണവമാനസാനി ॥ 71 ॥

     തതോഽപി ദോഷാഃ കലിജാ ഇമേ ത്വാം
          ദ്രഷ്ടും ന ശക്താഃ പ്രഭവോഽപി ലോകേ ।
     ഏവം തദാജ്ഞാവസരേഽപി ഭക്തി-
          സ്തദാ നിഷണ്ണാ ഹരിദാസചിത്തേ ॥ 72 ॥

     സകലഭുവനമധ്യേ നിർദ്ധനാസ്തേഽപി ധന്യാ
          നിവസതി ഹൃദി യേഷാം ശ്രീഹരേർഭക്തിരേകാ ।
     ഹരിരപി നിജലോകം സർവ്വഥാതോ വിഹായ
          പ്രവിശതി ഹൃദി തേഷാം ഭക്തിസൂത്രോപനദ്ധഃ ॥ 73 ॥

     ബ്രൂമോഽദ്യ തേ കിമധികം മഹിമാനമേവം
          ബ്രഹ്മാത്മകസ്യ ഭുവി ഭാഗവതാഭിതസ്യ ।
     യത്സംശ്രയാന്നിഗദിതേ ലഭതേ സുവക്താ
          ശ്രോതാപി കൃഷ്ണസമതാമലമന്യധർമ്മൈഃ ॥ 74 ॥

ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉത്തരഖണ്ഡേ ശ്രീമദ്ഭാഗവതമാഹാത്മ്യേ
ഭക്തികഷ്ടനിവർത്തനം നാമ തൃതീയോഽധ്യായഃ