ഗുണ്ടർട്ടിന്റെ മലയാളം—ഇംഗ്ലീഷ് നിഘണ്ടു/യ
←മ | ഗുണ്ടർട്ടിന്റെ മലയാളം—ഇംഗ്ലീഷ് നിഘണ്ടു യ |
ര→ |
constructed table of contents |
വല്ലവിമാർ CG. നാരിമാർമൌലികേ CG. the best of its kind. മൌഷ്കൎയ്യം S. (മുഷ്കര). മൌ. കാട്ടി നടക്ക VCh. മൌഹൂൎത്തൻ S. = മുഹൂൎത്തക്കാരൻ. മ്യാൽ myāl (C. = മേൽ, or മിട്ടാൽ?) So. Land മ്രാൽ mrāl (അത്തിമെരാൽ Rh.) Ficus excelsa മ്രിശ = മിറിശ. |
മ്ലാനം mlānam S. Faded; languor = മ്ലാനി.
മ്ലാവു mlāvu̥ So. An elk MC. മ്ലേഛ്ശൻ mlēččhaǹ S. Speaking indistinctly, മ്ലേഛ്ശത S. barbarianism; abomination. |
യ YA
യ is initial in Dravidian pronouns (യാൻ, or ഞാൻ, യാവൻ); hardly in any verbal root. It changes readily with palatal consonants, as യവനൻ — ചോനകൻ, ജോനകൻ; (ചാമം fr. യാമം); അരയൻ, രായർ fr. രാജാ; ദശ മുഖൻ Tdbh. തെയമുകൻ etc. Initial യ is often found in the form of എ (യൌവനം — എവ്വനം SG.; എമൻ = യമൻ), of ഞ (ഞാൻ fr. യാൻ), and even ന (യുഗം — നുകം). Some യ are derived from വ (ആയിരം fr. സഹസ്രം, C. സാ വിരം; അറിയിക്ക fr. അറിവിക്ക) by the in- fluence of palatal vowels. Final യ is fre- quently dropped (as തേങ്ങായ്, തേങ്ങാ, തേങ്ങ; വായി & വാ). യ S. Relat. pronoun in യഥഃ യഥാ, യൽ, യാ യകൃൽ yaɤr̥l S. (L. jecur). The liver, Asht. യക്ഷൻ yakšaǹ S. (യജ്). A demi-god, a യക്ഷിണി S. id. യക്ഷിണീപീഡെക്കു രക്ഷാ |
യക്ഷ്മാവു yakšmāvu̥ S. (prec). Pulmonary consumption രാജയ’വും പിടിച്ചു Si Pu. രാജയ ക്ഷ്മണാ മരിച്ചു Bhr.; also രാജയക്ഷ്മം പിടി പ്പെട്ടു മരിച്ചേൻ Si Pu. യജമാനൻ yaǰamānaǹ S. (യജ്), 1. A person യജിക്ക S. to sacrifice, worship പശുക്കൾ ത CV. ജയിപ്പിക്കേണം നിങ്ങൾ എന്നെക്കൊണ്ടു യജുസ്സ് S. sacrificial formula; the യജുൎവ്വേദം യജ്ഞം S. A sacrifice = യാഗം f. i. ആര യജ്ഞശാല Bhg. = യാഗശാല. യജ്ഞസൂത്രം S. = പൂണുനൂൽ. യതഃ yaδaḥ S. (യ). Whence; because, for. യതി yaδi S. (യമ്). Subduer of passions, a |
യതനം S. exerting oneself. ചേരുവാൻ യ. ChVr. trying to keep peace. യത്നം S. effort, exertion ജയിപ്പാൻ യ. ചെ denV. എത്ര താൻ യത്നിച്ചാലും അത്രയല്ലുളളു യഥാ yathā S. (യ). As, according to. യഥാകാമം S. ad libitum യ. ഭക്ഷിക്ക Bhg. യഥാക്രമം S. in order വയസ്സിന്റെ യ. KU. യഥാഗതം പോയി as he came, so. — ഗമിച്ചു യഥാതത്വം S. truthfully യ. കേട്ടാലും മമ ജ യഥാതഥാ എന്നു പറയുന്നവൻ agreeing to യഥാന്യായം S. properly ഇരുന്നു യ. KR. യഥാപുരം S. as formerly KR. യ’രേ Sk. യഥാപ്രകാരം ആക്ക = യഥാസ്ഥാനം ആക്ക. യഥാബലം S. = ആവോളം. യഥായോഗ്യം S. fitly V1. Brhmd. യഥാരുചി S. as you please യ. വല്ല ദിക്കിലും യഥാൎത്ഥം S. reasonable, true തെളിയിച്ചതു യ. യഥാലാഭേന ജീവിക്കുന്നു Bhg. to live upon യഥാവൽ S. as it was; accidentally, sponta- യഥാവിധി S. according to precept. യഥാശക്തി S. as much as possible യ. മഹാ യഥാശാസ്ത്രം S. according to scripture യജി യഥാസുഖം S. comfortably ഇരുത്തിയ. Brhmd. യഥാസ്ഥാനം S. in proper state or place. യ’ യഥേഛ്ശം ഇരിപ്പതു VetC. & യഥേഷ്ടം S. as one pleases, also യഥേഷ്ടയാ |
യഥോക്തം S. as commanded കൎമ്മം യ. അല്ലാ ഞ്ഞു Brhmd. യഥോചിതം S. suitably ബോധിപ്പിച്ചെഥോ. യൽ yad S. (യ). What, (L. quod), that. യദി S. if. യദു yaďu S. N. pr. A king എതുനാതൻ Anj. യദൃഛ്ശ yadr̥ččha S. (യൽ, ഋഛ് to go). Following യദൃഛ്ശിക്ക id. ഭൂതലത്തിൽ ദേവകൾ യ. യായ്വ യന്താവു yandāvu̥ S. (യമ്). A restrainer, യന്ത്രം S. 1. A machine, engine; mill, con- യന്ത്രഉഴിഞ്ഞൽ, — ഞ്ഞാൽ a perpendicular round- യന്ത്രക്കല്ലു a millstone. യന്ത്രക്കാരൻ a mechanic; an engineer; also യന്ത്രത്തോരണം Mud. a triumphal arch con- യന്ത്രപ്പട്ടിക KM. an inscription. യന്ത്രപ്പാലപങ്ക്തി AR. draw-bridges. |
യന്ത്രപ്പാവ an automaton യ. കൾ തിരിക Mud. രാജസേവകന്മാരാം യ. കൾ എല്ലാം Nal. യന്ത്രപ്പുളളു a target, a mark in shape of a bird. യന്ത്രശബ്ദം S. the din of a mill യ. പോലേ യന്ത്രി a contriver, schemer. യന്ത്രികൻ a mechanic, driver യ നായ നളൻ denV. യന്ത്രിക്ക S. to contrive, scheme, plan മ യന്ത്രിതം S. (part. pass.) 1. checked. 2. chain- യമം yamam S. Restraining, refraining from യമകം S. 1. alliteration, rhyme. 2. twins; യമതാട So. (T. ച —, H. ǰam-dhar fr. യമൻ) യമൻ S. 1. subduer, the God of death & Hades, യമഭയം അകലുവാൻ SiPu. 2. twins യമ യമ — & യമലോകപ്പിരട്ടൻ “one who cheats യമളം S. a couple. യ’ന്മാർ twins. യമളെക്കു denV. യമിക്ക S. to restrain, govern. യമുന S. N. pr., the river Jamna CC. യവം yavam S. (G. zea). Barley. യവക്ഷാരം S. nitre യവഴ്ക്കാരം a. med. = ച യവനർ yavanar S. 1. Yavan, Greeks വീര |
യവാഗു S. (യവ). Fermented rice-gruel, പഴ ങ്കഞ്ഞി. യവാതു MC. = ജ — A civet cat. യവിഷ്ഠൻ Superl. of യുവാൻ. The youngest. യശല കുശലന്മാർ T. Palg. = കുശലവ യശസ്സു yašassu̥ S. (L. decus). Glory ഭഗവദ്യ യശസ്കൻ, — സ്വാൻ, — സ്വി S. famous. യശോഹാനി വന്നു Bhg. we are dishonored. യശോദ S. Bhg 10. Kr̥šṇa’s foster-mother യഷ്ടാവു yašṭāvu̥ S. A. sacrificer (യജ്). യഷ്ടി yašṭi S. A stick, staff, Tdbh. ഇട്ടി 104, abstrN. നമ്മുടെ യഷ്ടിത്വം എത്രയും കഷ്ടം PT. I. യാ yā 5. = ഏ pron. inter. യാതു, യാവൻ. II. യാ Ar. Oh! Ah! യാ മഹീയദ്ദീൻ എന്ന വിളി യാഗം yāġam S. (യജ്). A sacrifice ൧൨ സം യാഗവാൻ S. a sacrificer യാ’നാം മുനി VetC. യാഗശാല S. a place of sacrifice, Bhr. യാഗാദികൎമ്മങ്ങൾ all kinds of oblations etc. യാഗാൎത്ഥം S. for sacrifice നിന്നെ യാ. ബലി യാചകം yāǰaɤam S. (യാച്). Begging ബാ യാചകൻ a beggar. യാചകപ്രിയകരൻ SiPu. യാചന S. begging, request; also യാചനാഭം |
യാചനം S. id. യാ. ചെയ്വാൻ കൂടിപ്പോയാൾ SiPu. യാ’മായിട്ടു ചൊന്നാൻ CG. — മറ്റെ ന്തു യാചനീയം SiPu. what else is to be asked? യാചിക്ക S. To beg. അന്നത്തെ യാ. VetC. യാജകൻ yāǰaɤaǹ S. (യജ്). A sacrificer. യാജനം S. conducting a sacrifice, sacrificing യാജ്ഞവൽക്യൻ S. N. pr. a saint & legislator. യാജ്ഞികൻ S. (യജ്ഞ) an institutor of sacri- യാജ്യൻ (part. fut. pass.) to whom sacrifices യാതന yāδana S. (യത്). Pain, torment, chiefly യാതൻ yāδaǹ (part. pass, of യാ). Gone. എ യാതു S. (goer) a demon, Rākšasa ആറാം നാൾ യാതു yāδu̥ 5. (യാ). 1. = ഏതു as യാതൊരു ദി |
യാത്ര yātra S. (യാ in യാതൻ). 1. Going യാ ത്ര ആക to set out, യാ. ആക്ക to despatch, ദൂതനെ ചൊന്നു യാ. യാക്കി CG.; also രാമം (Acc.) വനത്തിന്നു യാത്രാക്കുവാൻ RS. to banish. കൂളിയെ യാ. ആക്കി V1. drove out. — യാത്ര അ യക്ക to send off, accompany for a short dis- tance. യാ. യും അയപ്പിച്ചു തേരതിൽ കരേറി നാൾ UR. got herself dismissed, took fare- well; so യാ. ചൊല്ക, ഉണൎത്തിക്ക KU. യാ. പറഞ്ഞു നടകൊണ്ടാൻ Bhr. said good bye. യാ. തൊഴുതു SiPu. or തൊഴുതു യാ. യും അറി വിച്ചു KR. യാ. വഴങ്ങി took leave. അവളോടു യാ. വഴങ്ങിച്ചു AR. — എപ്പോൾ യാ. AR. when do you intend to go? സായ്പും ഒന്നിച്ചു മണത്ത ണെക്കു യാ. ഉണ്ടു I am to accompany N. to M. 2. journey, voyage തലക്കാവേരിക്കു യാ. പുറപ്പെടുവാൻ TR.; esp. pilgrimage കാശി —, സേതു —, തീൎത്ഥയാത്ര. — Tdbh. ചാത്തിര 354, ജാത്ര 405; vu. also ഇച്ചാത്ര this time. യാദവൻ yāďavaǹ S. (യദു). A descendant of യാദസ്സ് S. An aquatic animal. യാദസ്പതി AR. the sea. യാദാസ്തു P. yād-dāšt, A memorandum, NB., യാദൃശം yādr̥šam S. (യ). Which like. യാനം yānam S. (യാ whence യയൌ, അയാ യാനപാത്രം S. a boat VetC. യാപന S. (caus. of യാ). 1. Making (time) to |
on brokers, അടിമയാ. remuneration by Rājas for certain hereditary services. യാപനം S. spending time കാലയാ. ചെയ്വാൻ യാപിക്ക S. = കഴിക്ക, to subsist V1. also യാ യാപ്യം S. 1. removeable. യാ’ങ്ങൾ Nid. curable. യാമം yāmam S. (യമ്). 1. Cessation. 2. the യാമക്കോഴി 1. a cock crowing exactly 7½ യാമത്തല (& ചാ —) highwater, neap tide. യാമിനി S. (& ത്രിയാമ) the night. യാമ്യം S. related to Yama, southern യാമ്യന്മാ യാവൽ yāvat S. (യൽ). As much as, as far യാവന, see യാപന. യാവൻ yāvaǹ 5. (യാ). 1. Who? = ഏവൻ; യാവാരി yāvāri, Tdbh. of വ്യപാരി, A caste |
യാഷ്ടികൻ S. (യഷ്ടി). A club-or staff-bearer, യാ’ന്മാർ ആട്ടി അകറ്റിനാർ AR. peons. യാൾ yāḷ (T. യാഴ് = വീണ) in യാൾപ്പാണം, യാൽ യാഴി (T. യാളി fr. വ്യാളി S.). A lion; panther V1.2. യിയാസ yiyāsa S. (desid. of യാ). Desire to go. യുക്തം yuktam S. (യുജ്, യോജിക്ക; part. യുക്തി S. 1. Junction, combination. 2. fit- യുക്തിക്കാരൻ (2 — 5) clever, smart, witty. യുക്തിഭംഗം impropriety; inconclusiveness. യുക്തിഭാഗ്യം lucky conjuncture B. യുക്തിഭാഷ a work on astronomy. യുക്തിഭേദം unfitness, unjust inference. യുക്തിമാൻ clever, quick-sighted. യു. പറഞ്ഞു യുക്തിയുക്തം adapted for the occasion യു’ങ്ങ യുക്തിലേശാദികൾ VyM. circumstantial evi- യുക്തിവിരുദ്ധം unseemly അവനു പിണ്ഡാൎപ്പ |
യുക്തിസിദ്ധം perfectly adapted യു’ങ്ങളായ വാക്കുകൾ Trav. യുഗം yuġam S. (L. jugum). 1. A yoke, Tdbh. യുഗളം S. = യുഗം 2. a pair പാണിയു. Bhg.; യുഗാദി vu. feast at New year. യുഗാന്തം the end of an age or of the world. യുഗ്മം S. 1. = യുഗളം a pair നക്ഷത്രയു. വിശാ യുങ്കം V1. = ചുങ്കം, യുങ്കപ്പുര etc. യുതം yuδam S. (part. pass. of യു). Joined തുര യുതാനം V1. caution, security യു. തിരിയുക, യുത്ത് yut S. War; Loc. യുധി Bhr. in war, യുധിഷ്ഠിരൻ N. pr. the first Pāṇḍawa (firm in യുദ്ധം S. 1. Fought. 2. war, battle ആ |
യുദ്ധബദ്ധൻ a prisoner of war, captive.
യുദ്ധഭൂമി Bhr. = യുദ്ധനിലം, യുദ്ധാങ്കണം a യുയുത്സു Bhr. (desid.) eager to fight. യുവൻ yuvaǹ S. (L. juvenis), Young യുവാവു, യുവരാജൻ S. the heir apparent, a co-regent യുവസ്ഥം vu. = ഉപവസ്ഥം Pudenda. യുഷ്മൽ yušmad, S. Your യു. പ്രസാദം VetC. യൂകം yūɤam S. A louse V1.; also യൂകികാവാക്കു യൂകിക = ഊഹിക്ക V1. So. T. യൂഥം yūtham S. (= യുതം). A flock, herd. യൂഥനാഥൻ a leader of wild elephants, a യൂദൻ m., യൂദത്തി f. A Jew, Jewess; also യൂപം yūbam S. A sacrificial post വില്വത്താ യൂയം yūyam S. You യൂ. കൎമ്മമാരാഞ്ഞു കൊണ്ടു യൂഷം yūsam S. (L. jus). Pease-soup. യെൻ in alph. songs = എൻ My, യെമ്പാപം യോഗം yōġam S. (യുജ്). 1. Junction, con- |
കം ഇതു TP. thy fate. ആ യോഗത്തിങ്കൽ വന്നു on that occasion, luckily. ദേവയോഗത്താൽ PT. accidentally. ദേവയോഗാൽ Nal. (see ദൈ —). ദേശയോ. കൊണ്ടു യാത്ര പുറപ്പെടുക എന്നു നിശ്ചയിച്ചു TR. on account of the state of the country. 5. means, rule, prescription നാരങ്ങക്കറിയുടെ യോഗങ്ങൾ കേൾപിച്ചു KU. the recipe. ഓരോ യോ’ത്തിൽ അല്ലാതേ തിപ്പ ലി തിന്നോലാ GP. ഗുളികയുടെ യോ., ഒരു യോ. എഴുതിക്കൊടുത്തു etc. — fig. means മൂന്നു യോ’ ത്തെ മനുഷ്യൎക്കു മുക്തി സിദ്ധിപ്പാനായി കല്പി ക്കപ്പെട്ടു (ഭക്തി, കൎമ്മം, ജ്ഞാനം) Bhg. വൈരാ ഗ്യസംയുക്തനു ജ്ഞാനയോ. വിധിച്ചതു (വേദം) Bhg. 6. meditation, devotion & other ways of union with the Universal Soul ധ്യാനാദ്യഷ്ടാം ഗയോഗങ്ങൾ Bhg. യോഗമായതഷ്ടാംഗയോഗം (64) Chintar. മോക്ഷാൎത്ഥികളായി യോ. ധരിക്ക Brhmd. Sah. സൎവ്വഭൂതങ്ങളെയും ൟശ്വരാത്മ കമായി സൎവദാ സേവിപ്പതു യോ. Bhg 11. 7. acquisition of supernatural powers ഇന്ദ്ര യോ. അനുഷ്ഠിച്ചു, സീത ആകുന്നതു യോഗമായാ ദേവി AR. യദുവംശത്തെ ആരുമറിയാതേ യോ ഗേന പുരിയിൽ ആക്കിനാൻ Bhg. by magic. 8. the philosophy of പതഞ്ജലി Bhg. യോഗക്കാർ (2) the members of an assembly. യോഗക്ഷേമം (4) welfare. യോഗനിദ്ര (6) absorption in meditation, light യോഗന്മാർ (2) members of council KU. യോഗപട്ടം (6) state, rank of Yōgis, esp. of യോഗബലം (4) good fortune, യോ. കൊണ്ടു യോഗവട്ടം (6. 7) = യോഗാഭ്യാസം. യോഗംവരിക (4) to happen, esp. luckily. അവ്വ |
യോഗവിഷം B. a virulent sore (4).
യോഗശാസ്ത്രം (6. 7. 8) the science of Yōga. യോഗാഗ്നി (6. 7) Yōgi’s power of kindling a യോഗാചാൎയ്യസ്ഥാനം KU. = യോഗപട്ടം. യോഗാഭ്യാസം (6) practising Yōga, so യോഗാ യോഗാൎത്ഥം (1. 8) etymology V1. യോഗി (6. 7) 1. practising Yōga, a devotee denV. യോഗിക്ക to unite, do well what one യോഗിനി (f. of യോഗി) 1. a female devotee. യോഗ്യം yōġyam S. (യുജ്). 1. Fit, worthy ക |
കൊടുക്ക to give on risk. യോ’ത്തോളം മുറി TR. dangerously wounded. യോഗ്യപ്പെടുക, യോ. പൊറുക്ക to hazard, undertake a res- ponsibility. യോ’ത്തിലാക്ക to endanger. യോ. ഒഴിക്ക, ഇല്ലായ്ക V2. security. 4. what be- comes a man. യോ. ചെയ്ക to demand satis- faction V1. ഒരു ചോക്കിയം എടുത്തില്ല TP. യോ. എടുക്കേണം എന്നു നായർ പുറപ്പെട്ടു TR. bent on revenge. യോ. തീൎന്നു V2. I am revenged. 5. a sacrifice (of രുദ്രി). യോഗ്യക്കാരൻ No. = യോഗ്യമുളളവൻ, പറ്റിയ യോഗ്യത fitness, worthiness, merit ഇരിക്കത്ത യോഗ്യഭാഗ്യം (3) adventure. യോ. പരീക്ഷിക്ക യോജന yōǰana S. (യുജ്). 1. rather T. So. യോജനം = യോജന 1. f. i. ഭോജനം പകുത്തു denV. യോജിക്ക 1. To be joined ഇരുവരും യോജിതം joined. (part.). VN. യോജിപ്പു union, agreement ആ വാക്കുമാ VC. യോജിപ്പിക്ക to join. രഥം യോ’ച്ചു Bhr. |
മച്ചു യോ’ച്ചു നിൎത്തി AR. (a minister for the king). അവനുടെ കണ്ഠം യോ’ച്ചു. CrArj. reunited. നിന്നെയും നൈഷധനെയും യോ’ പ്പാൻ തുടങ്ങുന്നു Nal. to bring together. യോജ്യം = യോജനീയം joinable. യോ’മായി കാ യോജ്യത 1. connexion, association. ഭീതിമോ യോതൃഷം vu. = ജ്യോതിഷം. യോദ്ധാവു yōddhāvu̥ S. (യുധ്). A warrior യോനകൻ = യവനകൻ, ചോ —. യോനി yōni S. (യു). 1. Vulva യോനിലിംഗ യോനിജം S. born of a womb, opp. അണ്ഡജം, യോഷ yōša S. (ജൂഷ). Woman യോഷമാർ യോഷിൽ S. id. യോഷിത്തുകളെക്കൊണ്ടും യൌതകം S. = യുതകം A dowry V1. യൌനം S. = യോനിസംബന്ധം. യൌവനം S. yauvanam (യുവൻ). 1. Youth- |
(sic) പ്രകാശിച്ചു കാന്തിയും വളൎന്നിതു Si Pu. യൌ’മുളള പുരുഷൻ Sil. a young husband. 2. passions of youth യൌവനക്കൊടുങ്കാറ്റു വൎദ്ധിക്ക നിമിത്തമായി ദൈവബുദ്ധിയാം ദീപ ജ്വാലയും പൊലിഞ്ഞിതു SiPu. അവളെക്കൊ ണ്ടിപ്പോൾ യൌ. സഫലമാക്ക Mud. lie with her. |
യൌവനകണ്ടകം pimples മുഖക്കുരു.
യൌവനലക്ഷണം breasts; beauty. യൌവരാജ്യം S. dignity of യുവരാജൻ, f. i. |
ര RA
ര is originally not initial in Mal. words (Tdbh. അരങ്ങു, അരക്കർ, ഇരവതി, ഉരുവു); the analo- gy of such Tdbh. has caused original ഇ to be dropped in രണ്ടു, രാ etc. രക്കിക്ക Tdbh. = രക്ഷിക്ക f. i. രക്കിച്ചു കൊൾ്ക MM. രക്കു, രക്കുണ്ണി N. pr. m. (= രഘു?), രക്കി f. രക്തം raktam S. (രഞ്ജ്). 1. Dyed; red. 2. at- രക്തച്ചൊരിച്ചൽ flow of blood, bleeding. രക്തപായി a blood-drinker. ര. കൾ നൃത്തമാ രക്തപിത്തം hemorrhage, plethora with liver രക്തപ്രസാദം lustiness, healthy mien ര’മുളള രക്തബീജം 1. born from blood ര’ന്മാർ അസം രക്തമോക്ഷണം venesection. രക്തവാൎച്ച issue of blood. രക്തസംബന്ധം consanguinity. രക്തസാക്ഷി witness of a murder; a martyr. രക്തസ്രാവം bloody flux. a. med. രത്തസ്ലാവം. രക്തക്ഷയം impoverished blood. രക്താന്തനേത്രൻ AR. with blood-shot eyes. രക്താഭിഷിക്തൻ Sk. covered with blood, |
രക്താംബരം (1) red cloth.
രക്തി S. (2) attachment, = രാഗം. രക്തേശ്വരി a Paradēvata. രക്തോല്പലം S. red lotus, Nymphæ rubra. രക്ഷ rakša S. (Gr. ẚlex, L. arceo). 1. Preserv- രക്ഷകൻ 1. preserving, saving ര’നായി CG., രക്ഷണം protection, preservation കൃത്യര. ചെ രക്ഷണ്യം (S., through T.) salvation, mod. രക്ഷത്തലം an asylum, കളളന്മാൎക്കു ര. കൊടുക്ക abstr.N. രക്ഷത്വം state of Rākšasas ര. ഉണ്ടാ രക്ഷസ്സു (ഋഷ്, രിക്ഷ to hurt) = രാക്ഷസൻ a |