മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം/അധ്യായം78

മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം78

1 [വ്]
     ശ്രുത്വാ തു നൃപതിർ വീരം പിതരം ബഭ്രു വാഹനഃ
     നിര്യയൗ വിനയേനാര്യോ ബ്രാഹ്മണാർഘ്യ പുരഃസരഃ
2 മണിപൂരേശ്വരം ത്വ് ഏവം ഉപയാതം ധനഞ്ജയഃ
     നാഭ്യനന്ദത മേധാവീ ക്ഷത്രധർമം അനുസ്മരൻ
3 ഉവാച ചൈനം ധർമാത്മാ സ മന്യുഃ ഫൽഗുനസ് തദാ
     പ്രക്രിയേയം ന തേ യുക്താ ബഹിസ് ത്വം ക്ഷത്രധർമതഃ
4 സംരക്ഷ്യമാണം തുരഗം യൗധിഷ്ഠിരം ഉപാഗതം
     യജ്ഞിയം വിഷയാന്തേ മാം നായോത്സീഃ കിം നു പുത്രക
5 ധിക്ത്വാം അസ്തു സുദുർബുദ്ധിം ക്ഷത്രധർമവിശാരദം
     യോ മാം യുദ്ധായ സമ്പ്രാപ്തം സാമ്നൈവാഥോ ത്വം അഗ്രഹീഃ
6 ന ത്വയാ പുരുഷാർഥശ് ച കശ് ചിദ് അസ്തീഹ ജീവതാ
     യസ് ത്വം സ്ത്രീവദ് യുധാ പ്രാപ്തം സാമ്നാ മാം പ്രത്യഗൃഹ്ണഥാഃ
7 യദ്യ് അഹം ന്യസ്തശസ്ത്രസ് ത്വാം ആഗച്ഛേയം സുദുർമതേ
     പ്രക്രിയേയം തതോ യുക്താ ഭവേത് തവ നരാധമ
8 തം ഏവം ഉക്തം ഭർത്രാ തു വിദിത്വാ പന്നഗാത്മജാ
     അമൃഷ്യമാണാ ഭിത്ത്വോർവീം ഉലൂപീ തം ഉപാഗമത്
9 സാ ദദർശ തതഃ പുത്രം വിമൃശന്തം അധോമുഖം
     സന്തർജ്യമാനം അസകൃദ് ഭർത്രാ യുദ്ധാർഥിനാ വിഭോ
10 തതഃ സാ ചാരുസർവാംഗീ തം ഉപേത്യോരഗാത്മജാ
    ഉലൂപീ പ്രാഹ വചനം ക്ഷത്രധർമവിശാരദാ
11 ഉലൂപീം മാം നിബോധ ത്വം മാതരം പന്നഗാത്മജാം
    കുരുഷ്വ വചനം പുത്ര ധർമസ് തേ ഭവിതാ പരഃ
12 യുധ്യസ്വൈനം കുരുശ്രേഷ്ഠം ധനഞ്ജയം അരിന്ദമ
    ഏവം ഏഷ ഹി തേ പ്രീതോ ഭവിഷ്യതി ന സംശയഃ
13 ഏവം ഉദ്ധർഷിതോ മാത്രാ സ രാജാ ബഭ്രു വാഹനഃ
    മനശ് ചക്രേ മഹാതേജാ യുദ്ധായ ഭരതർഷഭ
14 സംനഹ്യ കാഞ്ചനം വർമ ശിരസ് ത്രാണം ച ഭാനുമത്
    തൂണീ രശത സംബാധം ആരുരോഹ മഹാരഥം
15 സർവോപകരണൈർ യുക്തം യുക്തം അശ്വൈർ മനോജവൈഃ
    സുചക്രോപസ്കരം ധീമാൻ ഹേമഭാണ്ഡ പരിഷ്കൃതം
16 പരമാർചിതം ഉച്ഛ്രിത്യ ധ്വജം സിംഹം ഹിരണ്മയം
    പ്രയയൗ പാർഥം ഉദ്ദിശ്യ സ രാജാ ബഭ്രു വാഹനഃ
17 തതോ ഽഭ്യേത്യ ഹയം വീരോ യജ്ഞിയം പാർഥ രക്ഷിതം
    ഗ്രാഹയാം ആസ പുരുഷൈർ ഹയശിക്ഷാ വിശാരദൈഃ
18 ഗൃഹീതം വാജിനം ദൃഷ്ട്വാ പ്രീതാത്മാ സധനഞ്ജയഃ
    പുത്രം രഥസ്ഥം ഭൂമിഷ്ഠഃ സംന്യവാരയദ് ആഹവേ
19 തതഃ സ രാജാ തം വീരം ശരവ്രാതൈഃ സഹസ്രശഃ
    അർദയാം ആസ നിശിതൈർ ആശീവിഷവിഷോപമൈഃ
20 തയോഃ സമഭവദ് യുദ്ധം പിതുഃ പുത്രസ്യ ചാതുലം
    ദേവാസുരരണപ്രഖ്യം ഉഭയോഃ പ്രീയമാണയോഃ
21 കിരീടിനം തു വിവ്യാധ ശരേണ നതപർവണാ
    ജത്രു ദേശേ നരവ്യാഘ്രഃ പ്രഹസൻ ബഭ്രു വാഹനഃ
22 സോ ഽഭ്യഗാത് സഹ പുംഖേന വൽമീകം ഇവ പന്നഗഃ
    വിനിർഭിദ്യ ച കൗന്തേയം മഹീതലം അഥാവിശത്
23 സ ഗാഢവേദനോ ധീമാൻ ആലംബ്യ ധനുർ ഉത്തമം
    ദിവ്യം തേജഃ സമാവിശ്യ പ്രമീത ഇവ സംബഭൗ
24 സ സഞ്ജ്ഞാം ഉപലഭ്യാഥ പ്രശസ്യ പുരുഷർഷഭഃ
    പുത്രം ശക്രാത്മജോ വാക്യം ഇദം ആഹ മഹീപതേ
25 സാധു സാധു മഹാബാഹോ വത്സ ചിത്രാംഗദാത്മജ
    സദൃശം കർമ തേ ദൃഷ്ട്വാ പ്രീതിമാൻ അസ്മി പുത്രക
26 വിമുഞ്ചാമ്യ് ഏഷ ബാണാംസ് തേ പുത്ര യുദ്ധേ സ്ഥിരോ ഭവ
    ഇത്യ് ഏവം ഉക്ത്വാ നാരാചൈർ അഭ്യവർഷദ് അമിത്രഹാ
27 താൻ സ ഗാണ്ഡീവനിർമുക്താൻ വജ്രാശനിസമപ്രഭാൻ
    നാരാചൈർ അച്ഛിനദ് രാജാ സർവാൻ ഏവ ത്രിധാ ത്രിധാ
28 തസ്യ പാർഥഃ ശരൈർ ദിവ്യൈർ ധ്വജം ഹേമപരിഷ്കൃതം
    സുവർണതാലപ്രതിമം ക്ഷുരേണാപാഹരദ് രഥാത്
29 ഹയാംശ് ചാസ്യ മഹാകായാൻ മഹാവേഗപരാക്രമാൻ
    ചകാര രാജ്ഞോ നിർജീവാൻ പ്രഹസൻ പാണ്ഡവർഷഭഃ
30 സ രഥാദ് അവതീര്യാശു രാജാ പരമകോപനഃ
    പദാതിഃ പിതരം കോപാദ് യോധയാം ആസ പാണ്ഡവം
31 സമ്പ്രീയമാണഃ പാണ്ഡൂനാം ഋഷഭഃ പുത്ര വിക്രമാത്
    നാത്യർഥം പീഡയാം ആസ പുത്രം വജ്രധരാഥമഃ
32 സ ഹന്യമാനോ വിമുഖം പിതരം ബഭ്രു വാഹനഃ
    ശരൈർ ആശീവിഷാകാരൈഃ പുനർ ഏവാർദയദ് ബലീ
33 തതഃ സ ബാല്യാത് പിതരം വിവ്യാധ ഹൃദി പത്രിണാ
    നിശിതേന സുപുംഖേന ബലവദ് ബഭ്രു വാഹനഃ
34 സ ബാണസ് തേജസാ ദീപ്തോ ജ്വലന്ന് ഇവ ഹുതാശനഃ
    വിവേശ പാണ്ഡവം രാജൻ മർമ ഭിത്ത്വാതിദുഃഖ കൃത്
35 സ തേനാതിഭൃശം വിദ്ധഃ പുത്രേണ കുരുനന്ദനഃ
    മഹീം ജഗാമ മോഹാർതസ് തതോ രാജൻ ധനഞ്ജയഃ
36 തസ്മിൻ നിപതിതേ വീരേ കൗരവാണാം ധുരന്ധരേ
    സോ ഽപി മോഹം ജഗാമാശു തതശ് ചിത്രാംഗദാ സുതഃ
37 വ്യായമ്യ സംയുഗേ രാജാ ദൃഷ്ട്വാ ച പിതരം ഹതം
    പൂർവം ഏവ ച ബാണൗഘൈർ ഗാഢവിദ്ധോ ഽർജുനേന സഃ
38 ഭർതാരം നിഹതം ദൃഷ്ട്വാ പുത്രം ച പതിതം ഭുവി
    ചിത്രാംഗദാ പരിത്രസ്താ പ്രവിവേശ രണാജിരം
39 ശോകസന്തപ്ത ഹൃദയാ രുദതീ സാ തതഃ ശുഭാ
    മണിപൂര പതേർ മാതാ ദദർശ നിഹതം പതിം