മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം/അധ്യായം77

←അധ്യായം76

മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം77

അധ്യായം78→

1 [വ്]
     തതോ ഗാണ്ഡീവഭൃച് ഛൂരോ യുദ്ധായ സമവസ്ഥിതഃ
     വിബഭൗ യുധി ദുർധർഷോ ഹിമവാൻ അചലോ യഥാ
 2 തതഃ സൈന്ധവ യോധാസ് തേ പുനർ ഏവ വ്യവസ്ഥിതാഃ
     വിമുഞ്ചന്തഃ സുസംരബ്ധാഃ ശരവർഷാണി ഭാരത
 3 താൻ പ്രസഹ്യ മഹാവീര്യഃ പുനർ ഏവ വ്യവസ്ഥിതാൻ
     തതഃ പ്രോവാച കൗന്തേയോ മുമൂർഷഞ് ശ്ലക്ഷ്ണയാ ഗിരാ
 4 യുധ്യധ്വം പരയാ ശക്ത്യാ യതധ്വം ച വധേ മമ
     കുരുധ്വം സർവകാര്യാണി മഹദ് വോ ഭയം ആഗതം
 5 ഏഷ യോത്സ്യാമി വഃ സർവാൻ നിവാര്യ ശരവാഗുരാം
     തിഷ്ഠധ്വം യുദ്ധമനസോ ദർപം വിനയിതാസ്മി വഃ
 6 ഏതാവദ് ഉക്ത്വാ കൗരവ്യോ രുഷാ ഗാണ്ഡീവഭൃത് തദാ
     തതോ ഽഥ വചനം സ്മൃത്വാ ഭ്രാതുർ ജ്യേഷ്ഠസ്യ ഭാരത
 7 ന ഹന്തവ്യാ രണേ താത ക്ഷത്രിയാ വിജിഗീഷവഃ
     ജേതവ്യാശ് ചേതി യത് പ്രോക്തം ധർമരാജ്ഞാ മഹാത്മനാ
     ചിന്തയാം ആസ ച തദാ ഫൽഗുനഃ പുരുഷർഷഭഃ
 8 ഇത്യ് ഉക്തോ ഽഹം നരേന്ദ്രേണ ന ഹന്തവ്യാ നൃപാ ഇതി
     കഥം തൻ ന മൃഷേഹ സ്യാദ് ധർമരാജ വചഃ ശുഭം
 9 ന ഹന്യേരംശ് ച രാജാനോ രാജ്ഞശ് ചാജ്ഞാ കൃതാ ഭവേത്
     ഇതി സഞ്ചിന്ത്യ സ തദാ ഭ്രാതുഃ പ്രിയഹിതേ രതഃ
     പ്രോവാച വാക്യം ധർമജ്ഞഃ സന്ധവാൻ യുദ്ധദുർമദാൻ
 10 ബാലാൻ സ്ത്രിയോ വാ യുഷ്മാകം ന ഹനിഷ്യേ വ്യവസ്ഥിതാൻ
    യശ് ച വക്ഷ്യതി സംഗ്രാമേ തവാസ്മീതി പരാജിതഃ
11 ഏതച് ഛ്രുത്വാ വചോ മഹ്യം കുരുധ്വം ഹിതം ആത്മനഃ
    അതോ ഽന്യഥാ കൃച്ഛ്രഗതാ ഭവിഷ്യഥ മഹാർദിതാഃ
12 ഏവം ഉക്ത്വാ തു താൻ വീരാൻ യുയുധേ കുരുപുംഗവഃ
    അത്വരാവാൻ അസംരബ്ധഃ സംരബ്ധൈർ വിജിഗീഷുഭിഃ
13 തതഃ ശതസഹസ്രാണി ശരാണാം നതപർവണാം
    മുമുചുഃ സൈന്ധവാ രാജംസ് തദാ ഗാണ്ഡീവധന്വനി
14 സ താൻ ആതപതഃ ക്രൂരാൻ ആശീവിഷവിഷോപമാൻ
    ചിച്ഛേദ നിശിതൈർ ബാണൈർ അന്തരൈവ ധനഞ്ജയഃ
15 ഛിത്ത്വാ തു താൻ ആശു ഗമാൻ കങ്കപത്രാഞ് ശിലാശിതാൻ
    ഏകൈകം ഏഷ ദശഭിർ ബിഭേദ സമരേ ശരൈഃ
16 തതഃ പ്രാസാംശ് ച ശക്തീംശ് ച പുനർ ഏവ ധനഞ്ജയേ
    ജയദ്രഥം ഹതം സ്മൃത്വാ ചിക്ഷിപുഃ സൈന്ധവാ നൃപാഃ
17 തേഷാം കിരീടീ സങ്കൽപം മോഘം ചക്രേ മഹാമനാഃ
    സർവാംസ് താൻ അന്തരാ ഛിത്ത്വാ മുദാ ചുക്രോശ പാണ്ഡവഃ
18 തഥൈവാപതതാം തേഷാം യോധാനാം ജയ ഗൃദ്ധിനാം
    ശിരാംസി പാതയാം ആസ ഭല്ലൈഃ സംനതപർവഭിഃ
19 തേഷാം പ്രദ്രവതാം ചൈവ പുനർ ഏവ ച ധാവതാം
    നിവർതതാം ച ശബ്ദോ ഽഭൂത് പൂർണസ്യേവ മഹോദധേഃ
20 തേ വധ്യമാനാസ് തു തദാ പാർഥേനാമിത തേജസാ
    യഥാപ്രാണം യഥോത്സാഹം യോധയാം ആസുർ അർജുനം
21 തതസ് തേ ഫൽഗുനേനാജൗ ശരൈഃ സംനതപർവഭിഃ
    കൃതാ വിസഞ്ജ്ഞാ ഭൂയിഷ്ഠാഃ ക്ലാന്തവാഹന സൈനികാഃ
22 താംസ് തു സർവാൻ പരിഗ്ലാനാൻ വിദിത്വാ ധൃതരാഷ്ട്രജാ
    ദുഃശലാ ബാലം ആദായ നപ്താരം പ്രയയൗ തദാ
    സുരഥസ്യ സുതം വീരം രഥേനാനാഗസം തദാ
23 ശാന്ത്യ് അർഥം സർവയോധാനാം അഭ്യഗച്ഛത പാണ്ഡവം
    സാ ധനഞ്ജയം ആസാദ്യ മുമോചാർതസ്വരം തദാ
    ധനഞ്ജയോ ഽപി താം ദൃഷ്ട്വാ ധനുർ വിസസൃജേ പ്രഭുഃ
24 സമുത്സൃഷ്ട ധനുഃ പാർഥോ വിധിവദ് ഭഗിനീം തദാ
    പ്രാഹ കിം കരവാണീതി സാ ച തം വാക്യം അബ്രവീത്
25 ഏഷ തേ ഭരതശ്രേഷ്ഠ സ്വസ്രീയസ്യാത്മജഃ ശിശുഃ
    അഭിവാദയതേ വീര തം പശ്യ പുരുഷർഷഭ
26 ഇത്യ് ഉക്തസ് തസ്യ പിതരം സ പപ്രച്ഛാർജുനസ് തദാ
    ക്വാസാവ് ഇതി തതോ രാജൻ ദുഃശലാ വാക്യം അബ്രവീത്
27 പിതൃശോകാഭിസന്തപ്തോ വിഷാദാർതോ ഽസ്യ വൈ പിതാ
    പഞ്ചത്വം അഗമദ് വീര യഥാ തൻ മേ നിബോധ ഹ
28 സ പൂർവം പിതരം ശ്രുത്വാ ഹതം യുദ്ധേ ത്വയാനഘ
    ത്വാം ആഗതം ച സംശ്രുത്യ യുദ്ധായ ഹയസാരിണം
    പിതുശ് ച മൃത്യുദുഃഖാർതോ ഽജഹാത് പ്രാണാൻ ധനഞ്ജയ
29 പ്രാപ്തോ ബീഭത്സുർ ഇത്യ് ഏവ നാമ ശ്രുത്വൈവ തേ ഽനഘ
    വിഷാദാർതഃ പപാതോർവ്യാ മമാര ച മമാത്മജഃ
30 തം തു ദൃഷ്ട്വാ നിപതിതം തതസ് തസ്യാത്മജം വിഭോ
    ഗൃഹീത്വാ സമനുപ്രാപ്താ ത്വാം അദ്യ ശരണൈഷിണീ
31 ഇത്യ് ഉക്ത്വാർതസ്വരം സാതു മുമോച ധൃതരാഷ്ട്രജാ
    ദീനാ ദീനം സ്ഥിതം പാർഥം അബ്രവീച് ചാപ്യ് അധോമുഖം
32 സ്വസാരം മാമ വേക്ഷസ്വ സ്വസ്രീയാത്മമം ഏവ ച
    കർതും അർഹസി ധർമജ്ഞ ദയാം മയി കുരൂദ്വഹ
    വിസ്മൃത്യ കുരുരാജാനം തം ച മന്ദം ജയദ്രഥം
33 അഭിമന്യോർ യഥാ ജാതഃ പരിക്ഷിത് പരവീര ഹാ
    തഥായം സുരഥാജ് ജാതോ മമ പൗത്രോ മഹാഭുജ
34 തം ആദായ നരവ്യാഘ്ര സമ്പ്താപ്താസ്മി തവാന്തികം
    ശമാർഥം സർവയോധാനാം ശൃണു ചേദം വചോ മമ
35 ആഗതോ ഽയം മഹാബാഹോ തസ്യ മന്ദസ്യ പൗത്രകഃ
    പ്രസാദം അസ്യ ബാലസ്യ തസ്മാത് ത്വം കർതും അർഹസി
36 ഏഷ പ്രസാദ്യ ശിരസാ മയാ സാർധം അരിന്ദമ
    യാചതേ ത്വാം മഹാബാഹോ ശമം ഗച്ഛ ധനഞ്ജയ
37 ബാലസ്യ ഹതബന്ധോശ് ച പാർഥ കിം ചിദ് അജാനതഃ
    പ്രസാദം കുരു ധർമജ്ഞ മാ മന്യുവശം അന്വഗാഃ
38 തം അനാര്യം നൃശംസം ച വിസ്മൃത്യാസ്യ പിതാമഹം
    ആഗഃ കാരിണം അത്യർഥം പ്രസാദം കർതും അർഹസി
39 ഏവം ബ്രുവത്യാം കരുണം ദുഃശലായാം ധനഞ്ജയഃ
    സംസ്മൃത്യ ദേവീം ഗാന്ധാരീം ധൃതരാഷ്ട്രം ച പാർഥിവം
    പ്രോവാച ദുഃഖശോകാർതഃ ക്ഷത്രധർമം വിഗർഹയൻ
40 ധിക് തം ദുര്യോധനം ക്ഷുദ്രം രാജ്യലുബ്ധം ച മാനിനം
    യത്കൃതേ ബാന്ധവാഃ സർവേ മയാ നീതാ യമക്ഷയം
41 ഇത്യ് ഉക്ത്വാ ബഹു സാന്ത്വാദി പ്രസാദം അകരോജ് ജയഃ
    പരിഷ്വജ്യ ച താം പ്രീതോ വിസസർജ ഗൃഹാൻ പ്രതി
42 ദുഃശലാ ചാപി താൻ യോധാൻ നിവാര്യ മഹതോ രണാത്
    സമ്പൂജ്യ പാർഥം പ്രയയൗ ഗൃഹാൻ പ്രതി ശുഭാനനാ
43 തതഃ സൈന്ധവകാൻ യോധാൻ വിനിർജിത്യ നരർഷഭഃ
    പുനർ ഏവാന്വധാവത് സ തം ഹയം കാമചാരിണം
44 സസാര യജ്ഞിയം വീരോ വിധിവത് സ വിശാം പതേ
    താരാമൃഗം ഇവാകാശേ ദേവദേവഃ പിനാക ധൃക്
45 സ ച വാജീ യഥേഷ്ടേന താംസ് താൻ ദേശാൻ യഥാസുഖം
    വിചചാര യഥാകാമം കർമ പാർഥസ്യ വർധയൻ
46 ക്രമേണ സഹയസ് ത്വ് ഏവം വിചരൻ ഭരതർഷഭ
    മണിപൂര പതേർ ദേശം ഉപായാത് സഹ പാണ്ഡവഃ