മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം9

1 [ഇന്ദ്ര]
     കച് ചിത് സുഖം സ്വപിഷി ത്വം ബൃഹസ്പതേ; കച് ചിൻ മനോജ്ഞാഃ പരിചാരകാസ് തേ
     കച് ചിദ് ദേവാനാം സുഖകാമോ ഽസി വിപ്ര; കച് ചിദ് ദേവാസ് ത്വാം പരിപാലയന്തി
 2 [ബ്]
     സുഖം ശയേ ഽഹം ശയനേ മഹേന്ദ്ര; തഥാ മനോജ്ഞാഃ പരിചാരകാ മേ
     തഥാ ദേവാനാം സുഖകാമോ ഽസ്മി ശക്ര; ദേവാശ് ച മാം സുഭൃശം പാലയന്തി
 3 [ഇ]
     കുതോ ദുഃഖം മാനസം ദേഹജം വാ; പാണ്ഡുർ വിവർണശ് ച കുതസ് ത്വം അദ്യ
     ആചക്ഷ്വ മേ തദ് ദ്വിജ യാവദ് ഏതാൻ; നിഹന്മി സർവാംസ് തവ ദുഃഖകർതൄൻ
 4 [ബ്]
     മരുത്തം ആഹുർ മഘവൻ യക്ഷ്യമാണം; മഹായജ്ഞേനോത്തമ ദക്ഷിണേന
     തം സംവർതോ യാജയിതേതി മേ ശ്രുതം; തദ് ഇച്ഛാമി ന സ തം യാജയേത
 5 [ഇ]
     സർവാൻ കാമാൻ അനുജാതോ ഽസി വിപ്ര; യസ് ത്വം ദേവാനാം മന്ത്രയസേ പ്രോധാഃ
     ഉഭൗ ച തേ ജന്മമൃത്യൂ വ്യതീതൗ; കിം സംവർതസ് തവ കർതാദ്യ വിപ്ര
 6 [ബ്]
     ദേവൈഃ സഹ ത്വം അസുരാൻ സമ്പ്രണുദ്യ; ജിഘാംസസേ ഽദ്യാപ്യ് ഉത സാനുബന്ധാൻ
     യം യം സമൃദ്ധം പശ്യസി തത്ര തത്ര; ദുഃഖം സപത്നേഷു സമൃദ്ധഭാവഃ
 7 അതോ ഽസ്മി ദേവേന്ദ്ര വിവർണരൂപഃ; സപത്നോ മേ വർധതേ തൻ നിശമ്യ
     സർവോപായൈർ മഘവൻ സംനിയച്ഛ; സംവർതം വാ പാർഥിവം വാ മരുത്തം
 8 [ഇ]
     ഏഹി ഗച്ഛ പ്രഹിതോ ജാതവേദോ; ബൃഹസ്പതിം പരിദാതും മരുത്തേ
     അയം വൈ ത്വാ യാജയിതാ ബൃഹസ്പതിസ്; തഥാമരം ചൈവ കരിഷ്യതീതി
 9 [അഗ്നി]
     അയം ഗച്ഛാമി തവ ശക്രാദ്യ ദൂതോ; ബൃഹസ്പതിം പരിദാതും മരുത് തേ
     വാചം സത്യാം പുരുഹൂതസ്യ കർതും; ബൃഹസ്പതേശ് ചാപചിതിം ചികീർഷുഃ
 10 [വ്]
    തതഃ പ്രായാദ് ധൂമകേതുർ മഹാത്മാ; വനസ്പതീൻ വീരുധശ് ചാവമൃദ്നൻ
    കാമാദ് ധിമാന്തേ പരിവർതമാനഃ; കാഷ്ഠാതിഗോ മാതരിശ്വേന നർദൻ
11 [ം]
    ആശ്ചര്യം അദ്യ പശ്യാമി രൂപിണം വഹ്നിം ആഗതം
    ആസനം സലിലം പാദ്യം ഗാം ചോപാനയ വൈ മുനേ
12 [അഗ്നി]
    ആസനം സലിലം പാദ്യം പ്രതിനന്ദാമി തേ ഽനഘ
    ഇന്ദ്രേണ തു സമാദിഷ്ടം വിദ്ധി മാം ദൂതം ആഗതം
13 [ം]
    കച് ചിച് ഛ്രീമാൻ ദേവരാജഃ സുഖീ ച; കച് ചിച് ചാസ്മാൻ പ്രീയതേ ധൂമകേതോ
    കച് ചിദ് ദേവാശ് ചാസ്യ വശേ യഥാവത്; തദ് ബ്രൂഹി ത്വം മമ കാർത്സ്ന്യേന ദേവ
14 [അ]
    ശക്രോ ഭൃശം സുസുഖീ പാർഥിവേന്ദ്ര; പ്രീതിം ചേച്ഛത്യ് അജരാം വൈ ത്വയാ സഃ
    ദേവാശ് ച സർവേ വശഗാസ് തസ്യ രാജൻ; സന്ദേശം ത്വം ശൃണു മേ ദേവരാജ്ഞഃ
15 യദർഥം മാം പ്രാഹിണോത് ത്വത്സകാശം; ബൃഹസ്പതിം പരിദാതും മരുത്തേ
    അയം ഗുരുർ യാജയിതാ നൃപ ത്വാം; മർത്യം സന്തം അമരം ത്വാം കരോതു
16 [ം]
    സംവർതോ ഽയം യാജയിതാ ദ്വിജോ മേ; ബൃഹസ്പതേർ അഞ്ജലിർ ഏഷ തസ്യ
    നാസൗ ദേവം യാജയിത്വാ മഹേന്ദ്രം; മർത്യം സന്തം യാജയന്ന് അദ്യ ശോഭേത്
17 [അ]
    യേ വൈ ലോകാ ദേവലോകേ മഹാന്തഃ; സമ്പ്രാപ്സ്യസേ താൻ ദേവരാജപ്രസാദാത്
    ത്വാം ചേദ് അസൗ യാജയേദ് വൈ ബൃഹസ്പതിർ; നൂനം സ്വർഗം ത്വം ജയേഃ കീർതിയുക്തഃ
18 തഥാ ലോകാ മാനുഷാ യേ ച ദിവ്യാഃ; പ്രജാപതേശ് ചാപി യേ വൈ മഹാന്തഃ
    തേ തേ ജിതാ ദേവരാജ്യം ച കൃത്സ്നം; ബൃഹസ്പതിശ് ചേദ് യാജയേത് ത്വാം നരേന്ദ്ര
19 [സമ്വർത]
    മാസ്മാൻ ഏവം ത്വം പുനർ ആഗാഃ കഥം ചിദ്; ബൃഹസ്പതിം പരിദാതും മരുത്തേ
    മാ ത്വാം ധക്ഷ്യേ ചക്ഷുഷാ ദാരുണേന; സങ്ക്രുദ്ധോ ഽഹം പാവകതൻ നിബോധ
20 [വ്]
    തതോ ദേവാൻ അഗമദ് ധൂമകേതുർ; ദാഹാദ് ഭീതോ വ്യഥിതോ ഽശ്വത്ഥ പർണവത്
    തം വൈ ദൃഷ്ട്വാ പ്രാഹ ശക്രോ മഹാത്മാ; ബൃഹസ്പതേഃ സംനിധൗ ഹവ്യവാഹം
21 യത് ത്വം ഗതഃ പ്രഹിതോ ജാതവേദോ; ബൃഹസ്പതിം പരിദാതും മരുത്തേ
    തത് കിം പ്രാഹ സ നൃപോ യക്ഷ്യമാണഃ; കച് ചിദ് വചഃ പ്രതിഗൃഹ്ണാതി തച് ച
22 [അ]
    ന തേ വാചം രോചയതേ മരുത്തോ; ബൃഹസ്പതേർ അഞ്ജലിം പ്രാഹിണോത് സഃ
    സംവർതോ മാം യാജയിതേത്യ് അഭീക്ഷ്ണം; പുനഃ പുനഃ സ മയാ പ്രോച്യമാനഃ
23 ഉവാചേദം മാനുഷാ യേ ച ദിവ്യാഃ; പ്രജാപതേർ യേ ച ലോകാ മഹാന്തഃ
    താംശ് ചേൽ ലഭേയം സംവിദം തേന കൃത്വാ; തഥാപി നേച്ഛേയം ഇതി പ്രതീതഃ
24 [ഇ]
    പുനർ ഭവാൻ പാർഥിവം തം സമേത്യ; വാക്യം മദീയം പ്രാപയ സ്വാർഥയുക്തം
    പുനർ യദ് യുക്തോ ന കരിഷ്യതേ വചസ്; തതോ വജ്രം സമ്പ്രഹർതാസ്മി തസ്മൈ
25 [അ]
    ഗന്ധർവരാഡ് യാത്വയം തത്ര ദൂതോ; ബിഭേമ്യ് അഹം വാസവ തത്ര ഗന്തും
    സംരബ്ധോ മാം അബ്രവീത് തീക്ഷ്ണരോഷഃ; സംവർതോ വാക്യം ചരിതബ്രഹ്മചര്യഃ
26 യദ്യ് ആഗച്ഛേഃ പുനർ ഏവം കഥം ചിദ്; ബൃഹസ്പതിം പരിദാതും മരുത്തേ
    ദഹേയം ത്വാം ചക്ഷുഷാ ദാരുണേന; സങ്ക്രുദ്ധ ഇത്യ് ഏതദ് അവൈഹി ശക്ര
27 [ഇ]
    ത്വം ഏവാന്യാൻ ദഹസേ ജാതവേദോ; ന ഹി ത്വദന്യോ വിദ്യതേ ഭസ്മകർതാ
    ത്വത്സംസ്പർശാത് സർവലോകോ ബിഭേത്യ്; അശ്രദ്ധേയം വദസേ ഹവ്യവാഹ
28 [അ]
    ദിവം ദേവേന്ദ്ര പൃഥിവീം ചൈവ സർവാം; സംവേഷ്ടയേസ് ത്വം സ്വബലേനൈവ ശക്ര
    ഏവംവിധസ്യേഹ സതസ് തവാസൗ; കഥം വൃത്രസ് ത്രിദിവം പ്രാഗ് ജഹാര
29 [ഇ]
    ന ചണ്ഡികാ ജംഗമാ നോ കരേണുർ; ന വാരി സോമം പ്രപിബാമി വഹ്നേ
    ന ദുർബലേ വൈ വിസൃജാമി വജ്രം; കോ മേ ഽസുഖായ പ്രഹരേൻ മനുഷ്യഃ
30 പ്രവ്രാജയേയം കാലകേയാൻ പൃഥിവ്യാം; അപാകർഷം ദാനവാൻ അന്തരിക്ഷാത്
    ദിവഃ പ്രഹ്രാദം അവസാനം ആനയം; കോ മേ ഽസുഖായ പ്രഹരേത മർത്യഃ
31 [അ]
    യത്ര ശര്യാതിം ച്യവനോ യാജയിഷ്യൻ; സഹാശ്വിഭ്യാം സോമം അഗൃഹ്ണദ് ഏകഃ
    തം ത്വം ക്രുദ്ധഃ പ്രത്യഷേധീഃ പുരസ്താച്; ഛര്യാതി യജ്ഞം സ്മര തം മഹേന്ദ്ര
32 വജ്രം ഗൃഹീത്വാ ച പുരന്ദര ത്വം; സമ്പ്രഹർഷീശ് ച്യവനസ്യാതിഘോരം
    സ തേ വിപ്രഃ സഹ വജ്രേണ ബാഹും; അപാഗൃഹ്ണാത് തപസാ ജാതമന്യുഃ
33 തതോ രോഷാത് സർവതോ ഘോരരൂപം; സപത്നം തേ ജനയാം ആസ ഭൂയഃ
    മദം നാമാസുരം വിശ്വരൂപം; യം ത്വം ദൃഷ്ട്വാ ചക്ഷുഷീ സംന്യമീലഃ
34 ഹനുർ ഏകാ ജഗതീസ്ഥാ തഥൈകാ; ദിവം ഗതാ മഹതോ ദാനവസ്യ
    സഹസ്രം ദന്താനാം ശതയോജനാനാം; സുതീക്ഷ്ണാനാം ഘോരരൂപം ബഭൂവ
35 വൃത്താഃ സ്ഥൂലാ രജതസ്തംഭവർണാ; ദംഷ്ട്രാശ് ചതസ്രോ ദ്വേ ശതേ യോജനാനാം
    സ ത്വാം ദന്താൻ വിദശന്ന് അഭ്യധാവഞ്; ജിഘാംസയാ ശൂലം ഉദ്യമ്യ ഘോരം
36 അപശ്യസ് ത്വം തം തദാ ഘോരരൂപം; സർവേ ത്വ് അന്യേ ദദൃശുർ ദർശനീയം
    യസ്മാദ് ഭീതഃ പ്രാഞ്ജലിസ് ത്വം മഹർഷിം; ആഗച്ഛേഥാഃ ശരണം ദാനവഘ്ന
37 ക്ഷത്രാദ് ഏവം ബ്രഹ്മബലം ഗരീയോ; ന ബ്രഹ്മതഃ കിം ചിദ് അന്യദ് ഗരീയഃ
    സോ ഽഹം ജാനം ബ്രഹ്മതേജോ യഥാവൻ; ന സംവർതം ഗന്തും ഇച്ഛാമി ശക്ര