മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം/അധ്യായം102

മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം 102

1 [വ്]
     തേഷു ത്രിഷു കുമാരേഷു ജാതേഷു കുരുജാംഗലം
     കുരവോ ഽഥ കുരുക്ഷേത്രം ത്രയം ഏതദ് അവർധത
2 ഊർധ്വസസ്യാഭവദ് ഭൂമിഃ സസ്യാനി ഫലവന്തി ച
     യഥർതു വർഷീ പർജന്യോ ബഹുപുഷ്പഫലാ ദ്രുമാഃ
3 വാഹനാനി പ്രഹൃഷ്ടാനി മുദിതാ മൃഗപക്ഷിണഃ
     ഗന്ധവന്തി ച മാല്യാനി രസവന്തി ഫലാനി ച
4 വണിഗ്ഭിശ് ചാവകീര്യന്ത നഗരാണ്യ് അഥ ശിൽപിഭിഃ
     ശൂരാശ് ച കൃതവിദ്യാശ് ച സന്തശ് ച സുഖിനോ ഽഭവൻ
5 നാഭവൻ ദസ്യവഃ കേ ചിൻ നാധർമരുചയോ ജനാഃ
     പ്രദേശേഷ്വ് അപി രാഷ്ട്രാണാം കൃതം യുഗം അവർതത
6 ദാനക്രിയാ ധർമശീലാ യജ്ഞവ്രതപരായണാഃ
     അന്യോന്യപ്രീതിസംയുക്താ വ്യവർധന്ത പ്രജാസ് തദാ
7 മാനക്രോധവിഹീനാശ് ച ജനാ ലോഭവിവർജിതാഃ
     അന്യോന്യം അഭ്യവർധന്ത ധർമോത്തരം അവർതത
8 തൻ മഹോദധിവത് പൂർണം നഗരം വൈ വ്യരോചത
     ദ്വാരതോരണ നിര്യൂഹൈർ യുക്തം അഭ്രചയോപമൈഃ
     പ്രാസാദശതസംബാധം മഹേന്ദ്ര പുരസംനിഭം
9 നദീഷു വനഖണ്ഡേഷു വാപീ പല്വല സാനുഷു
     കാനനേഷു ച രമ്യേഷു വിജഹ്രുർ മുദിതാ ജനാഃ
10 ഉത്തരൈഃ കുരുഭിർ സാർധം ദക്ഷിണാഃ കുരവസ് തദാ
    വിസ്പർധമാനാ വ്യചരംസ് തഥാ സിദ്ധർഷിചാരണൈഃ
    നാഭവത് കൃപണഃ കശ് ചിൻ നാഭവൻ വിധവാഃ സ്ത്രിയഃ
11 തസ്മിഞ് ജനപദേ രമ്യേ ബഹവഃ കുരുഭിഃ കൃതാഃ
    കൂപാരാമ സഭാ വാപ്യോ ബ്രാഹ്മണാവസഥാസ് തഥാ
    ഭീഷ്മേണ ശാസ്ത്രതോ രാജൻ സർവതഃ പരിരക്ഷിതേ
12 ബഭൂവ രമണീയശ് ച ചൈത്യയൂപ ശതാങ്കിതഃ
    സ ദേശഃ പരരാഷ്ട്രാണി പ്രതിഗൃഹ്യാഭിവർധിതഃ
    ഭീഷ്മേണ വിഹിതം രാഷ്ട്രേ ധർമചക്രം അവർതത
13 ക്രിയമാണേഷു കൃത്യേഷു കുമാരാണാം മഹാത്മനാം
    പൗരജാനപദാഃ സർവേ ബഭൂവുഃ സതതോത്സവാഃ
14 ഗൃഹേഷു കുരുമുഖ്യാനാം പൗരാണാം ച നരാധിപ
    ദീയതാം ഭുജ്യതാം ചേതി വാചോ ഽശ്രൂയന്ത സർവശഃ
15 ധൃതരാഷ്ട്രശ് ച പാണ്ഡുശ് ച വിദുരശ് ച മഹാമതിഃ
    ജന്മപ്രഭൃതി ഭീഷ്മേണ പുത്രവത് പരിപാലിതാഃ
16 സംസ്കാരൈഃ സംസ്കൃതാസ് തേ തു വ്രതാധ്യയന സംയുതാഃ
    ശ്രമവ്യായാമ കുശലാഃ സമപദ്യന്ത യൗവനം
17 ധനുർവേദേ ഽശ്വപൃഷ്ഠേ ച ഗദായുദ്ധേ ഽസി ചർമണി
    തഥൈവ ഗജശിക്ഷായാം നീതിശാസ്ത്രേ ച പാരഗാഃ
18 ഇതിഹാസ പുരാണേഷു നാനാ ശിക്ഷാസു ചാഭിഭോ
    വേദവേദാംഗതത്ത്വജ്ഞാഃ സർവത്ര കൃതനിശ്രമാഃ
19 പാണ്ഡുർ ധനുഷി വിക്രാന്തോ നരേഭ്യോ ഽഭ്യധികോ ഽഭവത്
    അത്യ് അന്യാൻ ബലവാൻ ആസീദ് ധൃതരാഷ്ട്രോ മഹീപതിഃ
20 ത്രിഷു ലോകേഷു ന ത്വ് ആസീത് കശ് ചിദ് വിദുര സംമിതഃ
    ധർമനിത്യസ് തതോ രാജൻ ധർമേ ച പരമം ഗതഃ
21 പ്രനഷ്ടം ശന്തനോർ വംശം സമീക്ഷ്യ പുനർ ഉദ്ധൃതം
    തതോ നിർവചനം ലോകേ സർവരാഷ്ട്രേഷ്വ് അവർതത
22 വീരസൂനാം കാശിസുതേ ദേശാനാം കുരുജാംഗലം
    സർവധർമവിദാം ഭീഷ്മഃ പുരാണാം ഗജസാഹ്വയം
23 ധൃതരാഷ്ട്രസ് ത്വ് അചക്ഷുഷ്ട്വാദ് രാജ്യം ന പ്രത്യപദ്യത
    കരണത്വാച് ച വിദുരഃ പാണ്ഡുർ ആസീൻ മഹീപതിഃ