മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം 116

1 [വൈ]
     ദർശനീയാംസ് തതഃ പുത്രാൻ പാണ്ഡുഃ പഞ്ച മഹാവനേ
     താൻ പശ്യൻ പർവതേ രേമേ സ്വബാഹുബലപാലിതാൻ
 2 സുപുഷ്പിത വനേ കാലേ കദാ ചിൻ മധുമാധവേ
     ഭൂതസംമോഹനേ രാജാ സഭാര്യോ വ്യചരദ് വനം
 3 പലാശൈസ് തിലകൈശ് ചൂതൈശ് ചമ്പകൈഃ പാരിഭദ്രകൈഃ
     അന്യൈശ് ച ബഹുഭിശ് വൃക്ഷൈഃ ഫലപുഷ്പസമൃദ്ധിഭിഃ
 4 ജലസ്ഥാനൈശ് ച വിവിധൈഃ പദ്മിനീഭിശ് ച ശോഭിതം
     പാണ്ഡോർ വനം തു സമ്പ്രേക്ഷ്യ പ്രജജ്ഞേ ഹൃദി മന്മഥഃ
 5 പ്രഹൃഷ്ടമനസം തത്ര വിഹരന്തം യഥാമരം
     തം മാദ്ര്യ് അനുജഗാമൈകാ വസനം ബിഭ്രതീ ശുഭം
 6 സമീക്ഷമാണഃ സ തു താം വയഃസ്ഥാം തനു വാസസം
     തസ്യ കാമഃ പ്രവവൃധേ ഗഹനേ ഽഗ്നിർ ഇവോത്ഥിതഃ
 7 രഹസ്യ് ആത്മസമാം ദൃഷ്ട്വാ രാജാ രാജീവലോചനാം
     ന ശശാക നിയന്തും തം കാമം കാമബലാത് കൃതഃ
 8 തത ഏനാം ബലാദ് രാജാ നിജഗ്രാഹ രഹോഗതാം
     വാര്യമാണസ് തയാ ദേവ്യാ വിസ്ഫുരന്ത്യാ യഥാബലം
 9 സ തു കാമപരീതാത്മാ തം ശാപം നാന്വബുധ്യത
     മാദ്രീം മൈഥുന ധർമേണ ഗച്ഛമാനോ ബലാദ് ഇവ
 10 ജീവിതാന്തായ കൗരവ്യോ മന്മഥസ്യ വശംഗതഃ
    ശാപജം ഭയം ഉത്സൃജ്യ ജഗാമൈവ ബലാത് പ്രിയാം
11 തസ്യ കാമാത്മനോ ബുദ്ധിഃ സാക്ഷാത് കാലേന മോഹിതാ
    സമ്പ്രമഥ്യേന്ദ്രിയ ഗ്രാമം പ്രനഷ്ടാ സഹ ചേതസാ
12 സ തയാ സഹ സംഗമ്യ ഭാര്യയാ കുരുനന്ദന
    പാണ്ഡുഃ പരമധർമാത്മാ യുയുജേ കാലധർമണാ
13 തതോ മാദ്രീ സമാലിംഗ്യ രാജാനം ഗതചേതസം
    മുമോച ദുഃഖജം ശബ്ദം പുനഃ പുനർ അതീവ ഹ
14 സഹ പുത്രൈസ് തതഃ കുന്തീ മാദ്രീപുത്രൗ ച പാണ്ഡവൗ
    ആജഗ്മുഃ സഹിതാസ് തത്ര യത്ര രാജാ തഥാഗതഃ
15 തതോ മാദ്ര്യ് അബ്രവീദ് രാജന്ന് ആർതാ കുന്തീം ഇദം വചഃ
    ഏകൈവ ത്വം ഇഹാഗച്ഛ തിഷ്ഠന്ത്വ് അത്രൈവ ദാരകാഃ
16 തച് ഛ്രുത്വാ വചനം തസ്യാസ് തത്രൈവാവാര്യ ദാരകാൻ
    ഹതാഹം ഇതി വിക്രുശ്യ സഹസോപജഗാമ ഹ
17 ദൃഷ്ട്വാ പാണ്ഡും ച മാദ്രീം ച ശയാനൗ ധരണീതലേ
    കുന്തീ ശോകപരീതാംഗീ വിലലാപ സുദുഃഖിതാ
18 രക്ഷ്യമാണോ മയാ നിത്യം വീരഃ സതതം ആത്മവാൻ
    കഥം ത്വം അഭ്യതിക്രാന്തഃ ശാപം ജാനൻ വനൗകസഃ
19 നനു നാമ ത്വയാ മാദ്രി രക്ഷിതവ്യോ ജനാധിപഃ
    സാ കഥം ലോഭിതവതീ വിജനേ ത്വം നരാധിപം
20 കഥം ദീനസ്യ സതതം ത്വാം ആസാദ്യ രഹോഗതാം
    തം വിചിന്തയതഃ ശാപം പ്രഹർഷഃ സമജായത
21 ധന്യാ ത്വം അസി ബാഹ്ലീകി മത്തോ ഭാഗ്യതരാ തഥാ
    ദൃഷ്ടവത്യ് അസി യദ് വക്ത്രം പ്രഹൃഷ്ടസ്യ മഹീപതേഃ
22 [ം]
    വിലോഭ്യമാനേന മയാ വാര്യമാണേന ചാസകൃത്
    ആത്മാ ന വാരിതോ ഽനേന സത്യം ദിഷ്ടം ചികീർഷുണാ
23 [ക്]
    അഹം ജ്യേഷ്ഠാ ധർമപത്നീ ജ്യേഷ്ഠം ധർമഫലം മമ
    അവശ്യം ഭാവിനോ ഭാവാൻ മാ മാം മാദ്രി നിവർതയ
24 അന്വേഷ്യാമീഹ ഭർതാരം അഹം പ്രേതവശം ഗതം
    ഉത്തിഷ്ഠ ത്വം വിസൃജ്യൈനം ഇമാൻ രക്ഷസ്വ ദാരകാൻ
25 [ം]
    അഹം ഏവാനുയാസ്യാമി ഭർതാരം അപലായിനം
    ന ഹി തൃപ്താസ്മി കാമാനാം തജ് ജ്യേഷ്ഠാ അനുമന്യതാം
26 മാം ചാഭിഗമ്യ ക്ഷീണോ ഽയം കാമാദ് ഭരതസത്തമഃ
    തം ഉച്ഛിന്ദ്യാം അസ്യ കാമം കഥം നു യമസാദനേ
27 ന ചാപ്യ് അഹം വർതയന്തീ നിർവിശേഷം സുതേഷു തേ
    വൃത്തിം ആര്യേ ചരിഷ്യാമി സ്പൃശേദ് ഏനസ് തഥാ ഹി മാം
28 തസ്മാൻ മേ സുതയോഃ കുന്തി വർതിതവ്യം സ്വപുത്രവത്
    മാം ഹി കാമയമാനോ ഽയം രാജാ പ്രേതവശം ഗതഃ
29 രാജ്ഞഃ ശരീരേണ സഹ മമാപീദം കലേവരം
    ദഗ്ധവ്യം സുപ്രതിച്ഛന്നം ഏതദ് ആര്യേ പ്രിയം കുരു
30 ദാരകേഷ്വ് അപ്രമത്താ ച ഭവേഥാശ് ച ഹിതാ മമ
    അതോ ഽന്യൻ ന പ്രപശ്യാമി സന്ദേഷ്ടവ്യം ഹി കിം ചന
31 [വ്]
    ഇത്യ് ഉക്ത്വാ തം ചിതാഗ്നിസ്ഥം ധർമപത്നീ നരർഷഭം
    മദ്രരാജാത്മജാ തൂർണം അന്വാരോഹദ് യശസ്വിനീ