മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം/അധ്യായം60

←അധ്യായം59

മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം 60

അധ്യായം61→

1 [വ്]
     ബ്രഹ്മണോ മാനസാഃ പുത്രാ വിദിതാഃ ഷൺ മഹർഷയഃ
     ഏകാദശ സുതാഃ സ്ഥാണോഃ ഖ്യാതാഃ പരമമാനസാഃ
 2 മൃഗവ്യാധശ് ച ശർവശ് ച നിരൃതിശ് ച മഹായശാഃ
     അജൈക പാദ് അഹിർ ബുധ്ന്യഃ പിനാകീ ച പരന്തപഃ
 3 ദഹനോ ഽഥേശ്വരശ് ചൈവ കപാലീ ച മഹാദ്യുതിഃ
     സ്ഥാണുർ ഭവശ് ച ഭഗവാൻ രുദാ ഏകാദശ സ്മൃതാഃ
 4 മരീചിർ അംഗിരാ അത്രിഃ പുലസ്ത്യഃ പുജഹഃ ക്രതുഃ
     ഷഡ് ഏതേ ബ്രഹ്മണഃ പുത്രാ വീര്യവന്തോ മഹർഷയഃ
 5 ത്രയസ് ത്വ് അംഗിരസഃ പുത്രാ ലോകേ സർവത്ര വിശ്രുതാഃ
     ബൃഹസ്പതിർ ഉതഥ്യശ് ച സംവർതശ് ച ധൃതവ്രതാഃ
 6 അത്രേസ് തു ബഹവഃ പുത്രാഃ ശ്രൂയന്തേ മനുജാധിപ
     സർവേ വേദവിദഃ സിദ്ധാഃ ശാന്താത്മാനോ മഹർഷയഃ
 7 രക്ഷസാസ് തു പുലസ്ത്യസ്യ വാനരാഃ കിംനരാസ് തഥാ
     പുലഹസ്യ മൃഗാഃ സിംഹാ വ്യാഘ്രാഃ കിമ്പുരുഷാസ് തഥാ
 8 ക്രതോഃ ക്രതുസമാഃ പുത്രാഃ പതംഗസഹചാരിണഃ
     വിശ്രുതാസ് ത്രിഷു ലോകേഷു സത്യവ്രതപരായണാഃ
 9 ദക്ഷസ് ത്വ് അജായതാംഗുഷ്ഠാദ് ദക്ഷിണാദ് ഭഗവാൻ ഋഷിഃ
     ബ്രഹ്മണഃ പൃഥിവീപാല പുത്രഃ പുത്രവതാം വരഃ
 10 വാമാദ് അജായതാംഗുഷ്ഠാദ് ഭാര്യാ തസ്യ മഹാത്മനഃ
    തസ്യാം പഞ്ചാശതം കന്യാഃ സ ഏവാജനയൻ മുനിഃ
11 താഃ സർവാസ് ത്വ് അനവദ്യാംഗ്യഃ കന്യാഃ കമലലോചനാഃ
    പുത്രികാഃ സ്ഥാപയാം ആസ നഷ്ടപുത്രഃ പ്രജാപതിഃ
12 ദദൗ സ ദശ ധർമായ സപ്ത വിംശതിം ഇന്ദവേ
    ദിവ്യേന വിധിനാ രാജൻ കശ്യപായ ത്രയോദശ
13 നാമതോ ധർമപത്ന്യസ് താഃ കീർത്യമാനാ നിബോധ മേ
    കീർതിർ ലക്ഷ്മീർ ധൃതിർ മേധാ പുഷ്ടിഃ ശ്രദ്ധാ ക്രിയാ തഥാ
14 ബുദ്ധിർ ലജ്ജാ മതിശ് ചൈവ പത്ന്യോ ധർമസ്യ താ ദശ
    ദ്വാരാണ്യ് ഏതാനി ധർമസ്യ വിഹിതാനി സ്വയം ഭുവാ
15 സപ്ത വിംശതിസോമസ്യ പത്ന്യോ ലോകേ പരിശ്രുതാഃ
    കാലസ്യ നയനേ യുക്താഃ സോമപത്ന്യഃ ശുഭവ്രതാഃ
    സർവാ നക്ഷത്രയോഗിന്യോ ലോകയാത്രാ വിധൗ സ്ഥിതാഃ
16 പിതാമഹോ മുനിർ ദേവസ് തസ്യ പുത്രഃ പ്രജാപതിഃ
    തസ്യാഷ്ടൗ വസവഃ പുത്രാസ് തേഷാം വക്ഷ്യാമി വിസ്തരം
17 ധരോ ധ്രുവശ് ച സോമശ് ച അഹശ് ചൈവാനിലോ ഽനലഃ
    പ്രത്യൂഷശ് ച പ്രഭാസശ് ച വസവോ ഽഷ്ടാവ് ഇതി സ്മൃതാഃ
18 ധൂമ്രായാശ് ച ധരഃ പുത്രോ ബ്രഹ്മ വിദ്യോ ധ്രുവസ് തഥാ
    ചന്ദ്രമാസ് തു മനസ്വിന്യാഃ ശ്വസായാഃ ശ്വസനസ് തഥാ
19 രതായാശ് ചാപ്യ് അഹഃ പുത്രഃ ശാണ്ഡില്യാശ് ച ഹുതാശനഃ
    പ്രത്യൂഷശ് ച പ്രഭാസശ് ച പ്രഭാതായാഃ സുതൗ സ്മൃതൗ
20 ധരസ്യ പുത്രോ ദ്രവിണോ ഹുതഹവ്യവഹസ് തഥാ
    ധ്രുവസ്യ പുത്രോ ഭഗവാൻ കാലോ ലോകപ്രകാലനഃ
21 സോമസ്യ തു സുതോ വർചാ വർചസ്വീ യേന ജായതേ
    മനോഹരായാഃ ശിശിരഃ പ്രാണോ ഽഥ രമണസ് തഥാ
22 അഹ്നഃ സുതഃ സ്മൃതോ ജ്യോതിഃ ശ്രമഃ ശാന്തസ് തഥാ മുനിഃ
    അഗ്നേഃ പുത്രഃ കുമാരസ് തു ശ്രീമാഞ് ശരവണാലയഃ
23 തസ്യ ശാഖോ വിശാഖശ് ച നൈഗമേശശ് ച പൃഷ്ഠജഃ
    കൃത്തികാഭ്യുപപത്തേശ് ച കാർത്തികേയ ഇതി സ്മൃതഃ
24 അനിലസ്യ ശിവാ ഭാര്യാ തസ്യാഃ പുത്രഃ പുരോജവഃ
    അവിജ്ഞാത ഗതിശ് ചൈവ ദ്വൗ പുത്രാവ് അനിലസ്യ തു
25 പ്രത്യൂഷസ്യ വിദുഃ പുത്രം ഋഷിം നാമ്നാഥ ദേവലം
    ദ്വൗ പുത്രൗ ദേവലസ്യാപി ക്ഷമാവന്തൗ മനീഷിണൗ
26 ബൃഹസ്പതേസ് തു ഭഗിനീ വരസ്ത്രീ ബ്രഹ്മചാരിണീ
    യോഗസിദ്ധാ ജഗത് സർവം അസക്തം വിചരത്യ് ഉത
    പ്രഭാസസ്യ തു ഭാര്യാ സാ വസൂനാം അഷ്ടമസ്യ ഹ
27 വിശ്വകർമാ മഹാഭാഗോ ജജ്ഞേ ശിൽപപ്രജാ പതിഃ
    കർതാ ശിൽപസഹസ്രാണാം ത്രിദശാനാം ച വർധകിഃ
28 ഭൂഷണാനാം ച സർവേഷാം കർതാ ശിൽപവതാം വരഃ
    യോ ദിവ്യാനി വിമാനാനി ദേവതാനാം ചകാര ഹ
29 മനുഷ്യാശ് ചോപജീവന്തി യസ്യ ശിൽപം മഹാത്മനഃ
    പൂജയന്തി ച യം നിത്യം വിശ്വകർമാണം അവ്യയം
30 സ്തനം തു ദക്ഷിണം ഭിത്ത്വാ ബ്രഹ്മണോ നരവിഗ്രഹഃ
    നിഃസൃതോ ഭഗവാൻ ധർമഃ സർവലോകസുഖാവഹഃ
31 ത്രയസ് തസ്യ വരാഃ പുത്രാഃ സർവഭൂതമനോഹരാഃ
    ശമഃ കാമശ് ച ഹർഷശ് ച തേജസാ ലോകധാരിണഃ
32 കാമസ്യ തു രതിർ ഭാര്യാ ശമസ്യ പ്രാപ്തിർ അംഗനാ
    നന്ദീ തു ഭാര്യാ ഹർഷസ്യ യത്ര ലോകാഃ പ്രതിഷ്ഠിതാഃ
33 മരീചേഃ കശ്യപഃ പുത്രഃ കശ്യപസ്യ സുരാസുരാഃ
    ജജ്ഞിരേ നൃപശാർദൂല ലോകാനാം പ്രഭവസ് തു സഃ
34 ത്വാഷ്ട്രീ തു സവിതുർ ഭാര്യാ വഡവാ രൂപധാരിണീ
    അസൂയത മഹാഭാഗാ സാന്തരിക്ഷേ ഽശ്വിനാവ് ഉഭൗ
35 ദ്വാദശൈവാദിതേഃ പുത്രാഃ ശക്ര മുഖ്യാ നരാധിപ
    തേഷാം അവരജോ വിഷ്ണുർ യത്ര ലോകാഃ പ്രതിഷ്ഠിതാഃ
36 ത്രയസ് ത്രിംശത ഇത്യ് ഏതേ ദേവാസ് തേഷാം അഹം തവ
    അന്വയം സമ്പ്രവക്ഷ്യാമി പക്ഷൈശ് ച കുലതോ ഗണാൻ
37 രുദ്രാണാം അപരഃ പക്ഷഃ സാധ്യാനാം മരുതാം തഥാ
    വസൂനാം ഭാർഗവം വിദ്യാദ് വിശ്വേ ദേവാംസ് തഥൈവ ച
38 വൈനതേയസ് തു ഗരുഡോ ബലവാൻ അരുണസ് തഥാ
    ബൃഹസ്പതിശ് ച ഭഗവാൻ ആദിത്യേഷ്വ് ഏവ ഗണ്യതേ
39 അശ്വിഭ്യാം ഗുഹ്യകാൻ വിദ്ധി സർവൗഷധ്യസ് തഥാ പശൂൻ
    ഏഷ ദേവഗണോ രാജൻ കീർതിതസ് തേ ഽനുപൂർവശഃ
    യം കീർതയിത്വാ മനുജഃ സർവപാപൈഃ പ്രമുച്യതേ
40 ബ്രഹ്മണോ ഹൃദയം ഭിത്ത്വാ നിഃസൃതോ ഭഗവാൻ ഭൃഗുഃ
    ഭൃഗോഃ പുത്രഃ കവിർ വിദ്വാഞ് ശുക്രഃ കവി സുതോ ഗ്രഹഃ
41 ത്രൈലോക്യപ്രാണയാത്രാർഥേ വർഷാവർഷേ ഭയാഭയേ
    സ്വയം ഭുവാ നിയുക്തഃ സൻ ഭുവനം പരിധാവതി
42 യോഗാചാര്യോ മഹാബുദ്ധിർ ദൈത്യാനാം അഭവദ് ഗുരുഃ
    സുരാണാം ചാപി മേധാവീ ബ്രഹ്മ ചാരീ യതവ്രതഃ
43 തസ്മിൻ നിയുക്തേ വിഭുനാ യോഗക്ഷേമായ ഭാർഗവേ
    അന്യം ഉത്പാദയാം ആസ പുത്രം ഭൃഗുർ അനിന്ദിതം
44 ച്യവനം ദീപ്തതപസം ധർമാത്മാനം മനീഷിണം
    യഃ സരോഷാച് ച്യുതോ ഗർഭാൻ മാതുർ മോക്ഷായ ഭാരത
45 ആരുണീ തു മനോഃ കന്യാ തസ്യ പത്നീ മനീഷിണഃ
    ഔർവസ് തസ്യാം സമഭവദ് ഊരും ഭിത്ത്വാ മഹായശാഃ
    മഹാതപാ മഹാതേജാ ബാല ഏവ ഗുണൈർ യുതഃ
46 ഋചീകസ് തസ്യ പുത്രസ് തു ജമദഗ്നിസ് തതോ ഽഭവത്
    ജമദഗ്നേസ് തു ചത്വാര ആസൻ പുത്രാ മഹാത്മനഃ
47 രാമസ് തേഷാം ജഘന്യോ ഽഭൂദ് അജഘന്യൈർ ഗുണൈർ യുതഃ
    സർവശസ്ത്രാസ്ത്രകുശലഃ ക്ഷത്രിയാന്തകരോ വശീ
48 ഔർവസ്യാസീത് പുത്രശതം ജമദഗ്നിപുരോഗമം
    തേഷാം പുത്രസഹസ്രാണി ബഭൂവുർ ഭൃഗുവിസ്തരഃ
49 ദ്വൗ പുത്രൗ ബ്രഹ്മണസ് ത്വ് അന്യൗ യയോസ് തിഷ്ഠതി ലക്ഷണം
    ലോകേ ധാതാ വിധാതാ ച യൗ സ്ഥിതൗ മനുനാ സഹ
50 തയോർ ഏവ സ്വസാ ദേവീ ലക്ഷ്മീഃ പദ്മഗൃഹാ ശുഭാ
    തസ്യാസ് തു മാനസാഃ പുത്രാസ് തുരഗാ വ്യോമ ചാരിണഃ
51 വരുണസ്യ ഭാര്യാ ജ്യേഷ്ഠാ തു ശുക്രാദ് ദേവീ വ്യജായത
    തസ്യാഃ പുത്രം ബലം വിദ്ധി സുരാം ച സുരനന്ദിനീം
52 പ്രജാനാം അന്നകാമാനാം അന്യോന്യപരിഭക്ഷണാത്
    അധർമസ് തത്ര സഞ്ജാതഃ സർവഭൂതവിനാശനഃ
53 തസ്യാപി നിരൃതിർ ഭാര്യാ നൈരൃതാ യേന രാക്ഷസാഃ
    ഘോരാസ് തസ്യാസ് ത്രയഃ പുത്രാഃ പാപകർമ രതാഃ സദാ
    ഭയോ മഹാഭയശ് ചൈവ മൃത്യുർ ഭൂതാന്തകസ് തഥാ
54 കാകീം ശ്യേനീം ച ഭാസീം ച ധൃതരാഷ്ട്രീം തഥാ ശുകീം
    താമ്രാ തു സുഷുവേ ദേവീ പഞ്ചൈതാ ലോകവിശ്രുതാഃ
55 ഉലൂകാൻ സുഷുവേ കാകീ ശ്യേനീ ശ്യേനാൻ വ്യജായത
    ഭാസീ ഭാസാൻ അജനയദ് ഗൃധ്രാംശ് ചൈവ ജനാധിപ
56 ധൃതരാഷ്ട്രീ തു ഹംസാംശ് ച കലഹംസാംശ് ച സർവശഃ
    ചക്രവാകാംശ് ച ഭദ്രം തേ പ്രജജ്ഞേ സാ തു ഭാമിനീ
57 ശുകീ വിജജ്ഞേ ധർമജ്ഞ ശുകാൻ ഏവ മനസ്വിനീ
    കല്യാണ ഗുണസമ്പന്നാ സർവലക്ഷണപൂജിതാ
58 നവ ക്രോധവശാ നാരീഃ പ്രജജ്ഞേ ഽപ്യ് ആത്മസംഭവാഃ
    മൃഗീം ച മൃഗമന്ദാം ച ഹരിം ഭദ്ര മനാം അപി
59 മാതംഗീം അഥ ശാർദൂലീം ശ്വേതാം സുരഭിം ഏവ ച
    സർവലക്ഷണസമ്പന്നാം സുരസാം ച യശസ്വിനീം
60 അപത്യം തു മൃഗാഃ സർവേ മൃഗ്യാ നരവരാത്മജ
    ഋക്ഷാശ് ച മൃഗമന്ദായാഃ സൃമരാശ് ചമരാ അപി
61 തതസ് ത്വ് ഐരാവതം നാഗം ജജ്ഞേ ഭദ്ര മനാ സുതം
    ഐരാവതഃ സുതസ് തസ്യാ ദേവ നാഗോ മഹാഗജഃ
62 ഹര്യാശ് ച ഹരയോ ഽപത്യം വാനരാശ് ച തരസ്വിനഃ
    ഗോലാംഗൂലാംശ് ച ഭദ്രം തേ ഹര്യാഃ പുത്രാൻ പ്രചക്ഷതേ
63 പ്രജജ്ഞേ ത്വ് അഥ ശാർദൂലീ സിംഹാൻ വ്യാഘ്രാംശ് ച ഭാരത
    ദ്വീപിനശ് ച മഹാഭാഗ സർവാൻ ഏവ ന സംശയഃ
64 മാതംഗ്യാസ് ത്വ് അഥ മാതംഗാ അപത്യാനി നരാധിപ
    ദിശാഗജം തു ശ്വേതാഖ്യം ശ്വേതാജനയദ് ആശുഗം
65 തഥാ ദുഹിതരൗ രാജൻ സുരഭിർ വൈ വ്യജായത
    രോഹിണീം ചൈവ ഭദ്രം തേ ഗന്ധർവീം ച യശസ്വിനീം
    രോഹിണ്യാം ജജ്ഞിരേ ഗാവോ ഗന്ധർവ്യാം വാജിനഃ സുതാഃ
66 സുരസാജനയൻ നാഗാൻ രാജൻ കദ്രൂശ് ച പന്നഗാൻ
    സപ്ത പിണ്ഡ ഫലാൻ വൃക്ഷാൻ അനലാപി വ്യജായത
    അനലായാഃ ശുകീ പുത്രീ കദ്ര്വാസ് തു സുരസാ സുതാ
67 അരുണസ്യ ഭാര്യാ ശ്യേനീ തു വീര്യവന്തൗ മഹാബലൗ
    സമ്പാതിം ജനയാം ആസ തഥൈവ ച ജടായുഷം
    ദ്വൗ പുത്രൗ വിനതായാസ് തു വിഖ്യാതൗ ഗരുഡാരുണൗ
68 ഇത്യ് ഏഷ സർവഭൂതാനാം മഹതാം മനുജാധിപ
    പ്രഭവഃ കീർതിതഃ സമ്യങ് മയാ മതിമതാം വര
69 യം ശ്രുത്വാ പുരുഷഃ സമ്യക് പൂതോ ഭവതി പാപ്മനഃ
    സർവജ്ഞതാം ച ലഭതേ ഗതിം അഗ്ര്യാം ച വിന്ദതി