മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം/അധ്യായം96
| ←അധ്യായം95 | മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം രചന: അധ്യായം 96 |
അധ്യായം97→ |
1 [വ്]
ഹതേ ചിത്രാംഗദേ ഭീഷ്മോ ബാലേ ഭ്രാതരി ചാനഘ
പാലയാം ആസ തദ് രാജ്യം സത്യവത്യാ മതേ സ്ഥിതഃ
2 സമ്പ്രാപ്തയൗവനം പശ്യൻ ഭ്രാതരം ധീമതാം വരം
ഭീഷ്മോ വിചിത്രവീര്യസ്യ വിവാഹായാകരോൻ മതിം
3 അഥ കാശിപതേർ ഭീഷ്മഃ കന്യാസ് തിസ്രോ ഽപ്സരഃ സമാഃ
ശുശ്രാവ സഹിതാ രാജൻ വൃണ്വതീർ വൈ സ്വയംവരം
4 തതഃ സ രഥിനാം ശ്രേഷ്ഠോ രഥേനൈകേന വർമ ഭൃത്
ജഗാമാനുമതേ മാതുഃ പുരീം വാരാണസീം പ്രതി
5 തത്ര രാജ്ഞഃ സമുദിതാൻ സർവതഃ സമുപാഗതാൻ
ദദർശ കന്യാസ് താശ് ചൈവ ഭീഷ്മഃ ശന്തനുനന്ദനഃ
6 കീർത്യമാനേഷു രാജ്ഞാം തു നാമസ്വ് അഥ സഹസ്രശഃ
ഭീഷ്മഃ സ്വയം തദാ രാജൻ വരയാം ആസ താഃ പ്രഭുഃ
7 ഉവാച ച മഹീപാലാൻ രാജഞ് ജലദനിഃസ്വനഃ
രഥം ആരോപ്യ താഃ കന്യാ ഭീഷ്മഃ പ്രഹരതാം വരഃ
8 ആഹൂയ ദാനം കന്യാനാം ഗുണവദ്ഭ്യഃ സ്മൃതം ബുധൈഃ
അലങ്കൃത്യ യഥാശക്തി പ്രദായ ച ധനാന്യ് അപി
9 പ്രയച്ഛന്ത്യ് അപരേ കന്യാം മിഥുനേന ഗവാം അപി
വിത്തേന കഥിതേനാന്യേ ബലേനാന്യേ ഽനുമാന്യ ച
10 പ്രമത്താം ഉപയാന്ത്യ് അന്യേ സ്വയം അന്യേ ച വിന്ദതേ
അഷ്ടമം തം അഥോ വിത്തവിവാഹം കവിഭിഃ സ്മൃതം
11 സ്വയംവരം തു രാജന്യാഃ പ്രശംസന്ത്യ് ഉപയാന്തി ച
പ്രമഥ്യ തു ഹൃതാം ആഹുർ ജ്യായസീം ധർമവാദിനഃ
12 താ ഇമാഃ പൃഥിവീപാലാ ജിഹീർഷാമി ബലാദ് ഇതഃ
തേ യതധ്വം പരം ശക്ത്യാ വിജയായേതരായ വാ
സ്ഥിതോ ഽഹം പൃഥിവീപാലാ യുദ്ധായ കൃതനിശ്ചയഃ
13 ഏവം ഉക്ത്വാ മഹീപാലാൻ കാശിരാജം ച വീര്യവാൻ
സർവാഃ കന്യാഃ സ കൗരവ്യോ രഥം ആരോപയത് സ്വകം
ആമന്ത്ര്യ ച സ താൻ പ്രായാച് ഛീഘ്രം കന്യാഃ പ്രഗൃഹ്യ താഃ
14 തതസ് തേ പാർഥിവാഃ സർവേ സമുത്പേതുർ അമർഷിതാഃ
സംസ്പൃശന്തഃ സ്വകാൻ ബാഹൂൻ ദശന്തോ ദശനച് ഛദാൻ
15 തേഷാം ആഭരണാന്യ് ആശു ത്വരിതാനാം വിമുഞ്ചതാം
ആമുഞ്ചതാം ച വർമാണി സംഭ്രമഃ സുമഹാൻ അഭൂത്
16 താരാണാം ഇവ സമ്പാതോ ബഭൂവ ജനമേജയ
ഭൂഷണാനാം ച ശുഭ്രാണാം കവചാനാം ച സർവശഃ
17 സവർമഭിർ ഭൂഷണൈസ് തേ ദ്രാഗ് ഭ്രാജദ്ഭിർ ഇതസ് തതഃ
സക്രോധാമർഷ ജിഹ്മഭ്രൂ സകഷായ ദൃശസ് തഥാ
18 സൂതോപകൢപ്താൻ രുചിരാൻ സദശ്വോദ്യത ധൂർ ഗതാൻ
രഥാൻ ആസ്ഥായ തേ വീരാഃ സർവപ്രഹരണാന്വിതാഃ
പ്രയാന്തം ഏകം കൗരവ്യം അനുസസ്രുർ ഉദായുധാഃ
19 തതഃ സമഭവദ് യുദ്ധം തേഷാം തസ്യ ച ഭാരത
ഏകസ്യ ച ബഹൂനാം ച തുമുലം ലോമഹർഷണം
20 തേ ത്വ് ഇഷൂൻ ദശസാഹസ്രാംസ് തസ്മൈ യുഗപദ് ആക്ഷിപൻ
അപ്രാപ്താംശ് ചൈവ താൻ ആശു ഭീഷ്മഃ സർവാംസ് തദാച്ഛിനത്
21 തതസ് തേ പാർഥിവാഃ സർവേ സർവതഃ പരിവാരയൻ
വവർഷുഃ ശരവർഷേണ വർഷേണേവാദ്രിം അംബുദാഃ
22 സ തദ് ബാണമയം വർഷം ശരൈർ ആവാര്യ സർവതഃ
തതഃ സർവാൻ മഹീപാലാൻ പ്രത്യവിധ്യത് ത്രിഭിസ് ത്രിഭിഃ
23 തസ്യാതി പുരുഷാൻ അന്യാംൽ ലാഘവം രഥചാരിണഃ
രക്ഷണം ചാത്മനഃ സംഖ്യേ ശത്രവോ ഽപ്യ് അഭ്യപൂജയൻ
24 താൻ വിനിർജിത്യ തു രണേ സർവശാസ്ത്രവിശാരദഃ
കന്യാഭിഃ സഹിതഃ പ്രായാദ് ഭാരതോ ഭാരതാൻ പ്രതി
25 തതസ് തം പൃഷ്ഠതോ രാജഞ് ശാല്വരാജോ മഹാരഥഃ
അഭ്യാഹനദ് അമേയാത്മാ ഭീഷ്മം ശാന്തനവം രണേ
26 വാരണം ജഘനേ നിഘ്നൻ ദന്താഭ്യാം അപരോ യഥാ
വാശിതാം അനുസമ്പ്രാപ്തോ യൂഥപോ ബലിനാം വരഃ
27 സ്ത്രീ കാമതിഷ്ഠ തിഷ്ഠേതി ഭീഷ്മം ആഹ സ പാർഥിവഃ
ശാല്വരാജോ മഹാബാഹുർ അമർഷേണാഭിചോദിതഃ
28 തതഃ സ പുരുഷവ്യാഘ്രോ ഭീഷ്മഃ പരബലാർദനഃ
തദ് വാക്യാകുലിതഃ ക്രോധാദ് വിധൂമോ ഽഗ്നിർ ഇവ ജ്വലൻ
29 ക്ഷത്രധർമം സമാസ്ഥായ വ്യപേതഭയസംഭ്രമഃ
നിവർതയാം ആസ രഥം ശാല്വം പ്രതി മഹാരഥഃ
30 നിവർതമാനം തം ദൃഷ്ട്വാ രാജാനഃ സർവ ഏവ തേ
പ്രേക്ഷകാഃ സമപദ്യന്ത ഭീഷ്മ ശാല്വ സമാഗമേ
31 തൗ വൃഷാവ് ഇവ നർദന്തൗ ബലിനൗ വാശിതാന്തരേ
അന്യോന്യം അഭിവർതേതാം ബലവിക്രമ ശാലിനൗ
32 തതോ ഭീഷ്മം ശാന്തനവം ശരൈഃ ശതസഹസ്രശഃ
ശാല്വരാജോ നരശ്രേഷ്ഠഃ സമവാകിരദ് ആശുഗൈഃ
33 പൂർവം അഭ്യർദിതം ദൃഷ്ട്വാ ഭീഷ്മം ശാല്വേന തേ നൃപാഃ
വിസ്മിതാഃ സമപദ്യന്ത സാധു സാധ്വ് ഇതി ചാഭ്രുവൻ
34 ലാഘവം തസ്യ തേ ദൃഷ്ട്വാ സംയുഗേ സർവപാർഥിവാഃ
അപൂജയന്ത സംഹൃഷ്ടാ വാഗ്ഭിഃ ശാല്വം നരാധിപാഃ
35 ക്ഷത്രിയാണാം തദാ വാചഃ ശ്രുത്വാ പരപുരഞ്ജയഃ
ക്രുദ്ധഃ ശാന്തനവോ ഭീഷ്മസ് തിഷ്ഠ തിഷ്ഠേത്യ് അഭാഷത
36 സാരഥിം ചാബ്രവീത് ക്രുദ്ധോ യാഹി യത്രൈഷ പാർഥിവഃ
യാവദ് ഏനം നിഹന്മ്യ് അദ്യ ഭുജംഗം ഇവ പക്ഷിരാട്
37 തതോ ഽസ്ത്രം വാരുണം സമ്യഗ് യോജയാം ആസ കൗരവഃ
തേനാശ്വാംശ് ചതുരോ ഽമൃദ്നാച് ഛാല്വ രാജ്ഞോ നരാധിപ
38 അസ്ത്രൈർ അസ്ത്രാണി സംവാര്യ ശാല്വരാജ്ഞഃ സ കൗരവഃ
ഭീഷ്മോ നൃപതിശാർദൂല ന്യവധീത് തസ്യ സാരഥിം
അസ്ത്രേണ ചാപ്യ് അഥൈകേന ന്യവധീത് തുരഗോത്തമാൻ
39 കന്യാ ഹേതോർ നരശ്രേഷ്ഠ ഭീഷ്മഃ ശാന്തനവസ് തദാ
ജിത്വാ വിസർജയാം ആസ ജീവന്തം നൃപസത്തമം
തതഃ ശാല്വഃ സ്വനഗരം പ്രയയൗ ഭരതർഷഭ
40 രാജാനോ യേ ച തത്രാസൻ സ്വയംവരദിദൃക്ഷവഃ
സ്വാന്യ് ഏവ തേ ഽപി രാഷ്ട്രാണി ജഗ്മുഃ പരപുരഞ്ജയ
41 ഏവം വിജിത്യ താഃ കന്യാ ഭീഷ്മഃ പ്രഹരതാം വരഃ
പ്രയയൗ ഹാസ്തിനപുരം യത്ര രാജാ സ കൗരവഃ
42 സോ ഽചിരേണൈവ കാലേന അത്യക്രാമൻ നരാധിപ
വനാനി സരിതശ് ചൈവ ശൈലാംശ് ച വിവിധദ്രുമാൻ
43 അക്ഷതഃ ക്ഷപയിത്വാരീൻ സംഖ്യേ ഽസംഖ്യേയവിക്രമഃ
ആനയാം ആസ കാശ്യസ്യ സുതാഃ സാഗരഗാസുതഃ
44 സ്നുഷാ ഇവ സ ധർമാത്മാ ഭഗിന്യ ഇവ ചാനുജാഃ
യഥാ ദുഹിതരശ് ചൈവ പ്രതിഗൃഹ്യ യയൗ കുരൂൻ
45 താഃ സർവാ ഗുണസമ്പന്നാ ഭ്രാതാ ഭ്രാത്രേ യവീയസേ
ഭീഷ്മോ വിചിത്രവീര്യായ പ്രദദൗ വിക്രമാഹൃതാഃ
46 സതാം ധർമേണ ധർമജ്ഞഃ കൃത്വാ കർമാതിമാനുഷം
ഭ്രാതുർ വിചിത്രവീര്യസ്യ വിവാഹായോപചക്രമേ
സത്യവത്യാ സഹ മിഥഃ കൃത്വാ നിശ്ചയം ആത്മവാൻ
47 വിവാഹം കാരയിഷ്യന്തം ഭീഷ്മം കാശിപതേഃ സുതാ
ജ്യേഷ്ഠാ താസാം ഇദം വാക്യം അബ്രവീദ് ധി സതീ തദാ
48 മയാ സൗഭപതിഃ പൂർവം മനസാഭിവൃതഃ പതിഃ
തേന ചാസ്മി വൃതാ പൂർവം ഏഷ കാമശ് ച മേ പിതുഃ
49 മയാ വരയിതവ്യോ ഽഭൂച് ഛാല്വസ് തസ്മിൻ സ്വയംവരേ
ഏതദ് വിജ്ഞായ ധർമജ്ഞ തതസ് ത്വം ധർമം ആചര
50 ഏവം ഉക്തസ് തയാ ഭീഷ്മഃ കന്യയാ വിപ്ര സംസദി
ചിന്താം അഭ്യഗമദ് വീരോ യുക്താം തസ്യൈവ കർമണഃ
51 സ വിനിശ്ചിത്യ ധർമജ്ഞോ ബ്രാഹ്മണൈർ വേദപാരഗൈഃ
അനുജജ്ഞേ തദാ ജ്യേഷ്ടാം അംബാം കാശിപതേഃ സുതാം
52 അംബികാംബാലികേ ഭാര്യേ പ്രാദാദ് ഭ്രാത്രേ യവീയസേ
ഭീഷ്മോ വിചിത്രവീര്യായ വിധിദൃഷ്ടേന കർമണാ
53 തയോഃ പാണിം ഗൃഹീത്വാ സ രൂപയൗവന ദർപിതഃ
വിചിത്രവീര്യോ ധർമാത്മാ കാമാത്മാ സമപദ്യത
54 തേ ചാപി ബൃഹതീ ശ്യാമേ നീലകുഞ്ചിത മൂർധജേ
രക്തതുംഗ നഖോപേതേ പീനശ്രേണി പയോധരേ
55 ആത്മനഃ പ്രതിരൂപോ ഽസൗ ലബ്ധഃ പതിർ ഇതി സ്ഥിതേ
വിചിത്രവീര്യം കല്യാണം പൂജയാം ആസതുസ് തു തേ
56 സ ചാശ്വി രൂപസദൃശോ ദേവ സത്ത്വപരാക്രമഃ
സർവാസാം ഏവ നാരീണാം ചിത്തപ്രമഥനോ ഽഭവത്
57 താഭ്യാം സഹ സമാഃ സപ്ത വിഹരൻ പൃഥിവീപതിഃ
വിചിത്രവീര്യസ് തരുണോ യക്ഷ്മാണം സമപദ്യത
58 സുഹൃദാം യതമാനാനാം ആപ്തൈഃ സഹ ചികിത്സകൈഃ
ജഗാമാസ്തം ഇവാദിത്യഃ കൗരവ്യോ യമസാദനം
59 പ്രേതകാര്യാണി സർവാണി തസ്യ സമ്യഗ് അകാരയത്
രാജ്ഞോ വിചിത്രവീര്യസ്യ സത്യവത്യാ മതേ സ്ഥിതഃ
ഋത്വിഗ്ഭിഃ സഹിതോ ഭീഷ്മഃ സർവൈശ് ച കുരുപുംഗവൈഃ