മഹാഭാരതം മൂലം/ആശ്രമവാസികപർവം/അധ്യായം45
| ←അധ്യായം44 | മഹാഭാരതം മൂലം/ആശ്രമവാസികപർവം രചന: അധ്യായം45 |
അധ്യായം46→ |
1 [വൈ]
ദ്വിവർഷോപനിവൃത്തേഷു പാണ്ഡവേഷു യദൃച്ഛയാ
ദേവർഷിർ നാരദോ രാജന്ന് ആജഗാമ യുധിഷ്ഠിരം
2 തം അഭ്യർച്യ മഹാബാഹുഃ കുരുരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ
ആസീനം പരിവിശ്വസ്തം പ്രോവാച വദതാം വരഃ
3 ചിരസ്യ ഖലു പശ്യാമി ഭഗവന്തം ഉപസ്ഥിതം
കച് ചിത് തേ കുശലം വിപ്ര ശുഭം വാ പ്രത്യുപസ്ഥിതം
4 കേ ദേശാഃ പരിദൃഷ്ടാസ് തേ കിം ച കാര്യം കരോമി തേ
തദ് ബ്രൂഹി ദ്വിജമുഖ്യ ത്വം അസ്മാകം ച പ്രിയോ ഽതിഥിഃ
5 [നാരദ]
ചിരദൃഷ്ടോ ഽസി മേ രാജന്ന് ആഗതോ ഽസ്മി തപോവനാത്
പരിദൃഷ്ടാനി തീർഥാനി ഗംഗാ ചൈവ മയാ നൃപ
6 [യ്]
വദന്തി പുരുഷാ മേ ഽദ്യ ഗംഗാതീരനിവാസിനഃ
ധൃതരാഷ്ട്രം മഹാത്മാനം ആസ്ഥിതം പരമം തപഃ
7 അപി ദൃഷ്ടസ് ത്വയാ തത്ര കുശലീ സ കുരൂദ്വഹഃ
ഗാന്ധാരീ ച പൃഥാ ചൈവ സൂതപുത്രശ് ച സഞ്ജയഃ
8 കഥം ച വർതതേ ചാദ്യ പിതാ മമ സ പാർഥിവഃ
ശ്രോതും ഇച്ഛാമി ഭഗവൻ യദി ദൃഷ്ടസ് ത്വയാ നൃപഃ
9 [നാരദ]
സ്ഥിരീ ഭൂയ മഹാരാജ ശൃണു സർവം യഥാതഥം
യഥാ ശ്രുതം ച ദൃഷ്ടം ച മയാ തസ്മിംസ് തപോവനേ
10 വനവാസ നിവൃത്തേഷു ഭവത്സു കുരുനന്ദന
കുരുക്ഷേത്രാത് പിതാ തുഭ്യം ഗംഗാദ്വാരം യയൗ നൃപ
11 ഗാന്ധാര്യാ സഹിതോ ധീമാൻ വധ്വാ കുന്ത്യാ സമന്വിതഃ
സഞ്ജയേന ച സൂതേന സാഗ്നിഹോത്രഃ സയാജകഃ
12 ആതസ്ഥേ സ തപസ് തീവ്രം പിതാ തവ തപോധനഃ
വീടാം മുഖേ സമാധായ വായുഭക്ഷോ ഽഭവൻ മുനിഃ
13 വനേ സ മുനിഭിഃ സർവൈഃ പൂജ്യമാനോ മഹാതപാഃ
ത്വഗ് അസ്ഥി മാത്രശേഷഃ സ ഷൺ മാസാൻ അഭവൻ നൃപഃ
14 ഗാന്ധാരീ തു ജലാഹാരാ കുന്തീ മാസോപവാസിനീ
സഞ്ജയഃ ഷഷ്ഠ ഭക്തേന വർതയാം ആസ ഭാരത
15 അഗ്നീംസ് തു യാജകാസ് തത്ര ജുഹുവുർ വിധിവത് പ്രഭോ
ദൃശ്യതോ ഽദൃശ്യതശ് ചൈവ വനേ തസ്മിൻ നൃപസ്യ ഹ
16 അനികേതോ ഽഥ രാജാ സ ബഭൂവ വനഗോചരഃ
തേ ചാപി സഹിതേ ദേവ്യൗ സഞ്ജയശ് ച തം അന്വയുഃ
17 സഞ്ജയോ നൃപതേർ നേതാ സമേഷു വിഷമേഷു ച
ഗാന്ധാര്യാസ് തു പൃഥാ രാജംശ് ചക്ഷുർ ആസീദ് അനിന്ദിതാ
18 തതഃ കദാ ചിദ് ഗംഗായാഃ കച്ഛേ സ നൃപസത്തമഃ
ഗംഗായാം ആപ്ലുതോ ധീമാൻ ആശ്രമാഭിമുഖോ ഽഭവത്
19 അഥ വായുഃ സമുദ്ഭൂതോ ദാവാഗ്നിർ അഭവൻ മഹാൻ
ദദാഹ തദ് വനം സർവം പരിഗൃഹ്യ സമന്തതഃ
20 ദഹ്യത്സു മൃഗയൂഥേഷു ദ്വിജിഹ്വേഷു സമന്തതഃ
വരാഹാണാം ച യൂഥേഷു സംശ്രയത്സു ജലാശയാൻ
21 സമാവിദ്ധേ വനേ തസ്മിൻ പ്രാപ്തേ വ്യസന ഉത്തമേ
നിരാഹാരതയാ രാജാ മന്ദപ്രാണവിചേഷ്ടിതഃ
അസമർഥോ ഽപസരണേ സുകൃശൗ മാതരൗ ച തേ
22 തതഃ സ നൃപതിർ ദൃഷ്ട്വാ വഹ്നിം ആയാന്തം അന്തികാത്
ഇദം ആഹ തതഃ സൂതം സഞ്ജയം പൃഥിവീപതേ
23 ഗച്ഛ സഞ്ജയ യത്രാഗ്നിർ ന ത്വാം ദഹതി കർഹി ചിത്
വയം അത്രാഗ്നിനാ യുക്താ ഗമിഷ്യാമഃ പരാം ഗതിം
24 തം ഉവാച കിലോദ്വിഗ്നഃ സഞ്ജയോ വദതാം വരഃ
രാജൻ മൃത്യുർ അനിഷ്ടോ ഽയം ഭവിതാ തേ വൃഥാഗ്നിനാ
25 ന ചോപായം പ്രപശ്യാമി മോക്ഷണേ ജാതവേദസഃ
യദ് അത്രാനന്തരം കാര്യം തദ് ഭവാൻ വക്തും അർഹതി
26 ഇത്യ് ഉക്തഃ സഞ്ജയേനേദം പുനർ ആഹ സ പാർഥിവഃ
നൈഷ മൃത്യുർ അനിഷ്ടോ നോ നിഃസൃതാനാം ഗൃഹാത് സ്വയം
27 ജലം അഗ്നിസ് തഥാ വായുർ അഥ വാപി വികർശനം
താപസാനാം പ്രശസ്യന്തേ ഗച്ചഃ സഞ്ജയ മാചിരം
28 ഇത്യ് ഉക്ത്വാ സഞ്ജയം രാജാ സമാധായ മനസ് തദാ
പ്രാങ്മുഖഃ സഹ ഗാന്ധാര്യാ കുന്ത്യാ ചോപാവിശത് തദാ
29 സഞ്ജയസ് തം തഥാ ദൃഷ്ട്വാ പ്രദക്ഷിണം അഥാകരോത്
ഉവാച ചൈനം മേധാവീ യുങ്ക്ഷ്വാത്മാനം ഇതി പ്രഭോ
30 ഋഷിപുത്രോ മനീഷീ സ രാജാ ചക്രേ ഽസ്യ തദ് വചഃ
സംനിരുധ്യേന്ദ്രിയ ഗ്രാമം ആസീത് കാഷ്ഠോപമസ് തദാ
31 ഗാന്ധാരീ ച മഹാഭാഗാ ജനനീ ച പൃഥാ തവ
ദാവാഗ്നിനാ സമായുക്തേ സ ച രാജാ പിതാ തവ
32 സഞ്ജയസ് തു മഹാമാത്രസ് തസ്മാദ് ദാവാദ് അമുച്യത
ഗംഗാകൂലേ മയാ ദൃഷ്ടസ് താപസൈഃ പരിവാരിതഃ
33 സ താൻ ആമന്ത്ര്യ തേജസ്വീ നിവേദ്യൈതച് ച സർവശഃ
പ്രയയൗ സഞ്ജയഃ സൂതോ ഹിമവന്തം മഹീധരം
34 ഏവം സ നിധനം പ്രാപ്തഃ കുരുരാജോ മഹാമനാഃ
ഗാന്ധാരീ ച പൃഥാ ചൈവ ജനന്യൗ തേ നരാധിപ
35 യദൃച്ഛയാനുവ്രജതാ മയാ രാജ്ഞഃ കലേവരം
തയോശ് ച ദേവ്യോർ ഉഭയോർ ദൃഷ്ടാനി ഭരതർഷഭ
36 തതസ് തപോവനേ തസ്മിൻ സമാജഗ്മുസ് തപോധനാഃ
ശ്രുത്വാ രാജ്ഞസ് തഥാ നിഷ്ഠാം ന ത്വ് അശോചൻ ഗതിം ച തേ
37 തത്രാശ്രൗഷം അഹം സർവം ഏതത് പുരുഷസത്തമ
യഥാ ച നൃപതിർ ദഗ്ധോ ദേവ്യൗ തേ ചേതി പാണ്ഡവ
38 ന ശോചിതവ്യം രാജേന്ദ്ര സ്വന്തഃ സ പൃഥിവീപതിഃ
പ്രാപ്തവാൻ അഗ്നിസംയോഗം ഗാന്ധാരീ ജനനീ ച തേ
39 [വൈ]
ഏതച് ഛ്രുത്വാ തു സർവേഷാം പാണ്ഡവാനാം മഹാത്മനാം
നിര്യാണം ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ ശോകഃ സമഭവൻ മഹാൻ
40 അന്തഃപുരാണാം ച തദാ മഹാൻ ആർതസ്വരോ ഽഭവത്
പൗരാണാം ച മഹാരാജ ശ്രുത്വാ രാജ്ഞസ് തദാ ഗതിം
41 അഹോ ധിഗ് ഇതി രാജാ തു വിക്രുശ്യ ഭൃശദുഃഖിതഃ
ഊർധ്വബാഹുഃ സ്മരൻ മാതുഃ പ്രരുരോദ യുധിഷ്ഠിരഃ
ഭീമസേനപുരോഗശ് ച ഭ്രാതരഃ സർവ ഏവ തേ
42 അന്തഃപുരേഷു ച തദാ സുമഹാൻ രുദിതസ്വനഃ
പ്രാദുരാസീൻ മഹാരാജ പൃഥാം ശ്രുത്വാ തഥാഗതാം
43 തം ച വൃദ്ധാം തഥാ ദഗ്ധം ഹതപുത്രം നരാധിപം
അന്വശോചന്ത തേ സർവേ ഗാന്ധാരീം ച തപസ്വിനീം
44 തസ്മിന്ന് ഉപരതേ ശബ്ദേ മുഹൂർതാദ് ഇവ ഭാരത
നിഗൃഹ്യ ബാഷ്പം ധൈര്യേണ ധർമരാജോ ഽബ്രവീദ് ഇദം