മഹാഭാരതം മൂലം/ആശ്രമവാസികപർവം/അധ്യായം44

←അധ്യായം43

മഹാഭാരതം മൂലം/ആശ്രമവാസികപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം44

അധ്യായം45→

1 [ജ്]
     ദൃഷ്ട്വാ പുത്രാംസ് തഥാ പൗത്രാൻ സാനുബന്ധാഞ് ജനാധിപഃ
     ധൃതരാഷ്ട്രഃ കിം അകരോദ് രാജാ ചൈവ യുധിഷ്ഠിരഃ
 2 [വൈ]
     തദ് ദൃഷ്ട്വാ മഹദ് ആശ്ചര്യം പുത്രാണാം ദർശനം പുനഃ
     വീതശോകഃ സ രാജർഷിഃ പുനർ ആശ്രമം ആഗമത്
 3 ഇതരസ് തു ജനഃ സർവസ് തേ ചൈവ പരമർഷയഃ
     പ്രതിജഗ്മുർ യഥാകാമം ധൃതരാഷ്ട്രാഭ്യനുജ്ഞയാ
 4 പാണ്ഡവാസ് തു മഹാത്മാനോ ലഘു ഭൂയിഷ്ഠ സൈനികാഃ
     അനുജഗ്മുർ മഹാത്മാനം സദാരം തം മഹീപതിം
 5 തം ആശ്രമഗതം ധീമാൻ ബ്രഹ്മർഷിർ ലോകപൂജിതഃ
     മുനിഃ സത്യവതീ പുത്രോ ധൃതരാഷ്ട്രം അഭാഷത
 6 ധൃതരാഷ്ട്ര മഹാബാഹോ ശൃണു കൗരവനന്ദന
     ശ്രുതം തേ ജ്ഞാനവൃദ്ധാനാം ഋഷീണാം പുണ്യകർമണാം
 7 ഋദ്ധാഭിജന വൃദ്ധാനാം വേദവേദാംഗവേദിനാം
     ധർമജ്ഞാനാം പുരാണാനാം വദതാം വിവിധാഃ കഥാഃ
 8 മാ സ്മ ശോകേ മനഃ കാർഷീദ് ഇഷ്ടേന വ്യഥതേ ബുധഃ
     ശ്രുതം ദേവ രഹസ്യം തേ നാരദാദ് ദേവ ദർശനാത്
 9 ഗതാസ് തേ ക്ഷത്രധർമേണ ശസ്ത്രപൂതാം ഗതിം ശുഭാം
     യഥാദൃഷ്ടാസ് ത്വയാ പുത്രാ യഥാ കാമവിഹാരിണഃ
 10 യുധിഷ്ഠിരസ് ത്വ് അയം ധീമാൻ ഭവന്തം അനുരുധ്യതേ
    സഹിതോ ഭ്രാതൃഭിഃ സർവൈഃ സദാരഃ സസുഹൃജ്ജനഃ
11 വിസർജയൈനം യാത്വ് ഏഷ സ്വരാജ്യം അനുശാസതാം
    മാസഃ സമധികോ ഹ്യ് ഏഷാം അതീതോ വസതാം വനേ
12 ഏതദ് ധി നിത്യം യത്നേന പദം രക്ഷ്യം പരന്തപ
    ബഹു പ്രത്യർഥികം ഹ്യ് ഏതദ് രാജ്യം നാമ നരാധിപ
13 ഇത്യ് ഉക്തഃ കൗരവോ രാജാ വ്യാസേനാമിത ബുദ്ധിനാ
    യുധിഷ്ഠിരം അഥാഹൂയ വാഗ്മീ വചനം അബ്രവീത്
14 അജാതശത്രോ ഭദ്രം തേ ശൃണു മേ ഭ്രാതൃഭിഃ സഹ
    ത്വത്പ്രസാദാൻ മഹീപാല ശോകോ നാസ്മാൻ പ്രബാധതേ
15 രമേ ചാഹം ത്വയാ പുത്രപുരേവ ഗജസാഹ്വയേ
    നാഥേനാനുഗതോ വിദ്വാൻ പ്രിയേഷു പരിവർതിനാ
16 പ്രാപ്തം പുത്രഫലം ത്വത്തഃ പ്രീതിർ മേ വിപുലാ ത്വയി
    ന മേ മന്യുർ മഹാബാഹോ ഗമ്യതാം പുത്ര മാചിരം
17 ഭവന്തം ചേഹ സമ്പ്രേക്ഷ്യ തപോ മേ പരിഹീയതേ
    തപോ യുക്തം ശരീരം ച ത്വാം ദൃഷ്ട്വാ ധാരിതം പുനഃ
18 മാതരൗ തേ തഥൈവേമേ ശീർണപർണകൃതാശനേ
    മമ തുല്യവ്രതേ പുത്ര നചിരം വർതയിഷ്യതഃ
19 ദുര്യോധനപ്രഭൃതയോ ദൃഷ്ടാ ലോകാന്തരം ഗതാഃ
    വ്യാസസ്യ തപസോ വീര്യാദ് ഭവതശ് ച സമാഗമാത്
20 പ്രയോജനം ചിരം വൃത്തം ജീവിതസ്യ ച മേ ഽനഘ
    ഉഗ്രം തപഃ സമാസ്ഥാസ്യേ ത്വം അനുജ്ഞാതും അർഹസി
21 ത്വയ്യ് അദ്യ പിണ്ഡഃ കീർതിശ് ച കുലം ചേദം പ്രതിഷ്ഠിതം
    ശ്വോ വാദ്യ വാ മഹാബാഹോ ഗമ്യതാം പുത്ര മാചിരം
22 രാജനീതിഃ സുബഹുശഃ ശ്രുതാ തേ ഭരതർഷഭ
    സന്ദേഷ്ടവ്യം ന പശ്യാമി കൃതം ഏതാവതാ വിഭോ
23 ഇത്യ് ഉക്തവചനം താത നൃപോ രാജാനം അബ്രവീത്
    ന മാം അർഹസി ധർമജ്ഞ പരിത്യക്തും അനാഗസം
24 കാമം ഗച്ഛന്തു മേ സർവേ ഭ്രാതരോ ഽനുചരാസ് തഥാ
    ഭവന്തം അഹം അന്വിഷ്യേ മാതരൗ ച യതവ്രതേ
25 തം ഉവാചാഥ ഗാന്ധാരീ മൈവം പുത്ര ശൃണുഷ്വ മേ
    ത്വയ്യ് അധീനം കുരു കുലം പിണ്ഡശ് ച ശ്വശുരസ്യ മേ
26 ഗമ്യതാം പുത്ര പര്യാപ്തം ഏതാവത് പൂജിതാ വയം
    രാജാ യദ് ആഹ തത് കാര്യം ത്വയാ പുത്ര പിതുർ വചഃ
27 ഇത്യ് ഉക്തഃ സാ തു ഗാന്ധാര്യാ കുന്തീം ഇദം ഉവാച ഹ
    സ്നേഹബാഷ്പാകുലേ നേത്രേ പ്രമൃജ്യ രുദതീം വചഃ
28 വിസർജയതി മാം രാജാ ഗാന്ധാരീ ച യശസ്വിനീ
    ഭവത്യാം ബദ്ധചിത്തസ് തു കഥം യാസ്യാമി ദുഃഖിതഃ
29 ന ചോത്സഹേ തപോവിഘ്നം കർതും തേ ധർമചാരിണി
    തപസോ ഹി പരം നാസ്തി തപസാ വിന്ദതേ മഹത്
30 മമാപി ന തഥാ രാജ്ഞി രാജ്യേ ബുദ്ധിർ യഥാ പുരാ
    തപസ്യ് ഏവാനുരക്തം മേ മനഃ സാർവാത്മനാ തഥാ
31 ശൂന്യേയം ച മഹീ സർവാ ന മേ പ്രീതികരീ ശുഭേ
    ബാന്ധവാ നഃ പരിക്ഷീണാ ബലം നോ ന യഥാ പുരാ
32 പാഞ്ചാലാഃ സുഭൃശം ക്ഷീണാഃ കന്യാ മാത്രാവശേഷിതാഃ
    ന തേഷാം കുര കർതാരം കം ചിത് പശ്യാമ്യ് അഹം ശുഭേ
33 സർവേ ഹി ഭസ്മസാൻ നീതാ ദ്രോണേനൈകേന സംയുഗേ
    അവശേഷാസ് തു നിഹതാ ദ്രോണപുത്രേണ വൈ നിശി
34 ചേദയശ് ചൈവ മത്സ്യാശ് ച ദൃഷ്ട പൂർവാസ് തഥൈവ നഃ
    കേവലം വൃഷ്ണിചക്രം തു വാസുദേവ പരിഗ്രഹാത്
    യം ദൃഷ്ട്വാ സ്ഥാതും ഇച്ഛാമി ധർമാർഥം നാന്യഹേതുകം
35 ശിവേന പശ്യ നഃ സർവാൻ ദുർലഭം ദർശനം തവ
    ഭവിഷ്യത്യ് അംബ രാജാ ഹി തീവ്രം ആരപ്സ്യതേ തപഃ
36 ഏതച് ഛ്രുത്വാ മഹാബാഹുഃ സഹദേവോ യുധാം പതിഃ
    യുധിഷ്ഠിരം ഉവാചേദം ബാഷ്പവ്യാകുലലോചനഃ
37 നോത്സഹേ ഽഹം പരിത്യക്തും മാതരം പാർഥിവർഷഭ
    പ്രതിയാതു ഭവാൻ ക്ഷിപ്രം തപസ് തപ്സ്യാമ്യ് അഹം വനേ
38 ഇഹൈവ ശോഷയിഷ്യാമി തപസാഹം കലേവരം
    പാദശുശ്രൂഷണേ യുക്തോ രാജ്ഞോ മാത്രോസ് തഥാനയോഃ
39 തം ഉവാച തഥാ കുന്തീ പരിഷ്വജ്യ മഹാഭുജം
    ഗമ്യതാം പുത്ര മൈവ ത്വം വോചഃ കുരു വചോ മമ
40 ആഗമാ വഃ ശിവാഃ സന്തു സ്വസ്ഥാ ഭവത പുത്രകാഃ
    ഉപരോധോ ഭവേദ് ഏവം അസ്മാകം തപസഃ കൃതേ
41 ത്വത് സ്നേഹാ പാശബദ്ധാ ച ഹീയേയം തപസഃ പരാത്
    തസ്മാത് പുത്രക ഗച്ഛ ത്വം ശിഷ്ടം അൽപം ഹി നഃ പ്രഭോ
42 ഏവം സംസ്തംഭിതം വാക്യൈഃ കുന്ത്യാ ബഹുവിധൈർ മനഃ
    സഹദേവസ്യ രാജേന്ദ്ര രാജ്ഞശ് ചൈവ വിശേഷതഃ
43 തേ മാത്രാ സമനുജ്ഞാതാ രാജ്ഞാ ച കുരു പുംഗവാഃ
    അഭിവാദ്യ കുരുശ്രേഷ്ഠം ആമന്ത്രയിതും ആരഭൻ
44 രാജൻ പ്രതിഗമിഷ്യാമഃ ശിവേന പ്രതിനന്ദിതാഃ
    അനുജ്ഞാതാസ് ത്വയാ രാജൻ ഗമിഷ്യാമോ വികൽമഷാഃ
45 ഏവം ഉക്തഃ സ രാജർഷിർ ധർമരാജ്ഞാ മഹാത്മനാ
    അനുജജ്ഞേ ജയാശീർഭിർ അഭിനന്ദ്യാ യുധിഷ്ഠിരം
46 ഭീമം ച ബലിനാം ശ്രേഷ്ഠം സാന്ത്വയാം ആസ പാർഥിവഃ
    സ ചാസ്യ സമ്യങ് മേധാവീ പ്രത്യപദ്യത വീര്യവാൻ
47 അർജുനം ച സമാശ്ലിഷ്യ യമൗ ച പുരുഷർഷഭൗ
    അനുജജ്ഞേ സ കൗരവ്യഃ പരിഷ്വജ്യാഭിനന്ദ്യ ച
48 ഗാന്ധാര്യാ ചാഭ്യനുജ്ഞാതഃ കൃതപാദാഭിവന്ദനാഃ
    ജനന്യാ സമുപാഘ്രാതാഃ പരിഷ്വക്തശ് ച തേ നൃപം
    ചക്രുഃ പ്രദക്ഷിണം സർവേ വത്സാ ഇവ നിവാരണേ
49 പുനഃ പുനർ നിരീക്ഷന്തഃ പ്രജഗ്മുസ് തേ പ്രദക്ഷിണം
    തഥൈവ ദ്രൗപദീ സാധ്വീ സർവാഃ കൗരവ യോഷിതഃ
50 ന്യായതഃ ശ്വശുരേ വൃത്തിം പ്രയുജ്യ പ്രയയുസ് തതഃ
    ശ്വശ്രൂഭ്യാം സാമനുജ്ഞാതാഃ പരിഷ്വജ്യാഭിനന്ദിതാഃ
    സന്ദിഷ്ടാശ് ചേതികർതവ്യം പ്രയയുർ ഭർതൃഭിഃ സഹ
51 തഥ പ്രജജ്ഞേ നിനദഃ സൂതാനാം യുജ്യതാം ഇതി
    ഉഷ്ട്രാണാം ക്രോശതാം ചൈവ ഹയാനാം ഹേഷതാം അപി
52 തതോ യുധിഷ്ഠിരോ രാജാ സദാരഃ സഹസൈനികഃ
    നഗരം ഹാസ്തിനപുരം പുനർ ആയാത് സബാന്ധവഃ