മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം133

മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം133

1 [പുത്ര]
     കൃഷ്ണായസസ്യേവ ച തേ സംഹത്യ ഹൃദയം കൃതം
     മമ മാതസ് ത്വ് അകരുണേ വൈരപ്രജ്ഞേ ഹ്യ് അമർഷണേ
2 അഹോ ക്ഷത്രസമാചാരോ യത്ര മാം അപരം യഥാ
     ഈദൃശം വചനം ബ്രൂയാദ് ഭവതീ പുത്രം ഏകജം
3 കിം നു തേ മാം അപശ്യന്ത്യാഃ പൃഥിവ്യാ അപി സർവയാ
     കിം ആഭരണകൃത്യം തേ കിം ഭോഗൈർ ജീവിതേന വാ
4 സർവാരംഭാ ഹി വിദുഷാം താത ധർമാർഥകാരണാത്
     താൻ ഏവാഭിസമീക്ഷ്യാഹം സഞ്ജയ ത്വാം അചൂചുദം
5 സ സമീക്ഷ്യ ക്രമോപേതോ മുഖ്യഃ കാലോ ഽയം ആഗതഃ
     അസ്മിംശ് ചേദ് ആഗതേ കാലേ കാര്യം ന പ്രതിപദ്യസേ
     അസംഭാവിത രൂപസ് ത്വം സുനൃശംസം കരിഷ്യസി
6 തം ത്വാം അയശസാ സ്പൃഷ്ടം ന ബ്രൂയാം യദി സഞ്ജയ
     ഖരീ വാത്സല്യം ആഹുസ് തൻ നിഃ സാമർഥ്യം അഹേതുകം
7 സദ്ഭിർ വിഗർഹിതം മാർഗം ത്യജ മൂർഖ നിഷേവിതം
     അവിദ്യാ വൈ മഹത്യ് അസ്തി യാം ഇമാം സംശ്രിതാഃ പ്രജാഃ
8 തവ സ്യാദ് യദി സദ്വൃത്തം തേന മേ ത്വം പ്രിയോ ഭവേഃ
     ധർമാർഥഗുണയുക്തേന നേതരേണ കഥം ചന
     ദൈവമാനുഷയുക്തേന സദ്ഭിർ ആചരിതേന ച
9 യോ ഹ്യ് ഏവം അവിനീതേന രമതേ പുത്ര നപ്തൃണാ
     അനുത്ഥാനവതാ ചാപി മോഘം തസ്യ പ്രജാ ഫലം
10 അകുർവന്തോ ഹി കർമാണി കുർവന്തോ നിന്ദിതാനി ച
    സുഖം നൈവേഹ നാമുത്ര ലഭന്തേ പുരുഷാധമാഃ
11 യുദ്ധായ ക്ഷത്രിയഃ സൃഷ്ടഃ സഞ്ജയേഹ ജയായ ച
    ക്രൂരായ കർമണേ നിത്യം പ്രജാനാം പരിപാലനേ
    ജയൻ വാ വധ്യമാനോ വാ പ്രാപ്നോതീന്ദ്ര സലോകതാം
12 ന ശക്ര ഭവനേ പുണ്യേ ദിവി തദ്വിദ്യതേ സുഖം
    യദ് അമിത്രാൻ വശേ കൃത്വാ ക്ഷത്രിയഃ സുഖം അശ്നുതേ
13 മന്യുനാ ദഹ്യമാനേന പുരുഷേണ മനസ്വിനാ
    നികൃതേനേഹ ബഹുശഃ ശത്രൂൻ പ്രതിജിഗീഷയാ
14 ആത്മാനം വാ പരിത്യജ്യ ശത്രൂൻ വാ വിനിപാത്യ വൈ
    അതോ ഽന്യേന പ്രകാരേണ ശാന്തിർ അസ്യ കുതോ ഭവേത്
15 ഇഹ പ്രാജ്ഞ്ഡോ ഹി പുരുഷഃ സ്വൽപം അപ്രിയം ഇച്ഛതി
    യസ്യ സ്വൽപം പ്രിയം ലോകേ ധ്രുവം തസ്യാൽപം അപ്രിയം
16 പ്രിയാഭാവാച് ച പുരുഷോ നൈവ പ്രാപ്നോതി ശോഭനം
    ധ്രുവം ചാഭാവം അഭ്യേതി ഗത്വാ ഗംഗേവ സാഗരം
17 [പുത്ര]
    നേയം മതിസ് ത്വയാ വാച്യാ മാതഃ പുത്രേ വിശേഷതഃ
    കാരുണ്യം ഏവാത്ര പശ്യ ഭൂത്വേഹ ജഡ മൂകവത്
18 അതോ മേ ഭൂയസീ നന്ദിർ യദ് ഏവം അനുപശ്യസി
    ചോദ്യം മാം ചോദയസ്യ് ഏതദ് ഭൃശം വൈ ചോദയാമി തേ
19 അഥ ത്വാം പൂജയിഷ്യാമി ഹത്വാ വൈ സർവസൈന്ധവാൻ
    അഹം പശ്യാമി വിജയം കൃത്സ്നം ഭാവിനം ഏവ തേ
20 അകോശസ്യാസഹായസ്യ കുതഃ സ്വിദ് വിജയോ മമ
    ഇത്യ് അവസ്ഥാം വിദിത്വേമാം ആത്മനാത്മനി ദാരുണാം
    രാജ്യാദ് ഭാവോ നിവൃത്തോ മേ ത്രിദിവാദ് ഇവ ദുഷ്കൃതേഃ
21 ഈദൃശം ഭവതീ കം ചിദ് ഉപായം അനുപശ്യതി
    തൻ മേ പരിണത പ്രജ്ഞേ സമ്യക് പ്രബ്രൂഹി പൃച്ഛതേ
    കരിഷ്യാമി ഹി തത് സർവം യഥാവദ് അനുശാസനം
22 പുത്രാത്മാ നാവമന്തവ്യഃ പൂർവാഭിർ അസമൃദ്ധിഭിഃ
    അഭൂത്വാ ഹി ഭവന്ത്യ് അർഥാ ഭൂത്വാ നശ്യന്തി ചാപരേ
23 അമർഷേണൈവ ചാപ്യ് അർഥാ നാരബ്ധവ്യാഃ സുബാലിശൈഃ
    സർവേഷാം കർമണാം താത ഫലേ നിത്യം അനിത്യതാ
24 അനിത്യം ഇതി ജാനന്തോ ന ഭവന്തി ഭവന്തി ച
    അഥ യേ നൈവ കുർവന്തി നൈവ ജാതു ഭവന്തി തേ
25 ഐകഗുണ്യം അനീഹായാം അഭാവഃ കർമണാം ഫലം
    അഥ ദ്വൈഗുണ്യം ഈഹായാം ഫലം ഭവതി വാ ന വാ
26 യസ്യ പ്രാഗ് ഏവ വിദിതാ സർവാർഥാനാം അനിത്യതാ
    നുദേദ് വൃദ്ധിസമൃദ്ധീ സ പ്രതികൂലേ നൃപാത്മജ
27 ഉത്ഥാതവ്യം ജാഗൃതവ്യം യോക്തവ്യം ഭൂതികർമസു
    ഭവിഷ്യതീത്യ് ഏവ മനഃ കൃത്വാ സതതം അവ്യഥൈഃ
    മംഗലാനി പുരസ്കൃത്യ ബ്രാഹ്മണൈശ് ചേശ്വരൈഃ സഹ
28 പ്രാജ്ഞസ്യ നൃപതേർ ആശു വൃദ്ധിർ ഭവതി പുത്രക
    അഭിവർതതി ലക്ഷ്മീസ് തം പ്രാചീം ഇവ ദിവാകരഃ
29 നിദർശനാന്യ് ഉപായാംശ് ച ബഹൂന്യ് ഉദ്ധർഷണാനി ച
    അനുദർശിത രൂപോ ഽസി പശ്യാമി കുരു പൗരുഷം
    പുരുഷാർഥം അഭിപ്രേതം സമാഹർതും ഇഹാർഹസി
30 ക്രുദ്ധാംൽ ലുബ്ധാൻ പരിക്ഷീണാൻ അവക്ഷിപ്താൻ വിമാനിതാൻ
    സ്പർധിനശ് ചൈവ യേ കേ ചിത് താൻ യുക്ത ഉപധാരയ
31 ഏതേന ത്വം പ്രകാരേണ മഹതോ ഭേത്സ്യസേ ഗണാൻ
    മഹാവേഗ ഇവോദ്ധൂതോ മാതരിശ്വാ ബലാഹകാൻ
32 തേഷാം അഗ്രപ്രദായീ സ്യാഃ കല്യോത്ഥായീ പ്രിയംവദഃ
    തേ ത്വാം പ്രിയം കരിഷ്യന്തി പുരോ ധാസ്യന്തി ച ധ്രുവം
33 യദൈവ ശത്രുർ ജാനീയാത് സപത്നം ത്യക്തജീവിതം
    തദൈവാസ്മാദ് ഉദ്വിജതേ സർപാദ് വേശ്മ ഗതാദ് ഇവ
34 തം വിദിത്വാ പരാക്രാന്തം വശേ ന കുരുതേ യദി
    നിർവാദൈർ നിർവദേദ് ഏനം അന്തതസ് തദ് ഭവിഷ്യതി
35 നിർവാദാദ് ആസ്പദം ലബ്ധ്വാ ധനവൃദ്ധിർ ഭവിഷ്യതി
    ധനവന്തം ഹി മിത്രാണി ഭജന്തേ ചാശ്രയന്തി ച
36 സ്ഫലിതാർഥം പുനസ് താത സന്ത്യജന്ത്യ് അപി ബാന്ധവാഃ
    അപ്യ് അസ്മിന്ന് ആശ്രയന്തേ ച ജുഗുപ്സന്തി ച താദൃശം
37 ശത്രും കൃത്വാ യഃ സഹായം വിശ്വാസം ഉപഗച്ഛതി
    അതഃ സംഭാവ്യം ഏവൈതദ് യദ് രാജ്യം പ്രാപ്നുയാദ് ഇതി